آقایان کوتاهی و ناکارآمدی خود را به روابط خارجی گره نزنند/ خودشان هم نمی‌دانند از روابط خارجی چه می خواهند
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۷۷۳۷۱۲
کارشناس اقتصادی و توسعه با اعتقاد بر اینکه توسعه اقتصادی ایران از مشق‌های داخلی عبور می‌کند نه روابط خارجی، می‌گوید: وضعیت‌های موجود و رفتارها و کنش‌های نشان می‌دهد نه الگوی توسعه‌ای مشخص و برنامه‌ی اجرایی و آنهایی که از روابط خارجی سخن می‌گویند به دنبال فرار از پاسحگویی هستند.
به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اقتصاد ایران در سه دهه گذشته با چالش‌ها و مشکلات فراوانی مواجه بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از این مشکلات پاسخگو نبودن دولت است که خودشان باعث و علت برخی مشکلات بودند اما همیشه ریشه مشکلات را مسائل دیگر را عنوان کرده و می‌کنند. دولت تدبیر و امید نیز از این قاعده مستنثا نبوده و به عقیده کارشناسان این دولت بی‌عمل و بدون برنامه است و فقط نگاهش به روابط خارجی است. البته برجام در کارنامه دولت تدبیر و امید ثبت شد که هیچ عایدی برای کشور جز خسارت نداشت.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری که بیشتر وعده‌هایش در انتخابات‌های 92 و 96 را عملی نکرد، امروز برای عدم تحقق آن وعده‌ها، علت و راه نجات اقتصاد ایران را روابط خارجی می‌داند اما این در حالی است که اقتصاد ایران دچار مشکلات داخلی مانند سیاستهای اقتصادی یک بام و دو هوا، نظام بانکی و مالی ناکارآمد، نبود مدیریت صحیح و... است و تا این مسائل حل نشود روابط خارجی نمی‌تواند هیچ کمکی به اقتصاد کشورمان کند اما آیا واقعا روابط خارجی گره‌گشای اقتصاد ایران است؟ برای پاسخ به این سوال گفتگویی با بهروز علیشیری کارشناس توسعه و اقتصادی که ریاست سازمان سرمایه گذاری خارجی و کمک‌های فنی را هم در کارنامه خود دارد، انجام دادیم که در ادامه گفتگوی او با شبکه اطلاع رسانی راه دانا می‌خوانید:
*توسعه اقتصادی از مشق‌های داخلی عبور می‌کند نه روابط خارجی
دانا: حسن روحانی رئیس جمهوری معقتد است نمی‌توان بدون داشتن روابط خارجی، اقتصاد ایران را به سمت توسعه برد و مشکلات را حل کرد. هر چند در این خصوص دیدگاه‌های موافق و مخالف مطرح شد، نظر شما در این مورد چیست؟
علیشیری: هنوز در میان صاحبنظران مسائل توسعه و اقتصاددانان و متخصصان توسعه اجتماعی و اقتصادی کسی را سراغ ندارم که معتقد باشد می‌توان اقتصاد را در سطح ملی بدون شناخت تحولات اقتصاد بین‌الملل و حضور هدفمند و پرطراوت در اقتصاد جهانی جلو برد.
این برداشت در ادبیات توسعه اقتصادی حجم غنی دارد. قطعا برای کسانی که تمایل دارند مرزهای اقدام در سطح ملی و نقطه مطلوب هم‌پیوندی با اقتصادی جهانی را بدانند باید این ادبیات را ارائه داد که صدها نفر و هزاران کتاب و مقاله در این خصوص وجود دارد که بهتر است آن را مطالعه کنند.
البته نقطه وفاق صاحبنظران توسعه از جایی شروع شد که برخی کشورهای در حال توسعه به‌ویژه در شرق آسیا با تدوین راهبردهای توسعه و بهره گیری از یک نظام اداری حرفه‌ای و نیرومند و با بسیج همه امکانات برای رسیدن به اهداف تعریف شده تلاش کردند و توانستند نقش و جایگاه خود را از یک کشور پیرامومنی به کشوری با کنشگری فعال در اقتصاد جهانی تبدیل کنند. لذا با طرح این سوال در حالی که به دنبال اهداف ناشناخته و سیاسی نباشند، پاسخ آن در ادبیات توسعه به صورت شفاف و روشن وجود دارد.
* حل مشکلات از طریق مشارکت در اقتصاد جهانی تفکر خطرناکی است
دانا: شما مرز حرکت بر مدار اقتصاد بین‌المللی را در کجا می‌دانید؟
علیشیری: به طور طبیعی نقطه شروع توسعه اقتصادی از مشق‌های داخلی عبور می‌کند و روابط اقتصادی خارجی یک متغیر تکمیل کننده است نه عنصر اساسی یا علت العلل. چنانچه راهبرد مشخصی در توسعه اقتصاد ملی و صنعتی و تجاری دنبال کنیم آن وقت تبدیل می‌شویم به یک عنصر و بازیگر دسته سوم در اقتصاد جهانی.
اگر کسانی هستند که می‌خواهند شکست سیاست در اقتصاد و برنامه ریزی غلط توسعه‌ای، وابستگی به درآمدهای نفتی و خام فروشی و ناکارآمدی نظام اداری، توهم دانایی و عقب ماندگی نظام پولی و مالی، فقدان راهبرد توسعه صنعتی و... را از طریق مشارکت در اقتصاد جهانی حل کنند نه‌تنها اشتباه فکر می‌کنند بلکه این تفکر خطرناک است.
در اقتصاد سیاستهای رشد برون‌زا در شرایطی که اکثر متغیرهای اقتصادی درچار انکساری ساختاریست، قبل از طرح، شکست خورده است. ما در سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی اصل برون‌گرایی را داریم یعنی راهبرد توسعه‌ای را تعریف کنیم و سپس از منابع مالی و پولی بین‌المللی و تجارت خارجی برای حرکت سریع‌تر آن بهره ببریم این یعنی برون‌گرایی نه برون‌زایی.
دانا: شما معتقد هستید که برای حل مشکلات اقتصادی ابتدا باید به داخل توجه و برنامه‌های توسعه‌ای تعریف شده کنیم و بعد از ظرفیت‌های اقتصاد جهانی و روابط با آن بهره ببریم؟
علیشیری: بله، در غیر این صورت اقتصاد ایران به پایین‌ترین سطوح ساختار سلسله مراتبی نظام جهانی سقوط می‌کند. منظور این است که ابتدا صادر کننده مواد خام و کالاهایی با پایین‌ترین ارزش افزوده، شکننده و لرزان خواهیم بود.
زمانی که همه مشق‌های داخلی و نقشه راه تدوین شود بعد باید با شناخت عمیق از تحولات اقتصاد بین‌الملل راهبرد سیاست خارجی خود را تعریف کنید؛ باید حرکات حرفه‌ای نظام اقتصاد جهانی را بشناسیم یعنی تعارضات و نبردهای میان ارکان اصلی را تعیین کرده و سپس الگوی روابط اقتصاد خارجی را متناسب با این شناخت تعریف کنیم.
وقتی وضعیت‌های موجود و رفتارها و کنش‌های را بررسی کنید متوجه خواهید شد که ما نه الگوی توسعه‌ای مشخصی و با برنامه‌ی اجرایی و سنچش پذیر داریم و نه الگوی روابط خارجی اقتصاد خارجی بلند مدت.
* گره زدن مشکلات با هم‌پیوندی با اقتصاد جهانی برای پوشاندن ناکارآمدی‌هاست
دانا: پس چرا در چنین شرایطی از سوی دولتمردان یکباره نقش سیاست خارجی و داشتن رابطه با جهان برجسته می‌شود؟
علیشیری: نخست اینکه این متغیر دم دست‌ترین شاخصی است که می‌توان از ذهن افراد برای خروج از کاستی‌های اقتصادی ملی و ناکارآمدی خود بهره ببرند را مطرح می‌کنند. دوم اینکه وقتی کشوری تک محصولی و به شدت وابسته به درآمدهای صادرات نفت خام از فروش آن محروم یا با شوک قیمت در بازار نفت مواجه می‌شود همه ضعف ساختاری و نهادی آن بیرون می‌زند لذا ساده‌ترین برداشت این است که آقایان بروند کاری کنند تا بتوانند نفت بفروشند تا این از ریخت افتادگی‌های نهادی و برنامه‌ای را بپوشانید.
دانا: با توجه به موضوع برون گرایی در برابر برون‌زایی، باید کدام بخش از برنامه‌های اقتصادی در اولویت قرار گیرد؟
علیشیری: آقایان قبل از همه باید ببینید که اقتصاد ایران از هم‌پیوندی با اقتصاد جهانی به دنبال چیست و چه می خواهد؟ اولویت همسایگان و روابط منطقه‌ای برجسته است یا خیر؟، شرکای اقتصادی راهبردی چه کسانی هستند؟ اولویت در توسعه نگاه به شرق است یا غرب و چرا؟ البته باید یادمان باشد که نمی‌توان چند سال کشور را با نگاه به غرب راهبری کنید بدون آنکه فهم استراتژیک از برآیندها و تعارضات داشته باشید و یکباره افق خوشبختی را در شرق جستجو کنید، این اشتباه راهبردی در سال های گذشته رخ داد که باید از آن تجربه کافی آموخت.
* می‌خواهند اقتصاد ایران را آچمز کنند/ ارتباطات اقتصادی بین الملل در شرایط خام فروشی وابستگی را تشدید می‌کند
دانا: در حوزه برنامه‌ی توسعه‌ای و اقتصادی کدام راهبرد را توصیه می‌شود و نقش سیاست خارجی در آن چگونه است؟
علیشیری: نخست باید پاسخ داد که ما در روابط اقتصاد خارجی دنبال چه هستیم، دنبال گرفتن سهم بازار خارجی، جذب سرمایه گذاری، فایناس، فروش نفت و مواد پتروشیمی و یا الحاق به سازمان تجارت جهانی. فرض کنیم که امروز رابطه ما با تمام دنیا در بالاترین سطح فرض قرار گرفت، چه اتفاقی رخ می‌دهد، آیا سهم ما بزرگ‌تر و کیک ما از اقتصاد جهانی شیرین می‌شود و با با جذب منابع مالی خارجی استقراضی در اقتصاد ملی، پروژه‌های داخلی را به حرکت در آوریم؟ آیا سرمایه گذاری خارجی مستقیم می‌آید و در کنار بخش خصوصی ما موتور رشد اقتصاد ملی خواهد شد و از اقتصاد تک محصولی و خام فروشی نجات پیدا می‌کنیم و عنصر فعال اقتصاد جهانی می‌شویم؛ نه هیچ کدام از اینها قابل تحقق نخواهد بود و نه‌تنها جایگاه ما در اقتصاد جهانی تغییر نمی‌کند بلکه موجب تشدید وابستگی اقتصادی و سیاسی و بروز پدیده اچمزی اقتصاد ایران خواهد شد.
* راهبردی برای توسعه و اولویت بندی در کشور نداریم/ صندوق توسعه ملی یعنی قلک دولت
دانا: در حوزه برنامه‌ی توسعه اقتصاد ملی باید چه شاخص‌هایی مورد توجه قرار گیرد و به نظر شما اثر بخشی بالا از طریق روابط جهانی چه زمانی قابلیت دسترسی دارد؟
علیشیری: نظام مالی و پولی کشور به شدت وابسته به نفت و دچار عقب افتادگی در فهم و برنامه است. امروز محیط عمومی اقتصاد ایران برای فعالیت بنگاه‌های بخش خصوصی به قدر کافی شفاف نیست و یا اینکه برای بهبود فضای کسب و کار سازمان فعالی نداریم و فهم موجود آن در کشور هم غلط است.
هنوز یک راهبرد توسعه بخشی و صنعتی برای کشور نداریم، یعنی اولویت‌های توسعه‌ای بخشی تعریف نشده و روی آن وفاق ملی نداریم. امروز ترکیب صادرات غیرنفتی کشور شامل کالاهایی با ارزش افزوده بسیار پایین و فاقد برخورداری از فنآوری پیشرفته است.
صندوق توسعه ملی امروز به جای آنکه با اهرم سازی منابع، پیشران نظام مالی کشور شود تبدیل به قلک تامین مالی دولت شده. ریسک‌های سرمایه گذاری در کشور بالاست این موضوغات در حالی است که شاهد سیاستهای متعدد ابلاغی بودیم ولی هنوز شاهد رشد هزینه‌های مصرفی و جاری دولت هستیم و از طرفی هیچ تحرکی در نهادهای متولی ملاحظه نمی‌کنید.
اجرای سیاستهای صحیح و اصلاحی اصل 44 قانون اساسی در مسیر اصلی اجرا نشد و یا اینکه سیاست ساختاری اصلاح قیمت‌های انرژی از ریل خود خارج شد و بیش از 80درصد قوانین پنج ساله و بودجه سالیانه کشور تحقق و اجرایی نمیشود اما هیچ کسی مواخذه نمیشود، لذا آقایان نمی‌توانند کوتاهی در اقتصادی ملی و ناکارآمدی را به روابط اقتصادی خارجی گره بزنند.
به نظرم باید ممنون فشارهای تحریمی بود زیرا ضعف اساسی و ساختاری اقتصاد ایران را بیرون زد و با این وضعیت اقتصادی کنونی، بهترین زمان است تا به دنبال اجرایی کردن سیاستهای اقتصاد مقاومتی و افزایش تاب‌آوری اقتصاد ایران برویم.
* دولت خود را در مقام پاسخگویی به مجلس قرار نداد
دانا: پس مشکل اقتصاد ایران روابط خارجی نیست و باید چه کرد؟
علیشیری: توجه کنید که مشکل اقتصاد ایران اقتصادی نیست بلکه اجتماعی است. باید اصلاح نظام اداری کشور به عنوان پرچم‌دار توسعه و اصلاح نظام برنامه ریزی کشور به عنوان نقشه راه و سپس انتخاب مدیران برجسته و مسوولیت پذیر برای شخم زدن روابط ناصحیح برای مقابله جدی با فساد و رانت و نظارت بر برنامه‌ها رخ دهد. امروز باید پاسخدهی به افتکار عمومی اجرایی شود تا برمداری توسعه اقتصادی و اجتماعی حرکت کنیم.
دانا: شما به برخی قوانین و سیاست‌ها مانند اقتصاد مقاومتی اشاره کردید و امروز 6 سال از آن می‌گذرد اما اتفاقی رخ نداده و اقتصاد ایران تاب‌آور نشده است؟
علیشیری: نخست باید بپذیریم که نباید از پاسخگویی و نظارت پذیری فرار کرد، اما موضوع امروز آن را شاهد هستیم مثلا مجلس یک مصوبه اثر گذار در قانون آیین نامه داخلی خود داشت که وزرا و رئیس جمهور عملکرد یک ساله خود را به صورت کمی در مرداد ماه هر سال به نمایندگان گزارش دهند و سپس این مجلس این گزارش را ارزیابی و مورد رسیدگی قرار دهد و وزرای ضعیف و فاقد مدیریتی را استیضاح و برکنار کند. این یک رویه انقلابی درست در کشور بود که فرمان حرکت اقتصاد ایران را بر مدار شفافیت در عملکرد و به سمت بهره‌برداری می‌راند و نقاط قوت و ضعف مشخص خواهد شد و برنامه‌ها اصلاح و بهبود می‌یابد اما شما ببنید که چه برسر این مصوبه آمد؟ چرا دولت تمکین نکرد؟ و چرا مجلس در این مورد ساکت است. اینها نشان می‌دهد که مشکل اقتصاد ایران نه اقتصادی است و نه روابط خارجی ربط دارد.
انتهای پیام/ن
منبع: دانا
کلیدواژه: مشکل اقتصاد ایران اقتصاد بین الملل اقتصاد جهانی اقتصاد ایران اقتصاد مقاومتی نه روابط خارجی توسعه اقتصادی راهبرد توسعه سرمایه گذاری توسعه اقتصاد روابط اقتصاد اقتصاد خارجی سیاست خارجی تک محصولی برون گرایی اقتصاد ملی نظام اداری ی توسعه ای خام فروشی خارجی گره برنامه ها نه الگوی سیاست ها خواهد شد برنامه ی ی اجرایی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۷۷۳۷۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توجه ویژه به توسعه روابط فرهنگی با همسایگان تا طرح مسئله غزه در اجلاس باکو
توجه ویژه دولت جمهوری اسلامی ایران به توسعه روابط فرهنگی و طرح مسئله غزه به‌عنوان بی‌سابقه‌ترین نسل‌کشی تاریخ از محورهای مهم اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نخستین روز از ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوهای فرهنگی در باکو بود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمدمهدی اسماعیلی بامداد سه‌شنبه _یازدهم فرودین_ به منظور شرکت در ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها عازم باکو شد، اجلاسی که پس از پنج سال بار دیگر نمایندگان فرهنگی کشورها و نهادهای بین‌المللی مختلف در جهان را گرد هم آورد تا پیرامون مهم‌ترین مسائل مشترک از حوزه فرهنگ گرفته تا مساله تروریسم را به بحث و تبادل نظر بنشینند.
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آئین آغاز این مجمع اظهار کرد: اولویت دولت جمهوری اسلامی ایران در توسعه روابط فرهنگی، توجه ویژه به همسایگان و کشورهای نزدیک و ایجاد ارتباطات متعادل و متوازن با قاره‌های آسیا و آفریقا و سایر مناطق جهان است، همچنین تعامل و گسترش روابط از طریق مشارکت در فعالیت‌های سازمان‌های بین‌المللی از جمله اولویت‌های ما است و معتقدیم نقش سازمان‌های بین‌المللی در ایجاد و تداوم صلح و حل منازعات، درگیری‌ها و سو تفاهمات بین دولت‌ها، بسیار تأثیرگذار است.
وی افزود: رژیم کودک‌کش و نژادپرست بیش از ۷۶ سال است رسماً نسل کشی مسلمانان فلسطینی را در دستور کار قرار داده است و در هفت ماه اخیر ده‌ها هزار کودک و زن بی‌گناه غزه به خاک و خون کشیده شده‌اند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: انفعال بی‌سابقه سازمان‌های جهانی و منطقه‌ای مایه شرمساری است؛ اقلیتی صهیونیست همه اصول اخلاقی را زیر پا گذاشته و با پشتیبانی آمریکا هر جنایتی را انجام می‌دهد.
اسماعیلی همچنین امروز (چهارشنبه) همچنین در حاشیه مجمع، دیدارهای مهمی با همتایان و نمایندگان و مقامات فرهنگی بین‌المللی کشورهای مختلف حاضر در این اجلاس داشت؛ وی ضمن دیدار با حاجی فایق نبی اف رئیس اداره مسلمانان گرجستان (GBMI)، در پنل تخصصی گفت‌وگو برای صلح و امنیت جهانی و گفت‌وگوهای مذهبی با حضور نمایندگان ادیان مختلف حضور یافت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین با «آنار کریم اف» همتای آذربایجانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد؛ آمادگی برای برگزاری نشست مشترک سینماگران ایرانی و آذربایجانی از محورهای مهم مطرح شده از سوی وزیر فرهنگ کشورمان در این دیدار بود.
وی در این دیدار گفت: اشتراکات زیاد فرهنگی، تاریخی و تمدنی با آذربایجان داریم و به همین خاطر یک ایرانی در آذربایجان و یک آذربایجانی در ایران احساس غربت نمی‌کند.
وزیر فرهنگ تصریح کرد: مواضع جمهوری اسلامی ایران در درگیری‌های اخیر تاکید بر حقانیت برادران آذربایجانی بود؛ تمایل داریم تفاهم‌نامه جامع فرهنگی بین دو کشور مجدد امضا شود.
اسماعیلی در عین حال گفت: مرزهای آبی و دریایی مشترک و طولانی با کشور آذربایجان داریم و پیشنهاد می‌کنم تبادلات فرهنگی در شهرهای مرزی ایجاد شود.
وی همچنین اعلام کرد: ایران آمادگی دارد بین نویسندگان و سینماگران دو کشور نشست مشترک سینمایی برگزار کند.
وزیر فرهنگ افزود: در تلاش هستیم تا اولین جشنواره فیلم‌های سینمایی کشورهای حاشیه خزر را برگزار کنیم در همین زمینه از شما و سینماگران شما دعوت می‌کنیم تا در این جشنواره حضور داشته باشید.
اسماعیلی امروز همچنین در پیامی در شبکه ایکس نوشت: ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها که از امروز در باکو، پایتخت آذربایجان، آغاز می‌شود، تحت تأثیر جنایات رژیم صهیونیستی در غزه قرار دارد.
وی افزود: «گفت‌وگو» بدون پاسداشت کرامت انسان‌ها که از حقوق اولیه است، معنا ندارد و نمی‌توان از «فرهنگ» سخن گفت، بدون اینکه جانیان صهیونیست را مهار کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: امروزه قدرت رسانه‌ها و ظرفیت فرهنگ‌ها باید در خدمت آسایش بشریت و آرامش انسان‌ها قرار گیرد؛ برپایه این باور، در سخنرانی «ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی بین فرهنگی» در باکو، ابتکار جمهوری اسلامی ایران برای ترویج فرهنگ صلح از طریق همکاری‌های جامعِ بین فرهنگی با همه کشورها را ارائه کردم.
وی نوشت: همچنین به اولویت ایران برای توسعه روابط فرهنگی با همسایگان اشاره کردم و گفتم ایجاد ارتباطات متعادل و متوازن با کشورهای قاره آسیا و آفریقا از راهبردهای ماست.
وزیر فرهنگ تاکید کرد: ما معتقدیم که باید با تغییر شیوه‌های مشارکت، اثرگذاری سازمان‌های بین‌المللی را ارتقا داد و آن‌ها را از انفعال خارج کرد.
منبع: ایرنا
کد خبر 749900
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت