فلاحتپیشه: ظریف روی نیمکت ذخیره های سیاست خارجی قرار داده شده است
تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۶۰۳۴۲۱
به گزارش صدای ایران حشمتالله فلاحت پیشه درباره تصمیم اروپا برای فعال کردن مکانیسم ماشه در برجام گفت: در موضوع سیاست خارجی یک واقعیتی وجود دارد و آن این است که جای دیپلماتهای ما هر روز خالیتر میشود و اگر قرار باشد یک عنوان به کار ببرم، آن این است که محمدجواد ظریف به عنوان یکی از دیپلماتهای قوی در دنیا بر روی نیمکت ذخیره نشسته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
آمریکا از طریق جانسون، شکافی را در میز اعضای باقیمانده برجام ایجاد کرده است
وی افزود: معتقدم فضای سیاست خارجی به این حدی که امروز علیه ایران تبدیل به یک فضای خشن شده است نباید به این سمت و سو پیش میرفت. در واقع به نظر من این فضا کاملا مصنوعی خشن شده است و برخی که وجههای نزد محافل سیاسی در دنیا نداشتند و دستشان به خون ملت آغشته است، به این موضوع جهت میدهند و حتی این جهتدهی منجر به تغییر رفتار دیپلماتهای دنیا علیه ایران شده است. این افراد امروز به دلیل ضعفهایی که ایران در سیاستخارجی داشته است بر نوع پیامهایی که درروابط خارجی علیه ایران شکل میگیرد توانستهاند حاکم شوند.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در پاسخ این سوال که در این شرایط چه اتفاقی قرار است رخ بدهد، گفت: آمریکا از طریق جانسون نخست وزیر انگلستان، شکافی را در میز اعضای باقیماندههای برجام ایجاد کرده است که از ناحیه این شکاف مواد ۱۱ تا ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ یا همان موادی که تحت عنوان «ماشه» از آن یاد میشود فعال شود.
مکانیسم ماشه ۸ سال پیش هم مطرح شده بود
وی گفت: البته من نام این «مکانیسم ماشه» را «مکانیسم ماشه دو زمانه» میگذارم، چراکه این مکانیسم یکبار در زمان مذاکرات ایران با تروئیکا (تقریبا ۸ سال پیش از مذاکرات برجام) مطرح شده بود.
فلاحت پیشه افزود: در آن مقطع آمریکاییها اعلام کرده بودند که اگر ایران برخی رفتارها از جمله عدم اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را در دستور کار قرار دهد، به سرعت پرونده ایران به شورای امنیت ملی ارجاع داده میشود و این موضوع تحت مکانیسم ماشه مطرح شد و همین مکانیسم را به صورتی دو زمانه در قطعنامه ۲۲۳۱ گنجاندند که من همان زمان اعلام کردم، این موضوع نقطه ضعف برجام و پاشنه آشیل آن است که این پاشنه آشیل، امروز در حال ضربه زدن به برجام است.
ترامپ از طریق جانسون درحال کلید زدن مکانیسم ماشه است
وی با اشاره به اینکه ترامپ بعد از خروج از برجام مورد انتقاد آمریکاییها قرار گرفت، گفت: آن زمان انتقادها این بود که آمریکا میتوانست برای فشار وارد کردن به ایران از ظرفیتهای خود برجام استفاده کند، کسانی مانند «جمز بیکر» از جمله منتقدانی بود که میگفت آمریکا از طریق برجام میتوانست مکانیسم ماشه را فعال کند، اما واقعیت این است که ترامپ از طریق بوریس جانسون در حال کلید زدن این موضوع است.
این تحلیلگر سیاست خارجی ادامه داد: یعنی اگر ایران گام دیگری را بردارد، آنها عملا اعلام میکنند برجام اجرایی نشده است و با این اعلام از سوی یکی از اعضا که طبیعتا با نامه سه عضو اروپایی عضو برجام صورت میگیرد، عملا همه قطعنامهها بار دیگر علیه ایران فعال میشود و این موضوع موجب خواهد شد تا یک روند برزخی ایجاد شود و این روند ادامه پیدا میکند تا قطعنامه جدیدی علیه ایران به تصویب برسد و جای قطعنامه ۲۲۳۱ را بگیرد.
این نماینده مجلس گفت: در چنین شرایطی پرونده ایران به جایی میرود که محل اعمال قدرت آمریکا است؛ طبیعتا آنجا آمریکا هر کارشکنی را انجام خواهد داد تا مانع از صدور قطعنامهای به نفع ایران شود که اجازه نفس کشیدن به ایران را بدهد.
فعال شدن مکانیسم ماشه یعنی مرگ برجام
وی افزود: معتقدم اگر کشورهای اروپایی مکانیسم ماشه را به کار بگیرند، معنای آن برای ایران، مرگ برجام است، چرا که ایران به هیچوجه حاضر نیست پرونده برجام دوباره باز شود، آن هم وقتی ترامپ قدرت را به دست دارد.
آمریکا به دنبال محرومیت ایران از غنی سازی است
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه در این راستا آمریکا تلاش میکند دو موضوع را در این پرونده بگنجاند، تاکید کرد: اولین گزینه، محرومیت ایران از غنی سازی است و در مرحله بعد مسئله موشکی و حضور ایران در منطقه است و این یعنی پرونده ایران تا ابد دهر باز میماند، این موضوع به معنای آن است که پرونده به جای آنکه عاملی برای رفع اختلاف شود، تبدیل به اهرمی برای فشار میشود و از همین جهت است که معتقدم فعال شدن مکانیسم ماشه به معنا مرگ برجام است.
دیپلمات های ما در شرایط فعلی خلع سلاح شده اند
فلاحت پیشه با اشاره به اینکه اروپاییها برای آنکه این اتفاق (مرگ برجام) رخ ندهد منتظر یکسری رفتارهای دیپلماتیک از سوی ایران هستند که سازوکار میانهای را تعریف کند، گفت: به این ترتیب اروپا میتوانند مذاکراتی را شکل بدهند تا از یک سو مانع بیشتر شدن اختلافات، تنشها و مشکلات شوند و از سوی دیگر، متناسب با مقتضیات شرایط تازهای را شکل بدهند، لذا من معتقدم در این شرایطی که در زمینه روابط خارجی کشور ما وجود دارد، نوعی خلع سلاح کردن دیپلماتهای ما در منطقه است. به گونهای که به طور بیسابقهای شاهد آن هستیم که تصمیمات شورای امنیت ملی جای تصمیمگیری و مانور وزارت خارجه را گرفته است.
وی افزود: به اعتقاد من کشاندن یک موضوع در حیطه سیاست خارجی به شورای عالی امنیت ملی اشتباهی بود که از ابتدا اتخاذ شد و حتی بعد از آنکه آقای روحانی تلاش کرد، آن را به وزارت خارجه بازگرداند، اما دوباره شاهد آن بودیم که وزارت خارجه تنها یک مجری است و این یکی از مواردی است که موجب شده است تا موضوعی کاملا فنی که میتوانست از طرق دیپلماتهای آشنا به امور به صورت تخصصی پیگیری شود تبدیل به موضوعی شده است که ادبیات امنیتی و نظامی و حتی ادبیات حاکم بر یکسری سخنرانیهای تند اثر خود را بر الفاظ دیپلماتیکی داشته است که هر کدام از این الفاظ میتوانست نقش کارگشایی را داشته باشد.
ظریف روی نیمکت ذخیره های سیاست خارجی قرار داده شده است
فلاحت پیشه گفت: در چنین شرایطی به نظر میرسد هرچند محمدجواد ظریف تمام تلاش خود را به کار بسته است که حداقل در عرصه دیپلماسی عمومی کار خود را انجام دهد، اما این فعالیتها تنها متوجه دیپلماسی عمومی است و عملا میتوان گفت ما قویترین دیپلمات کشورمان را بر روی نیمکت ذخیرههای سیاست خارجی قرار دادهایم.
منبع: صدای ایران
کلیدواژه: صدای ایران فلاحت پیشه اروپا ماشه مکانیسم ماشه آمریکا ترامپ برجام ایران دیپلمات سیاست خارجی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت sedayiran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «صدای ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۶۰۳۴۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیا در سفر گروسی موارد اختلافی ایران و آژانس حل خواهد شد؟
سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران و گفتگو در خصوص موارد اختلافی میتواند فرصت مناسبی در جهت ارتقای روابط ایران و آژانس باشد. - اخبار بین الملل -
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اوایل هفته جاری به منظور رایزنی و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرکت در نخستین کنفرانس بینالمللی علوم وفنون هستهای ایران که در شهر اصفهان برگزار میشود، به ایران سفر خواهد کرد.
این سفر با توجه به تحولات و شرایط منطقه و همچنین با توجه به روابط ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی و موارد ادعایی آژانس علیه برنامه صلح آمیز هستهای ایران دارای اهمیت خاصی است و میتواند در صورت رویکرد فنی و عدم توجه به مسائل سیاسی به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاریهای فیمابین را افزایش دهد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در طی سالهای گذشته بدون توجه به همکاریهای گسترده ایران با آژانس و اعطای دسترسی به این نهاد برای بازرسی، ادعاهای سیاسی خود علیه برنامه صلح آمیز هستهای ایران را در گزارشهای فصلی به شورای حکام و همچنین در مصاحبههای صورت گرفته با رسانهها مطرح کرده است.
در آخرین گزارش فصلی گروسی به شورای حکام در اسفند ماه سال گذشته نیز رویکرد سیاسی مدیرکل مشهود است که از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرده و در خصوص مسائلی از جمله پادمان و اصطلاح دو مکان باقی مانده، توقف اجرای کد اصلاحی 3.1 و همچنین بازرسیها ادعاهای قبلی را تکرار کرده است.
موضوع مربوط به اصطلاح «دو مکان» و اسناد غیرمعتبر
سال 1398 آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر اساس یک سری اسناد مجهول الهویه و غیر معتبر که توسط رژیم صهیونیستی منتشر شده بود، ادعایی را علیه 4 مکان مطرح کرد و ادعا کرد ایران در 4 منطقه ورامین، تورقوزآباد، آباده (مریوان) و آزمایشگاه جابر بن حیان غنی سازی یا اعمال خارج از پادمان انجام شده است.
طی مذاکرات و رایزنیها موضوع آزمایشگاه جابر بن حیان در نتیجه همکاری ایران مطابق با بند 7.6 گزارش آژانس بسته شده است و همچنین پس از سفر گروسی در اسفند ماه 1401 به تهران و مذاکرات انجام شده پرونده مربوط به آباده نیز بسته شد. در گزارش مدیرکل به شورای حکام در خرداد سال 1402 آمده است که بازرسان تحقیقات خود را در مورد آثار اورانیوم در مریوان، در نزدیکی شهر آباده، در حدود 525 کیلومتری جنوب شرقی تهران بستهاند.
در آخرین گزارش آژانس به شورای حکام در اسفندماه 1402 دو مکان ادعایی باقیمانده آژانس همچنان وجود دارد و گروسی در این گزارش مدعی شد که «ایران توضیحات فنی معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و آژانس را از مکان یا مکانهای فعلی مواد هستهای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است».
آژانس تاکنون اسناد معتبری در این خصوص ارائه نکرده و صرفا بر اساس اطلاعات ادعایی و مجهولالهویه رژیم صهیونیستی در این خصوص، ازریابیهای خود را انجام داده است. ایران نیز در پاسخ به این ادعا به صراحت بیان کرده که هیچ مکانی که باید تحت موافقتنامه پادمان جامع (CSA) اعلام شود، وجود ندارد؛ از جمله از طریق یادداشتهای توضیحی INFCIRC/1159 مورخ 23 نوامبر 2023، INFCIRC/1131 مورخ 14 سپتامبر 2023، INFCIRC/996 مورخ 7 ژوئن 2022 و INFCIRC/967 مورخ 3 دسامبر 2021 که توسط ایران ارسال شده است.
در یادداشت توضیحی ایران در اسفند ماه سال گذشته نیز تاکید شده که در خصوص "ورامین"، هیچ مکان اعلام نشدهای (که اعلام آن) طبق موافقتنامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد، وجود نداشته است.
ایران در این یادداشت نوشت: «ادعای وجود "کارخانه در مقیاس آزمایشی اعلام نشده که بین سالهای 1999 تا 2003 مورد استفاده قرار میگرفته است" فاقد اطلاعات موثق و اسناد معتبر تأیید شده، بلکه مبتنی بر اسناد جعلی و غلط ارائه شده توسط یک نهاد معلومالحال است. ارجاع آژانس صرفاً به تصاویر ماهوارهای بیکیفیت برای ارزیابی اینکه «... کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...» کافی و صحیح نیست، زیرا هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور در حال حرکت هستند. ادعای جابجایی یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر، نمیتواند تنها با تصاویر ماهوارهای کم کیفیت طرح و پیگیری شود.»
ایران همچنین در خصوص تورقوزآباد نیز با بیان اینکه هیچ سند معتبری تاکنون ارائه نشده است، در یادداشت توضیحی خود تصریح کرد: «ارزیابی آژانس براساس اطلاعات و شواهد معتبر نیست. تورقوز آباد در واقع یک مکان صنعتی است که شامل انواع انبارها و اماکن نگهداری مواد شوینده، مواد شیمیایی، مواد غذایی، پارچه و منسوجات، لاستیک و قطعات خودرو، لوله و اتصالات و برخی ضایعات صنعتی است. این مکان در چنین منطقهای مناسب برای انبار مواد هستهای نیست. در مورد فرض نادرست آژانس مبنی بر بیرون بردن کانتینرها به شکل دست نخورده از این مکان نیز اطلاعاتی که اثبات میکند فرض آژانس صحیح نیست قبلاً به آژانس ارائه شده است.»
ایران توضیحات فنی خود در خصوص این ادعاها را در گزارشاتی مختلف به آژانس ارائه کرده اما رویه سیاسی در این نهاد بینالمللی و تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رژیم صهیونیستی تاکنون باعث شده که با وجود اینکه هیچ سند معتبر مبنی بر تخلف ایران در طی این سالها وجود ندارد، این موارد ادعایی توسط آژانس بسته نشود.
ایران به طور داوطلبانه به آژانس اجازه دسترسی اعطا کرده و اطلاعات و توضیحاتی در مورد این مکانها به آژانس ارائه کرد. این در حالی بود که آژانس اسناد معتبری را در رابطه با ادعای خود درباره «مواد هستهای اعلامنشده و فعالیتهای مرتبط هستهای» به ایران ارائه نکرد و ایران هرگز موظف نبوده است که اسناد غیرمعتبر و ساختگی را بهعنوان اطلاعات مرتبط با پادمان در نظر بگیرد و به درخواستهای آژانس پاسخ دهد. با این حال، متأسفانه آژانس تمامی اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل را معتبر میداند. این امر باعث شده است که آژانس بر این اساس ارزیابی اشتباه و نتیجهگیری غیرقابل اعتمادی داشته باشند.
کد اصلاحی 3.1 و توقف اجرای آن توسط ایران
به دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و انگلستان در اجرای تعهدات خود، ایران بر اساس بندهای 26 و 36 برجام، تمام اقدامات شفافساز داوطلبانه فراتر از موافقتنامه پادمان جامع خود از جمله اجرای کد اصلاحی 3.1 (همانطوری که در بند 65 پیوست برجام مشخص شده است) را متوقف کرد.
پس از این عمل ایران، آژانس نیز با انتقاد از توقف موقتی اجرای کد 3.1 توسط ایران، آن را عدم اجرای موافقتنامه پادمان تلقی کرد. گروسی نیز در گزارشات و مصاحبههای خود سعی کرد ایران را ناقض توافقات بداند. وی در در نشست افتتاحیه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هستهای ایران مدعی شد: «ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاحی 3.1 دارد که یک تعهد قانونی برای ایران است. این مسائل پادمانی باقیمانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هستهای ایران منحصراً صلح آمیز است.»
مسئلهای که آژانس فراموش کرده این است که تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بندهای 26 و 36 برجام و در پاسخ به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام بود و این واقعیت آشکار نمیتواند مبنایی برای آژانس و دیگر کشورهای غربی برای خواستههای فراتر از انپیتی و همچنین خودداری از انجام تعهدات خود باشد.
کد 3.1 جزء لاینفک ترتیبات فرعی موافقتنامههای پادمان جامع آژانس بینالمللی انرژی اتمی با کشورهای غیر هستهای طرف معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) است. این آیین نامه از دولتها میخواهد که در مورد تاسیسات جدید به طور معمول حداکثر 180 روز قبل از بارگذاری مواد هستهای به آژانس گزارشاتی ارائه شود.
مدیرکل آژانس در این خصوص مدعی است که مبنای قانونی پذیرش کد اصلاحی 3.1 از سوی ایران، ماده 39 موافقتنامه پادمان است و قانونی بودن یا غیرقانونی بودن تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای این آییننامه باید بر اساس مفاد این ماده ارزیابی شود.
اما ماده 39 در مورد تعلیق اجرای آیین نامه ساکت است و به طور خاص به توقف اجرای قانون اشاره نکرده است. بنابراین، برای ارزیابی اینکه آیا توقف اجرای کد اصلاحی 3.1 توسط ایران نقض تعهدات بینالمللی این کشور است، بررسی اسناد حقوقی مربوط به غیر از موافقتنامه پادمان ضروری است.
عصبانیت رسانه صهیونیست از تلاشهای ناکام تلآویو در آژانس علیه ایرانایران: ارزیابیهای آژانس مبتنی بر اسناد غیرمعتبر ارائهشده توسط رژیم صهیونیستی استنکته مهم دیگر این است که این بند 65 برجام بود که ایران را ملزم به اجرای مجدد کد اصلاحی پس از سال 2015 کرد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در واقع شرایطی را فراهم میکند که تحت آن ایران میتواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی 3.1 را به حالت تعلیق درآورد. به طور خاص، بندهای 26 و 36 برجام شرایطی را که اجازه چنین تعلیقی را میدهد، بیان میکند. ایران، متعاقب اعمال مجدد تحریمها توسط ایالات متحده در سال 2018 و عدم پایبندی امضاکنندگان اروپایی به تعهدات خود در برجام، به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش داد و در فوریه 2021، اجرای کد اصلاحی 3.1 را متوقف کرد.
در نتیجه، توقف اجرای کد اصلاحی توسط ایران با تعهدات برجام همسو بوده و نقض آن محسوب نمیشود. برجام، به عنوان یک توافق عمومی و جزء لاینفک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (2231)، بر اساس ماده 103 منشور سازمان ملل متحد، بر سایر معاهدات از جمله موافقتنامههای پادمان اولویت دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، برجام، تحت شرایط خاصی، کاهش و تعلیق تعهدات برجامی ایران از جمله تعهد این کشور به اجرای کد اصلاح شده را مجاز دانسته و مدیرکل آژانس نمیتواند در ارزیابی قانونی یا غیرقانونی بودن تعلیق این موضوع را نادیده بگیرد.
این کشور ایران نبود که توقف اجرای این کد را آغاز کرد. در عوض، این اقدامات خصمانه برخی از دولتها بود که ایران را مجبور به توقف اجرای این قانون در سال 2007 و بار دیگر در سال 2021 کرد. تعلیق اجرای کد اصلاحی پیامد مستقیم شکست برخی کشورها در پایبندی به تعهدات خود در برجام است. اگر این کشورها نقضهای خود را اصلاح کنند و مسئولیتهای خود را از سر بگیرند، ایران آماده است تا پاسخ متقابل را بدهد.
مسئله بازرسان آژانس
25 شهریور ماه 1402 بود که خبری توسط آژانس مبنی بر اینکه برخی از بازرسان این نهاد توسط ایران لغو انتصاب شدهاند، منتشر شد. ایران 8 بازرس فرانسوی و آلمانی آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده 9 موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس ( INFCIRC 214) و در پی سوءاستفادههای سیاسی سه کشور اروپایی در جلسه شورای حکام لغو انتصاب کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از این لغو انتصاب اعلام کرد: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیادهخواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفادههای سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.
بعد از این عمل متقابل ایران، آژانس واکنش نشان داد و گروسی نیز در گزارشات و مصاحبههای خود با انتقاد از این لغو انتصاب مدعی شد که عمل ایران اجرای عادی فعالیتهای راستی آزمایی آژانس در ایران را متاثر میکند. وی در بیانیه 16 سپتامبر خود در این باره نوشت: «تجربه نشان میدهد که حذف/ اخراج/طرد بازرسان آژانس بر دستور کار( وظیفه) اساسی آژانس در راستی آزمایی تأثیر میگذارد و روشی برای کار همکارانه نیست.»
در بحث لغو انتصاب بازرسان آژانس گروسی باید به جای فرافکنی به اصل موضوع بپردازد. وی مدعی است که ایران بر اساس ملیت بازرسان آنان را اخراج کرده و نباید انتصاب آنان را لغو میکرد. این در حالی است که طبق قانون ایران حق دارد نه تنها قبل از انتصاب بازرسان بلکه حتی بعد از آن نیز انتصاب آنان را لغو نماید.
براساس توافق نامه جامع پادمانی کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرسها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.
براساس بند یک ماده 9 توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران میتواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.
براساس گزارشهای منتشر شده بخش پادمان، آژانس برای انجام وظائف پادمانی در چارچوبهای مختلف پادمانی از خدمات حدود 400 بازرس از 80 ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره میبرد. از این تعداد حدود 120 بازرس برای انجام بازرسی و راستی آزمایی فعالیتهای هستهای درچارچوب تعهدات پادمانی ذیل توافقنامه جامع پادمانی کشور جمهوری اسلامی ایران منصوب شدهاند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرسهای آژانس. پس از لغو انتصاب 8 بازرس نیز ایران 14 بازرس جدید آژانس را پذیرفت و آژانس هیچ اشارهای به این انتصابهای جدید نکرد و این رویکرد آژانس حرفهای نیست!
اسلامی: 130 بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستنددر بیانیه گروسی در این خصوص همچنین لغو انتصاب بازرسان را مسبوق به سابقه دانسته اما اگر موضوع مسبوق به سابقه است و قبلا نیز چنین شرایطی رخ داده بود چرا آژانس با توجه به سوابق قبلی پیش بینی لازم را برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی در پیش نگرفته بود؟ با توجه به گزارشهای موجود در سال 2007 نیز ایران از پذیرش 38 بازرس احتراز کرد ولی دو طرف در ادامه به توافق رسیدند و آژانس نیز در انجام وظایفاش با مشکلی مواجه نشد. بنابراین رویکرد و وقایع اخیر را میتوان ناشی از ناتوانی فنی آژانس ( در تامین نیروی انسانی متبحر کافی) و هم ناشی از ضعف در انجام مذاکرات و تعامل با کشور عضو دانست.
مدیرکل بدون توجه به حقوق ذاتی کشور عضو و طی سالها بیتوجهی به وظایفی که بر عهده آژانس برای انجام موثر اقدامات پادمانی و بهره گیری از تجربیات قبلی در تعاملات با کشور و نیز استفاده موثر از کلیه منابع از جمله نیروی انسانی متخصص آن شده است، موضوعی را که جزء حقوق کشور عضو است را مبنایی برای فرار از پاسخگویی مناسب به اعضا قرار داد.
آژانس به جای مذاکره با کشور عضو و معرفی بازرسهای جدید مکررا از ایران -برخلاف مفاد ماده 9 -درخواست میکند که در تصمیماش تجدیدنظر کند و با طرح موضوع در مجامع مختلف در صدد استفاده از موضوع به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر کشور است.
در واقع آژانس به جای حل فنی موضوع به دنبال بهره گیری از شرایط سیاسی دنیا و حل آن از طریق سیاسی است که خارج از صلاحیت فنی آن است. این نحوه عملکرد آژانس که برخلاف متن توافقنامه جامع و سازوکارهای به رسمیت شناخته شده در آن است.
فرجام سخن
اکنون با سفر گروسی به ایران و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی این فرصت فراهم است که همکاریهای ایران و آژانس افزایش یابد. این رویکرد آژانس که خواسته یا ناخواسته در سمت و سوی منافع مقطعی گروهی از کشورهای غربی است میتواند منجر به کاهش اعتبار فنی آژانس شود. سفر پیش رو بستر مناسبی برای گسترش تعاملات ایران و آژانس است و این اتفاق جز با مذاکرات فنی و همچنین عدم سیاسی کاری محقق خواهد شد.
اکنون امیدواری برای همکاریهای بیشتر ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات وجود دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها حسن نیت خود را نشان داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاریهای ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.
نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هستهای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفتهای فنّی ایران در حوزههای مختلف هستهای به ویژه غنیسازی نشان میدهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.
یکی از فرصتهای مناسب در این سفر شرکت گروسی در اجلاس کنفرانس بینالمللی علوم و فنون هستهای ایران است. کنفرانسی که کاملا جنبه علمی و تحقیقاتی دارد و میتواند تصویر مناسبی از علم هستهای و همچنین فعالیت صلح آمیز ایران به جهان مخابره کند.
طبق گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی حدود 477 مقاله تاکنون برای این کنفرانس ارائه شده است.
نخستین کنفرانس بینالمللی علوم و فنون هستهای ایران روز دوشنبه 17 اردیبهشت آغاز میشود و قرار است در افتتاحیه آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی سخنرانی کند.
انتهای پیام/