به نقل از «ایمنا»

پلی به گذشته شهر

تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۳۵۷۸۰۱

بافت تاریخی را بایستی سند هویت هر شهر دانست. سندی که نشان می‌دهد تغییرات شکل گرفته در روند توسعه و تکامل یک شهر، بر مبنای یک الگوی مشخص صورت گرفته یا در مقاطع زمانی مختلف بر حسب شرایط متغیر بوده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، شهرها موجودات زنده‌ای هستند که پس از زایش در محلی با مؤلفه‌ها و عناصر حیاتی و زیستی مشخص و ارزشمند در طول زمان نضج گرفته و پروده شده و در مسیر تکاملی خود در جهات جغرافیایی مختلف گسترده شده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تکامل شهرها با سازه‌هایی جدیدتر، مردمانی با خلق و خوی تازه و نگرش‌هایی متفاوت به محیط پیرامون پیداست. در این فرایند تکاملی هسته اولیه شکل‌گیری شهر و بافت نخستین آن به مرور زمان فرسوده و از شمار سکنه آن کاسته می‌شود و گاه کاربری آن تغییر می‌کند؛ اما آنچه اهمیت دارد ارزش و جایگاه بافت تاریخی است که به مثابه شناسنامه‌ای ارزشمند گویای باورهای مردمان، سیر تکاملی هنر معماری و شیوه شهرسازی آنان است.

حفظ بافت تاریخی به معنای ایجاد واسطة‌العقد فرهنگ، آداب و رسوم، عادات و معماری و شیوه شهرسازی امروز با گذشته است. این اقدام از خودباختگی فرهنگی شهروندان و فرورفتن در ورطه تقلید کورکورانه از سبک معماری و شیوه شهرسازی بیگانه که غالبا با فرهنگ بومی شهروندان نامتجانس است، جلوگیری می‌کند.

برای آگاهی بیشتر از ارزش‌ و اهمیت بافت تاریخی، تفاوت آن با بافت فرسوده و آسیب‌ها و تهدیدهایی که در مدیریت شهری برای آن وجود دارد با "فرشته احمدی" استادیار دانشکده هنر معماری و مهندسی شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد گفت‌وگویی را انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

بافت تاریخی از منظر شهرشناسی چه اهمیتی داد؟

بافت تاریخی را بایستی سند هویت هر شهر دانست. سندی که نشان می‌دهد تغییرات شکل گرفته در روند توسعه و تکامل یک شهر، بر مبنای یک الگوی مشخص صورت گرفته یا در مقاطع زمانی مختلف بر حسب شرایط متغیر بوده است. بافت تاریخی تاثیر قابل توجهی در موضوعات اجتماعی و فرهنگی دارد و اگر طبق اصول صحیحی شکل نگرفته باشد، می‌تواند در حوزه‌های مختلف زندگی افراد جامعه تاثیرات نامطلوبی بر جای بگذارد.

بافت تاریخی چه تفاوتی با بافت‌های فرسوده و ناکارآمد دارد؟

بافت تاریخی دارای مولفه‌های مشخصی است که به خوبی آن را از بافت‌های فرسوده و ناکارآمد تمایز می‌دهد. یک بافت تاریخی از الگوهای معماری مخصوص به خود استفاده کرده است، به دوره مشخصی از تاریخ تعلق دارد و متناسب با شرایط آن دوره از مصالح خاصی در ساخت آن استفاده شده است.

بافت تاریخی بر خلاف بافت فرسوده که خطرساز شده و مشکلاتی برای مدیریت شهری ایجاد کرده، همچنان مقاوم و زنده است. همچنین در مقایسه با بافت ناکارآمد که به طور معمول برای بازه‌های زمانی خاص ایجاد شده و امکان دارد در حال حاضر کارکرد مشخصی نداشته باشند، بافت تاریخی دارای جایگاه ارزشمندی است.

وظیفه مدیریت شهری در قبال بافت تاریخی چیست؟

مدیریت شهری می‌تواند مجموعه نشست‌های علمی را در موضوعات مختلف برگزار و زمینه حضور و فعالیت بیشتر شهروندان در برنامه‌های مرتبط را فراهم کند. کاری که شهرداری اصفهان در چند سال اخیر برای محور تاریخی و گردشگری چهارباغ انجام داد، اقدام شایسته‌ای محسوب می‌شود که می‌توان از تجربه موفق آن در دیگر نقاط شهر و حتی کشور نیز استفاده کرد. این فضای متفاوت که با حذف تردد خودروها همراه شده است، امکان بهتری برای استفاده از ظرفیت فضاهای شهری در مسیر تقویت محیط‌های شهری زیبا و خاطره‌انگیز ایجاد کرده است.

منظور از توانمندسازی و نوسازی بافت تاریخی چیست؟

با اجرای طرح‌های مختلف، می‌توان از خالی شدن بافت‌های تاریخی از سکنه که زمینه‌ساز تغییر کاربری و نابودی آن‌ها را ایجاد می‌کند جلوگیری کرد. باید با شیوه‌های مختلف کیفیت زندگی شهروندان در این گونه مناطق را افزایش داد تا شهروندان تمایل بیشتری برای اسکان در این گونه نقاط داشته باشند. حتی با انجام بعضی اقدامات و استفاده از سیاست‌های تشویقی، می‌توان زمینه جذب جمعیت جدید به این بافت‌ها و در نتیجه تقویت‌ آن‌ها را فراهم کرد.

چه طرح‌هایی برای توانمندسازی بافت تاریخی شهری مناسب است؟

اتخاذ رویکرد محله مبنا در احیای بافت تاریخی شهرها، بازآفرینی شهری مبتنی بر توسعه گردشگری شهری و ارتقاء سر زندگی، نشاط و حیات اجتماعی با تزریق بناهای میان افزا در این بافت‌ها از جمله طرح‌هایی است که در این زمینه موثر خواهد بود.

همچنین با ارتقاء معیارها و شاخص‌های کیفیت زندگی می‌توان از خالی شدن این گونه مناطق از جمعیت جلوگیری کرد و با حضور فعال‌تر مردم و ایجاد همبستگی اجتماعی با تکیه بر خاطرات جمعی مشترک و حس تعلق خاطر افراد، می‌توان به تقویت بافت‌های تاریخی کمک شایانی داشت.

چه مسائلی در شهرسازی امروزی بافت تاریخی را تهدید می‌کند؟

در کنار حفاظت از این مجموعه‌های ارزشمند، چگونگی پیوند سازه‌های پدید آمده در روند توسعه جدید شهر به این بافت‌ها موضوعی است که نباید از نظر دور بماند. توجه نکردن به ویژگی‌های زیباشناختی و سوء مدیریت سبب شده تا ساخت و سازهای جدید بدون در نظر گرفتن ارزش‌های بصری کالبد قدیم و تنها بر اساس نظر سازندگان و استفاده‌کنندگان در بافت تاریخی احداث شود.

در بیشتر موارد ضوابط موجود تنها به بیان کلیات بسنده کرده است و پرداختن به اصول و بررسی کیفیت‌های ارزشمند موجود در منظر این بافت‌ها و چگونگی الگوبرداری از آن‌ها به صورت سطحی مطرح شده است. معماری و شهرسازی معاصر باید ضمن احترام به بستر موجود از یک سو و توانایی در ایجاد هم‌خوانی کالبدی با سلیقه و نیازهای زندگی امروز بتواند تداوم فرهنگی این فضاها را حفظ کند.

کد خبر 392047

منبع: ایمنا

کلیدواژه: شهر سازی نجف آباد بافت تاریخی بافت فرسوده دانشگاه آزاد اسلامی معماری شهری معماری شهرهاي ايران شهر شهرداری شهروند حقوق شهروندی شهر سازی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۵۷۸۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شناسایی ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار سقف لرزان در بافت‌های فرسوده

آفتاب‌‌نیوز :

 محمد آئینی ظهر امروز، یکشنبه، در همایش بزرگداشت روز ملی شورا‌های اسلامی که در سالن شیخ صدوق آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) برگزار شد، با تأکید بر اینکه مردم در بافت فرسوده و سکونت‌گاه‌های غیررسمی حق حیات دارند و جان آن‌ها در خطر است، گفت: در ایران ۱۷۰ هزار هکتار بافت فرسوده، حاشیه‌ای و تاریخی و بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار سقف لرزان وجود دارد.

وی با بیان اینکه شورا‌ها باید زبان گویای مردم باشند، افزود: در صورتی که جریان نوسازی مسکن در بافت‌های ناکارآمد و فرسوده کشور شتاب نگیرد، شاهد تکرار فاجعه‌ای مانند بم خواهیم بود.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به برخی از حقوق مردم ساکن در بافت‌های فرسوده، خاطرنشان کرد: این شهروندان در وهله اول حق حیات دارند، باید حقوق آنان به‌رسمیت شناخته شود و به‌منظور نوسازی واحد‌های مسکونی در سکونتگاه‌های غیررسمی، موانع صدور اسناد مالکیت به‌منظور فراهم شدن امکان دریافت تسهیلات برطرف شود.

آئینی با اشاره به نهضت سنددار کردن اراضی در سکونتگاه‌های غیررسمی، تصریح کرد: بهره‌مندی از امکانات شهری در حد متوسط محلات برخوردار شهری و فراهم کردن زیرساخت‌های خدمات آموزشی، فرهنگی، ورزشی، درمانی و بهداشتی اهمیت دارد.

وی با اشاره به بیش از ۶۰ درصد معابر در بافت‌های فرسوده شهری، خاکی هستند، ابراز امیدواری کرد که با همکاری وزارت راه و شهرسازی و تخصیص قیر، طی مدت باقی‌مانده از دولت، هیچ معبر خاکی در سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده نداشته باشد.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در ادامه تأکید کرد: دستگاه‌های اجرایی وظیفه دارند متناسب با پراکنش جمعیت در این مناطق، خدمات و زیرساخت‌های لازم را تأمین کنند.

وی حق اشتغال را از دیگر حقوق ساکنان مناطق بافت فرسوده شهری برشمرد و گفت: باید با ارائه آموزش‌های شغلی، زمینه اشتغال‌زایی برای ساکنان این مناطق فراهم شود.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در پایان با تأکید بر ارائه تخفیف ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی صدور پروانه ساخت‌وساز در مناطق فرسوده و ناکارآمد شهری خاطرنشان کرد: ارائه تسهیلات و امکانات و حمایت‌های نهضت ملی مسکن، حق تغییر کاربری طبقات همکف و صدور پروانه ساخت‌وساز برای واحد‌های مسکونی با هر متراژ زمین، از اهرم‌های تشویقی دولت در بافت فرسوده است.

منبع: خبرگزاری تسنیم