نسبیت مفهوم عدالت در نظام دموکراسی/ معیار عینی عدل در اندیشه اسلامی
تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۵۷۷۴۵۳
گروه اندیشه ـ آیت‌الله اراکی ضمن تأکید بر اینکه اگر مفهوم عدل را قبل‌الانسانی ندانیم، نمی‌توان معیار درستی برای عدل یافت، تصریح کرد: اگر این سنجه وجود نداشته باشد هر شخصی و هر حزبی و هر گروهی خودش را مجری آن عدل قرار می‌دهد.
به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله محسن اراکی در سی و چهارمین جلسه درس خارج فقه نظام‌های سیاسی که 28 دی‌ماه در مدرسه دارالشفا برگزار شد به بیان دومین اشکال در خصوص رابطه عدالت و دموکراسی پرداخت و اظهار کرد: آنچه مسلم است و همه آن را قبول دارند این است که انسان فی‌نفسه خطاکار است و انسان فی‌نفسه به دنبال منافع خود می‌رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: در نظام اسلامی خدای متعال عین‌العدل است و از انبیا و اوصیا به عنوان «میزان» تعبیر می‌کند و آنان را با قوه عصمت، معیار عینی عدل قرار داده است؛ لذا آنها شاهداند و اگر کسی مصداق عینی عدل را می‌خواهد ببیند باید به آنها نگاه کند و عدل با آنها سنجیده می‌شود. در دوران غیبت هم کسانی که بیشترین قرب و نزدیکی به این «میزان» را دارند برای حکومت انتخاب شدند که فقیهان عادل باشند. اگر این سنجه وجود نداشته باشد هر شخصی و هر حزبی و هر گروهی خودش را مجری آن عدل قرار می‌دهد؛ مانند معاویه و یزید که خودشان را خلیفه رسول معرفی کردند ولی چه جنایاتی که انجام ندادند.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: اشکال سوم این است که عدل در سیستم دموکراسی در عالم نظر هم مفهومی پیدا نمی‌کند و آنچه را عقل ادراک می‌کند حُسنِ عدل است، اما اینکه چه چیزی حَسَن است و چه چیزی مصداق عدل است را عقل درک نمی‌کند و انسان‌ها همیشه در مصداق عدل اختلاف دارند؛ لذا نمی‌توان برای عدل به مفهوم جامع و مورد اتفاقی دست یافت. اگر هم اتفاق نظر عقلا حاصل شود، اتفاق مختلفی می‌شود و در اعصار و جوامع مختلف این توافق، توافق متفاوتی است. بنابراین در نظام دموکراسی معیاری که تشخیص بدهد کدام درست است و کدام نادرست است وجود ندارد؛ نتیجه‌اش همین می‌شود که هر جنایتی را که بخواهند، توجیه می‌کنند و راهی برای لاپوشانی و تحریف حقایق و ارزش‌ها باز می‌کنند.
وی یادآور شد: مسئله بعدی مسئله دموکراسی و مسئولیت است. آیا انسان مسئول است و در برابر یک مرجع بالاتر مسئولیت دارد یا خیر؟ در نظام سیاسی اسلامی که معتقد به وجود خدای متعال هستیم، یکی از صفات مهم ذکر شده برای ذات حق، «لا يُسْئَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَ هُمْ يُسْئَلُونَ» است، یعنی خدایی وجود دارد که او زیر سؤال نمی‌رود؛ اما او دیگران را مورد سؤال قرار می‌دهد. دلیل اینکه او مورد سؤال نیست، اولاً این است که وجودی بالاتر از او وجود ندارد، ثانیاً او عین‌العدل و عین‌الکمال است و عدل و کمال برای او ذاتی است.
اراکی در ادامه گفت: از کسی که از عدل تخطی کرده است می‌پرسند که چرا عدل را رعایت نکردی؛ لذا دیگران در برابر خداوند مسئول‌اند و مورد سؤال قرار می‌گیرند، اما در نظام لیبرال دموکراسی چه مرجعی وجود دارد که انسان در برابر او پاسخگو و مسئول باشد؟ ممکن است گفته شود حاکمان در برابر جامعه مسئول‌اند و باید به جامعه پاسخگو باشند؛ لکن به چه دلیلی انسان باید در برابر جامعه مسئول باشد؟ در حالی که ممکن است جامعه خطا کند و آن یک انسانی که در مقابل آن جامعه است درست رفتار کند.
وی تصریح کرد: در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که جوامعی را که خطا کرده‌اند را بیان می‌کند، جوامعی از مستضعفان و مستکبران تشکیل شده است و مردم هم به تبع مستکبران خطا کرده‌اند. نیازی به قرآن هم نیست و تاریخ جامعه در پیش روی ماست و می‌بینیم؛ آیا این جنگ‌ها را فقط حاکمان به راه انداختند؟ یا مردم پشتیبانی‌شان کرده‌اند؟ اگر از هیتلر حمایت نمی‌کردند می‌توانست جنگ به راه بیندازد؟ این‌ها نشان می‌دهد جامعه هم خطا می‌کند. همیشه افرادی که به دنبال اصلاح بودند، کم بودند و در مقابل جامعه خطاکار قرار می‌گرفتند. لذا در خود جامعه هم امکان خطا وجود دارد و جامعه هم خود باید پاسخگو باشد. خلاصه اینکه تا یک مرجع فوقانی که عین‌الحق است را نپذیریم، هیچ توجیهی برای مسئولیت انسان نمی‌توان یافت.
انتهای پیاممنبع: ایکنا
کلیدواژه: ایکنا محسن اراکی اسلام دموکراسی عدل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۵۷۷۴۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران
به گزارش خبرنگار مهر، بهرام عین اللهی عصر امروز در بیست و پنجمین همایش کشوری آموزش علوم پزشکی، هفدهمین جشنواره آموزشی شهید مطهری و ششمین جشنواره دانشجویی ایده های نوآورانه آموزشی در دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: یکی از توفیقات بزرگ ما در ساختار نظام سلامت و آموزش علوم پزشکی در جمهوری اسلامی ایران و تاکید بر تعامل برای دستیابی به یکپارچگی، ادغام نظام ارائه خدمات سلامت و نظام آموزش علوم پزشکی بود، نظام سلامت در جمهوری اسلامی ایران یکی از دستاورد های عظیم انقلاب اسلامی است که با ادغام با نظام آموزش و پژوهش در علوم پزشکی یک الگوی منحصر به فردی را در راستای پاسخگویی به نیاز های جامعه و مردم میهن عزیز اسلامی مان ارائه کرده است.
وی افزود: اهداف اصلی نظام آموزش علوم پزشکی ادغام یافته در نظام سلامت افزایش ظرفیت تربیت دانشجو، افزایش تعداد دانشکده ها، افزایش تعداد اعضای هیات علمی، افزایش تعداد تخت های آموزشی، افزایش تماس دانشجو با جامعه، افزایش حضور دانشجو در محیط ارائه خدمات و طرح مسائل سلامت در آموزش است.
عین اللهی افزود: راهبردهای اصلی نظام آموزش علوم پزشکی مبتنی بر نیازهای جامعه و مسائل جامعه و صلاحیت جامعه است.
وزیر بهداشت افزود:هماهنگی های وزارت بهداشت با بنیاد نخبگان در خصوص جذب نخبگان بدون فراخوان در دانشگاه علوم پزشکی کشور با هدف ایجاد انگیزش و ماندگاری نخبگان برای آموزش علوم پزشکی کشور حرکتی با خروجی مفید بود.
وی افزود: افزایش ۸۰۰درصدی حق الزحمه دستیاران تخصصی و فوق تخصصی در دولت مردمی یکی از کارهایی بود که وزارت بهداشت برای افزایش انگیزه و امید آفرینی انجام داد.
عین اللهی تدوین آیین نامه تسهیل و افزایش مدت زمان مرخصی زایمان و ایجاد تسهیلات جهت مادران باردار در دوران دستیاری را نیز برخی دیگر از اقدامات وزارت بهداشت در راستای افزایش امید و انگیزه به دستیاران عنوان کرد.
در پایان این مراسم گروه های برتر جشنواره شهید مطهری و اساتید برتر دانشگاه های علوم پزشکی تقدیر شد.
کد خبر 6094628
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان