به نقل از «مهر»

اصولِ اصل نویسی/ نقد و تحلیل اصول مکتوب پیشنهادی الگوی پیشرفت

تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۶۸۱۵۵۱

به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از حجت الاسلام سیّد حسین حسینی است که در ادامه می خوانید؛

...چندی پیش به جلسه تخصصی ارتقاء سند الگوی پیشرفت دعوت شدم. در این نشست علمی که تعداد محدودی از اندیشمندان مطرح حضور داشتند، سخن بر سرِ نقد و تحلیل اصول مکتوب پیشنهادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بود.

*** بر چند نکتۀ «اصولی و روش‌شناختی» (که علت دعوت بنده در آن جلسه بود) تأکید ورزیدم و در اینجا به سرفصلهای اجمالی آن اشاره می‌کنم؛ از جمله:

۱.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ضرورت مفهوم‌پردازی تمامی اصطلاحات بکارگرفته شده درسند الگو مانند مفاهیم: اصول پایه، مبانی نظری، آرمانها، جهت‌گیری کلّی، وجه اسلامیّت، الگوی پیشرفت، و غیره.

۲.ضرورت توجه به اصولِ اصل نویسی در اسناد بالادستی، به ویژه در الگوی پیشرفت؛ یعنی بایستی در اصل نویسی، بر سر چند مسأله توافق کرد و آنها را بکاربست مانند:

الف- واضح بودن اصول پایه الگو؛ به معنای دوری از ابهام و چندپهلو بودن مفاهیم اصول مذکور که بدلیل کلیّت بیش از حدّ، قابلیت تفسیر بر ضد خود را نداشته باشند.

ب- کوتاه و خلاصه بودن؛ نیازی نیست تعداد اصول شمرده شده زیاد باشد بلکه چند اصل مهم و حاکم بر الگو کفایت می‌کند.

ج- بسیار ضروری است که اصول مطرح، ناظر به «پیشرفت (توسعۀ) جامعۀ ایرانی اسلامیِ کنونی» (پ ج ا ا ک) باشد؛ یعنی وجهِ معطوف بودن اصول برگزیده به مسألۀ پیشرفت (پ ج ا ا ک)، به دقت روشن و تبیین شود.

د- ضرورت هماهنگی اصول با یکدیگر و نبود تناقض بین آنها.

ه- ضرورت تمایز و تفاوت اصول با یکدیگر و نبود هم‌پوشانی.

و- طبقه‌بندی و اولویت‌بندی اصول؛ به معنای اینکه از یک اصل به اصول دیگر دلالت شویم و همچنین اصول حاکم و اصول محکوم نسبت به یکدیگر تعیین شوند.

ز- اصول الگوی پیشرفت بایستی جنبۀ جهت‌دهی و تعیین تکلیف داشته باشند نه اینکه صرفاً به مانند یک رهنمود کلّی یا رویکردی کلّی عمل کنند.

۳. به هیچ روی نباید در مفاد الگو، ابهام مضر به غَرضِ اصلی وجود داشته باشد یعنی مفاهیمی چند منظوره را بکاربریم که قابلیت تفسیر و انحلال (حل شدن) بر مبنای پارادایم‌های غربی (ضد الگوی پ ج ا ا ک) را هم دارا باشند؛ مانند مفهوم خلاقیت، فرهنگ، آزادی خواهی، استقلال، قانون مداری، عدالت، عقل، تجارب بشری، خردورزی، تمدن، ارزش، علم، معنویت، زندگی، و غیره. همۀ این دست مفاهیم متعلّق به دستگاههای معرفتی خاصی‌اند و بدلیل سیّال بودنشان، در هر نظریه علمی، بازی‌های مفهومی متفاوت و ویژۀ خود را برعهده میگیرند و هر آینه بسیاری از این مفاهیم، کلید واژه‌های الگوهای پیشرفت غیراسلامی و غیرایرانی‌ نیز شمرده می‌شوند. بدین‌سان، اصول روش شناختی به ما دیکته می‌کند که در استفاده از مفاهیم، هرگونه ابهام و ایهام را از آنها بزداییم.

۴. بهتر است بجای تقدّم فرهنگ بر اقتصاد و سیاست، از هماهنگی عناصر و ساختارهای فرهنگ و اقتصاد و سیاست در چارچوب دین سخن بگوییم چرا که دلیلی همه جایی بر چنین تقدّمی در آموزه‌های اسلامی در دست نداریم (در این باره ر.ک: حسینی، سیّد حسین، ۱۳۷۹، پیامبر وحدت، تهران، انتشارات موسسه اطلاعات، که به شواهدی در این باب اشاره کرده‌ام).

۵. اگر از مبانی نظریِ معطوف به آرمان‌ها سخن می‌گوییم اما، آرمان‌های الگوی پیشرفت (پ ج ا ا ک) نمی‌توانند تکرار مبانی آن باشند!

۶. طبقه‌بندی اصول الگوی پیشرفت یک ضرورت است و می‌توان بر مبنای آن، تدابیر را نیز طبقه‌بندی نمود. به عنوان نمونه طبقه‌بندی سه‌گانۀ زیر مناسب است:

الف- اصول و مبانی اعتقادی-نظری-بینشی

ب- اصول و مبانی اخلاقی-نفسانی-ارزشی

ج- اصول و مبانی فقهی-عملی-کنشی.

۷. درخصوص اصول الگوی پیشرفت، بایستی چند نسبت‌سنجی روشن شود مانند اینکه نسبت اصول الگو با مبانی اسلامی چیست؟ و یا اینکه نسبت اصول الگو با اسناد بالادستی چگونه است؟

۸. در کنار توجه به این نکته که این الگو، مطالعه‌ای آینده پژوهانه دارد اما، ضلع دوم این مسألۀ مهم آن است که به تحلیل درستی از «وضع موجود جامعۀ اسلامی ایرانی» نیز دست پیدا کنیم. پس باید نظریۀ علمی تحلیل وضعیت موجود هم، بدرستی تبیین و معرفی شود.

۹. به دلیل اهمیت مسألۀ «علم دینی»، لازم است در مبانی و اصول الگوی پیشرفت (پ ج ا ا ک)، مبنایی خاص به این مسأله اختصاص داده شود.

مضافاً اینکه به روشنی، رویکرد منتخب خود را تبیین و از نگاههای التقاطی پرهیز شود؛ مثلاً  اگرچه در این متن و در بحث افق، اشاره‌ای به موضوع علوم انسانی اسلامی دارد اما در جای دیگر نیز به کسب رتبه در تولید علم کشورهای پیشرفته هم اشاره می‌کند. لازم است با گزینش نوع رویکرد علم دینی، نحوۀ جمع بین دو طرف این موضوع را تحلیل کرد چرا که مثلاً اگر قرار است به همان سمت و سویی برویم که در علوم موجود غربی ترسیم و متصور می‌شود، پس تفاوت و تغایر علوم انسانی اسلامی با علوم انسانی غیر اسلامی (غربی) در چیست؟!

۱۰. نکتۀ بسیار مهم در بخش مبانی و اصول الگوی پیشرفت آن است که انتظار می‌رود این اصول، پاسخگوی ابهامات نظریه‌پژوهی در قلمرو پیشرفت (پ ج ا ا ک) و به ویژه با اتکاء به مبانی اسلامی شیعی باشند.

بدین‌سان مناسب است این اصول بتوانند به نمونه پرسشهایی پاسخ دهند مانند اینکه: در سند مذکور، حرکت جامعه به سمت و سوی تکامل دیده شده یا افول و تنزّل؟، به رویۀ جبرگرایی اسپنسری معتقد است یا انسان را در حال پیشرفت آگوست کنتی می‌داند؟، مسألۀ پیشرفت را، امری اختیاری دانسته یا جبری؟، یا اینکه تمایل به نظریه‌های خوش‌بینی دارد یا فروپاشی تمدن‌ها؟، و از این دست پرسش‌ها.

۱۱. بنظر نویسندۀ این سطور، ریشۀ بنیادی حل مشکلات سند الگونویسی در شرایط فعلی، یافتن راه و مسیری برای ابداع و تولید و تحریر «نظریه‌های علمیِ» پیشرفت (پ ج ا ا ک) در پارادایم‌ اسلام شیعی است. چنانچه چنین نظریه‌های علمی در دست داشتیم، بسیاری از این اشکالات نبود و از طرف دیگر نیز، هر الگوی پیشنهادی بایستی مبتنی بر یک نظریۀ علمی مشخص و شناخته شده باشد. بنابراین ضروری است راه و راههایی بنیادی و علمی (و نه سیاسی و حکومتی) برای تولید و تدوین چنین نظریه‌هایی جستجو کنیم.

می‌توان پذیرفت که در شرایطی مطلوب حتی چندین سند الگوی متفاوت، بر اساس چندین نظریۀ علمی پیشرفتِ (پ ج ا ا ک) متفاوت، تدوین شوند و در اختیار باشد و در آن صورت، در هر سندی، مجموعۀ نظام مفاهیم مرتبط در چارجوب یک نظریۀ خاص، تعریف و تنظیم خواهند شد (در این خصوص ر.ک: حسینی، سیّد حسین، ۱۳۹۷، چالش‌های مِتدیک الگوی پیشرفت، یادداشت علمی، روزنامه فرهیختگان، شماره ۲۶۵۳).

کد خبر 4763498

منبع: مهر

کلیدواژه: سید حسین حسینی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت الگوی پیشرفت اسلامی کنفرانس بین المللی نشست علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی علوم انسانی آیت الله جوادی آملی قرآن رحلت پیامبر اکرم ص سیدجعفر مرتضی عاملی نقد کتاب مجمع عالی حکمت اسلامی اربعین حسینی امام حسین ع خانه اندیشمندان علوم انسانی مهدویت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۶۸۱۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دانشمندان جوان این مرز و بوم زمینه ساز پیشرفت های علمی شده اند

به گزارش خبرنگار مهر، سید محمد رضا طالبی شب گذشته در مراسم گرامی داشت مقام معلم و استاد در دانشگاه جامع علمی کاربردی استان بیان داشت: شما مقامی بسیار رفیع و ارزشمندی دارید و جایگاه معلمی و استادی به دو دلیل قرآنی و روایی، رفیع است.

به گفته وی خداوند در آیات قرآن خود را معلم معرفی کرده و به گفته پیامبر (ص) یکی از دلایل بعثت ایشان تعلیم و تربیت انسان است.

وی افزود: معلم سازنده نسل آینده است و استاد شهید مطهری و احمدی روشن و… از پشت میزهای کلاس درس به جایی رسیده اند.

وی با اشاره به تحریم های ترکیبی دشمن تصریح کرد: دشمن در هر جای که توانسته چوب لای چرخ ما گذاشته است و با این وجود دانشمندان جوان این مرز و بوم با عزم و اراده خود زمینه ساز توسعه و پیشرفت در حوزه های مختلف علمی شده اند.

وی خاطر نشان کرد: نیروهای مسلح ما با تکیه بر این دستاوردهای علمی پایگاه مهم نظامی صهیونیست ها را با موشک نقطه زن را با وجود گنبد آهنین هدف قرار دادند که انجام این کار مرهون اقدامات معلمان و اساتید دانشگاه ه ها است.

طالبی تصریح کرد: پیشرفت های علمی ما سبب شده که افراد بیمار بسیاری از کشورهای دیگر برای معالجه به ایران بیایند.

رئیس کمیسیون دانشجویی استان در ادامه گفت: دانشجویان و اساتید باید از پیشرفت های علمی در نقاط مختلف کشور بازدید کنند که نمونه عملی آن را در کارخانه کویر تایر می توانیم بینیم که برای تولید نیازهای این کارخانه اقدامات خوبی با بهره گیری از شرکت های دانش بنیان انجام شده است.

طالبی با اشاره به اینکه در اجرای دستورالعمل ها و ابلاغ های کشوری مسئولان استانی هیچ اختیاری ندادند، افزود: دستگاه های نظارتی هم به وظیفه خود در این خصوص برای اجرای دستورالعمل ها و ابلاع های کشوری عمل می کنند.

معاون استاندار خراسان جنوبی گفت: دانشگاه جامع علمی کاربردی از پایه علمی قوی برخوردار است و اشتغال محوری در آن مد نظر قرار گرفته است.

طالبی با اشاره به برگزاری دور دوم انتخابات در ۲۱ اردیبهشت، تصریح کرد: هیچ تفاوتی بین مرحله اول و دوم انتخابات وجود ندارد و با توجه به اهمیت رقابت در دور دوم، مرحله دوم به جهاتی مهم تر است.

به گفته وی هر چند بعضی از مسئولان بر اساس ماده ۷۷ قانون انتخابات از طرفداری در انتخابات منع شده اند اما در افزایش مشارکت انتخابات همه ما می توانیم ایفای نقش کنیم.

به گفته وی دور اول انتخابات بدون هیچ مشکلی در استان برگزار و اعتبار نامه های افراد منتخب صادر شده است و هیج حاشیه امنیتی با توجه به شرایط زمان برگزاری انتخابات در استان نداشتیم.

وی خاطر نشان کرد: ۹۸ درصد دستگاه های احراز هویت در همه استان در ساعت هشت صبح فعال شد و ۲۱ اردیبهشت هم یک بار دیگر شاهد حماسه آفرینی دیگری توسط مردم استان خواهیم بود.

در ادامه این مراسم از اساتید دانشگاه جامع علمی کاربردی خراسان جنوبی تجلیل شد.

کد خبر 6093694