امضای الکترونیکی یا دیجیتال چیست؟
تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۰۱۵۵۹۸
امضای الکترونیکی یا دیجیتال مانند امضای سنتی نیست، بلکه یک عدد بزرگی است که به صورت رمز و کد درآمده است. این عدد در حقیقت یک عدد انحصاری بوده و به فرد متقاضی، کد خاصی به عنوان امضای الکترونیکی داده میشود.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، امضای الکترونیکی یا دیجیتال مانند امضای سنتی نیست، بلکه یک عدد بزرگی است که به صورت رمز و کد درآمده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
امروزه با پیشرفت اینترنت و خدمات دولت الکترونیک، امنیت و حریم خصوصی افراد جامعه در فضای مجازی در معرض خطر بیشتر قرار می گیرد. امضای دیجیتال در کارت هوشمند ملی با بکارگیری فناوری رمزنگاری نامتقارن و صدور گواهینامه های دیجیتالی، زیرساخت های لازم را برای حصول اطمینان از هویت مورد ادعای یک موجودیت و همچنین اطمینان از عدم وقوع تغییر غیرمجاز در اطلاعات و جلوگیری از جعل را فراهم می نماید.
تعریف دقیق امضای الکترونیکدر بندی از ماده ۲ «قانون تجارت الکترونیک» در تعریف «امضای الکترونیک» چنین بیان شده است:
«امضای الکترونیک عبارت از هر نوع علامت منضم شده یا به نحو منطقی متصلشده به داده پیام است که برای شناسایی امضاکننده دادهپیام مورد استفاده قرار میگیرد.»
معیارهای قانونی بودن امضای الکترونیکیدر ایالات متحده آمریکا، اگر یک امضای الکترونیکی از چهار معیار زیر برخوردار باشد، همان تعهد قانونی امضای دست نویس را ایجاد می کند:
قصد و نیت امضا: امضا کننده قصد داشته باشد از طریق این امضا هویت خودش را تایید کند. موافقت با انجام کسب و کار به صورت الکترونیکی: امضا کننده با انجام کسب و کار به صورت الکترونیکی موافقت کرده باشد. سازگاری امضا با فرآیند ضبط شده و تایید شده: سیستمی که می خواهد امضای الکترونیک را دریافت کند، باید قادر به شناسایی و تایید فرآیند ایجاد شدن امضا باشد. حفظ و نگهداری از سوابق امضا: امضای الکترونیک باید برای مدت زمانی معین نگه داری و حفظ شود، تا اگر هر یک از طرفین خواست، بتواند به آن مراجعه کند.در کشور ما برای این که چنین امضایی در مقام دعوا یا دفاع قابل استفاده باشد ضروری است که برخی از ویژگی های مهم امضای دستی، یعنی تک (منحصر به فرد) بودن، تعیین هویت، تحت کنترل داشتن و امکان ممیزی را حائز باشد. بدین منظور هر روزه بر کیفیت استانداردهای فنی که چنین خصوصیاتی را تضمین کنند، افزوده می شود.
تامین امنیت در امضای الکترونیک چطور است؟تبادل اطلاعات در دنیا به روش های مختلف می تواند انجام شود. ساده ترین روش، انتقال اطلاعات به صورت text Plain یا همان متن ساده می باشد. یعنی نفر اول یک اطلاعاتی را از کانالی به نفر دوم منتقل میکرد و اطلاعات به همان شکلی که فرد اول فرستاده بود به دست نفر دوم میرسید. اما به مرور و با ارزشمند شدن اطلاعات و بالا رفتن حجم اطلاعات قابل انتقال از طریق بسترهای الکترونیک، دیگر تبادل اطلاعات به شکل ساده شیوه امن نخواهد بود. زیرا ممکن بود در میان کانال ارتباط، اطلاعات توسط نفر سومی مشاهده شوند، دست کاری شوند یا به کلی عوض شوند و سپس به دست نفر دوم برسند. برای جلوگیری از این لو رفتن اطلاعات، کاربرهای اول و دوم یکسری رمز بین خود تعریف تا انتقال اطلاعات به صورت رمز شده انجام شود.
ماهیت امضای دیجیتالی امنیت تصدیق هویت، محرمانه بودن، امانتداری و غیرقابلانکار بودن را تأمین میکند؛ و از اطلاعات محرمانه در مقابل هرگونه تغییر غیرمجاز محافظت مینماید؛ بنابراین این امضا از دستکاری و خدشهدار کردن اطلاعات جلوگیری میکند. این امضا برای هر شخصی منحصربهفرد میباشد. درواقع امضای دیجیتال یک فرایند رمزنگاری نامتقارن میباشد که نوعی مکانیزه امنیتی است که به دو کلید خصوصی و عمومی وابسته است که از این کلیدها برای رمزگذاری پیام در زمان انتقال پیغام و رمزگشایی هنگام دریافت پیام استفاده مینمایند؛ اما امضای الکترونیکی همان امضای دستی و اسکن شده با اسم شخص که در انتهای نامه قید میگردد، میباشد.
شرایط امضای الکترونیکی مطمئن کدامند؟ این ۴ شرط در ماده ۱۰ به شرح زیر بیان شده است: امضای الکترونیکی مطمئن باید دارای شرایط زیر باشد: نسبت به امضاکننده منحصر به فرد باشد. هویت امضاکننده داده پیام را معلوم نماید. به وسیله امضاکننده و یا تحت اراده انحصاری وی صادر شده باشد. به نحوی به یک داده پیام متصل شود که هر تغییری در آن داده پیام قابل تشخیص و کشف باشد.» امضای دیجیتال چطور درست می شود؟در امضای دیجیتال از فناوری زیرساخت کلید عمومی و الگوریتم رمزنگاری و توابع hash استفاده میشود؛ بهطوری که با اندازهگیری و تحلیل فعالیتها و مشخصههای فیزیکی امضاء از قبیل ترتیب حرکت، میزان فشار دست و سرعت حرکت، امضای منحصر به فرد شخص تشخیص داده میشود. همانطور که گفته شد الگوریتمهای مختلفی برای ایجاد امضای دیجیتال وجود دارد از قبیل:
الگوریتم متقارن نامتقارن و هشالف) در الگوریتمهای متقارن، در رمزنگاری کلید سری از یک کلید برای رمزنگاری و رمزگشایی پیغام استفاده میشود بنابراین فرستنده و گیرنده باید یک رمز مشترک داشته باشند که آن کلید است. اصولاً از رمزگذاری متقارن برای رمزگذاری حجم زیادی از اطلاعات استفاده میشود. ب) در الگوریتم نامتقارن از دو کلید استفاده میشود: یک کلید برای رمزنگاری و دیگری برای رمزگشایی و در آن کاربرد دو کلید دارد: 1.کلید عمومی 2.کلید خصوصی. در این الگوریتم برای رمز کردن دادهها تنها تأیید کلید عمومی شرکتکنندهها نیاز است. از ویژگیهای این تکنیک، غیرقابل انکار بودن و تأیید منبع دادهای صحیح میباشد. مهر زمان در امضای دیچیتال چیست ؟
استقاده از این ویژگی زمان و روز امضای دیجیتال را مشخص می شود. مهرزمانی وقتی مفید است که این امضا حیاتی است، مانند معاملات سهام، صدور بلیط بخت آزمایی و مراحل قانونی.
ضرورت های قانونی امضای دیجیتالقانون تجارت الکترونیک کشور به امضای دیجیتال پرداخته است که ماده ۷ اعتبار قانونی امضای دیجیتال را بیان می کند بدین صورت که:
هرگاه قانون، وجود امضا را لازم بداند، امضای الکترونیکی مکفی است، بر اساس این ماده، امضای دیجیتال به تنهایی و بدون نیاز به امضای دستی برای قانون کفایت می کند. برای مثال می توان یک نرم افزار امضاشده را به مجامع قانونی ارائه کرد.
قانون امضای دیجیتال مهمترین قانون در زمینه تجارت الکترونیک است که طبق ماده ۱۰ این قانون، شرایط صحت امضای دیجیتال منحصر به فردبودن، تعیین هویت امضا کننده، صدور به وسیله صاحب امضا و یا تحت اراده وی و البته قابل تشخیص بودن هرگونه تغییر نامه بعد از امضا روی آن است.
بدون وجود زیرساخت های لازم امنیتی در فضای مجازی در مباحث مربوط به خدمات الکترونیکی در دولت الکترونیک، امکان ارائه چنین خدماتی وجود نخواهد داشت. از آنجا که بدون حضور فناوری های مربوطه برای اعتبار بخشیدن به اسناد الکترونیکی، اعتماد به فضای دیجیتالی، امکان پذیر نخواهد بود و هیچ شخصی تمایلی به استفاده از آن ها را نخواهد داشت، بنابراین امنیت از زیرساخت های مهم در فناوری اطلاعات است به صورتی که سیستم های اطلاعاتی قابل پیاده سازی نخواهند بود.
نقش امضای دیجیتال در تولیدات چیست؟شرکت های تولیدی، از امضاهای دیجیتال برای سرعت بخشیدن به فرآیندها، از جمله طراحی محصول، تضمین کیفیت QA، پیشرفت های ساخت، بازاریابی و فروش استفاده می کنند. استفاده از امضاهای دیجیتالی در ساخت و ساز توسط ISO ،NIST و DMC اداره می شوند.
امضای دیجیتال در بهداشت و درمان چه کاربردی دارد؟امضای دیجیتال در صنعت بهداشت برای بهبود کارایی روند درمان و فرآیندهای اداری، تقویت امنیت داده ها، تجویز الکترونیکی و بستری در بیمارستان استفاده می شود. این امضای باید براساس قوانین HIPAA باشد.
مزایای امضای دیجیتال چیست؟با داشتن امضای دیجیتال در صورتی که بخواهید در فضای اینترنت، مبادله الکترونیکی با هویت مجازی داشته باشید، میتوانید خود را به گونه ای معرفی کنید که طرف مقابل به شما اعتماد کند و گیرنده میتواند از ماهیت فرستنده و اینکه اطلاعات حین انتقال تغییر پیدا نکرده مطمئن باشد؛ علاوه بر مزایای فوق، فرستنده نمیتواند امضای داده را انکار کند.
به عبارت دیگر میتوان گفت بکارگیری گواهی امضای دیجیتال در سامانهها، امضای اسناد و تراكنشهای الكترونیكی مزایای زیر را به همراه دارد:
احراز هویت (Authentication): اطمینان از این که پیام دریافتی واقعا از منبع مورد انتظار باشد، یعنی اصالت فرستنده و پیام برای گیرنده احراز شود. محرمانگی (Confidentiality): گيرنده ميتواند مطمئن باشد که افراد غیر مجاز نمی توانند به محتوای داده دست پیدا کنند. تمامیت (Integrity): اطمینان از این که در متن ارسالی هیچ گونه تغییری رخ نداده است. انکارناپذیری (Non-Repudation): فرستنده نميتواند امضای خود را انكار نمايد. امضا کردن فایل wordجهت آمادهسازي فايل word براي امضا، بصورت زير عمل نماييد :
در قسمت امضا کننده (Suggested signer) نام شخصي که بايد متن را امضا کند را تايپ کنيد. در قسمت عنوان امضا کننده (Suggested signers title) عنوان شخص امضا کننده را وارد کنيد. در قسمت ايميل امضا کننده (Suggested signers e-mail address) ايميل شخص امضا کننده را وارد کنيد. در قسمت توضيحات (Instructions to signer) متن يا پيامي را (در صورت نياز) براي شخص امضا کننده تايپ کنيد. اين متن هنگام امضا کردن ايميل براي وي نمايش داده ميشود. در صورتيکه مايل هستيد که شخص امضا کننده، امکان تايپ توضيحات براي امضا را داشته باشد، allow the signer to add comments in the sign dialog را فعال کنيد. OK را بزنيد. هنوز هم ميتوانيد در صورت نياز در فايل تغييرات اعمال کنيد (هنوز کسي متن شما را امضا نکرده است) فایل خود را حتما ذخيره کنيد. قبل از ذخيره کردن فايل، امکان امضاي آن وجود ندارد. فايل شما را بايد شخص ديگري امضا کند، فايل را براي وي ارسال کنيد. اگر خود شما فايل را امضا ميکنيد، احتياج به ارسال آن وجود ندارد
فايل word شما آماده امضا ميباشد. جهت امضاي فايل به روش زير عمل نماييد:
متن توسط شما امضا شده است و ديگر امکان هيچ تغييري در آن وجود ندارد.
توجه:
اين روش در ساير نرمافزارهاي Office مانند Excel هم قابل اجرا است.
در مثال بالا محل امضا براي يکنفر قرار داده شد. شما ميتوانيد به تعداد نفرات صاحب امضا، مراحل 3 تا 5 دستورالعمل را تکرار کنيد. در هربار نام يکي از اشخاص صاحب امضا را وارد نماييد.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: امضای دیجیتال امضای الکترونیکی امضای الکترونیکی در word
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۱۵۵۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تجربه تلخ بیماران از نسخه الکترونیکی
ایتنا - هرچند نسخههای الکترونیکی مزایایی مانند افزایش ایمنی دارودرمانی، جلوگیری از جعل و تخلف در نسخه، مدیریت بهتر مصرف داروها، کاهش تقاضای القایی و تشخیص و رفع کمبودهای دارویی دارد اما به نظر میرسد آسیبهای روحی و معنوی و گاه مادی این موضوع مانند فشار وارد شدن به بیماران و ازدحام و انتظار به علت قطعی سیستم در برنامهریزی های نسخههای الکترونیکی دیده نشده است و لازم است که برنامهریزان به دغدغههای بیماران در زمینه نسخههای الکترونیک نیز توجه کنند. نسخه الکترونیکی و سامانه تائید نسخ، قرصها را تائید میکند اما آمپولها را نه؛ چندی بعد دوباره میروم و این بار آمپولها تائید میشوند اما قرصها نه؛ اگر فقط آمپول را بگیرم، نسخه میسوزد و با این اوضاع نوبت دهی باید دوباره دکتر بروم تا قرص بنویسد و اگر نگیرم مدتی بی آمپول میمانم و بیماری عود میکند. این پارادوکس نشان میدهد یکجای کار میلنگد!
به گزارش ایرنا و براساس آخرین آمار سازمان بیمه سلامت از ابتدای دی ماه سال ۱۴۰۰ تا فروردین امسال، میزان نسخهنویسی الکترونیکی از مرز ۲۹۲ میلیون نسخه گذشته است که البته برخی از آنها در سامانه، تائید نشدند یا اینکه برای تائید، روند دست و پا گیری را طی کردهاند.
سامانه اینترنتی تائید نسخ یا نسخههای الکترونیکی با هدف کنترل بهتر داروهای گرانقیمت و بیماران خاص در این سیستم راه اندازی شده است. تجربههای بیماران اما نشان میدهد، استفاده از این سامانه برای آنها بدون دردسر نیست. دردسرهایی از قطعی سیستم و بروز نشدن پزشکان با اینترنت تا تائید نشدن یا تحویل تعداد کمتر اقلام دارویی نسبت به نسخه تجویزی. دردسرهایی که گاه و بیگاه سه ضلع داروخانه، پزشک و بیمار را معطل میسازد.
به طور مثال مجید یکی از بیماران به خبرنگار ایرنا گفت: به پزشکی قدیمی و معروف فیزیوتراپی مراجعه کردم اما گویا پزشک سالخورده نتوانسته بود، خود را با سیستم الکترونیکی بروز کند و نسخه کاغذی برایم نوشت و هیچ مرکز توانبخشی، نسخه کاغذی را قبول نکرد.
وی افزود: بالاخره مجبور شدم به پزشک دیگری مراجعه کنم و او برایم نسخه الکترونیکی نوشت اما پول ویزیت قبلیام هدر شد.
بیمار دیگری از این شکایت دارد که هر وقت به دکترش مراجعه میکند تا برایش داروهایش را تمدید کند، دکتر از او کد خدمت دارویی را طلب میکند و بیمار بینوا هر بار نسخه قبلی همراهش نیست و دکتر با غرولند مدتی دنبال کد دارویی میگردد و گله میکند که سیستم باز نمیشود تا بالاخره نسخه الکترونیکی را تجویز کند.
زهره مادر فرزند بیماری، تجربه دیگری دارد. او به خبرنگار ایرنا گفت که امروز ظهر به آزمایشگاه رفته و مدت طولانی منتظر مانده تا نوبتش شود اما بعد از ۴۰ دقیقه، متصدی آزمایشگاه اعلام کرده است که آنهایی که بیمه خدمات درمانی دارند، بروند چون سیستم قطع است.
وی ادامه داد: متصدی آزمایشگاه از بیماران خواست ساعت ۶ تا ۸ صبح مراجعه کنند چون در آن زمان، سیستم وصل است!
موضوع فقط به بهروز نشدن برخی پزشکان با دنیای اینترنتی و قطعی سیستم خلاصه نمیشود و درباره مشکلات تحویل دارو، اوضاع تقریبا به همین منوال است. مثلا در صف های طولانی دریافت دارو در داروخانههای بیماران خاص، هنگامیکه نوبت بیمار میرسد، متصدی از بیمار، کد رهگیری میخواهد. بیمارانی که کد رهگیری به گوشی آنها پیامک شده از لابلای پیامک ها، دنبال کد میگردند و آنهایی که کد رهگیری به علل مختلف پیامک نمیشود، با استرس در جیب و کیف خود، دنبال کاغذی کوچک هستند که شمارهای خرچنگ قورباغه روی آن نوشته شده و همیشه عدهای هستند که اصلا نمیدانند کد رهگیری چیست و عجیب تر آنکه پزشک آنها نیز در اینباره چیزی به آنان نگفته است! و این گروه از بیماران مایوس و دست خالی از داروخانه بیرون میروند. تازه بیماران خاصی هم که کد رهگیری دارند باید دوباره منتظر باشند تا کد دیگری در همان لحظه برایشان پیامک شود.
اشکالاتی که میتوان گفت بیماران را سرگردان میسازد و مزایای فراوان نسخه الکترونیکی مانند جلوگیری از قاچاق دارو را تحتالشعاع خود قرار میدهد.
تقصیر سامانه یا بیمار؛ عقل شما چه میگوید؟
نسخههای الکترونیکی یکی از ارکان مهم پرونده سلامت الکترونیک محسوب میشود که از نوشتن داروی اضافه از سوی پزشکان و مشکلات نسخه خوانی جلوگیری میکند. مزیتهایی که قابل چشمپوشی نیست اما نمیتوان چشمها را به روی نقاط ضعف آن هم بست.
در این رابطه به عنوان بیمار به داروخانه خاصی مراجعه کردم که سامانه اینترنتی قرصهایم را تائید کرد و آمپول هایم را نه و برای اینکه به سختی نوبت فوق تخصص را گرفته بودم و میخواستم نسخه ام نسوزد و از طرفی قرصهایم تمام شده بود، همان روز به دکتری که نوبت دهی آسانی داشت مراجعه کردم تا قرصهایم را بگیرم اما چون فوق تخصص نداشت، به گفته خودش نمیتوانست آمپول های کمیاب گرانقیمت تخصصی را تجویز کند.
بعد از چند هفته، هنگام عصر به داروخانه مراجعه کردم و اینبار پس از انتظار در صف، آمپول هایم تائید شد اما قرصهایم نه. فقط به اندازه مدت کمی قرص داشتم و نمیخواستم دوباره برای ویزیت مرخصی بگیرم و هزینه دوباره بپردازم و متصدی به من توصیه کرد برای تائید نسخه به کارشناس بیمه مراجعه کنم. اما کارشناس فقط صبح ها حضور داشت و من هم دست از پا درازتر برای فردا مرخصی گرفتم و فردا دوباره در صف کارشناس بیمه ماندم تا نوبتم شد. داروی بیمار جلویی من تائید نشد و من نگران، نسخهام را تحویل داده و مشکلم را گفتم و توضیح دادم که دوباره نمیخواهم چرخه ویزیت را تکرار کنم و حیرانم که چرا یکبار آمپول تائید نمیشود و یکبار قرصم؟
کارشناس بیمه به من نهیب زد که حالا عقلت چه میگوید؟ یکه خوردم و این احساس به من دست داد که گناهی مرتکب شدهام و به سرعت پاسخ های عقلم را آنالیز کردم: "شاید کارشناس امروز مشکل خاصی دارد و روی مود نیست!؛ شاید تقصیر من است و برای گرفتن قرص باید کمی صبر میکردم، حالا چه میشد بیماری عود نکند؛ شاید تقصیر پزشک است که معادله نسبت قرص با آمپول را رعایت نمیکند؛ اما دکتر که حساب کتاب میکند و داروها را برای مدت معینی مینویسد و این سامانه است که تعداد یکی از اقلام دارویی را نسبت به نسخه، کمتر تائید میکند و معادله را بر هم میریزد؛ شاید..."
که ناگهان به خودم آمدم و دیدم حقیقتا، متصدی منتظر است که من چه پاسخی میدهم. پس سینه صاف کردم و گفتم: عقلم میگوید اینبار تائید کنید تا شاید از دفعه بعد قرصها و آمپول هایم تصمیم بگیرند با هم تمام شوند!
انسولین فقط ۷ تا؛ دیسیپلین عالی و محدودیت واهی
آخرین بررسیهای وزارت بهداشت نشان میدهد، بیش از ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۰ سال کشور یعنی چیزی حدود هفت میلیون نفر ایرانی به دیابت مبتلا هستند و این روند رو به افزایش در آینده نزدیک به بیش از ۱۰ میلیون مبتلا خواهد رسید که تعداد قابل توجهی از آنها از انسولین استفاده میکنند و داروی انسولین قلمی، پُر هزینهترین داروی تجویزی در کشور است و همین امر سختگیری زیادی را در تحویل این دارو در نسخه الکترونیکی ایجاد کرده است.
رضا یک بیمار دیابتی میگوید: "چند روزی به دنبال انسولین بودم و داروخانه نداشت. روزی به متصدی داروخانه گفتم: من یک هفته است انسولین ندارم و متصدی گفت: تو یک هفته است که نداری و ما یک ماه است که نداریم. نمیدونم قانع شدم و منطقی گفت یا چی …. ولی حرفی واسم نموند. روز بعد به شعبه مرکزی مراجعه کردم و خوشحال که بالاخره موجودی داشت. با توجه به اینکه روزی سه بار و هر بار ۲۶ واحد انسولین میزدم، دکتر ۱۶ قلم انسولین تجویز کرده بود. اما گویا سامانه عالم تر از دکتر بود و متصدی گفت برای هر دیابتی فقط هفت انسولین مجاز هستیم. "
وی افزود: هفت قلم را با بیمه حدود ۱۰۴ هزار تومان خریدم اما بعد از شروع به مصرف داروها متوجه شدم پیچ بالای قلم دو تا از انسولین های خریداری شده، خراب است و به ناچار آنها را دور انداختم! طبیعتا چند روز بعد، قرص داشتم و انسولین نداشتم و دکتر بیمارستان برای ۱۰ روز بعد نوبت داد. بنابراین مجبور شدم به داروخانهای بروم و دو قلم انسولین هر کدام به قیمت ۱۹۰ هزار تومان به صورت آزاد بخرم. باشد دیسیپلین نسخه الکترونیکی قبول، اما این چه محدودیتی است که مرا مجبور به خرید داروی آزاد میکند.
یک بیمار: سامانه تائید نسخ، میزان لازم دارو را بلد نیست!
بسیاری از بیماران بنا به ملاحظاتی که دارند از نگرانی کمبود دارویی گرفته تا روشهای خاص نگهداری دارو، همواره مایل هستند قبل از تمام شدن آخرین باقیمانده دارو، آنها را تمدید کنند، سامانه تائید نسخ اما این اجازه را به آنها نمیدهد.
شیما که بیماری مزمنی دارد، در این رابطه به خبرنگار ایرنا میگوید: سامانه نسخههای الکترونیکی، میزان لازم دارو را بلد نیست و به خاطر اینکه من دو قوطی قرص -هر کدام حاوی۳۰ عدد و روزی ۳ تا- در خانه داشتم، نسخه من را تائید نکرد. درحالیکه من یک قوطی را در خانه، یک قوطی در محل کار و یک قوطی در کیف مخصوص مهمانیها میگذارم تا در این رفت و آمدها، مدام مجبور به عوض کردن جای قرصها نباشم! و مصرف دارو را فراموش نکنم چون بیماری خطرناکی دارم.
وی اضافه میکند: حالا مگر ۶۰ عدد قرص در خانه داشته باشم به کجای عالم برمیخورد! تازه زمانی در دوران اوج تحریم، قرصهایم گیر نمیآمد و موقع تمام شدن دارو، من همیشه دلهره دارم، دارویم دوباره پیدا نشود. گاهی هم بیمار میخواهد سفری طولانی برود و مثلا مصرف دو یا سه ماه دارو همراهش باشد. چون بیماری مزمن را فقط نزد دکتر خودم که با پرونده پزشکی ام آشنایی کامل دارد، میروم و از سوی دیگر پیدا کردن فوق تخصص در شهرستان برای من سخت است. اما سامانه میگوید تعداد دارو فقط برای یک و حداکثر دو ماه!
الزام قانونی و ضرورت توجه به دغدغههای بیماران
اجرای نسخهنویسی الکترونیک یک الزام قانونی است اما گیر و گورهای آن از مشکلات اتصال اینترنتی و آمادگی نداشتن جامعه پزشکی و برطرف نشدن مولفههای بوروکراسی از کد رهگیری گرفته تا محدودیت در تعداد داروهای تائیدی، نقاط ضعفی است که میتواند منجر به فشار روحی و روانی و سرگردانی بیمار، سوق دادن او به سمت بازار قاچاق و هزینهکرد بیشتر از جیب بیمار برای خرید داروی آزاد یا ویزیت های مکرر بی مورد فقط برای تمدید دارو و اتلاف وقت بیمار شود.
نباید فراموش کرد که جان عزیز است و بیماران برای تامین دارو به هر دری چنگ می زنند و ممکن است در دام قاچاقچیان دارو بیفتند. به طور مثال بر اساس آمارهای سازمان تامین اجتماعی، روزانه ۷۰۰ هزار نسخه الکترونیک در سامانه تأمیناجتماعی صادر میشود که ۵۷۰ هزار تأیید داروخانهای دارد اما این امر بدان معناست که روزانه ۱۳۰ هزار نسخه فقط در تامین اجتماعی تائید نمیشود.
هرچند نسخههای الکترونیکی مزایایی مانند افزایش ایمنی دارودرمانی، جلوگیری از جعل و تخلف در نسخه، مدیریت بهتر مصرف داروها، کاهش تقاضای القایی و تشخیص و رفع کمبودهای دارویی دارد اما به نظر میرسد آسیبهای روحی و معنوی و گاه مادی این موضوع مانند فشار وارد شدن به بیماران و ازدحام و انتظار به علت قطعی سیستم در برنامهریزی های نسخههای الکترونیکی دیده نشده است و لازم است که برنامهریزان به دغدغههای بیماران در زمینه نسخههای الکترونیک نیز توجه کنند.