ماموریت دشوار عمران خان در تهران
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۳۳۳۱۰
فرارو- پاکستان، با هدف کاهش تنش‌ها در خلیج فارس، میان ایران و عربستان میانجیگری می‌کند. عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، روز شنبه یا یک شنبه، به تهران سفر می‌کند و سپس عازم ریاض خواهد شد. منابع پاکستانی می‌گویند این وساطت، ابتکار شخصی عمران خان است.
به گزارش فرارو، رسانه‌های پاکستانی و بین المللی روز جمعه گزارش کردند که چند هفته پس از درخواست آمریکا از عمران خان برای وساطت میان تهران و واشنگتن، وی به ایران سفر می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پنج شنبه گذشته، محمد فیصل، سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان گفته بود که عمران خان ممکن است به ایران و عربستان سفر کند. این سفرها، در حالی انجام می‌شود که ماه گذشته در جریان هفتاد و چهارمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، عمران خان گفته بود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از او خواسته است که به کاهش تنش‌ها میان ایران و عربستان کمک کند.
در پی حمله ۱۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی شرق عربستان، تنش‌ها میان این دو کشور، به شدت بالا گرفته بود. در اثر این حمله، نصف تولید نفت روزانه عربستان (۵.۷ میلیون بشکه نفت معادل پنج درصد کل عرضه جهانی نفت) مختل شد. حوثی‌های یمن، مسئولیت این حمله را به عهده گرفتند، اما عربستان و آمریکا و سپس کشور‌های اروپایی، ایران را به دست داشتن در حمله ۱۴ سپتامبر متهم کردند.
تقریبا پنج روز پس از حمله به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو، عمران خان به عربستان سفر کرد. پس از این سفر بود که برخی رسانه‌ها گزارش کردند که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، از عمران خان خواسته است درباره تنش‌زدایی در منطقه با سران ایران صحبت کند. عمران خان و عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، هر دو با فاصله کمی به عربستان سفر کردند و هر دو گفتند که ریاض خواهان کاهش تنش‌ها با ایران است. چندی پیش، عبدالمهدی به عربستان سفر کرد و مدعی شد که سعودی‌ها در زمینه کاهش تنش با ایران، موضع ممتازی گرفته‌اند. قرار بود عبدالمهدی به ایران هم سفر کند تا نتایج سفرش به عربستان را به اطلاع مقامات ایرانی برساند. اما ناگهان عراق صحنه تظاهرات کم سابقه‌ای شد که در جریان آن بیش از ۱۰۰ نفر کشته و ۶۰۰۰ هزار نفر مجروح شدند. لذا، سفر عبدالمهدی به ایران انجام نشد.
ظاهرا، عمران خان، با رضایت ضمنی سعودی‌ها و آمریکایی‌ها، ماموریت عبدالمهدی را ادامه می‌دهد. در هفته‌های اخیر مقامات عراق و پاکستان، گفته‌اند محمد بن سلمان از آنها خواسته است که با ایران درباره تنش‌زدایی صحبت کنند. دولت عربستان نیز تایید کرده است که عراق و پاکستان پیشنهاد میانجیگری داده‌اند، اما درخواست میانجیگری از سوی بن سلمان را تکذیب کرد. روزنامه نیویورک تایمز از قول یک مقام بلندپایه ناشناس پاکستانی مدعی شد بن سلمان به عمران خان گفته است که او خواهان اجتناب از جنگ است.
هم پاکستان و هم عربستان، درخواست بن سلمان از عمران خان برای میانجیگری میان تهران و ریاض را تکذیب کردند. اما اصل میانجیگری را تایید کردند. وزارت خارجه پاکستان، روز جمعه با صدور بیانیه‌ای، گزارش‌های رسانه‌ای مبنی بر درخواست ولیعهد سعودی از نخست وزیر پاکستان برای میانجیگری میان ایران و عربستان را بی‌اساس دانست، ولی تصریح کرد ابتکار تنش‌زدایی میان ریاض و تهران، یک تلاش شخصی از جانب عمران خان برای برقراری صلح در منطقه است.
چشم‌انداز وساطت عمران خان
در نشست سازمان ملل، عمران خان ناگهان به عنوان میانجیگر جدید میان ایران و عربستان و نیز ایران و آمریکا ظاهر شد. وی پس از دیدار با روسای جمهور ایران و آمریکا، اعلام کرد که در حال میانجیگری است. او اولین کسی نیست که میان ایران از یک طرف و عربستان و آمریکا از طرف دیگر، پادرمیانی می‌کند. پیش از او افرادی مانند آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن، ایمانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، عادل عبدالمهدی و دیگران تلاش کردند یخ روابط ایران و آمریکا را بشکنند. اما موفق نشدند. بنابراین، پرسش اصلی این است که آیا عمران خان می‌تواند در موضوعی که دیگران شکست خوردند، موفق شود؟
موفقیت وساطت عمران بعید نیست. اساسا اگر او فکر می‌کرد تلاش هایش بیهوده است، به وساطت میان ایران و عربستان مبادرت نمی‌کرد. بنابراین، حتما باید سینگال‌هایی از طرف‌های نزاع دریافت کرده که به موفقیت وساطت‌اش امیدوار شده است.
اما شرایط منطقه‌ای و بین المللی و همچنین موقعیت داخلی عمران خان، ماموریت او در زمینه تنش‌زدایی میان ایران و عربستان را دشوار کرده است. روز جمعه در حالی که عمران خان برای سفر به ایران و عربستان آماده می‌شد، دو رویداد مهم در منطقه اتفاق افتاد که ممکن است بر تلاش‌های نخست وزیر پاکستان تاثیر منفی بگذارد.
رویداد نخست، وقوع انفجار مشکوک در یک نفتکش ایرانی در دریای سرخ بود. صبح روز جمعه، نفتکش سابیتی، وابسته به شرکت ملی نفتکش ایرانی، در نزدیکی بندر جده عربستان در دریای سرخ، دچار سانحه شد. گزارش‌های ضدونقیضی درباره احتمال اصابت دو موشک به سابیتی منتشر شد. جزئیات این واقعه هنوز اعلام نشده و ایران مشغول بررسی جوانب موضوع است. هنوز هیچ اتهامی علیه عربستان مطرح نشده، با این حال، علی ربیعی، سخنگوی دولت، حادثه نفتکش سابیتی را یک حمله «شرارت بار» و «مشکوک» دانست؛ لذا این احتمال وجود دارد که عربستان متهم شود. حتی اگر چنین اتهامی مطرح نشود، باز هم هدف قرار گرفتن نفتکش ایرانی در ۶۰ مایلی سواحل جده، به بی‌اعتمادی میان ایران و عربستان دامن خواهد زد. خصوصا که علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، با اشاره به واقعه نفتکش سابیتی، گفته است: «راهزنی دریایی و شرارت در آبراه‌های بین المللی که با هدف ناامن‌سازی رفت و آمد شناور‌های تجاری انجام می‌شود بدون پاسخ نخواهد ماند.»
اما مهمتر از واقعه سابیتی، اعزام نیرو‌های جدید آمریکایی به عربستان است. جمعه شب، پنتاگون اعزام تجهیزات و نیرو‌های جدید به عربستان را اعلام کرد. این نیروها شامل ۳۰۰۰ سرباز آمریکایی، دو اسکادران هوایی، یگان شناسایی هوایی و موشک‌های دو سامانه پدافند موشکی تاد و پاتریوت می‌شود. مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، تجهیزات جدید را پیامی برای ایران دانست. علاوه بر این، مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، نیز اعلام کرد اعزام نیرو‌های اضافی به عربستان، با هدف بازداشتن ایران از حملات جدید در آینده صورت گرفته است.
نیرو‌های اعزامی آمریکا هم از حیث تعداد و هم از نظر تجهیزات، قابل توجه هستند. این نیروها در حالی اعزام می‌شوند که عربستان از گفتگو با ایران استقبال کرده و عمران خان برای وساطت بین تهران و ریاض به ایران سفر می‌کند. سعودی‌ها هنوز مایل هستند که با ایران گفتگو کنند، اما احساس می‌کنند که در برابر ایران موضع مذاکراتی ضعیفی دارند. از این رو، اعزام نیرو‌های آمریکایی را احتمالا عامل تقویت موضع خود می‌دانند.
حمله آرامکو از دو جهت به سعودی‌ها ضربه زد. نخست اینکه این حمله ضعف لایه‌های دفاعی عربستان را نشان داد. موشک‌ها و پهپاد‌های مهاجم با موفقیت تاسیسات نفتی بقیق و خریص عربستان را هدف قرار دادند، ولی عربستان نتوانست آنها را شناسایی و منهدم کند. دوم، سعودی‌ها انتظار داشتند که آمریکا به نیابت از آنها، به ایران پاسخ قاطعی بدهد، اما ترامپ از هرگونه اقدام نظامی علیه ایران خودداری کرد. این دو عامل در کنار حملات حوثی‌های یمن در عمق خاک عربستان، موقعیت سعودی‌ها را ضعیف نشان داد.
