معامله زعفران در بورس کالا عاملی برای کاهش واسطه‌گری و افزایش قیمت منطقی
تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۶۵۴۲۹
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از بورس کالا، زعفران ایران همواره بین فعالان بازار این محصول در جهان دارای شهرت است، اما در حالی که ایران تولیدکننده بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان است، وجود مشکلات زیرساختی موجب شده که منفعت حاصل از این ثروت ملی به جای اینکه به کشاورزان ایرانی برسد به یکی از منابع تولید ثروت در کشورهایی مانند اسپانیا و امارات شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فعالان این صنعت، یکی از دلایل اصلی این مشکل را در سنتی بودن بازار زعفران می‌دانند، چراکه واسطه‌ها و دلالان، طلای سرخ ایران را با قیمتی بسیار اندک از کشاورزان می‌خرند و با قیمتی بیشتر و بدون بسته‌بندی و برندسازی ایرانی به کشورهای دیگر صادر می‌کنند که البته در این بین سود اصلی را خریدار خارجی به دلیل قیمت چند ۱۰ برابری زعفران ایران در دنیا می برد. وجود همین مشکلات باعث شد تا سرانجام ذهن ها برای راه‌اندازی بازاری مدرن و با استفاده از ابزارهای معاملاتی نوین برای زعفران آماده شود که در این راستا عرضه زعفران به شکل معاملات گواهی سپرده کالایی، قرارداد آتی و قراردادهای اختیار معامله در بورس کالا آغاز شد.
در بیشتر بازارهای مربوط به محصولات کشاورزی در ایران، معاملات به شکل سنتی انجام می‌شود. معاملات زعفران همواره چگونه بوده و آیا زعفرانکاران عموما شرایط مساعده دارند؟
در بازار سنتی زعفران، واسطه‌ها همواره در فصل برداشت و افزایش حجم زعفران در بازار، تقاضا را کاهش می‌دادند و به این ترتیب، قیمت زعفران افت پیدا می‌کرد و کشاورز متضرر می‌شد. در نتیجه سود عمده به دست واسطه‌گران بازار و دلالان می‌رسید که زحمتی برای تولید زعفران نکشیده بودند. این امر همواره موجب ناراحتی کشاورزان بود و از سوی دیگر، به دلیل اینکه برای امرار معاش و کاشت سال پیش روی خود مجبور بودند که دست رنج خود را با قیمت کمتر به واسطه‌ها بفروشند و از سود بیشتر محروم می ماندند.
اکنون با ورود معاملات زعفران به بورس کالای ایران، چه تغییراتی در نحوه معاملات به وجود آمده است؟
بورس کالای ایران، بازاری برای معامله کالاهای مختلف از جمله کالاهای استراتژیک کشور مانند زنجیره تولید فولاد، پتروشیمی، محصولات کشاورزی و ... است و تغییراتی بسیاری را در این زمینه ها به وجود آورده که لازم بود در حوزه زعفران نیز از این بستر بهره برد. ورود زعفران به بورس کالا از چند سال گذشته مطرح شده بود، اما زیرساخت‌های این محصول وجود نداشت؛ چراکه باید مقدمات مربوط به معاملات انبارهای مخصوص بورس کالا، تحویل جنس و ... فراهم می‌شد. اما در نهایت هلدینگی به نام زرین زعفران مشرق زمین در تربت حیدریه تاسیس شد که از ۶۰ هزار سهام این شرکت، ۳۰ هزار سهام آن متعلق به کشاورزان زعفران است. این هلدینگ توانست با فراهم کردن زیر ساخت‌های مربوط به انجام معاملات زعفران در بورس کالا، این هدف را نهایی کند.
با معامله زعفران در بورس کالا، کشف قیمت به صورت بسیار مناسبی انجام می‌شود و قیمت زعفران نیز به دور از واسطه‌ها و به شکل واقعی افزایش یافت. این در حالی است که مدت زیادی از ورود طلای سرخ به بورس کالا نگذشته و در همین مدت کوتاه، رضایت زعفرانکاران جلب شده است. بنابراین، در حال حاضر شاهد شرایط معاملات و قیمت های جدید زعفران نسبت به زمانی هستیم که این محصول در بازار سنتی معامله می شد. به طوری که عرضه زعفران در بورس به دلالان این اجازه را نداده که قیمت‌ها را در زمان برداشت به صورت تعمدی پایین بیاورند. به این ترتیب تحت تاثیر شفاف سازی قیمت‌ها در بورس برای کشاورزان، همه فعالان بازار از قیمت‌های مبنا که در مکانیسم بورس تعیین شده، مطلع هستند و کشاورزان نیز حاضر نیستند محصول خود را به قیمت‌های ناچیز به دلالان بفروشند.
همانطور که اشاره کردید، مدتی است که معاملات زعفران به شکل گواهی سپرده کالایی، قرارداد آتی و اختیار معامله در بورس کالا در حال انجام است. مزیت راه‌اندازی این معاملات چیست؟
بورس کالای ایران تاکنون اقدام به معرفی و به کارگیری چندین ابزار نوین معاملاتی کرده و انتظار می‌رود که بهره‌گیری از این ابزارها در آینده به میزان قابل توجهی افزایش یابد؛ همانطور که تاکنون معاملات زعفران در قالب گواهی سپرده زعفران و قراردادهای آتی انجام می‌شد که از اسفند ماه سال گذشته قرارداد اختیار معامله زعفران نیز افزوده شد. یکی از این ابزارهای نوین معاملاتی گواهی سپرده کالایی است که بورس کالا از چند سال پیش آن را طراحی کرده است. با استفاده از این ابزار، زمانی که کشاورز محصول خود را برداشت کرد، آن را به انبار پذیرش شده بورس کالا می‌سپارد و در قبال آن، گواهی سپرده‌ای دریافت می‌کند که با مراجعه به کارگزاری‌های بورس و تکمیل فرم درخواست فروش، می‌تواند آن محصول را از طریق بورس به فروش برسانند یا در صورت عدم تمایل به فروش، می‌توانند آن را تا مدت معینی در انبار نگهداری کنند. همچنین، کسانی که قصد دارند زعفران را از طریق بورس کالا خریداری کنند، می‌توانند از طریق کد بورسی و پس از واریز وجه به میزانی که قصد خرید آن را دارند اقدام کنند؛ بطوریکه فرم درخواست را دریافت کرده، وجه خرید زعفران را پرداخت و گواهی سپرده خود را دریافت کرده و در صورت تمایل، نسبت به تحویل گرفتن زعفران خود از انبار اقدام کنند.
علاوه بر این، کشاورزان در گذشته برای نگهداری محصولات خود نیز با مشکلات بسیاری مواجه بودند؛ چراکه طلای سرخ محصولی گرانبها است و کشاورزان مجبور هستند که برای جلوگیری از سرقت ثروت خود، آنها را در منزل نگهداری کنند که با گذر زمان کیفیت محصول کاهش می‌یابد. اما وقتی زعفران در انبارهای بورس کالا که استانداردهای مشخصی دارندن نگهداری شود، کیفیت آن حفظ می‌شود؛ از سوی دیگر، از آنجا که کیفیت محصولات جهت صادرات از اهمیت بسیاری برخوردار است، این امکان نیز ایجاد خواهد شد که خدمات مشخصی به صادرکنندگان ارائه شود. در این زمینه به دلیل آنکه کیفیت محصول هر کشاورز متفاوت است، صادرکننده هنگام خرید محصول از کشاورز باید تمام محصول را آزمایش و درجه بندی کند اما محصولی که در انبارهای بورس کالا پذیرفته می‌شود، آزمایش و درجه‌بندی شده و به صورت آماده در اختیار صادرکننده قرار داده می‌شود. علاوه بر این، صادرکننده می‌تواند از بانک زعفران این انبارها تسهیلات دریافت و با شرایط مشخصی بهای آن را پرداخت کند.
از سوی دیگر، معاملات آتی زعفران نیز در حال انجام است که به کشاورز کمک خواهد کرد تا محصول خود را حتی قبل از برداشت با قیمت مناسبی به فروش برساند؛ از سوی دیگر، افرادی که قصد سرمایه‌گذاری روی محصول زعفران دارند، قادر خواهند بود که از ابزارهای نوین معاملاتی در خصوص این کالای گرانبها استفاده کنند و از طریق معاملات آتی ریسک معاملات خود را پوشش دهند. هرچند تمام الگوی طراحی شده به صورت کامل اجرایی نشده است، اما تاکنون توانسته رضایت فعالان این بازار را جلب کند که با پیگیری این اقدامات در بورس کالا می‌توان به ثبات قیمتی رسید و تلاش کرد که در سطح بین‌المللی تعیین‌کننده قیمت جهانی بوده و همچنین، می‌توان از متضرر شدن کشاورز و صادرکننده جلوگیری کرد. همچنین از جمله محدودیت هایی که در این زمینه وجود داشت، این بود که معاملات آتی از جمله ابزارهای پیشرفته مالی بوده و استفاده از آن، نیازمند آموزش‌های بسیار زیاد است؛ بنابراین، بیشتر کشاورزان نتوانستند مستقیما وارد معاملات آتی شوند و آنها بیشتر از گواهی سپرده کالایی استفاده می‌کنند که استقبال نیز از این ابزار بالا است. از این رو، زیرساخت ها هنوز نیاز به تکمیل دارد و نیاز به اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی بیشتری نیز وجود دارد.
آیا انجام معاملات زعفران در بورس کالا در برندسازی زعفران ایرانی تاثیر خواهد گذاشت؟
کشاورز به صورت مستقیم علاقه به برندسازی ندارد، اما تمایل دارد که دستمزد یک سال زحمت خود را به صورت عادلانه‌تری به دست آورد که با وجود واسطه‌ها این امر تاکنون میسر نبود؛ همچنین اکثر زعفرانکاران خرد هستند و تمام درآمد آنها از حجم کم محصولات کاشته شده به دست می‌آید. اما در خصوص برندسازی باید گفت که انبارهای بورس کالا، براساس معیارهای سختگیرانه عمل می‌کند؛ به طوری که وقتی کشاورز زعفران خود را به انبار تحویل می‌دهد، محصول در چند نوبت به دقت آزمایش می‌شود و در صورتی بورس رعایت این استانداردها را تایید کند، زعفران پذیرش شده و بهترین محصول با بیشترین کیفیت وارد انبارها می‌شود. این در حالی است که اگر محصولی پذیرفته نشد، به کشاورز آموزش داده می‌شود که چگونه طی سال‌های آینده محصول بهتری داشته باشد تا در بورس کالا پذیرفته شود. از آنجا که این تطبیق استاندارد از یک کانال در حال انجام است، پیشرفت بسیار خوبی در خصوص کیفیت و برندسازی محصولات انجام شده که ادامه این روند قطعا به سود منافع ملی است.
به تازگی گفته می‌شود که افغانستان در حال معرفی زعفران در سطح جهانی است؛ آیا این موضوع صحت دارد؟ دلیل آن چیست؟
بله، طی سالیان گذشته افغانستان پیاز زعفران ایران را وارد کرده و در حال کشت زعفران ایران است. از سوی دیگر، افغانستان که تنها ۷ تا ۸ تن در سال زعفران تولید می‌کند، حدود ۲۵ تن صادرات انجام می‌دهد که این موضوع نشان‌دهنده قاچاق عظیم زعفران ایران به افغانستان است. این در حالی است که این حجم از زعفران می‌توانست از مبادی قانونی وارد افغانستان شود و سود خوبی را نصیب فعالان بازار کند. در این راستا، اگر اقدامات برندسازی هر چه زودتر انجام نشود، افغانستان کد GI را خواهد گرفت و از آن پس، هر صادرکننده باید مبلغی را به عنوان حق لایسنس به افغان‌ها پرداخت کند. یکی از علل این اتفاق ناگوار، کوتاهی متولیان امر جهت برندسازی زعفران و همچنین نبود بازار رسمی و متشکل جهت صادرات و جلوگیری از قاچاق بوده است.
شما صادرکننده نمونه زعفران هستید و با وجود همه مشکلات مطرح شده آیا می توان از طریق بورس کالا به صادرات منسجم و برندسازی زعفران در سطح جهان پرداخت؟
صادرکنندگان همواره با این مشکل مواجه بودند که هیچ اتحادیه‌ای تا کنون از عهده نظم بخشیدن به صادرات زعفران بر نیامده بود. بیش از ۱۵۰ صادرکننده در کشور وجود دارد، اما تعداد صادرکنندگان عمده بسیار کم است؛ از این رو به وحدت رویه رسیدن این صادرکنندگان امر بسیار مشکلی است و با یکدیگر رقابت منفی دارند. این رقابت منفی موجب می‌شود که ثبات قیمتی در بازار ایجاد نشود؛ به عنوان مثال، سال گذشته زعفران به قیمت ۱۱۰۰ یورو فروخته می‌شد و پیش از فصل برداشت، قیمت به کمتر از ۵۰۰ یورو رسید. این در حالی است که قیمت برای مشتری خارجی تفاوتی ندارد، اما رقابت منفی بین صادرکنندگان موجب شده بود که شاهد این افت قیمتی باشیم. چرا که برخی از صادرکنندگان قیمت تمام شده داخلی را با ارز مقایسه می‌کنند؛ به عبارتی دیگر اگر نرخ یورو در داخل کشور افزایش قیمت داشته باشد، صادرکنندگان زعفران را با قیمت کمتری صادر می‌کنند. این موضوع و نبود ثبات قیمت موجب می‌شود که خریداران خارجی نسبت به بازار ایران بی‌اعتماد شوند. به این ترتیب علاقه‌مند بودیم که معاملات زعفران به بازار متشکل و قانونمند بورس کالای ایران وارد شود تا به ثبات قیمتی نزدیک شویم.
سیستم صادراتی در کشور ما همواره با مشکل مواجه بوده و مدیریت نشده است؛ امروزه هر کسی می‌تواند با هر میزان از توانایی به صادرات زعفران بپردازد و صادرکننگان درجه‌بندی نشده‌اند. در حال حاضر، صادرکنندگانی وجود دارند که به صورت فله محصول را صادر می‌کنند و عده‌ای فعال اقتصادی نیز هستند که با تعداد کارگران بیشتر زعفران را با برندسازی کرده و صادر می‌کنند. بین این دو دسته از صادرکنندگان تفاوت زیادی وجود دارد و باید به درجه‌بندی آنها پرداخت تا صادرات به شکل مناسب‌تری انجام شود.
منبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: بورس کالا زعفران بورس قیمت زعفران صادرات زعفران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۶۵۴۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تولیدکنندگان آلومینیوم مواد اولیه را به قیمت دلار ۶۰ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری می‌کنند
آفتاب‌‌نیوز :
خبرگزاری فارس نوشت: پس از انتشار این نامه و حواشی آن، عده‌ای از کارشناسان می‌گویند تهیه این نامه و انتشار آن مغرضانه و جهت فشار به دولت جهت تغییر سیاست‌های ارزی بود و از آن منظر که جمع‌کردن امضا‌های این نامه از سوی مدیرعامل بورس کالا دنبال شده است، شاید بتوان گفت موضوع به بروز برخی اختلافات در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی مربوط است و مدیرعامل بورس کالا مأمور شده است از این طریق انتقاد از سیاست‌های ارزی را پررنگ‌تر کند.
چندی پیش بود که بانک مرکزی از ممنوعیت صدور گواهی سپرده طلا توسط بانک‌ها خبر داد؛ بورس کالا نیز در واکنش به این اقدام، ضمن مخالفت، تاکید کرد بازاری را غیر از بورس کالا برای مبادله گواهی سپرده قبول ندارد.
دوماه بعد از این بخشنامه بانک مرکزی، بورس کالا نیز با افتتاح نخستین خزانه غیربانکی طلا در بازار سرمایه، حجم موجودی طلا در خزانه‌های بورس کالا را به ۶ تن افزایش داد.
همچنین موضوع عرضه سکه و شمش طلا در مرکز مبادله ایران، موجب گلایه بورس کالا شد در حالی که بانک مرکزی معتقد است اگر قرار باشد به عنوان هاد متولی پاسخگوی بازار ارز، سکه و طلا باشم، قطعا مدیریت این بازار باید در مرکزی با نظارت بانک مرکزی انجام شود.
به هر حال نامه مذکور به دلیل تایید و تکذیب‌های مکرر سر و صدای زیادی ایجاد و به ذهنیت اختلافات وزارت اقتصاد با بانک مرکزی دامن زد.
پس از انتشار این نامه، احمد مهدوی، دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در مصاحبه‌ای گفت که نامه‌ای که در خصوص سیاست‌های ارزی و نحوه بازگشت ارز به نیما خطاب به رهبری نوشته شده وجهه قانونی ندارد، چون اولا اصلا خطاب به رهبر انقلاب نوشته نشده بود و با این عنوان از ما امضا نگرفتند، دوما قرار بود نامه تحویل برخی از مسئولان مربوطه مثل ئیس‌کل بانک مرکزی و معاون اول رئیس‌جمهور شود، سوما قرار بود اصلا این نامه منتشر نشود.
به گفته وی، این نامه از سوی آقای جهرمی مدیرعامل بورس کالا به ما ارسال شد تا آن را امضا کنیم؛ آقای جهرمی بورس کالا به من زنگ زد، گفت نامه علیه سیاست‌های بانک مرکزی را امضا کن، چیز بدی نیست.
وی افزود: این در حالی است که خود ما در انجمن پتروشیمی که بزرگ‌ترین صادرکننده کشور هستیم و بیشترین ارز را وارد کشور می‌کنیم نزد رئیس‌کل بانک مرکزی رفتیم و مسائل خود را مطرح کردیم و با نتیجه از جلسه خارج شدیم، هیچ مشکلی هم با سیاست ارزی بانک مرکزی نداریم و در هماهنگی کامل هستیم.
هوشنگ گودرزی، رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران درباره موضوعات مطرح‌شده درخصوص نامه مذکور گفت: اصلا قرار نبود این نامه رسانه‌ای شود، بورس کالا پیگیر امضای این نامه بود، طبق آنچه به ما گفته بودند این نامه خطاب به مسئولان رده بالای کشور نوشته شده بود و نامی به عنوان گیرنده نامه به ما گفته نشد.
رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران ادامه داد: تولیدکنندگان صنعت آلومینیوم مواد اولیه خود را به قیمت دلار ۶۰ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری می‌کنند. یعنی نزدیک به ارز بازار غیررسمی، اما فروش محصولات و تبدیل ارز آن با قیمت نرخ نیمایی انجام می‌شود که با این قیمت‌ها نمی‌توان کار کرد. برای اینکه مردم وارد تولید شوند باید این سیاست اصلاح شود.
گودرزی در پاسخ به این سوال که چرا این مشکلات با مسئولان دولت مطرح نشد و روش نامه‌نگاری انتخاب شد؟ گفت: در بیشتر مواقع مسئولان با صادرکنندگان و اتاق‌های بازرگانی مشورت نمی‌کنند و بعد از بروز مشکل تازه به یاد ما می‌افتند که بخش عمده‌ای از کار خراب شده است، ولی باید با مسئولان در این زمینه صحبت می‌شد.
فارس در پایان نوشت: نکته جالب ماجرای نامه مذکور به امضای این نامه توسط انجمن‌هایی مانند کفش و نساجی باز می‌گردد که صادرات آنها بسیار ناچیز است و ارزی به سامانه نیما وارد نمی‌کنند. قطعا اختلاف در مدیریت‌ها اجتناب‌ناپذیر است، اما ضرورت دارد با همسویی بیشتر، اختلاف‌نظر‌های جزئی نیز در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دولت مدیریت شده و به یک صدای واحد بینجامد.کاهش سرمایه‌گذاری در کشور، اتخاذ تصمیم‌های عجولانه در موضوعات اقتصادی، ایجاد نوسانات ارزی، کاهش هم‌صدایی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و به دنبال آن کوچک شدن سفره مردم، تنها بخشی کوچک از این اختلافات اقتصادی است که امیدواریم با ورود معاون اول رئیس‌جمهور و مدیریت اختلافات در تصمیم‌گیری، این مشکل نیز رفع شود.
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد