به نقل از «شبستان»

هجوم پوشاک به سرای تجاری ابتهاج سمیعی/ عمارت میراثی ثبت نشده در بازار مسگرهای رشت

تاریخ انتشار: ۲ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۲۲۲۷۱۳

عمارت فاخری در بازار مسگرهای رشت، رها شده که بخش‌هایی از آن اکنون تجاری استفاده می‌شود ولی طبقه دوم درحال فروریختن است. برای این عمارت میراثی تاکنون پرونده ثبتی تشکیل نشده است.

خبرگزاری شبستان، رشت- مهری شیرمحمدی، عمارت فاخری در بازار مسگرهای رشت، متروک و رها شده که بخش‌هایی از آن تخریب شده است. عمارتی به‌جامانده از اواخر قاجار یا اوایل پهلوی، این را از تزیینات و نوع معماری‌اش حدس می‌زنم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گفته «کارشناس ثبت بناهای میراثی گیلان» تاکنون این بنای شاخص در دل بازار، مورد شناسایی و تشکیل پرونده برای ثبت در آثار ملی، مورد توجه قرار نگرفته است.

یکی از مغازه‌داران طبقه همکف این عمارت می‌گوید: « این عمارت بعد از انقلاب تا سال‌ها کلانتری بود. اما بعدها خانم ابتهاج سمیعی شکایت کرد و ملکش را که دولت مصادره کرده بود، پس گرفت. سال‌هاست مالک خارج از کشور زندگی می‌کند ولی وکیلی دارد که سر موعد مقرر می‌آید و هزینه سرقفل مغازه‌ها و اجاره‌دارها را دریافت می‌کند.»

البته روایت دیگری هم می‌گوید؛ خانم سمیعی ملکش را به کلانتری یک اجاره داده بود ولی با امتناع اجاره‌دار از تخلیه ملک، کار به شکایت کشید.

از شواهد پیداست این بنای باشکوه از ابتدا تجاری- مسکونی ساخته شده است. سردر طاقی بلند و طاق‌های هلالی مغازه‌ها و درب ورودی دولنگه مرتفع طاق‌نما، این را نشان می‌دهد. طاق‌های مغازه‌ها سالم مانده ولی خبری از درهای چوبی نیست. معلوم است که بعدها درب اصلی کنده شده و به سبک جدید، درب کرکره‌ای گذاشته‌اند. در حالت عادی شاید نتوان بخوبی تشخیص داد. آن هم به دلیل هجوم مانکن‌هایی که پوشاک مغازه‌ها را تبلیغ می‌کنند.

ورودی اصلی بنا هم زیر پوشاک آویخته شده پنهان مانده است. با این حال یکی از مغازه‌دارها لطف کرده و با کلید راهنمایی می‌کند. تنها متذکر می‌شود که اتاق‌هایی از طبقه همکف بنا انبار کالای بازاریان شده و سقف طبقه دوم نیز امکان ریزش دارد. با باز شدن درب دو لنگه‌ای بنای دو طبقه‌ای که قرینه ساخته شده است، وارد راهروی عمارتی می‌شویم که در ضلع جنوبی به حیاط باز می‌شود.

در این بازدید، یکی از اساتید معماری دانشگاه گیلان نیز همراهی می‌کند و توضیحاتش پیرامون نوع پلان و معماری و تزئینات، لذت دیدن عمارت خانم ابتهاج سمیعی را دو چندان می‌کند. پلانی که در حیاط در سه جبهه دور می‌زند.

«فاطمه نیرومند» تزئینات آهک‌بری و گل و بوته‌های برجسته دورتا دور نمای خارجی بنا را در ضلع شمالی روبه بازار نشان داده و می‌گوید: این تزئینات آهک‌بری به خوبی توانسته رطوبت گیلان را دوام آورد. هرچند درب و پنجره‌های چوبی اکنون به سفیدی می‌زند، ولی در برخی از قسمت‌ها که رنگ‌ها فروریخته، می‌توان فهمید که چندین نوبت رنگ خورده است.از رنگ سبز متمایل به آبی که رنگ خاص در معماری بومی گیلان بود تا خاکستری و کرم رنگ و این آخری به سفیدی آفتاب.

لمبه کوبی سقف و ایوان نیز در برخی نقاط در اثر رطوبت طبله کرده و آویخته شده است. لمبه‌هایی که معلوم است به رنگ سبز مایل به آبی بودهاست، این حجم از رطوبت بی دلیل نیست، سفال‌های قاشقی سقف که سالانه تمیز و بازبینی نشود، آب خوردگی چوب های سقف را بیشتر می کند. شیروانی منتهی علیه سقف نیز پوسیده شده و تزئینات دامنه حلب ایوان جنوبی را آویزان کرده است.

نیرومند، تقارن نمای جنوبی را نیز مورد توجه قرار می‌دهد و یادآور می‌شود که این تقارن از مهمترین ویژگی‌های معماری بومی بناهای شهری گیلان بوده است. عموما در چنین بناهایی، نظیر این عمارت، راهرویی که در مرکز بنا و در دو سوی اتاق‌هاست، در طبقه دوم در مرکز بنا نیز بوده و با درب طاق‌نمای بلند، نقش جابجایی هوا را از معبر بازار به حیاط را ایفا می‌کرد.

در میانه راهروی طبقه دوم همچنین، درهایی است که ارتباط فضایی به سالن‌های بزرگ طرفین و اتاق‌های کوچک مجاور را برقرار می‌کند.

نیرومند توضیح می‌دهد که تعدد پنجره‌ها(۲۴عدد در دو طبقه) در دو جبهه، علت اقلیمی داشته و به گردش هوا و کاهش رطوبت کمک می‌کرد و اجازه نمی‌داد هوا در بنا محبوس شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به موقعیت ممتاز قرارگیری این عمارت می‌گوید: شواهد نشان می‌دهد بنا از ابتدا مسکونی تجاری ساخته شده است. با توجه به قرارگیری در مجاورت راسته بازار مسگر که در امتداد خود به دیگر سراها و کاروانسراهای بازار می‌رسید، بی‌شک طبقه همکف بنا در ضلع شمالی تجاری ساخته شده بود و تجار بزرگ به این عمارت رفت و آمد داشتند. ولی اینکه آیا تعدد اتاق‌ها و سالن‌های بزرگ طرفین در هر دو طبقه نقش مهمانپذیر داشته یا سکونت خانواده مالک، به درستی معلوم نیست.

 

وی به درب کوچک چوبی داخل حیاط اشاره می‌کند که دیوار حیاط را شکافته است و می‌گوید: این در نشان می‌دهد عمارت با ملک مجاور خود در ضلع جنوبی ارتباط داشته است و این در گیلان مرسوم بود. در کنار درب چوبی حیاط حوض کوچکی است و آن سوتر، چاه آبی که یار غارش درخت انجیر با ریشه‌هایی که تا عمق خشت و ساروج دیوارها فرورفته اند.این انجیرها در کنار حوض، نقش تصفیه آب را ایفا می کرد. اکنون رشد شدید این درخت پهن برگ، دید دهانه چاه را کور کرده است.

تزئینات دیوار حیاط نیز جالب توجه است و در هیچ بنای مسکونی تاکنون ندیدم، مگر در برخی کاروانسراهای به‌جامانده در بازار، پرنده‌های نقش برجسته که دو سوی یک گلدان بر دو پا ایستاده‌اند.

رنگ دیوار حیاط نیز معلوم است که پیشتر آبی بوده است. دو راه پله در طرفین بنا ما را از حیاط به راهروی نیمه باز سراسری طبقه دوم می‌رساند. این راهرو دورتادور بنا حرکت می‌کند و به تمام فضاهای خانه دسترسی می‌دهد. اتاق‌ها از سه جهت پیرامون حیاط جنوبی واقع شده‌اند و این به نحوی است که در تمام ساعات روز تلالو نوربخش آفتاب را در فضاهای خانه داریم.

در طرفین هال مرکزی بنا دو اتاق اصلی با ابعاد بزرگ‌تر وجود دارد که رو به سمت معبر بازار درجهت شمالی است و در سمت حیاط، اتاق‌های کوچک‌تر و پرتعدادتر در مجاورت راهروی نیمه باز قرار دارد که همگی از طریق پنجره ‌ایی با قاب‌های چوبی، نور مناسبی دریافت می‌کنند. راه پله راهروی سراسری خانه، حفاظش نرده‌هایی از جنس فرورژه و تزئینات خاصی که نمونه آن را در «عمارت دانشسرای» رشت دیدم. این نرده‌ها در ایوان جنوبی و بالکن‌ها روبه بازار و حیاط نیز دیده می‌شود.

لمبه‌کوبی کف ایوان آنقدر ناامن هست که ناچار از اتاق ها عبور کرده و به انتهای ایوان می رویم. اما حال و روز اتاق‌های طبقه فوقانی ناامن تر است. آن‌هم به‌خاطر ریزش برخی از قسمت‌های سقف طبقه دوم و لمبه کوبی کف اتاق‌ها.

وقتی مالکی در کار نباشد، مرمت سقف هم جدی گرفته نمی‌شود. اینجا به جای تعویض لمبه‌کوبی سقف و کف، نایلون‌های بزرگ دافع نزولات جوی شده است! هرجا که رطوبت سقف به در و پنجره‌ها نفوذ کرده، دیوار قطور و ستبر بنا را - که بار تمام فضا را تحمل می‌کند- نیز دچار خوردگی شدید شده. در یکی از اتاق‌های جبهه غربی به‌قدری رطوبت، دیوارها را دچار خوردگی کرده که آجرچینی‌های دیوار با قاب‌بندی‌های چوبی‌اش پیداست. آجرچینی‌هایی قزافی که همچون یک صندوق چوبی قاب بندی شده در دو مدل چینیش ساده و مورب دیوارها را ایجاد کرده است.

ملک میراثی خانم ابتهاج سمیعی، بهترین موقعیت برای تغییرکاربری را دارد. نمونه‌هایی از این دست در دیگر استان‌ها به وفور دیده می‌شود. ولی اینجا در مرکز استان گیلان، آنچه کمتر مورد توجه است، احیای بافت تاریخی شهری است که شکوفاشدنش از دوره صفویه آغاز شد.

پایان پیام/595

منبع: شبستان

کلیدواژه: مسجد هفته دفاع مقدس رژه نیروهای مسلح استان همدان کانون های فرهنگی هنری مساجد دفاع مقدس اربعین حسینی اردبیل کانون های مساجد مسجد طراز اسلامی کلانتری سابق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۲۲۲۷۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استاندارد اجباری پوشاک در مسیر اجرا

به گزارش خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا و سیما؛ سال گذشته بود که سازمان ملی استاندارد تدوین استاندارد اجباری در پوشاک سلامت محور در شورای عالی استاندارد مطرح کرد. از آنجا که پیشنهاد‌های استاندارد اجباری کالا‌ها و خدمات در جلسات اجلاسیه سازمان استاندارد پس از بررسی کارشناسی با رای حاضران جلسه برای طرح در جلسه شورای عالی استاندارد مصوب می‌شود برای تدوین این استاندارد ۷۸۰ نفر ساعت کار کارشناسی، تخصصی، علمی و پژوهشی در قالب کمیسیون‌ها و کارگروه‌های مختلف با وزارتخانه‌های عضو شورای عالی استاندارد و سازمان‌های ذی‌ربط برگزار شده بود.   البته مخالفانی در حوزه صنعت نساجی برای تصویب و اجرای این استاندارد اجباری در حوزه پوشاک وجود داشت. محمدمهدی سمائیان، تولید کننده و دبیر کمیته رنگرزی، چاپ و تکمیل انجمن صنایع نساجی در مخالفت با استاندارد اجباری در این حوزه می‌گوید: تنها مزیت این قانون ایجاد درآمد برای سازمان استاندارد است و ضرری که به مردم و صنعت وارد می‌کند صد‌ها بار بیشتر از آن درآمد است که اصلا قابل تصور نیست و در نهایت مصرف کننده باید این هزینه را پرداخت کند. اداره استاندارد اگر واقعا درصدد انجام کار مثبتی است در زمینه محاسن و معایب الیاف مصنوعی و طبیعی اطلاع رسانی کند و انتخاب را بر عهده مصرف کننده بگذارد.   همچنین علیمردان شیبانی عضو هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی با انتقاد از تدوین استاندارد اجباری برای صنعت نساجی می‌گوید: استاندارد تشویقی بسیار عالی است، اما در هیچ کجای دنیا صنعت نساجی استاندارد اجباری ندارد.   کد ویدیو دانلود فیلم اصلی به گفته وی این هدف به نفع مشتری نیست و آفت آن این است که شما را مجبور می‌کنند به کاری که در مرحله اول بسیار هزینه بَر است به عنوان نمونه ما برای هر متر تولید باید یک هزینه ناخواسته به سازمان استاندارد و چندجای دیگر بدهیم که این هزینه به طور مستقیم به مصرف کننده نهایی تحمیل می‌شود.    استانداردی ها، اما نظر دیگری داشتند و علت اجباری شدن این استاندارد را، حفظ سلامت عمومی و حمایت از مصرف کننده اعلام کرده و با توجه به قوانین بالادستی، حفظ سلامت در این حوزه را از جمله اولویت‌های خود برای شناسنامه دار کردن پوشاک قرار داده بودند.   میثم شکوری مدیرکل دفتر استاندارد صنایع غیرفلزی سازمان ملی استاندارد در این باره می‌گوید: طبق ماده ۱۴ قانون تقویت توسعه نظام استاندارد، سازمان می‌تواند با تصویب شورای عالی استاندارد، اجرای استاندارد یا بخشی از آن را که از نظر آئین نامه‌های کار، ایمنی، حفظ سلامت عمومی، داشتن علامت حلال، حفظ محیط زیست، حصول اطمینان از کیفیت، حمایت از مصرف کننده و یا سایر جهات رفاهی و اقتصادی ضروری باشد با تعیین مهلت مناسب اجباری اعلام کند.    کد ویدیو دانلود فیلم اصلی پس از برگزاری نشست‌های کارشناسی متعدد در پژوهشگاه استاندارد سرانجام در یکصد و هفدهمین جلسه شورای عالی استاندارد به ریاست رئیس جمهور، استاندارد اجباری در حوزه پوشاک سلامت محور در تیر ماه ۱۴۰۲ به تصویب رسید، اما تا پایان سال ۱۴۰۲ از اجرای این استاندارد خبری نبود.   مهدی اسلام رئیس سازمان ملی استاندارد در توضیح این استاندارد اجباری می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مواردی که سازمان استاندارد با جدیت به آن ورود کرده بحث ایمنی و سلامت مردم جامعه است که با تدوین استاندارد اجباری در منسوجات سلامت‌محور به عنوان یکی از موارد مهم به آن پرداخته است. در در گام نخست منسوجاتی را نشانه‌گذاری کردیم که به طور مستقیم با پوست بدن در ارتباط هستند یعنی البسه نوزاد و کودک و البسه زیر را مشمول استاندارد اجباری قرار دادیم.   وی افزود: استفاده از برخی منسوجات در البسه‌های یاد‌شده در بلند‌مدت به دلیل تماس مستقیم با پوست باعث انواع بیماری‌های لاعلاج و سرطانی و عوارضی مانند ناباروری می‌شود.    به گفته وی روند اجرای هر استاندارد اجباری به بازه‌ای ۶ماهه پس از تصویب نیاز دارد، یکی از دلایل اجرا نشدن استاندارد پوشاک، تعلل وزارت صمت به عنوان یکی از مسوولان اصلی در این حوزه است که برنامه‌ای برای اجرای برچسب‌گذاری بر منسوجات سلامت‌محور ارائه نکرده بود.   البته با پیگیری‌های سازمان استاندارد و تعامل با وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ اجرای این استاندارد اجباری به امسال موکول شده بود که از فروردین امسال اجرایی شد.   بر اساس ماده ۷ قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد، سازمان ملی استاندارد مکلف به تعیین، تدوین و به روز رسانی استاندارد‌های اجباری، نظارت بر حسن اجرای استاندارد‌های اجباری در کالا‌ها و خدمات دارای نشان استاندارد و بررسی کارشناسی پیشنهاد‌های دستگاه‌های اجرایی پیشنهاد دهنده استاندارد اجباری برای ارائه به شورای عالی استاندارد است.   کد ویدیو دانلود فیلم اصلی آقای اسلام پناه رئیس سازمان ملی استاندارد در توضیح علت اجرایی شدن استاندارد اجباری پوشاک سلامت محور گفت: فرض کنید یک کودک از یک پوشاکی می‌خواهد استفاده کند، باید با نشانه گذاری و برچسب گذاری مشخص کنیم این پوشاک در کجا تولید شده و جنس آن چیست؟ چون این پوشاک در مواجهه با پوست است و می‌تواند انواع بیماری‌ها و انواع مشکلات پوستی و سلامتی را ایجاد کند. این حرکتی بود که با کار پژوهشی و علمی در پژوهشگاه استاندارد رقم خورد و مقرر شد وزارت صمت آن را پیاده سازی کند و بر اساس آن مصرف کننده ببیند چه چیزی می‌خرد و از چه بابتی پول می‌دهد و آن را با اطمینان خرید کند.   در ادامه پیگیری اجرای این استاندارد به سراغ مدیرکل دفتر صنایع پوشاک وزارت صنعت معدن و تجارت رفتیم. آقای گرجی گفت: استاندارد اجباری پوشاک طبق توافق انجام شده با سازمان استاندارد به این معناست که پوشاکی تولید شود تا مصرف کننده از کیفیت آن اطمینان داشته باشد و جنس آن از نظر کیفی در سازگاری با پوست و سلامت، خطری برای مصرف کننده نداشته باشد.   وی ادامه داد: برنامه اجرایی ما به صورت مشترک با سازمان استاندارد و با حضور ذینفعان این حوزه از جمله اصناف تخصصی پوشاک و نمایندگان تولیدکنندگان صنعتی در حال اجراست که امیدواریم با برنامه‌ای هوشمند و با مشارکت بخش دولتی و خصوصی بتوانیم مسیر اجرایی مناسبی را در اجرای این استاندارد طی کنیم.     کد ویدیو دانلود فیلم اصلی با این اظهار نظر معاون وزیر صمت، مرحله اجرایی این استاندارد اجباری که از سال گذشته به امسال موکول شده بود در حال انجام است.   همچنین آن طور که معاون تدوین و ترویج استاندارد سازمان ملی استاندارد می‌گوید: به استناد ماده ۳ قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد؛ استاندارد‌های تدوین شده با همکاری دستگاه‌های تخصصی باید توسط دستگاه ذیربط اجرا شود و سازمان ملی استاندارد نیز نظارت بر حسن اجرا را بر عهده دارد.   به گفته آقای درویش این استاندارد با ایجاد زیرساخت در واحد‌های تولیدی بزرگ در حال اجرا ست، اما به دلیل ماهیت صنفی و وجود کارگاه‌های کوچک و بعضا خانگی در این صنعت؛ بخشی از روند اجراممکن است با چالش‌هایی همراه باشد، اما در حال حاضر کارگاه‌ها و تولیدکنندگان بزرگ که پیش از این پروانه تشویفی گرفته بودند در حال اجرای استاندارد اجباری پوشاک سلامت محور هستند.   از جمله مزایای اجرای استاندارد اجباری در حوزه پوشاک سلامت محور حمایت ویژه از تولیدات داخلی، توسعه نشان‌های تجاری داخلی، مبارزه جدی با قاچاق پوشاک، پیگیری کیفیت کالا و حق انتخاب برای مصرف کننده است.      همچنین به گفته متولیان سازمان ملی استاندارد، در نخستین جلسه شورای عالی استاندارد در سال جدید که قرار است به زودی برگزار شود استاندارد‌های اجباری دیگری نیز در حوزه تجهیزات پزشکی، مبلمان و کالای خواب برای تصویب به شورا ارائه می‌شود.   گزارش مکتوب از زهره پرورش خبرنگار تحریریه صنعت خبرگزاری صدا و سیما