به نقل از «ایسنا»

یک پژوهشگر: اخلاق بن‌مایه و گوهر دین و محور مشترک رسالت همه انبیاست

تاریخ انتشار: ۵ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۹۱۴۹۳

یک پژوهشگر و مدرس فلسفه با اشاره به اهمیت اخلاق در رسالت پیامبر(ص) گفت: اگر بخواهیم دین را شکافته و به گوهر آن دست یابیم، خواهیم دید گوهر دین نه احکام و باورها، بلکه اخلاق است.

حسن جشمیدی خراسانی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص میزان برخورداری جامعه کنونی از اخلاق با توجه به حدیث پیامبر اکرم(ص) با این محور که «برای اتمام مکارم اخلاق برگزیده شدم»، اظهار کرد: اگر فرض کنیم بر اثر اتفاقی تمام بشریت در یک‌جا جمع شوند و در راس آنان، همه پیامبران نیز حاضر باشند، طبیعی است که حضرت ابراهیم و حضرت موسی، حضرت عیسی و نیز پیامبر ما هریک به گونه‌ای به عبادت می‌پردازند و تکالیف خاصی خواهند داشت؛ اما نکته جالب آن که هیچ‌یک از آنان در حوزه‌های رفتاری با یکدیگر اختلاف نخواهند داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

لذا پیامبران در یک حوزه است که با یکدیگر نه‌تنها مخالفت ندارند؛ بلکه دارای مشارکت بوده و آن حوزه اخلاق است.

رسالت اصلی انبیا، تعالی انسانی است

وی ادامه داد: ۱۲۴ هزار پیامبر آمده‌اند و هریک به زبان، بیان و به نحوی، مردم را به سوی خدا فرا خوانده‌اند، ولی در حوزه اخلاق همه پیامبران الهی زبان مشترک داشته‌اند. ضمن این که مدار مشترک همه انسان‌ها اخلاق بوده و به نظر من اخلاق بن‌مایه و گوهر دین است. لذا اگر بخواهیم دین را شکافته و به گوهر آن دست یابیم، خواهیم دید گوهر دین نه احکام و نه باورهای آن، بلکه اخلاق است.

این پژوهشگر و مدرس فلسفه خاطرنشان کرد: اعمال عبادی و باورها باید بتواند حسنات اخلاقی را در فرد بازاحیا کند و پیامبران آمده‌اند تا انسان‌ بسازند و به عبارتی آنان را از حوزه حیوانیت بیرون آورده، به تعالی انسانی برسانند و این رسالت اصلی و عمده انبیا است. همچنین اگر می‌بینیم پیروان ادیان و مذاهب به جان هم می‌افتند، باید بدانیم در چنین جوامعی دین‌مداران در گیر و دار باورها و احکام و تکالیف شاق دین گیر افتاده‌اند؛ بی آن که دین کارکرد اصلی خود را دارا باشد. 

جمشیدی خراسانی با اشاره به حدیث «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» از پیامبر اکرم(ص) بیان کرد: این سخن بدان معناست که من نیامدم تا تمدن بسازم، فرهنگ و یا دنیایی جدید را ایجاد و یا حکومتی خاص برپا کنم؛ بلکه آمده‌ام تا اخلاق شما انسان‌ها را کمال ببخشم و لذا معتقدم عمده موفقیت پیامبر(ص) نیز در همین موضوع است. پس اگر پیامبر اسوه حسنه است، در حوزه اخلاق الگو و نمونه و معیار است. ضمن این که تمدن ساختن احتیاجی به نبوت و یا کار سختی ندارد و همان‌گونه که در تاریخ می‌بینیم، چندین تمدن آمده و رفته‌اند؛ لکن باید سوال کرد که چه میزان از انسان‌ها توانسته‌اند به کمال رسیده و تعالی یابند. تکنولوژی و صنعت ابزار دست انسان است تا بتواند راحتی و آسایش برای انسان ایجاد کند؛ ولی این انسان بیشتر  و پیشتر  به اخلاق نیازمند است و انبیا برای تحقق همین امر آمده‌اند.

وی تصریح کرد: بنابراین پیامبر اکرم آمده است تا اخلاق انسان‌ها را تغییر داده و آنان را به دروازه‌های خوشبختی برساند و برای دستیابی به این خوشبختی، انسان‌ها باید از خود تغییر را آغاز کنند.

قسط مقوله‌ای بالاتر از قانون، عدالت و امور اجتماعی است

این پژوهشگر و مدرس فلسفه با اشاره به آیه «انا ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناسُ بالقسط» عنوان کرد: برخی این آیه شریفه را نادرست معنی می‌کنند؛ این در حالی است که آیه می‌گوید انبیا آمده‌اند تا مردم خود قسط را به پا کنند، نه پیامبران. مردم برپا دارنده قسط هستند.‌ پس نقش انبیا چه خواهد شد؟ پیامبران آمده‌اند مردم را بسازند تا مردم نیز قسط را بسازند. لذا انسان‌هایی می‌توانند قسط‌ را بسازند که خود ساخته و پرداخته پیامبران باشند. 

جمشیدی خراسانی ادامه داد: باید توجه داشت که معنای قسط غیر از عدل است. قسط یک مساله اخلاقی است؛ حال آن که عدالت مساله‌ای اجتماعی و کلامی است. بنابراین پیامبران آمدند تا قسط در جامعه برپا شود. به علاوه عدل مفهومی اجتماعی دارد؛ ولی قسط دارای یک مفهوم فردی است. قسط یعنی ارزش واقعی و عدل به معنای ارزش اجتماعی است. به علاوه قسط مقوله‌ای بالاتر از قانون، عدالت و امور اجتماعی است. به این معنی که افراد خود به گونه‌ای باشند که لازم به ناظری از بیرون نبوده و به عبارتی خود کنترل باشند. 

جامعه کنونی دچار کاستی‌های اخلاقی است

وی در خصوص میزان برخورداری جامعه کنونی از اخلاقیات گفت: معتقدم اکنون در جامعه ما چندان توجهی به اخلاق نمی‌شود و این امر از آمار سرقت، طلاق و پرونده‌های موجود در دادگاه‌ها، میزان خشونت، زن‌آزاری، کودک‌آزاری و از عصبیت مردم در سطح جامعه کاملا پیدا بوده و همگی بیانگر آن است که جامعه دچار کاستی‌های اخلاقی و اخلاق در جامعه کم‌رنگ‌تر شده است.

سیستم اداری و بروکراسی ما با اخلاق ناسازگار است

جمشیدی خراسانی در خصوص دلیل اضمحلال اخلاقی در جامعه ابراز عقیده کرد: معتقدم هزینه عمل اخلاقی در جامعه ما بسیار بالا رفته است؛ به این معنا که اگر مردم بخواهند راست بگویند و درست عمل کنند؛ کارشان راه نمی‌افتد. یعنی سیستم اداری و بروکراسی‌ای که طراحی کرده‌ایم، با اخلاق سازگار نیست و اگر جامعه ما بخواهد جامعه‌ای اخلاقی باشد، هزینه عمل اخلاقی باید خیلی پایین آید؛ یعنی لازم نباشد کسی دروغ بگوید تا به نتیجه برسد و یا به طور مثال بسیاری از افراد برای به نتیجه رسیدن و به راه افتادن امورشان در یک اداره، حقوقی را تضییع کرده و یا دور بزنند.

وی با بیان این که برای کاهش این هزینه دولت باید دست به کاری بزند، افزود: اگر به دنبال جامعه دینی هستیم، باید بدانیم درست است که ظاهر و یا برون‌داد جامعه دینی مراسمی است که ما انجام می‌دهیم- همچون نماز، روزه و یا مراسم اربعین- لکن این امر باید اثری هم در مردم جامعه داشته باشد. ضمن این که این‌ها همگی مراسم است و مراسم بدون اثر بی‌معنا خواهد بود و حاصل این هزینه کلان و بدون اثر، افزایش دروغ، خودنمایی و... در جامعه است. پس اگر به طور مثال اربعین نتواند در اخلاق، منش و شخصیت من اثر بگذارد، هزینه برای آن، نتیجه اخلاقی را دربر ندارد. 

این پژوهشگر و مدرس فلسفه تصریح کرد: در آیه قرآن می‌خوانیم «ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر»؛ یعنی نماز شما را از فحشا و منکر باز می‌دارد. حال در این‌جا باید از خود بپرسیم مگر در جامعه اسلامی ما مردم نماز را به پا نمی‌دارند؟ پس چرا از بیت‌المال غارت و یا به حقوق دیگران تجاوز می‌کنند. لذا مشاهده می‌کنیم که مراسم و مناسک انجام می‌گیرد، در حالی که فساد و منکر  در جامعه به چشم می‌خورد و رو به فزونی است.

قوانین اثر اخلاقی ندارند

جمشیدی خراسانی در پاسخ به سوالی در این خصوص که چرا جامعه اسلامی ما بیشتر مناسک‌محور است تا اخلاق‌محور، گفت: این امر به نوع نگاه مدیران ارشد بازمی‌گردد؛ به این معنا که تفکر بر آن است اگر مناسک و مراسم انجام بگیرد، حتما اثر اخلاقی نیز ایجاد خواهد شد و حال آن که عکس این امر باید صورت گیرد؛ یعنی اگر اخلاق در جامعه رواج و ارزش یافته و مردم بدان اقدام کنند، یقینا مناسک نیز انجام می‌گیرد. لذا اگر در جامعه اخلاق بسط یافته و هزینه‌های عمل اخلاقی کاهش پیدا کند، لازم نیست برای انجام مراسم همچون اربعین و یا نیمه شعبان و... خیلی هزینه کنیم، بلکه مردم خود به سراغ آن می‌آیند و هزینه می‌کنند. 

وی همچنین تصریح کرد: این تعادل را حکومت باید ایجاد کند؛ به این معنا که حکومت به سمت اخلاق آید؛ نه این که از مناسک بکاهد، اما به اخلاقیات نیز توجه کند و به گونه‌ای نباشد که در سیستم‌های ما افراد کارهای خود را با دروغ پیش ببرند. همچنین برخی می‌گویند ما قوانین را طوری طراحی می‌کنیم که اگر کسی دروغ و تهمت و... انجام داد، با او برخورد شود. حال آن که این‌ها قانون بوده و اثر اخلاقی نخواهد داشت. در نتیجه جامعه تعالی نیافته و این در حالی است که ما از تعالی یک جامعه سخن می‌گوییم.

طرح مباحث و مسائل اخلاقی، بسترساز اقدام عملی اخلاق

این پژوهشگر و مدرس فلسفه خاطرنشان کرد: نکته آخر آن که برای اشتیاق افراد جامعه به اخلاق، باید بحث‌های اخلاقی و فلسفه اخلاق به جد در جامعه مطرح شود و لذا طرح مباحث و مسائل اخلاقی خود می‌تواند بسترساز اقدام عملی اخلاقی باشد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری رحلت پیامبر ص اخلاق اخلاقیات دين فلسفه اديان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۹۱۴۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در جلسه رادان با اعضای جامعه مدرسین چه گذشت؟

سردار رادان فرمانده فراجا با اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دیدار کرد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، سردار رادان فرمانده کل انتظامی کشور به همراه نماینده ولی فقیه و جمعی از فرماندهان انتظامی فراجا ضمن حضور در جلسه شورای عالی جامعه مدرسین با اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دیدار کردند.

طرح نور امیدهایی را برای جامعه ایجاد کرد

در ابتدای این جلسه، آیت الله حسینی بوشهری با اشاره به اجرای طرح نور در کشور گفت: شروع طرح نور امیدهایی را برای جامعه متدین ایجاد کرد.

وی خاطرنشان کرد: حقیقتا جامعه مدرسین که یک نهاد دیرپای حوزوی و از ابتدای انقلاب اسلامی در کنار امام خمینی(قدس سره ) و اکنون در کنار رهبر فرزانه انقلاب (مد ظله العالی) راجع به مسائل مختلف دغدغه مندی داشته است نهایت تلاشش این بوده است که احکام نورانی اسلام در جامعه پیاده شود و با حرکت انقلاب تحولی نه تنها در کشور بلکه در جهان پدیدار شود.

رئیس جامعه مدرسین افزود: دشمنان در عرصه‌های مختلف نظامی، سیاسی، سایبری، اقتصادی و فرهنگی با تمام توان در مقابل انقلاب اسلامی قرار گرفتند ولی از آن جا که این انقلاب ریشه الهی دارد، 45 سال در برابر این توطئه‌ها سرافراز و سربلند ایستاد و امیدواریم این مقاومت تا زمان ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف  ادامه پیدا کند.

وی ابراز امیدواری کرد: امیدواریم حضرتعالی به عنوان سرباز اسلام، همانطور که در این سال‌های اخیر حدود 100 شهید تقدیم این انقلاب کرده‌اید و در عرصه‌های مختلف اعم از مبارزه با اشرار، مواد مخدر و مرزبانی در دورترین نقاط این کشور موفق بوده‌اید، در این مسئله نیز موفق باشید.

دشمنان در تلاش برای حیازدایی از جامعه هستند

امام جمعه قم با اشاره به تلاش‌های دشمنان در نهادینه سازی پدیده بی‌حجابی در جامعه اظهار داشت: این عرصه جدیدی که دشمنان طراحی آن را بر عهده گرفته‌اند، حیازدایی در جامعه است.

وی ضمن تأکید بر لزوم تداوم طرح نور با مراقبت‌ها و ظرافت‌های لازم، تصریح کرد: این بار با تأکیداتی که روز گذشته در حرم مطهر حضرت معصومه  سلام الله علیها  داشتید، همه را به تداوم این طرح دلگرم کردید.

مسئله حجاب؛ رویارویی دقیق و توأم با برنامه جبهه کفر در برابر جبهه حق

در ادامه این جلسه، سردار رادان فرمانده فراجا موضوع عفاف و حجاب را یک رویارویی دقیق و توأم با برنامه جبهه کفر در برابر جبهه حق ارزیابی کرد و اظهار داشت: طرف برنده در این نبرد یک حالت تعیین کننده خواهد داشت.

وی با یادآوری تأکیدات رهبر معظم انقلاب( مد ظله العالی) نسبت به مسئله شبیخون فرهنگی و ناتوی فرهنگی بیان کرد: برخی فقط این سخنان را شنیده‌اند و هیچ تلاشی انجام نداده‌اند و کسانی هم که تلاش‌هایی کرده‌اند ناکافی بوده است.

فرمانده انتظامی کشور با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم مقابله با ترویج گناه در جامعه افزود: حضرت آقا در سال 95 فرمودند که «مسئله امنیت اخلاقی مهم است؛ به محیط جامعه باید توجه کرد. بعضی قمه می‌کشند اما بعضی هنجارشکنی می‌کنند و گناه را رواج می‌دهند؛ این اگر اهمیتش بیشتر نباشد کمتر نیست.»

وی در ادامه گزارشی از روند پدیدار شدن مسئله بی‌حجابی در کشور و عملکرد دولت‌ها در این خصوص از زمان دفاع مقدس تا کنون ارائه کرد.

فساد آشکار و سازمان یافته، چالش‌های انجام مأموریت در حوزه امنیت اخلاقی، برخوردهای نرم و سخت، وضعیت قوانین موجود در حوزه امنیت اخلاقی و کاستی‌های آن، مطالبات رهبری در حوزه تهاجم فرهنگی، روند تنزل اخلاقی جامعه و برنامه‌های دشمن در این خصوص، اقدامات پلیس و طرح‌های مختلف اعم از ناظر 1 تا 4 ، طرح سالم سازی دریا، طرح نور، ارسال پیامک‌های رعایت حجاب، نبود هماهنگی و هم‌افزایی لازم در میان دستگاه‌های مسئول در این حوزه، انهدام باندهای تخریب کننده امنیت اخلاقی جامعه، از جمله سرفصل‌های این گزارش بود.

چالش‌های اساسی در حوزه امنیت اخلاقی

سردار رادان چالش‌های اساسی در حوزه امنیت اخلاقی را عدم وجود گفتمان واحد در دستگاه‌ها، ابهام در لایحه عفاف و حجاب، هزینه پایین جرم بی‌حجابی، اظهار نظر‌های ضد و نقیضی برخی مسئولین و کمبود اعتبارات و امکانات، عنوان کرد.

در پایان نیز اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم سؤالات، ابهامات و تأکیدات خود را در این حوزه بیان کردند.

تأکید بر وجوب شرعی و قانونی حجاب، برنامه ریزی دشمنان برای مقابله با نظام از مسیر ترویج بی‌حجابی در جامعه، لزوم ایستادگی پلیس در مقابل خاطیان و حفظ هیمنه پلیس، لزوم تحقق مطالبه مردم در مبارزه با بی‌حجابی در جامعه، لزوم خروج از حالت انفعالی در مقابله با پدیده بی‌حجابی بواسطه نبوغ و خلاقیت‌های لازم و تأکید بر اهمیت مسئله تعلیم و تربیت از ابتدای کودکی، از جمله سر فصل‌های سخنان اعضای جامعه مدرسین در این جلسه بود.

انتهای پیام/