زوایای تاریک تپه تاریخی ریوی در خراسان شمالی روشن میشود
تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۷۵۶۵۲
به گزارش ایرنا، سلسله اشکانی یا اشکانیان (۲۴۷ پ. م. ۲۲۴ م) که با نام امپراتوری پارتها نیز شناخته میشود، یکی از قدرتهای سیاسی و فرهنگی ایرانی در ایرانزمین بود که ۴۷۱ سال بر قسمت اعظم غرب آسیا حکومت کرد.
مؤسس و بنیانگذار این دودمان، اشک نامیده شد و این امپراتوری در قرن ۳ پیش از میلاد توسط اشک رهبر قبیله پرنی پس از فتح ساتراپ پارت در شمال شرقی ایران تاسیس شد که به گفته مورخان این شخص در شهر آساک تاجگذاری کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اصلیت اشکانیها از تیره ایرانی پرنی و شاخهای از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای محدوده شرق دریای خزر بودند، آنان از ایالت پارت که مشتمل بر خراسان بزرگ فعلی بود، برخاستند.
تپه های تاریخی زیادی در خراسان شمالی وجود دارد که هم اکنون باستان شناسانی از کشورمان و کشورهای چین و آلمان بر روی این تپه ها نظیر تپه ارگ نادری در شیروان، یام در فاروج و تپه تاریخی پهلوان جاجرم مشغول به فعالیت هستند که قدمت آنها به دوره هخامنشینان می رسد.
در این راستا، هفته گذشته باستانشناسان ایرانی و آلمانی در جریان کاوش مشترک در محوطه این تپه، موفق به یافتن شماری مهرهای گلی مربوط به عصر هخامنشی و اشکانی شدند.
سرپرست هیات باستانشناسی محوطه باستانی ریوی در مانه و سملقان خراسان شمالی در این زمینه اظهار داشت: محوطه باستانی ریوی که ۱۱۰ هکتار گستره دارد، به عنوان قدیمی ترین استقرارگاه انسان در شمال شرق کشور است که قدمت آن با توجه به شواهد تاریخی به ۳هزار و ۷۰۰ سال و عصر مفرغ باز می گردد.
دکتر سیدجواد جعفری با بیان این که بحث هویتی این مجموعه باستانی اهمیت آن را از دیگر مجموعه های استان بیشتر کرده است و شواهد آثار یک استقرار قوی در این دوران را نشان می دهد، افزود: ارشک در شهری به نام آساک تاجگذاری کرد و نام این شهر بارها در متون تاریخ به کار برده شده است و با توجه به محدوده و شواهدی که در این شهر پیدا شده است ممکن است این نقطه همان آساک تاریخی باشد اما باید شواهدمان تکمیل شود.
جعفری افزود: این شهر در قلب حکومت هخامنشی آن دوره که از چین تا یونان امتداد داشت کشف شده است و آثاری از امپراتوری های هخامنشی، ساسانی و اشکانی و حتی عهد مفرغ دارد.
نخستین محوطه باستانی شمال شرق
وی با بیان این که کشف آثاری از امپراتوری هخامنشی در این نقطه برای اولین بار در شمال شرق کشور اتفاق افتاده است اظهار داشت: یکی از دلایلی که یک شهر در جایی شکل می گیرد علاوه بر عوامل جفرافیایی، سیاست و موضوعات حکومتی آن دوره است و این نقطه نیز تمام این شرایط را دارد.
جعفری خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین ساتراپی ها در دوره هخامنشی، ساتراپی پرساوا در کنار ساتراپی گرگان بود که حتی داریوش دربیستون هم به آن اشاره کرده است.
وی با بیان این که در مورد وجود استقرار گاه های متوالی مربوط به دوره های هخامنشی، ساسانی و اشکانی که در این محل شکل گرفته اطمینان داریم افزود: در گاه نگاری شهر، از بررسی مواد سطحی تا نوع پلان، مطمئن هستیم ریوی یک دوره هخامنشی یک دوره ساسانی و یک دوره اشکانی داشته است و اگر کتیبه و نوشته های بیشتری مانند مهرهایی که یافتیم پیدا کنیم، می توان اطلاعات کامل تری از این شهر به دست آورد.
کوره های آجر پزی و تخریب ۴۰درصد محوطه
وی به این موضوع نیز اشاره کرد که در دهه ۶۰، کوره های آجر پزی در این محل شکل گرفت و موجب تخریب ۴۰درصد این محوطه شد اما در ادامه اظهار کرد: با وجود این، مطالعات باستانشناسی در ریوی از سال ۹۱ و در ۶۰ درصد باقیمانده از محوطه آغاز شد.
جعفری این محوطه را محوطه استقراری قوی و خوبی توصیف کرد و افزود: با وجود تخریب ها نتایج کاوش های باستانشناسی زوایای تاریک این مقطع زمانی در شمال شرق کشور روشن کرد و این درحالی است که یک گپ باستانی بزرگ در این نقطه وجود داشت که با ریوی این تاریکی آشکار شد.
وی گفت: در هر نقطه این محوطه ۱۱۰ هکتاری که گمانه زنی شد، نتایج خوبی گرفتیم و با ساختمان های قوی روبه رو شدیم که قدم به قدم ما را با تاریک و روشن دوره هخامنشی، ساسانی و اشکانی در شمال شرق کشور آشناکرد.
وی اظهار داشت: از آن جایی که در دوره امپراتوری های باستانی ایران استقرار های بزرگ در دشتهای کوچک مانند این دشت شکل می گرفت، می توان ریوی را گذرگاهی دانست که در شمال شرق کریدور ورودی اقوام مختلف آسیای میانه و برای شکل گیری و استقرار تمدن ها مناسب بود.
سرپرست هیات باستانشناسی محوطه باستانی ریوی اظهار کرد: این محوطه در سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی ثبت ودر سال ۵۶ عرصه و حریم آن تایید و میله کوبی شد اما با وجود این که سه چهارم مرکز این محوطه که تپه ( D) نامیده می شود از بین رفت اما یک انبار یا خزانه بزرگ در بخشی که شهر هخامنشی بوده کشف و از بناهایی مانند این انبار که ۱۱ متر طول و دو و نیم متر عرض دارد بیست انبار دیگر نیز گمانه زنی شد.
این باستانشناس گفت: از این مکان که محل انبار گردانی بوده خمره هایی مهر موم شده با امضا پیدا شد که این امضا ها ما را به تعاملات اجتماعی و اقتصادی آن دوره می رساند
قلعه نظامی و کاخ هخامنشی
وی اظهار کرد: تاکنون یک قلعه نظامی و یک کاخ هخامنشی از دل خاک بیرون آمده که پایه و ستون دارد و در تپه ریوی( B) هم که مربوط به دوره ساسانی شهری ۵۰ هکتاری پیدا شده که بخش حاکم نشین است.
وی اظهار داشت: مطالعات ما نشان از وجود یک شهر در این منطقه را دارد زیراکه بناهای حکومتی همچون کاخ، بناهای بایگانی و ساختمان های بزرگ در کاوش ها مشاهده شده است.
وی قدیمی ترین بخش این محوطه را گورستانی دانست که قدمت آن به سه هزار و ۷۰۰ سال قبل باز می گردد و اظهار داشت: از حفاری این محل ۱۲ اسکلت انسان پیدا شد و هم چنین ۹۰۰ شی باستانی نیز یافت شده که در موزه مردم شناسی بجنورد نگهداری می شود و برای تکمیل مطالعات باستان شناسی به احتمال قوی ۵ فصل دیگر کاوش هم به آن اضافه می شود.
سرپرست هیات باستان شناسی منطقه ریوی خاطرنشان کرد: مهم ترین فاز استقراری ما مربوط به دوره هخامنشی است که از یک محوطه کوچک به محوطه بزرگ گسترش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: حتی بعد از دوره هخامنشی در دوره اشکانی و ساسانی این منطقه مرکز تجمع و استقرار بوده ولی بعد از دوره ساسانیان نمی دانیم چه اتفاقی رخ داده که تمرکز اصلی و عظیم در این نقطه کاملا از بین رفته و سایت های قوی دوره اسلامی به سمت تپه ملکان کشیده شده است.
تحولات جوامع انسانی ۳۷۰۰ سال قبل
جعفری با بیان اینکه حدودا سه هزار و ۷۰۰ سال تاریخ تحولات جوامع انسانی دشت سملقان را می توانیم در تپه ریوی مطالعه کنیم گفت: در چشم انداز ۱۰ ساله مطالعات ریوی، هم بحث مطالعاتی و هم بحث گردشگری را مدنظر داریم و از همین امسال سعی می کنیم دو ترانشه را حفظ کنیم که با حفظ این ترانشه ها شرایط کم کم برای حضور گردشگر فراهم می شود.
وی با بیان اینکه همکاری موسسه باستان شناسی آلمان تا پایان کاوش ها با میراث فرهنگی ادامه خواهد داشت، افزود: تلاش ما این است در فازهای بعدی راه های بیشتر و ترانشه های بیشتری را کار کنیم و فضای مورد نیاز گردشگر در مراحل بعدی طراحی و ساخته شود.
وی با بیان این که در این کار مشترک با موسسه باستانشناسی آلمانی، تقریبا ۲۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است، گفت: اگرچه برای ایجاد سایت موزه باید زیرساخت هایی مهیا شود که زمان بر است و تأمین آن ها همت همه مسئولان مرتبط را می طلبد اما هم اکنون با تأمین اندکی از زیرساخت ها هم می توان بستری برای بازدید گردشگران از این محل فراهم کرد.
محوطه تاریخی ریوی در پنج کیلومتری غرب شهر آشخانه و در نزدیکی روستای نجف و قره مصلی واقع شده است. این اثر تاریخی در سال ۱۳۴۶ با شماره ۷۲۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۱ فصل اول کاوش باستان شناسی این اثر آغاز شد. محوطه تاریخی ریوی با وسعتی حدود ۱۱۰ هکتار، در واقع بقایای یک شهر دوران هخامنشی است که ویژگی های باستان شناسی منحصر به فردی را داراست.
پژوهش های باستان شناسی محوطه تاریخی ریوی به صورت مشترک بین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی و موسسه باستان شناسی آلمان از سال ۹۱ آغاز شده و با توجه به اهمیت علمی و گردشگری این اثر تاریخی، برنامه منظمی با عنوان «پروژه باستان شناسی ریوی» جهت کاوش و پژوهش در این محوطه تاریخی تدوین شده که در حال حاضر در فصل هفتم کاوش قرار دارد.
منبع: ایرنا
کلیدواژه: خراسان شمالی باستان شناسی مانه وسملقان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۷۵۶۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اسراری که گورهای تاریخی افشا کردند
باستانشناسان با کاوش در نقاط مختلف جهان گورهایی باشکوه و در برخی موارد حیرتآوری را کشف کردهاند، که اطلاعات جالبی را از زندگی گذشتگان افشا میکند.
به گزارش ایسنا، گورهای انسانها از تلخترین و البته مهمترین بقایای بهجامانده از دنیای باستان اند و مردم به روشهای مختلفی در آن دفن میشدند، از خاکسپاری در داخل اهرام عظیم گرفته تا انداختن جسد در باتلاق، روش دفن و خاکسپاری مردم در دورهها و نقاط مختلف جهان گوناگون بوده است.
در برخی موارد، مردم میترسیدند مردهها زنده شوند و آسیب بزنند، در نتیجه گاهی اجساد را قطع عضو میکردند و یا آنها را میبستند.
در ادامه، منتخبی از این گورها را که «لایو ساینس» شناسانده و بخش نخست آن چندی پیش منتشر شد، معرفی میشود:
«پسوسنس یکم»
«پسوسنس یکم» فرعونی بود که در طول سلسله بیستویکم مصر، یعنی در حدود ۳۱۰۰ سال پیش حکومت میکرد. در سال ۱۹۴۰ میلادی بود که مقبره او در شهر باستانی «تانیس» کشف شد. او را با نقابی از جنس طلا به خاک سپرده بودند. درونیترین تابوت در تابوتدان او از نقره ساخته شده بود، از اینرو برخی از نویسندگان امروزی، «سوسنس یکم» را «فرعون نقرهای» نامیدهاند. اشیاء مخصوص خاکسپاری نفیسی از جمله گردنبند و دستبند ساختهشده از فلزات گرانبها و جواهرات نیز در این مقبره کشف شد. با وجود تمام این آثار چمشگیر، کشف این مقبره در مقایسه با کشف مقبره «توت عنخ آمون» مورد توجه مردم قرار نگرفت که البته بخشی از آن به دلیل کشف مقبره «پسوسنس یکم» در دوران جنگ جهانی دوم بود.
«مقبره آمفیپولیس»
مقبره آمفیپولیس که قدمت آن به قرن چهارم پیش از میلاد بازمیگردد، در «مقدونیه» واقع در یونان ساخته شده است و در طراحی آن جزئیات زیادی به کار رفته است. ابوالهولهایی در این مقبره قرار دارند که از دروازهها حفاظت میکنند، همچنین مجسمههای زن و موزائیکهای تصویرگر داستانهای اساطیر یونانی نیز در آن قرار دارد. با اینکه بقایای دستکم پنج انسان در این مقبره کشف شده است، هویت این افراد یا اینکه مقبره برای چه کسی ساخته شده است، مشخص نیست. قدمت این مقبره به دوران «اسکندر مقدونی» باز میگردد و این احتمال وجود دارد که برای یکی از اعضاء خانواده و یا یکی از دوستان او ساخته شده باشد.
«اوتسی مرد یخی»
بقایای یخزده و سالم مردی که «اوتسی» نام گرفته است، به بیش از ۵۳۰۰ سال قبل تعلق دارد و توسط محققان در مرز ایتالیا و اتریش در سال ۱۹۹۱ میلادی پیدا شد. تحقیقات نشان داد که این مرد ۱.۶ متر قد داشته و در زمان مرگ حدودا ۴۵ ساله بوده است. او پس از اصابت یک تیر جان خود را از دست داده است. همچنین اثری از یک زخم عمیق در دست راست او وجود دارد که احتمالا حین جلوگیری از اصابت تیر ایجاد شده است.
«مقبرههای سلطنتی اور»
مقبرههای سلطنتی «اور» که به حوالی ۴۵۰۰ سال قبل تعلق دارند، از حدود ۱۶ مقبره تشکیل شدهاند که به افراد سطلنتی یا اشرافزادگان جامعه تعلق داشتند. این افراد به همراه اشیاء نفیسی از جمله سربند، گردنبند و گوشواره دفن شده بودند. از جمله اشیاء قابلتوجهی که در این مکان کشف شده است به یک چنگ میتوان اشاره کرد که به شکل سر یک گاو نر طراحی شده بود. در نزدیکی این مقبرههای سلطنتی همچنین افرادی به همراه اشیاء خاکسپاری به مراتب سادهتر دفن شده بودند.
در این زمینه بخوانید:
داستان کشف مقبرههای طلایی
«قبرهای چاتالهویوک»
قدمت محطوطه «چاتالهویوک» در ترکیه به بیش از ۹هزار سال بازمیگردد و این محوطه یکی از قدیمیترین سکونتگاههای کره زمین شناخته میشود. در این سکونتگاه هیچ خیابانی وجود ندارد و ساختمانها به اندازهای به یکدیگر نزدیک بودند که مردم با استفاده از نردبانهای روی سقف، وارد آنها میشدند. باستانشناسان همچنین به این نتیجه رسیدند که مردم در زیر ساختمانها دفن میشدند و در برخی از موارد تا ۳۰ نفر در زیر یک ساختمان دفن میشد. در سال ۲۰۱۱ میلادی نتایج یک تحقیق نشان داد افرادی که زیر ساختمانها دفن میشدند، اغلب از لحاظ بیولوژیکی با یکدیگر رابطه نداشتند که نشان میدهد خویشاوندی عامل مهمی در انتخاب محل دفن نبوده است.
«تابوتدان پایان دنیا»
در سال ۲۰۱۸ گروهی از باستانشناسان یک تابوتدان سیاه و گرانیتی در ابعاد ۲.۷ در ۱.۵ در ۱.۸ متر را در اسکندریه واقع در یونان کشف کردند. کشف این تابوت بسیار مورد توجه قرار گرفت و برخی در فضای مجازی این موضوع را مطرح کردند که باز کردن تابوت میتواند نفرینی را رها کند که ممکن به پایان رسیدن دنیا منجر شود. زمانی که باستانشناسان در این تابوت باز کردند، دریافتند که آب فاضلاب به درون آن راه یافته است. کاوشگران همچنین بقایای سه انسان به همراه حکاکیهایی روی ورقههای طلا پیدا کردند. قدمت تابوتدان به حوالی بعد از فتح این مکان توسط «اسکندر مقدونی» در سال ۳۳۲ پیش از میلاد بازمیگردد، اما مشخص نیست که این تابوتدان برای چه کسی ساخته شده است.
«مقبره سن پیتر»
مقبره «سن پیتر» در زیر محراب کلیسای سنت پیتر در واتیکان واقع شده است، یعنی نزدیک به منطقهای که اعتقاد بر این است که او در قرن اول پس از میلاد به صلیب کشیده شده است. چندین قبر با بقایای انسان در داخل مقبره قرار دارد، همچنین مجموعهای از استخوانها در این مکان وجود دارد که برخی معتقدند به «سن پیتر» تعلق دارد.
«مقبره سئوس سوم»
«سئوس سوم» (Seuthes III)، پادشاه «ادروسی»، قلمرویی واقع در «تراکیه» (سرزمینی در جنوب شرق اروپا) بود که در طول قرن چهارم پیش از میلاد حکومت میکرد. این پادشاه زمانی که در گذشت، در مکانی که اکنون مرکز بلغارستان محسوب میشود، دفن شد. در مقبره او اشیاء خاکسپاری مختلفی از جمله یک تاج طلا، جام طلا، سلاح، سپر و یک کلاهخود برنز و یک سردیس برنزی که احتمالا تصویرگر خود شاه است، وجود داشت. مقبره او زیر تپهای به ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۹۰ متر قرار دارد.
«مقبره هادریان»
مقبره هادریان که در رم واقع شده است، مقبرهای است که برای «هادریان»، امپراتور روم ساخته شده است و در آن خاکستر این امپراتور، همسر و تعدادی از جانشینانش نگهداری میشود. این ساختمانِ استوانهای ۵۰ متر ارتفاع دارد و بعدها به قلعهای تبدیل شد که در مقطعی توسط پاپ مورد استفاده قرار گرفت. این مکان اکنون یک موزه را در خود جای داده است.
«تئودوریک بزرگ»
مقبره تئودوریک برای «تئودوریک بزرگ» (حکومت در حدود ۴۷۱ تا ۵۲۶ پس از میلاد) ساخته شد که پادشاه «استروگوتها» بود. این مقبره یک سازه مدور واقع در «راونا» در ایتالیا است. این سازه دو طبقه ۱۵ متر ارتفاع و ۱۱ متر قطر دارد و از دستکم ۲۳۰ تن سنگ ساخته شده و سقف آن به صورت گنبدی طراحی شده است. پس از اینکه امپراتوری بیزانس در سال ۵۴۰ «استروگوتها» را شکست داد، آنها بقایای تئودوریک را برداشتند و مقبره را به کلیسا تبدیل کردند.
«هرم جوزر»
«جوزر»، یکی از فرعونهای مصر بود که حدود ۴۷۰۰سال قبل حکومت کرد. او یک هرم پلکانی را در «سقاره» ساخت. این هرم نخستین هرمی بود که در مصر ساخته شد و ارتفاع آن به ۶۰ متر میرسید و در مجموع از ۶ طبقه پلکانی تشکیل شده بود. تونلهایی که زیر این هرم ساخته شده است یک هزارتو به طول ۵.۵ کیلومتر را تشکیل میدهد و داخل آنها یک اتاقک خاکسپاری قرار دارد که «جوزر» در آن دفن شده است. با اینکه اثری از مومیایی او وجود ندارد، اما ۳۲ تکه از تابوتدان گرانیتی فرعون در این اتاقک پیدا شد.
در این زمینه بخوانید:
نخستین هرمی که ساخته شد
«مقبره سلطنتی مایا»
در ژانویه سال ۲۰۲۴ باستانشناسانی از دانشگاه تولین از کشف مقبره ۱۷۰۰ساله یک پادشاه «مایا» در محوطهای واقع در «چوچکیتام» (Chochkitam) در «گواتمالا» خبر دادند. در این مقبره یک نقاب یشم، صدف نرمتنان و طراحیها و کندهکاریهایی روی استخوان ران انسان پیدا شد. یکی از این کندهکاریها فردی شبیه به یک پادشاه را به تصویر میکشد که یک نقاب یشم شبیه به آنچه را که در مقبره پیدا شده است، دست دارد. نوشتههای کشفشده نیز به پدر و پدربزرگ پادشاه اشاره دارند و آنها را به حکمرانان شهرهای «تیکال» و «تئوتیئواکان» مرتبط میکنند.
در این زمینه بخوانید:
کشف شگفتانگیز درباره پادشاه فراموششده
انتهای پیام