از این رو برخی ناظران معتقدند اعزام نیرو‌های آمریکایی با هدف رفع ضعف سعودی‌ها در مذاکرات احتمالی با ایران انجام شد. لقاء مکی، پژوهشگر مرکز مطالعات الجزیره، طی گفتگویی با شبکه الجزیره با اشاره به همین هدف گفت: اعلامیه آمریکا درباره اعزام سربازان به عربستان، ماموریت عمران خان در زمینه مذاکرات (میان ایران و عربستان) را پیچیده کرد. این کارشناس با بیان اینکه ایران توان و مهارت مذاکراتی خوبی دارد، افزود اعزام نیرو‌های آمریکایی به عربستان، با هدف تقویت موضع مذاکراتی این کشور صورت گرفت. چرا که اوضاع میدانی به نفع عربستان نیست. اگر غیر از این بود، سعودی‌ها وساطت پاکستان را درخواست نمی‌کردند.
مکی از سوی دیگر مدعی شد که ایران هم برای اینکه از موضع ضعف وارد مذاکرات نشود، دست بسته نخواهد نشست و به تحرکات آمریکا پاسخ خواهد داد تا ثابت کند که حضور نیرو‌های آمریکایی برای دستیابی به صلح مفید نیست. بخوانید: چرا همه کشورهایی که میان ایران و آمریکا وساطت کردند شکست خوردند؟ ایران و عربستان؛ وقت مصالحه رسیده است؟ حمله به تاسیسات نفتی عربستان؛ چه سناریویی در حال طراحی است؟ استیصال سعودی
اعزام نیرو‌های آمریکایی به عربستان از منظر دیگری هم قابل بررسی است. استقرار تعداد قابل توجهی از نیرو‌های آمریکایی در خاک عربستان نشان می‌دهد که نزاع میان تهران و ریاض دو جانبه نیست. بلکه بخشی از یک منازعه بزرگتر میان ایران و آمریکاست. از این رو، حل مشکلات بین ایران و عربستان، مستلزم حل وفصل یا حداقل آرام کردن تنش‌ها میان ایران و آمریکاست. آیا عمران خان می‌تواند این نزاع‌های در هم تنیده را حل کند؟ واسطه‌های قبل از او هیچکدام موفق نشدند، اما باید دید عمران خان چه می‌کند.
سوای پیچیدگی مشکلات ایران و عربستان، عمران خان با مشکلات دیگری در داخل کشورش مواجه است. برخی بر این باور هستند که عمران خان در خود پاکستان موقعیت مستحکمی ندارد و نمی‌تواند به تنهایی سیاست خارجی کشورش را تعیین کند. معروف است که ارتش و دستگاه امنیتی پاکستان، نفوذ چشمگیری در سیاست خارجی این کشور دارند. ارتش پاکستان با عربستان نیز روابط بسیار نزدیکی دارد. اولین مقام خارجی که از محل غنی‌سازی بدون نظارت اورانیوم پاکستان بازدید کرد، شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز، وزیر دفاع وقت عربستان، بود. این شاهزاده در سال ۱۹۹۹، از گام‌های پاکستان در زمینه ساخت بمب اتمی مطلع شد. علاوه بر این، اولین مدال بالایی که ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، به یک مقام خارجی داد، مدال ممتاز «ملک عبدالعزیز» بود که به رشید محمود نشان امیتاز، رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان، داده شد. در سال ۱۹۹۸، زمانی که پاکستان به خاطر برنامه هسته‌ای با تحریم‌های بین المللی مواجه شد، عربستان نه تنها با این تحریم‌ها مخالفت کرد، بلکه دو میلیارد دلار به پاکستان کمک مالی کرد. کمک‌های مالی و سرمایه‌گذاری عربستان در پاکستان تا امروز ادامه دارد و بسیار بیشتر از کمک‌های مالی ایران به این کشور است. از این رو، عمران خان شاید نتواند در وساطت میان ایران و عربستان کاملا بی‌طرف بماند.
گذشته از روابط مستحکم پاکستان با عربستان، به دلایل مرزی، روابط پاکستان و ایران گهگاهی تنش‌آلود بوده است. حملات گروه‌های مسلح به نیرو‌های نظامی در مرز‌های ایران و پاکستان، معمولا یکی از محور‌های گفتگو‌های ایران و پاکستان بوده است. حتی در همین مسئله هم گاهی اتهاماتی علیه عربستان در زمینه حمایت از گروه‌های مسلح در بلوچستان ایران مطرح می‌شود. افزون بر این، برخی گزارش‌های رسانه‌ای حاکی از این است که، فشار‌های عربستان در کنار تحریم‌های آمریکا، مانع از تکمیل خط لوله گاز میان ایران و پاکستان شده است.
البته عمران خان، نخست وزیر متفاوتی است. او از همان ابتدا، بر روابط متوازن کشورش با ایران و عربستان تاکید کرده بود. به همین دلیل، به این دو کشور چند بار سفر کرد. اما محدودیت‌های داخلی و همچنین پیچیدگی اوضاع منطقه‌ای و بین المللی، ممکن است ماموریت او را در زمینه تنش‌زدایی میان تهران و ریاض دشوار کند. نخست وزیر پاکستان می‌تواند پیام‌رسان خوبی باشد، اما میانجیگری میان دو طرف متخاصم فقط به پیامرسانی محدود نیست.
منبع: فرارو
کلیدواژه: عمران خان نخست وزیر پاکستان سفر عمران خان به ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۳۳۳۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خط ریلی زاهدان-کویته نیازمند تبدیل تفاهم‌نامه به قرارداد عملیاتی
به گزارش خبرنگار مهر توسعه همکاری‌های اقتصادی میان کشورها نیازمند وجود اسناد است که از یادداشت تفاهم شروع و در نهایت به قراردادهای الزام‌آور دو یا چند جانبه ختم می‌شود. قراردادهای عملیاتی با مشخص‌کردن جزئیاتی نظیر ساختار اجرای طرح، وظایف دقیق هر یک از بازیگران، ملاحظات حقوقی، تعهدات طرفین، ضمانت‌های اجرا، زمانبندی طرح و شرایط نقض قرارداد، از قابلیت اجرایی بیشتر و جنبه حقوقی قوی‌تری نسبت به تفاهم‌نامه‌ها و توافقنامه برخوردار هستند. بنابراین امضای تفاهم‌نامه یا توافقنامه، نه بعنوان یک هدف، بلکه به عنوان یک واسطه برای انعقاد قرارداد عملیاتی در نظر گرفته می‌شود. روابط اقتصادی ایران در عرصه بین‌المللی هم از این قاعده مستثنی نیست. در حال حاضر یکی از معضلات اصلی این روابط، مسئله نهایی نشدن قراردادهای لازم الاجرا و بسنده کردن به تفاهم‌نامه‌ها و توافقنامه‌هایی است که ضمانت اجرا ندارند. این شرایط سبب شده است که فرصت‌های متعددی در عرصه اقتصاد بین‌المللی از کشور سلب شود.
شکل: طیف کلی اسناد حقوقی بر اساس میزان الزام‌آور بودن
اهمیت اصلاح این موضوع تا به آنجا بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی نوروزی خود در اول فروردین ۱۴۰۳ ارتقای سطح تفاهم‌نامه‌ها به قراردادهای حقوقی را به عنوان یکی از مطالبات جدی، مورد تاکید قرار دادند: «مخاطب من در اینجا دیگر مسئولین محترم دولتی هستند؛ در زمینه مسائل خارجی بایستی با کشورهایی که ارتباط اقتصادی داریم، این تفاهم‌نامه‌هایی را که امضا می‌شود و چندان تأثیری ندارد، تبدیل کنند به قراردادهای حقوقی قابل عمل و قابل اجرا که در عمل، اثری داشته باشد؛ این را باید به طور جد دنبال کنند.»
جمهوری اسلامی پاکستان یکی از کشورهایی است که تفاهم‌نامه‌ها و توافقنامه‌های متعددی در سابقه روابط با آن وجود دارد. با توجه به سابقه طولانی روابط سیاسی، فرهنگی واقتصادی با پاکستان، تعداد زیادی از موضوعات مختلف اقتصادی وجود دارند که به رغم امضای تفاهم‌نامه‌های متعدد، بدون پیشرفت و حل‌نشده باقی مانده است. با توجه به اعلام برنامه ارتقای تجارت از سطح فعلی به ده میلیارد دلار در سفر اخیر آقای رئیسی به پاکستان، لازم است نسبت به تأمین زیرساخت‌های خدمات تجاری بین دو کشور، از جمله مسیر حمل‌ونقل ریلی به عنوان یک ضرورت اقدام شود. بر این اساس ضروری است خط ریلی زاهدان-کویته به عنوان تنها مسیر تردد ریلی میان دو کشور مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اهمیت فوق‌العاده این خط آهن در توسعه مناسبات تجاری ایران و پاکستان، افزایش گردشگری و اتصال زمینی پاکستان به قفقاز، آسیای میانه، ترکیه و عراق، ارتقای این مسیر در سال‌های گذشته موضوع مذاکرات دو طرف بوده، اما در عمل از حیطه توافق‌های بی‌ثمر فراتر نرفته است.
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که این خط ریلی در سال ۱۳۰۱ ه. ش. (۱۹۲۲ م.) با ۷۳۲ کیلومتر طول، توسط انگلیس و در راستای اهداف استعماری و تسهیل انتقال نیروها و تجهیزات از شبه‌قاره هند به ایران احداث شد و تا پایان جنگ جهانی دوم فعال بود. پس از پایان استعمار انگلیسش و تجزیه شبه‌قاره به هندوستان و پاکستان، مالکیت این خط به پاکستان منتقل شد. بعد از این اتفاق، این خط ریلی، به دلیل حجم پایین مراودات ایران و پاکستان، دغدغه‌های امنیتی، عدم اتصال زاهدان به شبکه ریلی کشور و عدم تعمیر و نگهداری مناسب، به مرور به یک خط ریلی تقریباً متروکه تبدیل شد.
با اتصال زاهدان به شبکه ریلی کشور در سال ۱۳۸۸ ه. ش. (۲۰۰۹ م.) دو دولت تصمیم به احیای این خط گرفتند که در این راستا توافقنامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های مختلفی به امضا رسیده که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
۱- توافق قطار اکو در ۱۳۸۸: پس از اتمام خط ریلی کرمان-زاهدان در سال ۱۳۸۸، با امضای توافقنامه سه‌جانبه ایران-پاکستان-ترکیه «قطار اکو» در سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹ م.) راه‌اندازی شد و حمل بار ریلی میان ایران و پاکستان پس از گذشت چند دهه دوباره به جریان افتاد. طی این توافق یک قطار باری از اسلام‌آباد حرکت خود را آغاز کرد و پس از گذر از تهران، راهی استانبول شد که در مجموع ۱۵ روز به طول انجامید. با این حال این توافقنامه مدت زیادی دوام نیاورد و در آذرماه ۱۳۹۰ (دسامبر ۲۰۱۱) به دلیل انصراف طرف پاکستانی متوقف شد.
۲ - توافق راه‌اندازی قطار مسافری در کنار قطار باری در ۱۳۹۶: با توجه به ضرورت ارتباطات فرهنگی و توسعه گردشگری دو کشور، طی دیدار مدیرکل راه‌آهن منطقه جنوب شرق ایران و مقام‌های وزارت راه‌آهن پاکستان در دی‌ماه ۱۳۹۶، توافق راه‌اندازی قطار مسافری زاهدان-کویته به امضای طرفین رسید. به رغم این توافق و تجدیدهای بعدی آن در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ تا کنون بخش مسافری این خط به بهره‌برداری نرسیده و و فعالیت آن منحصر به جابجایی محدود کالا است. این در حالی است که به دلیل وجود علاقه شدید مردم پاکستان به اهل‌بیت (ع)، ایجاد قطار مسافری می‌تواند به افزایش ورود زائران به کشور کمک کند.
۳ - توافق نوسازی و ارتقا کیفیت ریلی این خط با مشارکت و سرمایه‌گذاری ایران در ۱۳۹۷: بهسازی این خط آهن موضوع دیگری بود که توافق آن از سوی وزرای راه و شهرسازی وقت ایران و راه‌آهن پاکستان در سال ۱۳۹۷ به امضا رسید و در سال‌های بعد (به طور خاص در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱) هم به دفعات این موضوع از سوی مقامات مسئول دو کشور مطرح شد؛ اما باز هم به نتیجه نرسید.
با این حال در سال‌های گذشته تنها، ترددهایی محدود بین دو کشور از این خط انجام شده است که حجم آن بسیار کم‌تر از حد مطلوب است و عدد قابل توجهی به شمار نمی‌رود. نوسازی و بهسازی این خط و ایفای نقش آن در کریدور شرقی غربی کشور نیازمند آن است تا تفاهم‌نامه‌های موجود به یک قرارداد عملیاتی تبدیل شود. این قرارداد با مشخص کردن جزئیاتی نظیر وظایف طرفین، ضمانت‌های اجرا، ملاحظات حقوقی و زمانبندی پروژه، بستر مناسبی را برای شکل‌دهی به تعاملات طرفین در استفاده از ظرفیت‌های این پروژه و محقق کردن تجارت ده‌میلیارد دلاری دو کشور فراهم می‌کند.
کد خبر 6097063
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت