چه تصورات اشتباهی درباره «شنود غیر مجاز» وجود دارد؟
تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۰۷۶۶۵۶
پیشرفت فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی عصر حاضر را به عصر ارتباطات بدل کرده است. روشن است که چنین پیشرفت‌هایی بر روی نحوه‌ی رفتار اجتماعی انسان‌ها نیز اثر گذاشته است و نمی‌توان انتظار داشت که شکل و وسیله‌ی ارتکاب جرایم در همان حالت سنتی خود باقی بماند. جرایمی هم‌چون کلاهبرداری رایانه‌ای، جعل رایانه‌ای، سرقت رایانه‌ای و دسترسی غیرمجاز از جمله جرایمی هستند که از طریق رایانه ارتکاب پیدا می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شنود غیرمجاز جرمی علیه محرمانگی است؛ یعنی هیچ اهمیتی ندارد که با ارتکاب این جرم به طرف مقابل ضرر و زیان مالی، جانی یا آبرویی وارد می‌شود یا خیر. بلکه همین که حریم خصوصی او بدون رضایت وی توسط شخصی مورد تجاوز قرار گیرد، کافی است تا بگوییم جرم شنود غیرمجاز ارتکاب پیدا کرده است.
شنود غیرمجاز می‌تواند توسط هر کسی ارتکاب یابد. قبل از سال ۱۳۸۸ این رفتار فقط در صورتی جرم بود که توسط اشخاص دولتی یعنی مأمورین و مستخدمین دولتی ارتکاب می‌یافت، اما با تصویب قانون جرایم رایانه‌ای در سال ۱۳۸۸ ارتکاب این رفتار برای همه‌ی اشخاص جامعه –اعم از دولتی و غیردولتی- ممنوع شد؛ بنابراین در حال حاضر این رفتار برای تمامی اشخاص جامعه جرم است و هر کس در هر سمتی مرتکب آن شود، مجازات خواهد شد.
از شرایط مهمی که در این ماده مورد اشاره قرار گرفته آن است که شنود باید غیرمجاز باشد؛ یعنی گیرنده و فرستنده‌ی پیام رضایت نداشته باشند که دیگران از محتوای ارتباط آنها آگاهی پیدا کند. علاوه‌براین، شخص شنودکننده برای انجام این کار هیچ مجوز قانونی هم نداشته باشد. این شرط به این معنا است که در برخی از مواقع ممکن است شنود، قانونی باشد؛ یعنی قانون‌گذار به برخی از اشخاص و مقامات در برخی از شرایط خاص اجازه‌ی شنود مکالمات و پیام‌های اشخاص دیگر را داده است. هر چند باید توجه داشت که این اجازه، استثنایی است و باید براساس مجوز قانونی صورت پذیرد.
موضوع شنود، محتوای در حال انتقال است؛ یعنی محتوایی که از شخصی به شخص دیگر ارسال شده و در حال انتقال از مبدأ به مقصد می‌باشد؛ بنابراین اگر محتوا به مقصد رسیده باشد و پس از آن شخص به صورت غیرمجاز به آن دسترسی پیدا کند، نمی‌توان آن را شنود نامید. مانند اینکه الف. به ب. ایمیلی ارسال کند و پس از آن‌که این ایمیل به ب. رسید، شخص سومی (ج) وارد ایمیل او شود و ایمیل‌های او را بخواند. در این حالت هرچند رفتار ج، جرم است و مجازات دارد، اما نمی‌توان آن را شنود غیرمجاز دانست، چون در شنود غیرمجاز شرط است که محتوا، در حال انتقال بوده و در حین انتقال شنود شود.
اگرچه معنایی که از شنود به ذهن می‌رسد، استراق سمع و پنهانی گوش کردن است، اما منظور از شنود غیرمجاز در اینجا فقط شنیدن و گوش کرد غیرمجاز نمی‌باشد. در واقع شنود غیرمجاز می‌تواند از طریق دیدن یا گوش کردن اتفاق بیفتد و محتوا می‌تواند شنیداری (صوت)، دیداری (عکس) یا نوشتاری (پیام و ایمیل) باشد. اشاره به این نکته ضروری است که اگر شخصی به صورت غیرمجاز پی ببرد که دیگری با چه اشخاصی تماس گرفته یا به چه اشخاصی ایمیل یا پیام ارسال نموده، شنود نمی‌باشد بلکه حالتی را می‌توان شنود دانست که وی بخواهد به محتوای این پیام‌ها، تماس‌ها یا ایمیل‌ها پی ببرد.
محتوایی که شنود می‌شود باید مربوط به ارتباطات غیرعمومی (خصوصی) باشد. منظور از ارتباط غیرعمومی ارتباطی است که همگان اجازه‌ی دسترسی به آن را ندارند و ارتباط خصوصی میان دو یا چند نفر است؛ مانند تماس تلفنی یا ارتباط ایمیلی میان دو نفر که کسی جز خودشان حق مطلع شدن از آن را ندارد. منظور از ارتباط عمومی نیز ارتباطی است که هر کسی حق اطلاع پیدا کردن از آن را دارد؛ مانند ارتباط خبرنگار با رادیو و تلویزیون. آن‌چه مهم است خصوصی بودن ارتباط است و نه خصوصی بودن محتوا. مثلاً اگر دو نفر در ارتباط تلفنی در مورد یک موضوع عمومی که همه از آن خبر دارند، صحبت کنند و در همین زمان شخصی این مکالمه را رصد کند، باز هم جرم شنود غیرمجاز تحقق پیدا کرده است، زیرا ارتباط، غیرعمومی بوده است. قوانینی که درباره شنود غیرمجاز وجود دارد تبصره ۱ ماده ۱۴ قاون تاسیس شرکت مخابرات ایران مصوب ۱۳۵۰: هر کس از وسائل مخابراتی عمومی یا اختصاصی که در اختیار دارد به طور غیر مجاز استفاده کند در نوبت اول به او کتباً اخطار می‌شود‌و در نوبت دوم به مدت پانزده روز ارتباط او قطع یا از استفاده ممنوع خواهد شد. ماده ۵۸۲ قانون مجازات اسلامی: هر یک از مستخدمین و مامورین دولتی، مراسلات یا مخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده حسب مورد مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یا ضبط یا استراق سمع نماید یا بدون اجازه صاحبان آنها مطالب آنها را افشاء نماید به حبس از یک سال تا‌سه سال و یا جزای نقدی از شش تا هیجده میلیون ریال محکوم خواهد شد. ماده ۷۳۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات: هرکس به طور غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترو مغناطیسی یا نوری را شنود کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
منبع: تابناک
کلیدواژه: انتخابات مجلس یازدهم آنفلوانزا استان تهران جنوبی بودجه 99 پست پلاس عبدالمالک ریگی جشنواره سینماحقیقت لیلا واثقی پایتخت 6 پوکی استخوان تابناک قانون تعزیرات قانون مجازات اسلامی انتخابات مجلس یازدهم آنفلوانزا استان تهران جنوبی بودجه 99 پست پلاس عبدالمالک ریگی جشنواره سینماحقیقت لیلا واثقی پایتخت 6 پوکی استخوان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۷۶۶۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ارسال پیامک واریز اشتباهی شگرد کلاهبرداری مرد زندانی
مدتی قبل مرد جوانی به پلیس مراجعه کرد و از یک کلاهبرداری خبر داد و گفت: اوایل ماه منتظر پیامک دریافت حقوق بودم که پیامکی برایم ارسال شد مبنی بر اینکه از بانکی مبلغ ۴ میلیون تومان به حسابم واریز شده است. با دیدن پیامک تعجب کردم و با خودم گفتم چرا حقوقم اینقدر کم شده است؟ در این فکر بودم که چرا پول به صورت کامل واریز نشده است که شخصی ناشناس با تلفن همراهم تماس گرفت و در حالی که خیلی مؤدبانه صحبت می‌کرد، مدعی شد ۴ میلیون تومان را می‌خواسته برای دوستش واریز کند، اما اشتباهی برای من واریز کرده است. وی مدعی بود که شماره مرا از بانک گرفته است و از من خواست پولی را که به اشتباه به حسابم واریز شده، برگردانم. من هم بدون اینکه اصلاً به شماره پیامک واریزی وجه نگاه کنم و توجهی به آن داشته باشم، شماره کارت او را گرفتم و چهار میلیون تومان را واریز کردم. در واقع با دستان خودم، پولم را در اختیار کلاهبرداران قرار دادم. اما تصورش را هم نمی‌کردم این شگردی برای کلاهبرداری است. وقتی پول را به حسابش ریختم، متوجه شدم اصلاً پولی به حسابم نیامده بوده و من در واقع از موجودی حساب خودم پول را پرداخت کرده بودم. وقتی به شماره‌ای که پیامک برایم از آن ارسال شده بود، دقت کردم، تازه آن موقع بود که متوجه شدم در دام یک کلاهبرداری حرفه‌ای افتاده‌ام چرا که شماره‌ای که پیامک از آن ارسال شده بود، یک شماره خط اعتباری بود، نه شماره پیامک بانک.
سیم‌کارت‌هایی با هویت معتادان
با شکایت مرد جوان، کارآگاهان پلیس پایتخت وارد عمل شده و با بررسی هویت مالک تلفنی که با آن پیامک ارسال شده بود، مشخص شد که شماره متعلق به مرد معتادی است که سیم‌کارت و کارت بانکی‌اش را به مبلغ ۷۰۰ هزار تومان فروخته است. از سویی کارآگاهان پلیس به سراغ مالک شماره‌ای رفتند که با شاکی تماس گرفته بود و ادعای واریز اشتباهی کرده بود. طبق بررسی‌های صورت گرفته و شناسایی مالک دومین سیم‌کارت، همان‌طور که تیم تحقیق احتمال می‌دادند، این سیم‌کارت نیز متعلق به مرد کارتن‌خوابی بود که مدتی قبل آن را به مبلغ ۳۰۰ هزار تومان فروخته بود.
تماس‌هایی از زندان
در ادامه تحقیقات کارآگاهان با شکایت‌های مشابه مواجه شدند. کلاهبرداران از خطوطی که شماره آنها رند بود و صفر زیادی داشت، پیامک واریز وجه ارسال می‌کردند و ساعاتی بعد با شاکی تماس گرفته و مدعی بودند که وجه را به اشتباه واریز کرده‌اند و از او می‌خواستند پول را به شماره کارتی که می‌دادند، برگرداند. اما شماره کارت‌ها و سیم‌کارت‌ها هم متعلق به افراد کارتن‌خواب و معتاد بود.
بررسی‌ها نشان می‌داد که کلاهبرداری‌ها توسط اعضای باندی حرفه‌ای صورت می‌گیرد. در ادامه تحقیقات پلیسی، تیم تحقیق دریافت که تماس‌ها از زندان صورت می‌گیرد.
در ادامه تحقیقات هویت اعضای این باند شناسایی شد و عوامل این کلاهبرداری که چندین محکوم به قصاص و حبس‌های بلندمدت در زندان و چندین خلافکار در خارج از زندان بودند، مشخص و دستگیر شدند. در ادامه بررسی‌ها، سردسته باند به گردهم آوردن اعضای باند داخل و بیرون از زندان و کلاهبرداری‌های سریالی به این شیوه و شگرد اعتراف کرد. تحقیقات در این رابطه و شناسایی سایر شاکی‌های احتمالی اعضای این باند ادامه دارد.
کلاهبرداری به خاطر دیه
سن و سالی ندارد، اما به خاطر جنایتی که مرتکب شده، محکوم به قصاص بود، اما درنهایت موفق شد از اولیای‌دم رضایت بگیرد آن هم به شرط پرداخت دیه میلیاردی. دیه‌ای که میثم برای پرداخت آن تنها راه را در کلاهبرداری از پشت میله‌های زندان دید.
چه شد که دست به قتل زدی؟
می‌توانم به جرأت بگویم بالای ۷۰ درصد از قتل‌هایی که جوان‌هایی در سن و سال من مرتکب می‌شوند یا به خاطر چشم در چشم شدن است یا قدرتنمایی. من هم به خاطر یک اشتباه نه‌تن‌ها زندگی خودم و خانواده‌ام را بلکه زندگی مقتول و خانواده‌اش را هم نابود کردم. شب حادثه به همراه دوستانم سر خیابان ایستاده بودیم که دو پسر جوان از کنار ما رد شدند و من به یکی از آنها گیر دادم که چرا زمانی که از کنارم عبور کردی، مرا چپ‌چپ نگاه کردی و زل زدی به چشم‌هایم. همین موضوع پیش‌پا افتاده و دم‌دستی باعث شد که دست به یقه بشویم و در آن میان من چاقویی که داشتم را بیرون آوردم و او را زدم.
بعد چه کار کردی؟
فرار، اما بالاخره مخفیگاهم شناسایی شد و گیر افتادم. اولیای‌دم برایم قصاص خواستند و دادگاه هم رأی بر قصاص داد. آنقدر پدر و مادرم و دوست و آشنا به آنها التماس کردند و به خانه‌شان رفتند و آمدند تا اولیای‌دم حاضر به بخشش شدند، اما شرط سنگینی گذاشتند.
شرط‌شان برای بخشش چه بود؟
دیه میلیاردی، من در یک خانواده کارگر بزرگ شده‌ام و خودم هم در صافکاری کار می‌کردم. ما مستأجر هستیم و اگر هم خانه داشتیم و آن را می‌فروختیم، نمی‌توانستیم دیه‌ای را که آنها می‌خواستند، فراهم کنیم. همین شد که به فکر کلاهبرداری افتادم. موضوع سر مرگ و زندگی بود و من باید این دیه را جور می‌کردم. به غیر از من، چند هم‌سلولی و هم‌بندی‌ام بودند که آنها نیز به شرط پرداخت دیه می‌توانستند از مرگ نجات پیدا کنند. یک شب در سلول تصمیم گرفتیم که این پول را فراهم کنیم.
چطور این شگرد را انتخاب کردید؟
ما داخل زندان بودیم و خلاف دیگری نمی‌توانستیم انجام دهیم. از چند نفر از دوستانمان خواستیم برایمان از معتادان و افراد کارتن‌خواب سیم‌کارت و کارت بانکی خریداری کنند. بسته به مدارکی که به ما می‌دادند، این قیمت متغیر بود، از ۳۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان. از سیم‌کارت‌ها پیامی به شماره‌های رندمی می‌فرستادیم که با اعداد یک و دو و سه شروع می‌شدند. کسانی که این سیم‌کارت‌ها را دارند، قاعدتاً باید وضع مالی خوبی داشته باشند، چون مبلغ این سیم‌کارت‌ها بالاست. پیامک‌ها حاوی اسم بانک، مبلغ، تاریخ، ساعت و یک شماره‌حساب ساختگی بود. بی‌شک کسی شماره حساب خودش را چک نمی‌کند. شماره‌ای هم که با آن این پیام ارسال می‌شد، حاوی اعداد صفر زیادی بود و به همین دلیل شاکی تصور می‌کرد که شماره بانک است. یک ساعت بعد هم تماس می‌گرفتم و مدعی می‌شدم که اشتباهی پول واریز شده و باقی آن را هم که می‌دانید.
ممکن بود با کسی تماس بگیرید و پول واریز نکند؟
بله، ولی درصدشان خیلی کم بود. باورتان نمی‌شود حتی کسانی در دام ما گرفتار شده‌اند که از نظر تحصیلی مدارک بالایی دارند، اما طمع ۴ میلیون تومان باعث می‌شد که آنها به شماره‌ها توجهی نکنند.
روزنامه ایران
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی حوادث و انتظامی
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد