عزاداری و زیارت؛ دو عنصر هویتی شیعه/ علت استقبال از زیارت اربعین
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۴۹۹۲۲
به گزارش خبرنگار مهر، نشست «پیامدهای فرهنگی و اجتماعی راهپیمایی اربعین» با سخنرانی جبار رحمانی در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
رحمانی که پیش از این هم مقالات و سخنرانیهایی در خصوص این موضوع ارائه کرده بود، در این نشست گفت: پیش از ورود به بحث، یک موضوع را در پرانتز بگویم و آن هم اینکه «عمده آئینهای جدید ما حول کربلا و زنانه است مثل دهه فاطمیه، زینبیه، اُمالبنین و .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران با انقلاب دینی سرکار آمد و ایدهاش هم گسترش آئین و شعائر دینی بود. در سالهای اول انقلاب گفتمانی شکل گرفت که بر پایه دوگانههایی مثل انقلابی و غیرانقلابی، مؤمن و کافر، حزبالله و حزب شیطان و ... بود. در چنین فضایی، سیاستهایی مثل برگزاری نماز در ادارات و حضور روحانی و ... شکل گرفت اما از دهه ۷۰ به بعد، دولت به این نتیجه رسید که آئینهای دینی، دیگر جواب نمیدهند و گفتمان مذهبی حاکم در ایران، به نوعی ناکامی دست یافت. در همین دوره مداحان ظاهر شدند و خیلی هم قدرت پیدا کردند. ناکارآمدی و تغییرات در این دوره تناقضهایی را شکل داد که این احساس نیاز به وجود آمد که به یک گفتمان دینی جدید نیاز داریم؛ گفتمان دینی که سهلالوصول باشد و به ما حس رستگاری بدهد چون گفتمانهای دینی تا پیش از این سخت بودند و همواره به ما احساس گناه میدادند. در چنین شرایطی، آئینهای عزاداری جدید خودشان را نشان دادند که پیادهروی زیارت اربعین، یکی از آنها بود. در نظر داشته باشید که زیارت و عزاداری، دو مکانیزم اصلی شیعه هستند و هویت تشیع با این دو عنصر گِره خورده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: مورد دیگر اینکه در تشیع، پتانسیل تاریخی عظیمی درباره ارض مقدس داشتیم به این معنا که در دورههای زمانی قبلتر، کربلا برای ما سرزمین غیرقابل دسترس بود که داشتن تربت از این منطقه برای ما تبرک به حساب میآمد ولی به مرور زمان این مسئله تغییر کرد و دسترسی ما به این سرزمین از طریق پیادهروی اربعین راحتتر شد. یکی از نکاتی که باعث ظهور و استقبال از پیادهروی زیارت اربعین شد، این بود که تا پیش از این اثرگذاری و اغناء مناسکی مثل حج، زیارت مشهد و رفتن به زیارتگاهها و مرقدها خیلی کم شده بود بنابراین در چنین شرایطی، پیادهروی زیارت اربعین به عنوان یک شکل تازه زیارت، توانست موفق باشد. این را در نظر داشته باشید که در متون اصلی اسلامی، زیارت کار بسیار سختی است و هدف از زیارت، تغییر است یعنی ما به زیارت میرویم که تغییر کنیم و در فرهنگ سنتی هم آداب و شرایط خاصی داشت ولی در زیارت پیادهروی اربعین، این عناصر خیلی دیده نمیشود و در شرایطی که اغلب آئینهای دینی، کارکرد خود را از دست داده بودند، زیارت پیادهروی اربعین به عنوان یک منبع شارژ حیاتبخش پدید آمد. در این پیادهروی، انسانها در سطح بنیادین خودشان ظاهر میشوند و زندگی روزمرهشان به نوعی تعلیق میشود. علاوه بر آنکه در این مسیر یک فضای انسانی به معنای بنیادین هم میبینیم.
رحمانی اضافه کرد: برای رستگاری سهلالوصول، پیادهروی اربعین کارآمد است. این رستگاری به همراه ایده ارض مقدس و عوامل دیگر، باعث شد که پیادهروی اربعین به سرعت و به شدت در جامعه ایران پذیرفته شود؛ حرکتی که هم عاملیت دولت را دارد و هم عاملیت مردم ولی چون به شکل بیپروا در حال گسترش است، زیرساختهای درستی ندارد البته مزایا و فرصتهایی هم برای ما ایجاد کرده است. به طور مثال، نوعی توافق همهجانبه بین حکومت، مردم و گروههای مردمی است یا مثلاً مناسبات ما با عراق بهبود یافته است و از این طریق، ما فرصت بازاندیشی در جمهوریت ایرانی در مقابل جمهوریت عراقی پیدا میکنیم ولی اتفاق خطرناکی که به عقیده من در حال رخ دادن است، این است که حکومت از طریق پیادهروی زیارت اربعین در حال خرج کردن آخرین ذخیره تشیع یعنی کربلا است.
وی در پایان گفت: مُرادم از اینکه در حال استفاده از آخرین ذخایر شیعی یعنی کربلا هستیم، این است که باید حواسمان باشد که چه اتفاقی در حال رخ دادن است چون معلوم نیست که بعد از این چه اتفاقی بیفتد. اینکه آخرین ذخیره تشیع را اینگونه استفاده میکنیم، نیاز به بازاندیشی توسط اصحاب علوم انسانی دارد. اگرچه هم دولت و هم مردم از آن خشنود هستند ولی این خشنودی به این معنا نیست که اتفاق درستی در حال رخ دادن است.
کد خبر 4753615 سارا فرجیمنبع: مهر
کلیدواژه: جبار رحمانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اربعین حسینی اربعین 98 اربعین حسینی اربعین 98 کنفرانس بین المللی معرفی کتاب آیت الله جوادی آملی فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی معرفی نشریات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی علوم انسانی مهدویت فعالیت های قرآنی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۴۹۹۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجرای طرح هویتی در خیابان معلم
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نصرالله آبادیان شهردار منطقه به پاس روز معلم با حضور در ساختمان شهدای مکه «دانشگاه فرهنگیان» واقع در خیابان معلم در نشست بررسی مسائل و مشکلات این دانشگاه شرکت کرد.
آبادیان در این نشست با تاکید بر تعاملات شهرداری تهران و وزارت آموزش و پرورش گفت: این دو نهاد همواره باهم تعاملات سازندهای داشتهاند و ما هم در منطقه هفت طی تفاهم نامههای که با مدارس سطح منطقه داریم، خدماتی را در راستای ارتقای فرهنگ عمومی کشور و آموزش همگانی ارائه میدهیم.
او به وجود مرکز آموزش شهدای مکه (دانشگاه فرهنگیان) در منطقه هفت اشاره کرد و گفت: خیلی خوشحالم که دانشگاه فرهنگیان در منطقه هفت قرار دارد و می توانیم در جهت افزایش سرانههای آموزشی شهروندان، برنامهریزیهای خوبی را داشته باشیم .
وی تاکید کرد: با توجه به موقعیت مکانی این دانشگاه و قرار گرفتن آن در کنار چندین مدرسه، شهرداری منطقه هفت در تلاش است پیاده روها و معابر پیرامون دانشگاه را تبدیل به یک گذر فرهنگی کند و این کار میتواند محیطی مناسب برای دانشجویان و دانشآموزان باشد.
پیش از سخنان شهردار، رییس دانشگاه فرهنگیان با ارائه آمارهایی از میزان فعالیت این دانشگاه گفت: ظرفیت این دانشگاه ۷۰۰ نفر است اما هم اکنون ۱۵۰۰ دانشجو در آن مشغول تحصیل هستند در حالی که این ساختمان به دلیل قدمت بالا، مشکلات زیادی دارد و باید فکری برای استحکام آن در برابر حوادث داشته باشیم.
انتهای پیام/