رونویسی از ترجمه‌های پرفروش/ضعف نقد ترجمه عامل آشفتگی بازار نشر

گروه ادب ــ یک مترجم ادبیات کودک و نوجوان گفت: برخی ناشران از ضعف نقد ترجمه در ایران سوء استفاده می‌کنند و به کار خود در رونویسی از ترجمه‌های انجام شده ادامه می‌دهند و به همین دلیل شاهد آشفتگی در بازار نشر ترجمه هستیم.

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در حوزه ادبیات کودک و نوجوان با انبوهی از کتاب‌های ترجمه شده مواجهیم و این موضوع از گذشته تاکنون رواج داشته و شاید آمار آن در سال‌های اخیر از آثار تألیفی این حوزه فراتر رفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این امر می‌تواند آسیب‌هایی را به همراه داشته باشد، هر چند نباید از آثار مثبت آن در غنی کردن فرهنگ و ادبیات کشور غافل شد. در این راستا با محبوبه نجف‌خانی، مترجم ادبیات کودک و نوجوان به گفت‌وگو نشسته‌ایم، او دارای مدرک کارشناسی در رشته مترجمی زبان انگلیسی از مدرسه عالی ترجمه سابق (دانشگاه علامه طباطبایی فعلی) و عضو شورای کتاب کودک و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است و تاکنون ۲۲۵ کتاب کودک و نوجوان را ترجمه کرده است.

ایکنا ــ شما به‌عنوان مترجم حرفه‌ای و با سابقه در انتخاب یک اثر برای ترجمه چه معیار‌هایی را در نظر می‌گیرید و چه دغدغه‌هایی در این زمینه دارید؟

انتخاب هر مترجم به مسائل متعددی برمی‌گردد، سال‌هاست در حوزه ترجمه فعالیت می‌کنم و در عین حال با دانش‌آموزان هم مرتبط هستم و بررسی کتاب در شورای کتاب کودک و سفرهای زیاد در این زمینه بینشی را در من ایجاد کرده‌ است که چه کتابی برای کودکان مناسب است و آن‌ها آن را دوست دارند. کتاب باید نکاتی را هم به طور غیرمستقیم به کودک آموزش دهد و ذهن مخاطب را درگیر کند و به طور کلی باید درون‌مایه و جهان‌بینی قوی داشته باشد.

با توجه به اینکه جامعه ما خوشحال نیست؛ از این رو علاقه زیادی به ترجمه کتاب‌های طنز دارم و در میان آثار فراوان طنز، آثار واقع‌گرا، فانتزی، علمی، تخیلی و ... نیز وجود دارد؛ بنابراین هر کتابی که اثر ارزشمندی بوده و دوست داشتم کودکان سرزمینم از تجربیات یک نویسنده خارجی استفاده کنند، آن را ترجمه کردم.

ایکنا ــ کتابی که مترجم دیگری ترجمه کرده باشد، باز به سراغ آن می‌روید یا خیر؟

خودم به شخصه سراغ آثار تکراری نمی‌روم، اما یک مجموعه اثر از «رولد دال» دارم که اولین کتاب از وی با عنوان «ماتیلدا» را ترجمه کردم و این اثر جایزه کتاب کودک را دریافت کرد و  مورد استقبال کودکان قرار گرفت و پس از آن چند کتاب دیگر از این نویسنده را ترجمه کردم و نشر افق آن را منتشر کرد و این انتشارات پیشنهاد کرد که همه مجموعه آثار رولد دال را ترجمه کنم. وقتی ماتیلدا را ترجمه کردم، مترجمان دیگر هم پس از من آن را ترجمه کردند.

وقتی پرونده یک نویسنده را ترجمه می‌کنید، ممکن است جسته و گریخته آثاری را ترجمه کرده باشد، اما غیر از من مترجم حرفه‌ای دیگری که سراغ این نویسنده رفته است، شهلا طهماسبی بود که در این حوزه بسیار قدر است. ترجمه من زودتر از ترجمه او منتشر شد و شاید همزمان ترجمه می‌کردیم. اکنون نیز کتابی را در دست ترجمه دارم که ناشر دیگری منتشر نکرده است، اما تا من ترجمه و منتشر کنم، ناشر دیگری آن را منتشر می‌کند، زیرا ما اکنون قانون کپی‌رایت را رعایت نمی‌کنیم و این امر باعث شده، مسابقه‌ای در بازار ترجمه ایران به ویژه در بخش کودکان ایجاد شود. حدود پانزده سال پیش مجموعه‌ای از آثار رولد دال به همت نشر افق چاپ شد، اما دو سال پیش ناشر دیگری آن را چاپ کرد، یعنی آثاری را که من طی پانزده سال ترجمه کرده‌ام، طی یک سال منتشر کردند. این چه مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ آیا غیر از این است که از روی ترجمه من نوشته شده است؟ زیرا ترجمه آثار رولد دال زمان‌بر است.

ایکنا ــ این مسائل در نشر کشور چه آسیبی وارد می‌کند؟

ناشران نوظهوری هستند که یک کتاب پانزده فصلی را بین چند مترجم تازه‌کار تقسیم می‌کنند و یک سرویراستار آن‌ها را تجمیع و ناشر چاپ می‌کند، به عنوان مثال یک هفته پس از انتشار یک اثر در خارج از کشور، در ایران ترجمه می‌شود. این مسئله‌ای فقط با ترجمه سطحی رخ خواهد داد. وقتی مترجم زمان لازم برای خواندن کتاب نداشته باشد، نمی‌تواند ترجمه قوی و غنی ارائه دهد، زیرا انتقال سبک نویسنده، استعاره‌ها و جناس‌هایی که وجود دارد، برای انجام ترجمه زمان‌بر است و باید در ترجمه همه این‌ها به ساختار ترجمه انتقال یابد، در حالی که اغلب ترجمه‌ها شتابزده هستند و مطابق با اصل اثر نیستند و متأسفانه کسی هم نیست که همه این آثار را مطابقت دهد؛ بنابراین ناشران از ضعف نقد ترجمه در ایران استفاده می‌کنند و به کار خود ادامه می‌دهند. مؤسساتی که نقد ترجمه می‌کنند به نکات جزئی‌تر می‌پردازند و از اصل نقد دور می‌مانند. به همین دلیل است که شاهد آشفتگی در بازار نشر ترجمه هستیم.

ایکنا ــ ذهن دست‌نخورده کودک باید با چه آثاری پرورش یابد، یعنی باید و نبایدهایی در این زمینه وجود دارد و کودک می‌تواند انتخابگر باشد؟

گروه کودک و نوجوان طیف گسترده‌ای هستند که خردسال و نوپا هم در این طیف وجود دارد که آن‌ها نمی‌توانند انتخابگر باشند، از سویی والدین امروز، نسلی تحصیل‌کرده‌اند و دریافته‌اند که از خردسالی و نوپایی باید برای کودکان کتاب‌های مناسب انتخاب کنند. این والدین یا با کسانی که در این زمینه تجربه دارند، مشورت می‌کنند و یا از فهرست‌هایی استفاده می‌کنند که نهادهایی مانند مؤسسه پژوهشی کودکان دنیا و یا گروه لاک‌پشت پرنده معرفی می‌کند. سایت کتابک نیز در این راستا راه‌اندازی شده و کتاب‌های مناسبی که در شورای کتاب بررسی شده، فهرستی از آن‌ها را ارائه می‌دهد. بنابراین کودکانی که نمی‌توانند انتخابگر باشند، پدر و مادرها با انتخاب کتاب‌های خوب ذائقه آن‌ها را پرورش دهند، کودک وقتی به سن انتخاب می‌رسد، براساس همان ذائقه تشخیص می‌دهد که چه کتابی برایش مناسب است.

این انتخاب می‌تواند از سوی مدرسه نیز اتفاق بیفتد، البته آموزش و پرورش ما از جامعه بسیار عقب‌تر است و نمی‌تواند کمک‌کننده باشد، اما به سبب 12 سال تجربه در حوزه ترویج کتاب، مروجان کتاب که در مدارس حضور می‌یابند، می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. برخی معلمان که تعدادشان بسیار اندک است نیز می‌توانند هم علاقه به کتاب و کتابخوانی را در کودکان ایجاد و هم کتاب‌های مناسب را برای آن‌ها معرفی کنند. تعداد مدارسی که کتابخانه یا کتابدار دارند نیز بسیار اندک است، اما در تعدادی مدارس غیرانتفاعی وجود دارد، دانش آموزانی که در چنین مدارسی هستند و یا معلمان علاقه‌مند به کتاب دارند، رشد و پرورش بهتری داشته و در سنین بالاتر هم همین ذائقه در آن‌ها ادامه می‌یابد.

ایکنا ــ قدری از تجربه خود در ترویج کتاب بگویید.

نقش مروجان کتاب در سال‌های اخیر پررنگ‌تر شده است، حدود 12 سال پیش که من به صورت خودجوش به عنوان مروج کتاب به برخی مدارس دولتی می‌رفتم، هنوز کسی این کار را شروع نکرده بود و من از مدارس خارج از کشور الگوسازی کردم و بدون اینکه یک ریال از مدارس دریافت کنم، برای تجهیز کتابخانه مدرسه نیز خودم هزینه می‌کردم و شاهد استقبال فراوان دانش‌آموزان بودم، همچنین دانش‌آموزان برای اینکه در مسابقات شرکت کنند یا با نویسنده و مترجم دیدار کنند، اشتیاق بسیاری داشتند و کتاب‌های آن‌ها را می‌خواندند. من در مدارس بسیار دیده‌ام که دانش‌آموزان از همسالان خود درباره انتخاب کتاب سؤال می‌کنند و باید این شانس را داشته باشند که دوستشان ذائقه ادبی خوبی در این زمینه داشته باشد.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: مترجم ترجمه مطالعه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۵۷۱۶۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتاب «خانه زیر آب و جوجه لاک پشت ها» منتشر شد

کتاب خانه «زیرآب و جوجه لاک پشت ها» به عنوان دهمین اثر چاپ شده مسعود عرب زاده است که ۱۶ صفحه در تیراژ ۵۰۰ نسخه، تصویرگر سپیده شیرکو، قیمت ۶۰ هزار تومان توسط انتشارات قلمداران جنوب منتشر شده است.

مسعود عرب زاده به خبرنگار مهر گفت: خلیج فارس، به عنوان یکی از مرزهای آبی ایران با قدمت بالغ بر ۳۰ میلیون سال سرمایه بزرگ برای مردم ایران و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس است که رازهای زیادی در آن نهفته است. برای

وی اضافه کرد: همین منظور این نعمت الهی در آثار پژوهشی و قصه‌های کودکانه‌ام غنیمت دانسته و با این دغدغه به صورت مستمر تحقیق، نگارش و چاپ انجام می‌دهم.

این نویسنده کودک به موضوع کتاب پرداخت و گفت: هدف از نگارش این کتاب این است که این ثروت ملی و عرق وطن دوستی و مهین پرستی به کودکان و نوجوان نیز انتقال دهیم و با شناخت ارزش‌هایی که همواره در پیشبرد اهداف بلند میهنمان نقش دارد آن‌ها را آشنا کنیم.

عرب زاده افزود: در گوشه کنار مهینمان ایران همواره ثروت‌های مهمی نهفته است که برای نسل جدید خصوصاً کودکان ناشناخته است و وظیفه داریم تا این مهم‌ها را به کودکان بشناسانیم تا بدین گونه قسمتی از دین خود را ادا کرده باشیم.

عرب زاده افزود: این کتاب داستانی، به صورت نثر ادبی به شکل مصور در گروه «سنی ب و ج» به اهمیت کشتی رافائل که میراث و خانه هزاران گونه‌های دریایی شامل جوجه لاک پشت‌ها، ماهی‌ها و مرجان‌ها می‌باشد پرداخته است.

وی با اشاره به اینکه کتاب خانه زیر و آب و جوجه لاک پشت‌ها تنها با محوریت رافائل نیست یادآور شد: در پایان کتاب فراخوان قصه با موضوعات مرزبانی دریا، خاطره دریایی، اهمیت دریانوردی، اهمیت خلیج فارس، حفاظت از محیط زیست دریایی، ورزش دریایی، اهمیت دریا و اقتصاد معیشت … مطرح کرده‌ام که بعد از خواندن کتاب کودکان و نوجوانان بتوانند در قالب قصه به رشته تحریر در آورده و موضوعات زیست بوم خود بیشتر کنکاش کنند.

عرب زاده در رابطه با تازه‌های نشر حوزه کودک که در حال انجام است نیز گفت: کتاب روزنامه دریایی که به معرفی شخصیت شهید نادر مهدوی می‌پردازد مجوزهای لازم اخذ و بزودی چاپ و رونمایی خواهد شد.

مسعود عرب زاده متولد ۱۳۶۳ بندر بوشهر و کارشناس ارشد علوم تربیتی برنامه‌ریزی آموزشی است. وی روزنامه نگار، شاعر و نویسندگی در حوزه کودک و پژوهش‌های تاریخی چاپ کرده است.

از کتاب‌های عرب زاده می‌توان «کندوکاو» با موضوع آسیب شناسی هنر در استان بوشهر و «لحظه نگاری یک روزنامه نگار»، «جیک و جیک و جیک تولده»، «مجموعه شعر عاطفه آنجا بود»، «تولد نوشته‌ها» «گزارش‌های سفرنامه نویسان از بندر خارجی از شهر بوشهر از دوران باستان تا اوایل قرن بیستم»، «آئینه تمام نمای استان بوشهر»، «قهرمان قصه‌ی مادر بزرگ»، «کلمات آسمانی اند مضامین قرآنی در شعر شاعران استان بوشهر» نام برد.

این نویسنده همچنین کتاب‌های قصه کودک فوتبالیست‌ها و خورشید گویان، باغ دایی محمد روباه کت قرمزی در کوه کوزی، دریانورد کوچک، چهارده سبد عشق و نجات را در دست چاپ دارد.

کد خبر 6097262