به نقل از «مهر»

جامعه‌شناسان ایران مرده‌اند/ دولت اهل عمل نیست

تاریخ انتشار: ۱۴ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۶۹۰۵۵۱

به گزارش خبرگزاری مهر، نخستین برنامه از فصل دوم «شوکران» شب گذشته (دوشنبه ۱۳ آبان) از شبکه چهار سیما روی آنتن رفت. در این برنامه، پیام فضلی‌نژاد سردبیر شوکران پرسش‌هایی همچون «آیا دولت و ملت یکدیگر را رها خواهند کرد؟»، «آیا ایران در آستانه یک جنگ طبقاتی است و بیم شورش فرودستان می‌رود؟» و «آیا مرگ جامعه‌شناسان و شکست علوم انسانی، دیوان‌سالاری حاکم را نیز بیشتر به بحران کشیده است؟» را از حسین ابوالحسن تنهایی، رئیس انجمن جامعه‌شناسی تفسیری ایران پرسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تنهایی در ابتدای این برنامه گفت: خوشحالم که فهم و تفسیر مشترک مردم به کنش تازه پیوسته‌ای انجامیده است. آغاز جنبش مطالبه‌گری را از سال ۹۵می‌دانم و فکر می‌کنم وقایعی مانند اعتراض کارگران هپکو نشان داد جامعه در حال رشد است. چون قبلا هم مطالبه‌گری بود اما سریع به مسئله سیاسی و شورش تبدیل می‌شد.

وی افزود: معتقدم مطالبه‌گری سال ۹۵صنفی بود و اتفاقا موفق هم بود و مسئولان ارشد نظام در جهت ترمیم مشکلات کارگران اقدام کردند و طی آن یک دیالکتیک مثبت هم‌کنشی میان کارگر و کارفرما به وجود آمد. اگر بخواهیم همبستگی و وحدت ملی اتفاق بیفتد باید بفهمیم یک پایه آن مردم هستند، چون جامعه یعنی فهم مشترک و این با گفتگو به دست می‌آید. اما اگر فهم مشترک نباشد، شکاف میان مردم و مسئولان بیشتر می‌شود. در این مواقع، دولت به ویژه وزارت کشور باید ورود کند و نشان دهد دارد کمک می‌کند. ما به این جامعه‌شناسی درمانی می‌گوییم.

تنهایی خاطرنشان کرد: اگر این گفتگو نباشد، تضاد به تناقض تبدیل می‌شود و به ناکجاآباد می‌رویم. یعنی جایی که دولت و ملت نمی‌توانند به وفاق برسند و در یک جایی، همدیگر را رها می‌کنند و به نابودی می‌روند. اگر منافع متضاد کارگر و کارفرما را به رسمیت نشناسیم و اعتماد ملی را حفظ نکنیم، شکست قطعی است. جامعه چیزی جز مردم کوچه و بازار نیست که هر روز هم‌کنشی می‌کنند و این جامعه با نگاه‌های پوزیتیویستی رشد نمی‌کند.

این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسش فضلی‌نژاد مبنی بر اینکه «آیا نشنیدن صدای مردم و درک نشدن آن‌ها از سوی مسئولان آیا خطرناک نیست و جنگ طبقاتی پیش نمی‌آید؟» گفت: این خطر جدی نیست، چون تعدادش هنوز زیاد نیست. تضاد که فقط در مملکت ما نیست، همه جهان وجود دارد اما حاکمان در مواجهه با مردم صدایشان را می‌شنوند و نشانه‌هایش را هم بیان می‌کنند تا این تضاد رفع شود. قوای سه‌گانه نباید فکر کنند آن‌ها جامعه را می‌فهمند اما مردم نمی‌فهمند. کنفسیوس درباره دوام یک دولت، سه نیاز تأمین غذا، امنیت نظامی و اعتماد را مطرح می‌کند و اعتماد را از عوامل دیگر مهم‌تر می‌داند، چون اگر سلب شود با هیچ قدرت نظامی یا تأمین خوراک و پوشاک نمی‌توان دولت را حفظ کرد.

وی در بخش دیگری از برنامه شوکران به سیل‌های ابتدای سال اشاره کرد و افزود: الان ببینید چند منطقه آسیب‌دیده از سیل یا زلزله ترمیم شده است؟ خب همین می‌تواند عاملی برای کاهش اعتماد مردم به مسئولان باشد. توقع مردم از مسئولان این است که منابع خود را درست و در راستای مردم هزینه کنند.

شاگرد «هربرت بلومر» جامعه‌شناس آمریکایی افزود: اگر مردم و مسئولان نتوانند همدیگر را درک کنند، مانند یک آتشفشان می‌ماند که یا از بیرون فوران می‌کند یا از درون و در هر دو حالت خطرناک است. مسئولان باید با مردم صحبت کنند و به آن‌ها اجازه حرف زدن بدهند. می‌توان با گفتگو بهترین راه را انتخاب کرد و به طرف توسعه رفت، نه واگشت‌گرایی.

این جامعه‌شناس تفسیرگرا اظهار کرد: من برخلاف بسیاری از جامعه‌شناسان کشورمان که میان مردم نمی‌روند و فقط سوار بر خودروی خود از خانه به محل کار و تدریس می‌روند و بالعکس، زیاد با مردم صحبت می‌کنم. مردم شاید خیلی ناراحت باشند و انتقادهای تندی هم از حکومت و حتی دین داشته باشند، اما ته حرفشان مطالبات اقتصادی است. مردم ما سیاسی نیستند، سیاست‌زده شده‌اند، چون می‌بینند هر چه داد می‌زنند کسی توجه نمی‌کند. دولت هم با انفعال نشان داده که اهل عمل نیست. سیاست‌زدگی، شعار دادن و غیر از سیاست‌دانی است، مانند غرب‌زدگی که مرحوم جلال آل احمد می‌گفت.

تنهایی در بخش دیگری از این برنامه تصریح کرد: تجربیات کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد دوقطبی به سمت واگشت می‌رود. در سال‌های اخیر جنبش‌های بی‌سر (بدون رهبر)، موفق‌تر بوده‌اند، چون مطالبه‌گری صنفی دارند نه سیاسی. به جای دوقطبی کردن جامعه، باید نظام سندیکایی را رواج دهیم و سندیکاها طبق قانون با هم همکاری کنند. حتی مارکس - که درباره او میان اساتید دانشگاهی هنوز کج‌فهمی وجود دارد - به این نتیجه رسیده بود که اتحادیه‌ها از پرولتاریا موفق‌ترند.

وی با تأکید بر اینکه  سخنان ژورنالیستی نمی‌گوید و حرف‌هایش پایه علمی دارد، اضافه کرد: برای نقد کردن کسی، باید کل آثارش را نقد کرد. اینکه یک جمله از کسی را بگیریم و نقد کنیم، این نقد نیست، فاجعه است! من امسال یک حرفی می‌زنم و سال دیگر آن را اصلاح می‌کنم و این را افتخار می‌دانم نه اشکال. بنابراین من، تنهاییِ یک سال پیش و ۱۰سال پیش نیستم.

این جامعه‌شناس در پاسخ به اینکه گسست میان متفکران چه آسیب‌هایی به همراه دارد، گفت: فاجعه است! البته مسئولان مشکل را حل کرده‌اند و از جامعه‌شناسانی دعوت می‌کنند که مثل خودشان حرف بزنند! در حالی که اصل رکن را که مردم هستند، رها کرده‌اند.

تنهایی در پایان تصریح کرد: جامعه‌شناسی نمی‌میرد، چون یک علم پویا و در حال رشد است، اما مرگ جامعه‌شناسان در حوزه نظری ممکن است و بسیاری از جامعه‌شناسان ما مرده‌اند، چون میان مردم نیستند و در تاریخ از آن‌ها چیزی نخواهد ماند.

«شوکران» که به اساسی‌ترین مسایل فکری کشور می‌پردازد، محصول مشترک شبکه چهار سیما و حوزه هنری است. این برنامه دوشنبه هرهفته ساعت ۲۱شامگاه با سردبیری و اجرای پیام فضلی‌نژاد روی آنتن تلویزیون می‌رود.

بازپخش «شوکران» روزهای سه‌شنبه ۱۰صبح، جمعه ۱۴ظهر، شنبه ۱بامداد است.

کد خبر 4764184

منبع: مهر

کلیدواژه: جامعه شناسی برنامه شوکران کنفرانس بین المللی نشست علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی علوم انسانی سیدجعفر مرتضی عاملی مجمع عالی حکمت اسلامی قرآن رحلت پیامبر اکرم ص آیت الله جوادی آملی نقد کتاب خانه اندیشمندان علوم انسانی امام حسین ع محسن الویری اربعین حسینی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۶۹۰۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پروژه قهرمان‌سازی از رئیسی؛ کدام دستاورد دولت در قالب فیلم و سریال می‌گنجـد؟

دولت سیدابراهیم رئیسی قریب به 3 سال است که روی کار آمده و طی این مدت عملکردهای خود را در حوزه‌های مختلف به ثبت رسانده و دیگر به‌راحتی می‌توان عملکرد دولت را به بررسی و قضاوت نشست. اینکه دولت در چه حوزه‌ای چه عملکردی از خود به‌جای گذاشته است.

رئیسی و مردانش برخلاف آنچه گفتند و وعده دادند عملکردهای چندان موفقیت‌آمیز و امیدوارکننده‌ای در حوزه اقتصاد را نداشتند تا به جامعه اینگونه القاء کنند که عملکردی فراتر از دولت‌های گذشته داشتیم و بابت این عملکردها باید مورد تقدیر و تکریم هم قرار بگیریم.

روزنامه آرمان ملی نوشت: رئیس‌جمهور و دولتمردان معتقدند که وضعیت جامعه به‌لحاظ مسائل مختلف مساعد و رو به پیشرفت است و انتقادها نیز محلی از اعراب ندارد و آنها که از وضعیت فعلی انتقاد می‌کنند درکی از عملکرد دولت ندارند. از طرفی، اما تحلیلگران، کارشناسان و مردم عادی که این شرایط را با گوشت، پوست و استخوان خود لمس می‌کنند نظر دگرگونه‌ای دارند و معتقدند که دولت رئیسی نه تنها نسبت به گذشته عملکرد مطلوب‌تر و بهتری نداشته بلکه هر چه جلوتر می‌رود روند عملکردها و منبعث از آن شرایط جامعه بغرنج‌تر می‌شود.

نگاهی به افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها در بازارهای مختلف مثل سکه و ارز که تاثیرات فزاینده خود را بر کالاهای مصرفی و مایحتاج مردم گذاشته و می‌گذارد بیانگر آن است که عملکرد دولت چندان قابل قبول نبوده و نیست.

جالب اینکه در چنین شرایط بغرنج اقتصادی برخی دولتمردان یا چهره‌های سیاسی و نمایندگان از عملکرد مطلوب دولت می‌گویند و معتقدند که باید از این عملکرد فیلم درست کرد و به نمایش عموم درآورد. چنانکه سیدمحمد حسینی، معاون پارلمانی دولت شهریورماه گذشته در این خصوص گفته بود: «لازم است برای تک تک این اقدامات و دستاوردها مستند و حتی فیلم و سریال ساخته شود و نمایشگاه برپا گردد.» این همان اختلاف نگاه به عملکردهاست که جامعه خود را در وضعیت بغرنجی می‌بیند، اما دولت و جریان همراه معتقد به ساخت فیلم از عملکردهای دولت هستند.

* 2 نوع فیلم از عملکرد دولت

نگاهی به کارکرد 3 ساله دولت نشان می‌دهد که دولت در تحقق بسیاری از وعده‌های خود از جمله ساخت یک میلیون مسکن؛ ایجاد یک میلیون شغل، رساندن تورم به نصف و تک رقمی کردن آن و تک نرخی کردن ارز ناموفق بوده است. مسائلی چون برجام و FATF نیز به حال خود رها و کلا کنار گذاشته شده است. اما اینکه برخی بدون نگاه به این مسائل و گویی اینکه در این جامعه زندگی نمی‌کنند و از دولت عملکرد اقتصادی حمایت می‌کنند قابل تامل است.   چنانکه اخیرا حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفت؛ «قطعا با توجه به اقدامات دولت لازم است که فیلمی از این اقدامات ساخته شود. اطلاع‌رسانی و اینکه مردم را در جریان اقدامات شایسته دولت قرار دهیم باید انجام شود. دولت دستاوردهای مثبتی در حوزه سیاست خارجی و داخلی داشته است که باید در این رابطه اطلاع‌رسانی شود و بهتر است این اطلاع‌رسانی در قالب ساخت فیلم یا مستند باشد.»   با مطالعه برخی از این اظهارات دقیقا این پرسش پیش می‌آید که باید از کدام اقدام و عمل دولت فیلم ساخت که مردم ببینند و از دیدن آن لبخند رضایت بر لبان‌شان بنشیند. تورم میانگین 40 درصد در 3 سال اخیر را که قرار بود طی مدت 4 سال نصف و سپس تک رقمی شود یا قیمت ارز را که تا کانال70 هزار تومانی رفت و با کاهش 11 هزار تومانی در کانال 59 هزار تومان قرار دارد و برخی مدح و ثنایش می‌گویند؟ البته این همان ارزی است که قرار بود تک نرخی شود.   شاید هم می‌خواهند از چندین دوره مذاکرات بی‌حاصل برای احیای برجام فیلم بسازند. به هر حال اگر هم فیلمی ساخته شود از دو نگاه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.   در فیلمی که دولت از اقدامات خود بسازد؛ قهرمان آن سیدابراهیم رئیسی است که به قرائت دولتی‌ها مدیریت بی‌عیب و نقصی را به نمایش گذاشته و توانسته شرایط را مطلوب و جامعه را راضی نگه دارد. ضدقهرمانش هم منتقدانی هستند که دلسوزانه نسبت به شرایط جامعه و عملکردهای انتقادآمیز هشدار می‌دهند. اما فیلمی که واقعیت امور را به جامعه نشان دهد قهرمانش دولتمردانی خواهند بود که با عملکردهایشان تورم افسارگسیخته و قیمت ارزی را ببار آورده و چنین وضعیت اقتصادی را برای مردم رقم زده‌اند. ناگفته پیداست آنچه در باب دولت در قالب انتقاد از عملکردها گفته می‌شود دلسوزانه و از سر خیرخواهی است و اینکه برخی هر نقد و انتقادی را سیاه‌نمایی می‌خوانند از این رو است که یا تعریف درستی از نقد ندارند و یا نمی‌خواهد کسی به دولت متبوع‌شان انتقادی وارد شود.