توضیحات دبیر کتاب‌سال درباره آثار تقریری/خط‌قرمزهای صریح داریم
تاریخ انتشار: ۱۴ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۷۶۶۱۲۵
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی راد با احتساب امسال، 5 دوره است که دبیری جایزه کتاب‌سال جمهوری اسلامی ایران را به‌عهده دارد. مراسم اختتامیه سی‌وهفتمین دوره این‌جایزه روز چهارشنبه 16 بهمن برگزار می‌شود و در فرصتی که روز یکشنبه 13 بهمن در حاشیه نشست خبری این‌رویداد دست داد، با مهدوی‌راد درباره برخی شاعبه‌ها و سوالات موجود درباره داوری‌های جایزه کتاب‌سال گفتگو کردیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دو محور کلی این‌گفتگو، یکی وجود یا عدم وجود سفارش‌های بیرون از دبیرخانه برای بررسی آثار و دیگری سوالات موجود درباره کتاب‌های تقریری بود. به این‌ترتیب می‌توان سوال و جواب‌های این‌گفتگو را در این‌دو محور کلی خلاصه کرد.
در ادامه مشروح گفتگو با مهدوی‌راد را می‌خوانیم:
* جناب مهدوی‌راد، یکی از سوالاتی که طی دوره‌های مختلف جایزه کتاب‌سال مطرح بوده و در دوره‌های دبیری شما هم مطرح شده‌اند، درباره شاعبه سفارشی‌بودن برخی کتاب‌ها و ورودشان به چرخه‌های داوری است. روایت شما را به‌عنوان دبیر جایزه درباره این‌مساله بشنویم. آیا واقعا کتاب‌های سفارش‌شده یا نشده‌ای داشته‌ایم که در جایزه کتاب، کامروا یا ناکام شوند؟
گاهی این‌سوالات مطرح می‌شوند. با من هم تماس‌هایی گرفته می‌شود و برخی اساتید در این‌باره صحبت‌هایی دارند که مثلا چرا کتاب فلانی بالا نیامد یا چرا فلان کتاب به مرحله بعدی صعود پیدا کرده است. من در این‌باره دو سال پیش هم با مجله اندیشه پویا مصاحبه کردم و به صراحت گفتم که در مدتی که دبیر این‌جایزه بوده‌ام، چنین اتفاقی نیافتاده است. یعنی طی 5 سالی که من دبیر جایزه کتاب‌سال بوده‌ام، انصافا نه وزیر ارشاد، و نه معاون وزیر هیچ‌کدام توصیه‌ای به ما در دبیرخانه جایزه مبنی بر اینکه فلان کتاب را بررسی کنید یا نکنید، نداشته‌اند.
* درباره اینکه برخی کتاب‌ها برگزیده شوند یا نشوند، چه‌طور؟
نه. در این‌باره هم برخی اساتید صحبت‌هایی داشته‌اند که مثلا چرا کتاب فلانی برگزیده نشد. در این‌باره باید این‌توضیح را بدهم که اگر تا پیش از اعلام رای نهایی داوران هر بخش، با چنین‌مساله‌ای روبرو شده باشم، با اجازه از گروه‌های بررس، کار را دوباره برای ارزیابی به دیگرانی خارج از گروه موردنظر سپرده‌ام. اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم، می‌توانم به سال گذشته و دوره پیشین جایزه اشاره کنم که کتابی در حوزه فلسفه داشتیم. چندتن از دوستان و صاحب‌نظران گفتند چرا این‌کتاب بالا نیامد؟ من با مدیر گروه فلسفه صحبت کردم و علت را جویا شدم. به این‌مساله هم توجه کنیم که اگر به برایند کار گروه و مدیرش اعتماد نداشته باشیم، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. به‌هرحال ایشان هم گفت نظر اعضای گروه بررسی و هیات داوری چنین بوده که این‌کتاب به مرحله بعدی نرود. من به این دوستمان گفتم با اجازه شما، بررسی دیگری از زاویه‌ای دیگر روی این‌کتاب انجام بدهیم. ایشان هم مخالفتی نداشت و کتاب را به دو نفر دیگر هم دادم تا آن را خوانده و بررسی کنند. در نهایت دونفر دیگری هم که کتاب را خوانده بودند، همان نظر اعضای گروه داوری فلسفه را داشتند. به‌این‌ترتیب بود که پرونده این‌کتاب بسته شد.
یک‌مرتبه دیگر هم یکی از اساتید بزرگ و عالیقدر تماس گرفتند که فلان کتاب که درباره فلسفه غرب است، چرا چنین شرایطی دارد؟ من متن ارزیاب‌های جایزه را به آن استاد دادم تا مطالعه کند. ایشان بعد از بررسی ارزیابی‌ها با تعجب گفت نمی‌دانستم تا این‌حد در داوری‌ها دقت می‌شود! چون داوران جایزه برای هر سوال و هر مورد داوری، یک‌صفحه مطلب نوشته بودند. می‌خواهم بگویم بیش از 80 درصد داوران جایزه‌کتاب سال، نهایت دقت‌شان را در ارزیابی به کار می‌گیرند. داوری‌های بعضی از این‌داوران، در حد یک‌مقاله هستند. در همین‌زمینه کتابی هم در حوزه فلسفه بود که در یکی از دوره‌ها، داور جایزه برای هر مورد و سوال ارزیابی، علاوه بر یک‌صفحه مطلبش، به منابع و ماخذ مورداستفاده نویسنده رجوع کرده و نامشان را در ارزیابی آورده بود.
* درباره ملاحظات سیاسی یا مذهبی جایزه چه‌طور؟ در این‌زمینه شاعبه‌هایی وجود داشته و حرف‌ها و حدیث‌هایی شنیده شده است!
ببینید، از نظر مسائل سیاسی، همان‌طور که آقای حسینی‌پور در نشست خبری سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب (یکشنبه 13 بهمن) گفت ما یک‌سری خط‌قرمزها داریم. یعنی در جایزه، قانون داریم. به مفادش هم با صراحت اشاره می‌کنیم. مثلا اگر کتابی بخواهد وحدت ملی ایران را خدشه‌دار کند، برای دبیرخانه کتاب‌سال ارزشی ندارد که بررسی شود؛ حتی اگر توسط بررس‌های وزارت ارشاد مجوز چاپ گرفته باشد. یا مثلا اگر کتابی بخواهد تمامیت ارضی ایران را مخدوش کند یا به اختلافات قومی و مذهبی کشورمان دامن بزند، از چرخه داوری حذف می‌شود. کتاب‌هایی هم که ملاک‌ها و اصول مشخص شرعی اسلامی را رعایت نکنند، بررسی نخواهند شد. این‌بحث جدا از مساله تاویل است. چون تاویل به برداشت و بحث نویسنده برمی‌گردد. به‌عبارتی اگر مطالب کتابی براساس تاویل نوشته شده باشند، در جمع کتاب‌های غیرمجاز ما برای بررسی نیست.
* یک‌سوال و ابهام دیگری که درباره جایزه‌کتاب‌سال وجود داشته، درباره آثار تقریری است. بد نیست در این‌باره هم توضیحات شما را بشنویم.
ببینید، قدیم‌ها در حوزه‌های عملیه بحثی مطرح بود مبنی بر بازسازی مطالب که اصطلاحا در دانش حوزوی به آن تقریر می‌گوییم. کتاب‌هایی داریم که با این‌رویکرد، یعنی تقریر، بازسازی و بازنویسی تولید شده‌اند. یکی از سوال‌هایی که از ما می‌پرسیدند این بود که به کتاب‌های تقریری بها می‌دهید یا نه؟ یا مثلا سال گذشته به ما می‌گفتند چرا تقریرهای حوزوی را به جایزه نمی‌آورید؟ اتفاق ما این‌کار را انجام می‌دادیم اما نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم، این است که در روزگار فعلی، تقریرات حوزه تغییر کرده‌اند و تقریرات دانشگاهی هم به آنها اضافه شده‌اند. به‌عنوان مثال، سال گذشته یک کتاب تقریری از دانشگاه امام صادق (ع) در کتاب‌سال، جایزه گرفت که متن‌اش، در واقع تقریر درس‌گفتارهای استادی بود که توسط یکی از دانشجویان این‌دانشگاه تنظیم، تدوین و چاپ شده بودند.
