خاطرات سفیر انگلیس از دربار فتحعلی‌شاه
تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۲۹۲۱۳۳
سفارت آقای جونز در دربار فتحعلی‌شاه همزمان است با عصر ناپلئون بناپارت در فرانسه و تلاش‌های ناپلئون برای ضربه زدن به منافع انگلستان در آسیا و در خطر انداختن مستعمره ارزشمند این کشور هندوستان. همزمان، ایران و روسیه نیز درگیر جنگ‌های دوره‌ای بودند و دربار فتحعلی‌شاه تلاش می‌کرد دولت‌های انگلیس و فرانسه را در نبرد نابرابر با روس‌ها با خود همراه کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جونز در مدت اقامت در تهران توانست با توجه به بدعهدی فرانسوی‌ها در پشت کردن به تعهدات‌شان در قبال ایران، فتحعلی‌شاه قاجار را راضی به اخراج فرانسوی‌ها از ایران و امضای عهدنامه مجمل با دولت انگلستان بکند. خاطرات سرهارفورد جونز در واقع شرح مفصلی است از این ماموریت سیاسی موفقیت‌آمیز که همزمان با دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه بوده است.
معمولا سفرنامه‌های اروپایی‌ها از سفر به شرق، همراه است با خودبزرگ‌بینی و غرور درباره ملل شرقی و حتی نگاه تحقیرآمیز درباره این ملل. خاطرات سرهارفورد جونز اگرچه خالی از این دست تعبیرها نیست اما در مقایسه با موارد مشابه نگاه در مجموع منصفانهای به ایران دارد. جونز حتی یکی از دلایل خاطره‌نگاری‌اش را تلاش برای اصلاح ذهنیت‌های غلط درباره ملل شرقی و به‌خصوص ایرانیان دانسته و نوشته: «من به چنین مواردی اشاره می‌کنم تا شاید باعث تعدیل در دیدگاه نادرست و غیرمنصفانه‌ای شود که درباره شخصیت ایرانیان در میان کسانی ایجاد شده که از طریق کتاب‌هایی سطحی با ایرانیان آشنا شده‌اند و یا از طریق آثاری که با نوشتن مطالب بی‌ربط و مزخرف و داستان‌هایی عجیب‌وغریب و بی‌پایه و اساس و گاه سرتاپا دروغ، قصد دارند فقط خواننده را سرگرم کنند و به اعجاب وادارند»(ص۶۴)
با این رویکرد سرهارفورد جونز در خاطراتش عموما توصیفات مثبتی را از ایرانیان داشته است. مثلا در توصیفی کلی از ایرانیان نوشته که: «دوستانی بهتر، حقیقی‌تر و مهربان‌تر از ایرانیان وجود ندارد و هنگامی که اعتماد و رازداری لازم باشد، ناامیدتان نمی‌کنند...ایرانی‌ها مسلما مردم بسیار مودب و باتربیتی هستند.»(ص۳۵) در جای دیگری با انتقاد از برخی روایت‌های اروپاییان از سفر به ایران نوشته که: «ایرانیان اغلب مردمانی طمعکار، بداخلاق و خسیس‌نما معرفی شده‌اند، اما من فقط می‌توانم بگویم که در طول بیست و هفت سال آشنایی با آنان، از ابتدا تا انتها، هرگز با من اینطور نبوده‌اند و اگر می‌خواستم، می‌توانستم با انواع هدایا از هر گروه و طبقه‌ای از مردم به انگلستان بازگردم»(ص۲۳۴)
جونز در جای دیگری از کتابش به اهمیت آب در فرهنگ ایران پرداخته و تلاش‌های ایرانیان برای حفظ و نگهداری از این ماده حیات‌بخش با روش‌های آبیاری را تحسین کرده و نوشته است: «من نمی‌گویم که آب در ایران مثل نقره است، بلکه می‌گویم مانند طلاست، برای همین است که ایرانیان آشنایی دیرینه و قابل‌ملاحظه‌ای با قوانین هیدرولیک دارند. اختراع زاییده احتیاج است و نیاکان ما انگلیسی‌ها اطلاعات زیادی در این باره نداشته و شاید فقط در همین حد می‌دانستند که اگر سطلی در آب چاهی فرو رود، از آب پر می‌شود. اما ایرانیان با بسیاری از مهم‌ترین خواص این مایع عجیب و متبرک آشنا بوده‌اند.»(ص۲۶۲)
شرح مفصل سرهارفورد جونز از دیدارهایش با فتحعلی‌شاه و صدراعظمش آصف‌الدوله در تهران و مذاکرات فشرده برای امضای عهدنامه مشترک میان ایران و انگلستان خواندنی‌ترین بخش خاطرات سفیر انگلستان در دربار قاجار است.
مثلا او اولین دیدارش با فتحعلی‌شاه را چنین توصیف کرده است: «با عبور از راهروهای باریک، تاریک و پیچ‌درپیچ به تالار سلطنتی وارد شدیم و شاه ایران را دیدیم که بر تخت نشسته بود. او برمتکایی قرمز مزین به مروارید لم داده بود ولی از آن‌جا که تالار را تعمدا تاریک نگاه داشته بودند و لباس شاه هم سیاه رنگ بود، نتوانستم قیافه او را درست تشخیص دهم. او تاجی بر سر داشت و ریش‌اش آنقدر بلند که تا زیر کمرش می‌رسید و انتهای آن پشت میله‌های تخت سلطنتی دیده نمی‌شد..شاه خیلی سرحال و خوش‌خلق بود و گفت از اتحادی که قرار است میان ایران و انگلستان برقرار شود بسیار خشنود است»(ص۱۲۱)
به روایت کتاب، مذاکرات فشرده میان انگلستان ایران، خالی از تنش هم نبوده است. صدراعظم ایران در یکی از بحث‌های حول قرارداد خطاب به سفیر انگلیس گفته: «آیا شما به اینجا آمده‌اید که سر ما را کلاه بگذارید؟»(ص۱۲۶) سخنی که با عصبانیت سفیر انگلیس همراه شده به گونه‌ای که: «خطاب به صدراعظم گفتم چطور جرات می‌کنی چنین سخنی به من بگویی؟..او را با مقداری خشونت به طرف دیواری که پشت سرش بود هل دادم و لگدی به شمع‌ها زدم و از اتاق خرج شدم»(ص۱۲۶).
به رغم چنین تنش‌هایی جونز بالاخره موفق شد رقبای فرانسوی‌اش را از ایران اخراج کند و عهدنامه‌ای مهم با شاه ایران به امضا برساند. تحقق ماموریت جونز در ایران البته به دلیل آشنایی دقیق او با زبان و ادبیات فارسی و استفاده به موقعش از تمثیل‌ها و رعایت آداب ایرانیان نیز بوده است. چنانکه خود توضیح داده: «من در هر مناسبتی که پیش آمد، فراموش نکردم که از این گفته که “قدم من خوب است”، بیشترین استفاده را بکنم و این برای من فواید بسیاری در پی داشت چون ایرانیان عقیده دارند که “قدم خوب” در برخی افراد وجود دارد و آنها می‌توانند با حضورشان، سایرین را هم از این موهبت برخوردار سازند.»(ص۶۲) البته قدم سفیر انگلستان برای ایران و مراودات این کشور با قاجارها در قرن نوزدهم، خوب نبود؛ زیرا انگلستان به ایران به چشم یک نیمه‌مستعمره و دروازه مستعمره‌اش هندوستان می‌نگریست و از هیچ تلاشی برای تحدید استقلال ایران و تحصیل امتیازات استعماری در دهه‌های بعد فروگذار نکرد.
خاطرات سرهارفورد جونز را مانی صالحی علامه با ترجمه‌ای خوشخوان به فارسی برگردانده و نشر ثالث در سال ۱۳۹۸ روانه بازار کتاب کرده است.
کتاب خاطرات سرهارفورد جونز؛ روزنامه سفر خاطرات هیئت اعزامی انگلستان به ایران با ترجمه مانی صالحی علامه توسط نشر ثالث در ۳۶۵صفحه منتشر شده است.
برچسب‌ها سلسله قاجارمنبع: ایرنا
کلیدواژه: سلسله قاجار سلسله قاجار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۲۹۲۱۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۶۹/۲ درصد مردم ایران تلویزیون تماشا می‌کنند
مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) یک طرح نظرسنجی با عنوان «سنجش نگرش مردم در خصوص برنامه‌های صدا و سیما» با تعداد نمونه‌ی ۱۷۱۵ نفر از شهروندان ۱۵ سال به بالای سراسر کشور در «هفته آخر فروردین ماه» سال جاری، به شیوه مصاحبه تلفنی انجام داده است که مهم‌ترین یافته‌های این نظرسنجی به شرح ذیل است:
۴۰.۸ درصد «ایرانیان» شبکه سه را بیشتر از سایر شبکه‌های تلویزیونی می‌بینند، ۳۵.۲ درصد شبکه آی‌فیلم و ۲۱ درصد شبکه یک را تماشا می‌کنند. میزان تماشای این شبکه‌ها در بین «بینندگان صدا و سیما» به ترتیب از این قرار است؛ ۵۸.۹ درصد شبکه سه، ۵۰.۸ درصد شبکه آی‌فیلم و ۳۰.۳ درصد شبکه یک. ۶۹.۲ درصد «ایرانیان» بیننده برنامه‌های صدا و سیما هستند.
یافته‌های نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد ۳۶.۹ درصد از «ایرانیان» برنامه مردان آهنین و ۳۴.۷ درصد برنامه زندگی پس از زندگی، ۳۴.۲ درصد برنامه محفل، ۳۲.۳ درصد برنامه شب خوش، ۳۱.۸ درصد برنامه فوتبال برتر، ۲۹.۷ درصد برنامه پانتولیگ و ۲۶.۵ درصد برنامه معرکه، ۲۴.۵ درصد برنامه مهمونی، ۲۱.۳ درصد برنامه ماه خدا، ۱۸.۸ درصد برنامه ماه من، ۱۷.۲ درصد برنامه ایران دوست داشتنی، ۱۶ درصد برنامه پاورقی و ۱۲.۱ درصد برنامه برمودا را دیده‌اند.
میزان تماشای این برنامه‌ها در بین «افرادی که تلویزیون تماشا می‌کنند» به این ترتیب است؛ ۵۳.۳ درصد برنامه مردان آهنین و ۵۰.۱ درصد برنامه زندگی پس از زندگی را دیده‌اند، ۴۹.۴ درصد برنامه محفل، ۴۸ درصد برنامه شب خوش، ۴۶ درصد برنامه فوتبال برتر، ۴۲.۹ درصد برنامه پانتولیگ و ۳۸.۳ درصد برنامه معرکه، ۳۵.۴ درصد برنامه مهمونی، ۳۰.۷ درصد برنامه ماه خدا، ۲۷.۲ درصد برنامه ماه من، ۲۴.۸ درصد برنامه ایران دوست داشتنی، ۲۳.۱ درصد برنامه پاورقی و ۱۷.۵ درصد برنامه برمودا را دیده‌اند.
۴۵.۴ درصد از «ایرانیان» گفته‌اند سریال زیرخاکی، ۲۳.۲ درصد سریال هفت سر اژد‌ها و ۲۰.۴ درصد سریال رستگاری را دیده‌اند.
میزان تماشای این سریال‌های تلویزیونی در بین «بینندگان تلویزیون» حاکی از این است که ۶۵.۵ درصد آنها گفته‌اند سریال زیرخاکی را دیده‌اند. ۳۳.۵ درصد سریال هفت سر اژد‌ها و ۲۹.۴ درصد سریال رستگاری را دیده‌اند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است