به نقل از «فارس»

گاهشماری ایرانی چگونه شکل گرفته است

تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۶۳۰۸۹۷

انواع و اقسام گاهشماری ها از دیرباز تا کنون برای پاسخگویی به نیاز انسان ها در حفظ و نگهداری حساب وقت و زمان ایجاد شده اند.

به گزارش خبرگزاری فارس از اراک، احتمالا برای شما هم پیش آمده است که حساب روزهایتان را گم کرده باشید به طوری که حتی تاریخ امروز را هم ندانید، در این صورت شاید ساده ترین راه مراجعه به یک تقویم باشد چه این تقویم کاغذی باشد چه از نوع دیجیتال آن و یا حتی می توانید بدون مراجعه به تقویم این عبارت را عینا در گوگل جست و جو کنید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اگر بدون فارسی کردن صفحه کلید "تاریخ" را جست و جو کنید  jhvdo  تایپ می شود، حتی در این صورت نیز گوگل خواست شما را تشخیص می دهد و در نخستین نتیجه به سوال  امروز چندمه شما پاسخ خواهد داد و تاریخ امروز در گاهشماری هجری خورشیدی را به شما نشان می دهد، البته مشاهده این نتیجه زمانی صورت می پذیرد که به موتور جست و جوی گوگل اجازه دانستن منطقه جغرافیایی خود را داده باشید.

 در ادامه در خصوص گاهشماری ایران توضیحاتی ارائه شده است که دانستن آن ها خالی از لطف نیست.
گاه شماری رسمی ایران با نام گاهشماری هجری خورشیدی و با اقتباس از گاهشماری جلالی در یازدهم فروردین 1304 در پنجمین مجلس شورای ملی تصویب شد.
گاهشماری جلالی در زمان سلطنت ملکشاه سلجوقی و با سرپرستی ریاضیدان، منجم و شاعر نامدار ایرانی حکیم عمر خیام نیشابوری بر مبنای گاهشماری خورشیدی ایجاد شده بود.

در این گاهشماری هر سال معادل با مدت زمانی که طول می کشد تا خورشید دوبار پی در پی از نقطه اعتدال بهاری عبور کند، تعریف می شود. 
در گاهشماری جلالی مبدا تاریخ به جلوس نشستن ملک شاه سلجوقی بود، همچنین در آن اسامی ماه ها به صورت ماه های برجی بود، حتی طول ماه ها نیز از بیست و نه تا سی و دو روز متفاوت بود.
بعدها گاهشماری هجری خورشیدی برجی با اقتباس از گاهشماری جلالی توسط عبدالغفار خان نجم الدوله استخراج شد.  در این گاهشماری بود که مبدا تاریخ نگاری هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه تعیین شد اما همچنان اسامی ماه ها، ماه های برجی بودند.
تا آنکه در سال 1304 در مجلس شورای پنجم استفاده از گاه شماری کنونی ایران آنچنان که امروزه استفاده می کنیم و  با عنوان گاه شمار هجری خورشیدی  تصویب شد. در این گاهشماری نام برج های عربی متدوال به نام های فارسی تغییر یافت.
در گاهشماری هجری خورشیدی سرآغاز سال از اول فروردین و لحظه تحویل سال نقطه شروع اعتدال بهاری است. 
یک سال رسمی ایران یک سال خورشیدی است که برابر 224/365 روز است. سال تقویمی در ایران 365 روز است. برای جبران بخش اعشار مانده هر چهار سال یک بار یک روز به آخرین ماه سال ، اسفند، اضافه می شود و سال 366 روز می شود که به این سال، سال کبیسه گفته می شود. 
هر سال دوازده ماه دارد، 6 ماه اول سال سی و یک روز و پنج ماه دوم سال سی روز می باشند، ماه آخر نیز 29 روزه است که در سال های کبیسه 30 روزه می شود.

نام ماه ها در گاهشماری هجری خورشیدی ریشه اوستایی دارد و نام یاران و فرشتگان اهورامزدا می باشند، در جدول زیر می توان معنای این ما ه ها را مشاهده کرد.

با اینکه معیار محاسبات در گاه شماری خورشیدی حرکت زمین به دور خورشید است که یک سال به طول می انجامد، واژه ماه نیز در این  گاه شماری مورد استفاده است. 

هر ماه در یک سال خورشیدی برابر سی درجه حرکت زمین به گرد خورشید است که بیست ونه، سی و یا سی و یک روز به طول می انجامد.
گاهشماری رسمی کنونی ایران به طور معمول هر چهار سال یکبار کبیسه می شود، البته در موارد معدودی نیز هر پنج سال یکبار سال کبیسه خواهیم داشت. این دوره پنج ساله در  هر 29 سال،  33 سال و 37 سال رخ می دهد. ترتیب کبیسه ها چندان قاعده مند نیست.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: گوگل جو فارسی یب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۶۳۰۸۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آرامگاه «گهواره‌گر» یکی از زیباترین بناهای به‌جا مانده در دشت توس

ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: آرامگاه گهواره‌گر یکی از زیباترین بناهای به جای مانده در دشت توس است و وجود قناتی پر آب و درختان سرو در جوار آن نشان از جایگاه ویژه این آرامگاه دارد.

رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آرامگاه عبدالرحمن گهواره‌گر در فاصله ۷۲ کیلومتری شمال غرب مشهد، شهر گلمکان واقع شده که علاوه بر وجهه ییلاقی و گردشگری، به لحاظ تاریخی، اعتقادی و عرفانی جایگاه بالایی داشته و بزرگانی از اهل طریقت در این منطقه حضور داشته‌اند که ابوالقاسم علی عبدالرحمن گهواره‌گر از جمله آن‌ها است.

وی افزود: آرامگاه ابوالقاسم علی عبدالرحمن گهواره‌گر بر فراز تپه‌ای مشرف بر روستای نوزاد واقع در ۲ کیلومتری گلمکان یادآور شأن آن شخصیت قرن هشتم هجری قمری است. عبدالرحمن گهواره‌گر که خود صوفی وارسته و مورد احترام مردم بود، با عارفان دیگر ولایت توس مانند مولانا رضی‌الدین مایانی، شیخ حافظ بهاء‌الدینی، عمر ابردهی از تربیت یافتگان عارف بزرگ شیخ عبدالله غرجستانی معاصر بود و به آن‌ها ارادت داشت.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی با بیان اینکه آرامگاه گهواره‌گر یکی از زیباترین بناهای به جای مانده در دشت توس است، تصریح کرد: این بنا در ابعاد ۱۶ در ۱۶ متر مجموعه‌ای مشتمل بر یک فضای آرامگاهی محقر مخروط مانند در میانه مجموعه، ۴ رواق مسقف آجری با پهنا و ارتفاع ۵ متر که هر یک با ۳ دهنه طاق بلند و گشاده به بیرون ارتباط پیدا می‌کنند و گنبدی آجری و متوازن به بلندای ۵.۱۴ متر برافراشته بر ساقه‌ای استوانه به ارتفاع ۵ متر از بام که همه بر روی سکویی در میان گورستانی محصور استقرار یافته‌اند.

لباف خانیکی عنوان کرد: بعید نیست که هسته اولیه آرامگاه عبدالرحمن گهواره‌گر همان بنای دخمه مانند محقر بوده که مانند صومعه عارفان متواضعانه و اندکی پایین‌تر از سطح زمین در سال ۷۷۱ هجری قمری بر فراز گور او ساخته شده است، اما جذبه عرفانی و شخصیت محبوب او موجب شده که بعدها علاوه بر تجدید اندود گچ و آرایش رویه دیوارها، رواق‌ها ساخته شده و بر فراز آن‌ها گنبدی زیبا استقرار پیدا کند.

وی خاطرنشان کرد: شواهد موجود حاکی از آن است که بنا در ۲ مرحله ساخته شده است؛ مرحله اول سال ۷۷۱ هجری قمری و مرحله دوم سال ۱۳۰۰ هجری قمری توسط آل جلایر که از کلات نادر به روستای نوزاد مهاجرت کرده بودند و دلیل آن مهاجرت وصلتی بوده که میان حاکم چناران و خان جلایر صورت گرفته است. گفته می‌شود که اولاد  خان، روستای نوزاد را به عنوان مهریه به دختر خان جلایرها داده و این امر دلیل حضور آن خاندان در آن روستا شده که سنگ قبرهای جلایریان در جوار آرامگاه گهواره‌گر شاهد حضور آن‌ها در نوزاد است.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: در سال ۱۳۰۰ هجری قمری گویا جلایریان مهاجر از کلات و ارادتمند عبدالرحمن گهواره‌گر تصمیم می‌گیرند آرامگاهی در خور شخصیت آن عارف بسازند و تصمیم خود را مانند عمارت خورشید، آرامگاه نادرشاه در کلات نادر اجرا می‌کنند. مطالعات باستان‌شناسی پیرامون عمارت خورشید به وضوح نشان داده است که یک آرامگاه متعلق به دوران ایلخانی در عصر افشاریه بوده و با نوسازی به صورت کنونی درآمده است. باید گفت که این اقدام دقیقا در نوزاد نیز تکرار شده، به این ترتیب که به شیوه آرامگاه نادر در کلات، آرامگاه اولیه گهواره‌گر دست نخورده باقی مانده و بر اطرافش رواق‌ها و بر فرازش گنبدی بلند ساخته شده است.

وی اظهار کرد: به عبارت دیگر نقشه عمارت خورشید در آرامگاه گهواره‌گر اجرا شده با این تفاوت که عمارت خورشید ناتمام مانده و گنبد بر فراز ساقه استوانه‌ای شکل اجرا نشده در حالی که گنبد آجری آرامگاه گهواره‌گر ساخته شده است؛ البته در نمای بنا نیز تفاوت‌های دیگری وجود دارد.

لباف خانیکی بیان کرد: نمای بیرونی عمارت خورشید سنگ‌های حکاکی شده است در حالی که نمای دیوارهای آرامگاه گهواره‌گر آجری و ساده است، تنها آرایه‌های ساده نما لایه‌های اندود گچ بوده که بر روی برخی لایه‌ها آثار نقاشی مشاهده می‌شود. از جمله بر بالای دیوارهای انتهایی رواق‌ها ردیفی از قاب‌های به هم پیوسته با رنگ سرخ یا شنگرف ایجاد و درون آن‌ها با موضوعات گیاهی نقاشی شده است.

تهدید بنای کم‌نظیر گهواره‌گر در صورت عدم رسیدگی و استحکام‌بخشی

وی اضافه کرد: در جای جای آرامگاه نشانه‌های فرسایش مشاهده می‌شود که در صورت عدم رسیدگی و استحکام بخشی، موجودیت آن بنای زیبا و کم نظیر تهدید می‌شود. وجود قنات پر آب نوزاد در جنوب غرب آرامگاه و درختان سرو جبهه شرقی، حکایت از جایگاه ویژه و قابل اعتنای آرامگاه دارد به گونه‌ای که یک سازه دیگر در مجاورت بنا و سمت شمال شرقی آن معروف به «غلور خانه» می‌توانسته است پاسخگوی نیازهای معنوی و غذایی بسیاری در مجاورت آرامگاه باشد. آرامگاه گهواره‌گر در ۱۵ آذر ۱۳۷۹ به شماره ۱۸۱۲ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

انتهای پیام