یک‌سری آثار بودند که از حدود اواخر قرن سیزدهم، در حوزه‌های علمیه ما به تقریرات معروف شدند. یعنی استاد بالای منبر درس‌اش را می‌گفت و شاگرد یا طلبه، درس را می‌نوشته و سپس با اندکی بازسازی و ویرایش، آن را منتشر می‌کرد. این‌ها کتاب‌های تقریری هستند.
* یعنی در تقریر شاگرد شرح و تفسیری بر حرف استادش نمی‌نویسد!
نه. تقریر، شرح نیست. همان‌ْ حرفهای استاد است. به همین‌دلیل یک شوخی هم وجود دارد که می‌گویند کتاب اگر خوب باشد، به اسم مولف است و اگر بد بود، به اسم مقرّر است چون حرفهای استاد را خوب نفهمیده است. حالا اخیرا در زمانه ما این‌مساله باب شده و در دانشگاه‌ها هم زیاد دیده می‌شود که درس‌گفتارهای استاد توسط شاگرد پیاده و در قالب کتاب چاپ می‌شود. گاهی شاگردها افزوده‌هایی هم به مطالب استاد دارند. مثلا تحقیق و پژوهش، و منابع را استخراج می‌کنند. گاهی به این افزوده‌ها و منابع اشاره می‌شود و گاهی هم نمی‌شود، طوری که گویی مقرر، نویسنده کتاب است.
* یعنی می‌گویید امانت‌داری در این‌آثار رعایت نمی‌شود؟
نه. چون شاید هم توافقی بین استاد و شاگرد در کار باشد. نکته مهم دقیقا همین‌جاست. یعنی آن‌چیزی که ما با آن سر و کار داریم، کتاب است و کاری به این نداریم که چه‌طور تولید شده است؛ مگر اینکه از جایی به ما خبر برسد که مطالب کتاب، با سرقت ادبی یا علمی تهیه شده‌اند و متعلق به فرد دیگری هستند. در زمینه تقریرات، بالای مطلب نوشته می‌شود که این‌کتاب، درس‌های فلانی را در بر می‌گیرد و توسط فلان دانشجو یا شاگرد تقریر شده‌اند. ما چنین‌کتاب‌هایی را بررسی می‌کنیم و از دایره داوری بیرون‌شان نمی‌گذاریم. چون همان‌طور که گفتم، ما با کتاب روبرو هستیم. اما اگر مولف یعنی همان‌کسی که درس را گفته، به ما بگوید که 30 درصد یا بیشتر حجم کار، برای شاگرد است _ در حدی که به چشم بیاید _ ما به‌طور جداگانه به شاگردِ تقریرکننده هم لوح تقدیر می‌دهیم اما جایزه و لوح اصلی برای همان‌مولف یا استاد است.
* که نقش‌اش مثل استاد راهنماست!
نه. استاد راهنما هیچ‌کاری ندارد و فقط راهنمایی می‌کند. این شمای استاد و مدرس هستید که مطالعه و تحقیق؛ و درس را ارائه کرده‌اید. حالا آمده‌اید درس را گفته‌اید و دانشجویتان هم مطلب را از شما گرفته و شسته‌رفته‌اش کرده است. شاید هم کمی مطلب آکادمیک به آن اضافه کرده و در قالب کتاب چاپش کرده باشد.
ما به تقریرات بها می‌دهیم و همان‌طور که گفتم در کنار مولف اصلی، از آنها تقدیر می‌کنیم. بعضی مواقع هم متاسفانه با کتاب‌های سرقتی روبرو هستیم که متاسفانه، وجودشان یک درد و آسیب است.
ما تا جایی که در توانمان است، به جامعه علمی اطمینان می‌دهیم نمی‌گذاریم حق کسی ضایع شود. به‌همین‌دلیل هم یک ماده قانونی در جایزه کتاب‌سال در نظر گرفته‌ایم که اگر کتابی به‌هردلیلی از نظر جا افتاد و بررسی نشد، در دوره بعدی مجال بررسی و احتمالا جایزه‌گرفتن را داشته باشد.
کد خبر 4842499منبع: مهر
کلیدواژه: جایزه کتاب سال کتاب سال خانه کتاب رایزنی فرهنگی کتاب و کتابخوانی ترجمه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گردشگری میراث فرهنگی جشنواره شعر فجر ادبیات نمایشگاه کتاب تهران بازار نشر انتشارات ققنوس ادبیات جهان ادبیات کودک و نوجوان جایزه کتاب سال جایزه کتاب سال همان طور مهدوی راد فلان کتاب اگر کتابی کتاب هایی داوری ها کتاب ها شده اند دوره ها حرف ها چه طور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۷۶۶۱۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتشار فراخوان دوسالانه بین‌المللی «کارتون کتاب»
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز فارس،روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی فارس اعلام کرد: علاقه‌مندان به شرکت در ششمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب تا ۳۱ خرداد امسال (۲۰ ژوئن ۲۰۲۴)، با عضویت در سامانه جشنواره به نشانی www.booktoon.ir آثار خود را ارسال کنند.
آثار باید به صورت الکترونیکی با فرمت JPEG ارسال شود.
علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر شماره‌های تماس ۰۲۱۶۶۷۳۵۷۹۲ (داخلی ۲۱۶۱) و تماس بگیرند و ۰۹۱۰۵۰۳۹۳۲۰ و پست الکترونیک info@booktoon.ir در دسترس است.
محور‌های موضوعی این دوره از جشنواره شامل «کتاب، کودک و خانواده»، «کتاب، فراغت، نشاط و آرامش»، «کتاب، عصر دیجیتال و هوش مصنوعی»، «کتاب، کتابخانه و کسب‌وکار»، «کتاب، کتابخانه و پاتوق فرهنگی و اجتماعی»، «کتاب، کتابخانه و رویداد‌های مهم اجتماعی» است. همچنین «کتاب، فلسطین و مقاومت غزه» موضوع جنبی این دوره از جشنواره خواهد بود.
علاقه‌مندان می‌توانند در دو بخش حرفهای (ویژه هنرمندان حرفهای) و مبتدی (هنرمندان ایرانی که تاکنون در مسابقات داخلی و بین‌المللی شرکت نکرده‌اند) به ارسال اثر بپردازند.
شرکت در این رقابت برای هنرمندان حرفهای و مبتدی آزاد است و هر هنرمند می‌تواند حداکثر ۵ اثر در موضوعات تعیین شده به سامانه جشنواره ارسال کند.
در بخش حرفهای برگزیدگان این جشنواره (نفرات اول تا سوم)، علاوه بر لوح تقدیر و تندیس، هدیه نقدی (به ترتیب ۱۰۰۰، ۷۰۰ و ۵۰۰ یورو) و ۳ نفر شایسته تقدیر علاوه بر لوح تقدیر و تندیس، هدیه نقدی ۸۰ میلیون ریالی دریافت خواهند کرد.
۶ نفر در بخش مبتدی، لوح تقدیر و هدیه نقدی ۵۰ میلیون ریالی دریافت می‌کنند.
لازم به ذکر است، برگزیدگان ایرانی این جشنواره، معادل ریالی جایزه را دریافت خواهند کرد.
به شرکت‌کنندگانی که آثار آنها به مرحله اول راه پیدا کند، گواهی الکترونیکی حضور و به برگزیدگان نسخه چاپی کتاب آثار تعلق می‌گیرد.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد