آمارهای متناقض و مبهم درباره شمار فقرا
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۸۱۶۸۰۳
ساعت 24 - گروه پژوهشی نظامهای نوین برنامه ریزی، بودجه ریزی و مدلسازی اززیرمجموعه های مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری وابسته به سازمان برنامه و بودجه درگزارشی از دلیل ناکامی ایران در مبارزه با فقر تهیه ومنتشر کرده است که دراآن با صراحت از فزاینده شدن شمار فقرا صحبت می کند و وجود موازی کاری در اجرای برنامه های فقرزدایی را یک چالش می داند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با توجه به اهمیت تأمین مالی اقشار آسیب‌پذیر و حمایت از فقرا، چه سیاست‌های پیشنهادی در بودجه 1399 قابل ارایه است تا از فشار بر لایحه‌های درآمدیِ پایین بکاهد و ملزومات بودجه نیز رعایت شود؟ برای رسیدن به این پاسخ باید چالش های موجود را شناسایی کرد که درزیر به طور خلاصه می آید.
1- نخستین چالش، عدم تناسب بین تعداد افراد تشکیل دهنده اقشار آسیب‌پذیر با تعدادی از افراد این گروه‌ها که تحت پوشش نهادهای حمایتی اصلی قرار دارند، است. به طور جداگانه به هرکدام از گروه‌های بالا اشاره می‌کنیم تا نگاه دقیق‌تری بر موضوع داشته باشیم:
الف- زنان سرپرست خانوار: مطابق با گزارش های در دسترس میانگین رشد 60ساله خانوارهای زن سرپرست 4درصد است که بیشتر از میانگین رشد خانوارهای مرد سرپرست (3درصد) است. مهم‌تر اینکه بزرگ‌ترین گروه سنی زنان سرپرست خانوار، جمعیت 60ساله و بیشتر هستند که نشان می‌دهد اکثریت این زنان، در رده سالمندان نیز قرار دارند که از دهه 1380به بعد جمعیت آنها رشد تصاعدی دارد. خلاصه اینکه تعداد خانوارهای زن سرپرست در سال 1395برابربا 3061753 خانوار است که از این میان تعداد کل زنان سرپرست خانوار بیمه شده تحت پوشش بهزیستی در سال 1396حدود 110000خانوار ، تعداد خانوارهای با سرپرست زن مورد حمایت کمیته امداد امام خمینی(ره) در سال 1395حدود 939172 خانوار برآورد تعداد خانوارهای مورد حمایت کمیته امداد امام خمینی(ره) در سال 1398 طبق برنامه حمایت از خانواده و زنان سرپرست خانوار حدود خانوار حدود (132000 خانوارو برآورد تعداد خانوارهای مورد حمایت سازمان بهزیستی کشور در سال 1398طبق برنامه حمایت از خانواده و زنان سرپرست خانوار حدود 389147 خانوار است. همین مختصر نشان می‌دهد تعداد خانوارهای زن سرپرست بیشتر از خانوارهای زن سرپرستِ تحت پوشش نهادهای حمایتی است.
ب- سالمندان: روند سالخوردگی جمعیت (جمعیت 60ساله و بالاتر) از سرشماری 1335تا 1395، 2.3 درصد رشد داشته است. بر اساس آخرین آمار رسمی ارایه شده در سال، 1395تعداد سالمندان ایران برابر با 4871518 نفر است که در سال 1400به مرز 6میلیون نفر خواهد رسید . بنابراین، ضروری است بخش‌های با درآمد پایین سالمندان جزو گروه‌های هدف اصلی در میان اقشار آسیب‌پذیر بوده و برنامه‌ریزی حمایتی متناسب برای پوشش آنها انجام شود. تعداد سالمندان تحت پوشش بهزیستی طبق اینفوگرافی این سازمان در سال 1396نزدیک به 62000 نفر و تعداد سالمندان مورد حمایت کمیته امداد امام خمینی(ره) طبق آمار سال 1395برابر 1630751نفر است با توجه به پتانسیل بالای افزایش جمعیت سالمند کشور، حمایت‌های اجتماعی بیشتر از این گروه ضرورت دارد.
ج- معلولان: آمار دقیق معلولان در ایران مشخص نیست و حتی برخی از محققان از خطاهای آماری بالا در تعیین دقیق میزان معولان سخن گفته و تعداد افراد دارای معلولیت را 4میلیون نفر در کشور می دانند. مطابق گرارش ها جمعیت معلول تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور در سال 1396بیش از 1.4میلیون نفر است. با توجه به برآورد بالای جمعیت معلول کشور و فاصله آن با تعداد مددجویان معلول تحت پوشش بهزیستی، برنامه ریزی دقیق برای پوشش حمایتی مناسب این گروه ضرورت دارد.
د- کودکان کار: جدیدترین گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار از وضعیت فعالیت کودکان 10تا 17ساله نشان می‌دهد که در سال 1396از حدود 9میلیون کودک، حدود نیم میلیون نفر کودک کار در کشور وجود دارد. بهرغم برنامه حمایت از کودکان از طرف سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) ساماندهی کودکان کار با توجه به پتانسیل بالای جمعیتی آنها، نیاز به عزم جدی‌تری از سوی این دو نهاد حمایتی دارد.
2- با اینکه خطاهای آماری در محاسبه خط فقر باعث شده، تعداد دقیق افراد فقیر کشور هنوز موضوعی نامشخص باشد؛ اما روند تعداد افراد فقیر در کشور افزایشی است و این مساله تلاش‌های صورت گرفته از سوی نهادهای حمایتی برای پوشش جمعیت‌های دچار فقر را محدود می‌کند. شواهد تأییدکننده روند افزایشی فوق عبارتند از:
الف- وجود فقر به عنوان یک مساله اجتماعی به‌ویژه در میان دهک های پایین: این گزاره با توجه به 1) شاخص بودجه خانوار، 2) نسبت سهم درآمدی دهک‌ها و 3) روند متوسط درآمد سالانه و هزینه کل سالانه خانوارهای روستایی و شهری قابل بیان است. مقایسه سهم هزینه‌های عمده از کل بودجه خانوار در دهک‌های مختلف در سال‌های 1386تا 1395نشان می‌دهد دهک‌های پایین، بیشترین درصد از بودجه خانوار را به مسکن و خوراک اختصاص داده، در حالی که دهک‌های ثروتمند، درصد قابل توجهی از بودجه خانوار را به فعالیت‌های گردشگری-تفریحی، مسافرت (حمل‌ونقل) اختصاص داده‌اند . مقایسه سهم درآمدی دهک‌ها نیز می‌تواند ارزیابی ما از وضعیت فقر را دقیقتر نماید؛ به ویژه اینکه یکی از راههای انجام کشف و شهود در رابطه با تغییرات پنهانِ شاخص ضریب جینی این است که ببینیم آیا طی سال‌ها سهم دهک‌های بالای درآمدی اضافه شده و ثروتمندتر شده اند یا دهک‌های پایینتر فقیرتر شده اند؟ گزارش هایی که برای 10 سال اخیر سهم درآمدی دهک‌ها را مقایسه کرده، نشان می‌دهد سهم 10درصد ثروتمندترین به 10درصد فقیرترین جامعه از 10.68در سال 92 به 12.33در سال 93 افزایش داشته و این به معنای افزایش نابرابری‌ها بین دو دهک بالا و پایین است. از سال 1393تا 1395هم روند ملایم افزایشی این شاخصها حفظ شده که هم می‌تواند به معنای سرعت بالاتر ثروتمند شدن برای دهک‌های بالا یا به معنای سرعت بالاتر فقیر شدن برای دهک‌های پایین درآمدی باشد. شاخص سهم 20درصد ثروتمندترین به 20درصد فقیرترین و شاخص مشابه برای 40درصد جمعیت دارای روند زمانی مشابه شاخص مربوط به دو دهک است و استدلال مشابه صدق می‌کند. روند متوسط درآمد سالانه و هزینه کل سالانه خانوارهای روستایی و شهری نیز نشان می‌دهد: نخست، هزینه کل خانوارهای شهری با سرعت بیشتری نسبت به خانوارهای روستایی افزایش یافته که می‌تواند نشانه ورود افراد بیشتری از مناطق حاشیه شهرها به رده اقشار آسیب‌پذیر باشد. دوم، در بیشتر این دوره میزان هزینه‌های سالانه خانوارهای روستایی و شهری، بیشتر از درآمد سالانه آنها بوده است؛ به ویژه این امر در میان خانوارهای شهری اثرات افزایش درآمد سالانه را خنثی می‌کند و گروه‌های بیشتری را به رده افراد فقیر جامعه وارد می‌کند. خلاصه اینکه، از یک سو افزایش فاصله درآمدی بین دهک‌های بالایی و پایینی و از سوی دیگر، ورود افراد بیشتری از مناطق حاشیه شهرها به رده اقشار آسیب‌پذیر به دلیل افزایش هزینه خانوارهای شهری، نشان از این دارد که نیاز است حمایت‌های مالی از اقشار آسیب‌پذیر با افزایش تعداد و هزینه‌های خانوارهای فقیر، تناسب یابد.
ب- افزایش درصد و تعداد افراد زیر خط فقر: با اینکه شاخص فقر چندبعدی نشان می‌دهد طی سال‌های 1368-1393میزان محرومیت در مناطق شهری و روستایی در ابعاد مختلف به طورکلی روند کاهشی داشته است، اما مطالعات متمرکز بر تعیین خط فقر روایت دیگری دارند. خط فقر یا آستانه فقر، حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود. نمودار 14این گزارش نشان می‌دهد درصد افرادی که درآمدی کمتر از سطح رفاه اقتصادیِ خانوارهای غیرفقیر را دارا هستند [اصطلاحاً افراد زیر خط،] در سال 1395به حدود 37درصد رسیده است. گزارش های دربرگیرنده محاسبات خط فقر نسبی سالانه خانوارهای شهری و روستایی بر اساس روشِ استفاده از میانگین هزینه‌ای در دوره 1370-1392انشان می دهددر سال 1391به طور میانگین حدود 9.07میلیون نفر در کشور [تقریباً 12درصد] زیر خط فقر نسبی بودند. اگر مطالعات جدیدتر را مرجع قرار دهیم که در سالیان اخیر تحریم‌ها و فشار اقتصادی، درصد افراد زیر خط فقر نسبی مجدداً افزایش یافته و به حدود 28درصد رسیده است، در آن صورت تعداد افراد زیر خط فقر نسبی حدود 22میلیون نفر خواهد بود. خلاصه اینکه، تعداد افراد زیر خط فقر اعلام شده از طرف مراجع آماری بیش از بیست میلیون نفر در سال 1395است که ضرورت دارد پوشش‌های نهادهای حمایتی که حدود 6میلیون نفر است با ملزومات جدید هماهنگی بیشتری یابد.
3- بهرغم حمایت از فقرا و اقشار آسیب‌پذیر در اسناد بالادستی و مستندات قانونی، پرداختن به مقوله‌های حمایتی در امور رفاه اجتماعی (فصول بیمه‌های اجتماعی، حمایتی و توانبخشی) در بودجه 4سال اخیر و نیز گسترش کمی و کیفی خدمات دستگاه‌های اصلی حمایتی (کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور) به مشمولان مشکلات جدی نیز وجود دارد:
الف) عدم تناسب جمعیت افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی با جمعیت اقشار آسیب‌پذیر و افراد زیر خط فقر در کشور که در دو بند قبلی به تفضیل ارایه شد.
ب) عدم تناسب بین مستمری پرداخت شده به مشمولان نهادهای حمایتی با هزینه‌های ماهانه خانوارها و خط فقر اعلام شده از سوی مراجع آماری کشور
ج) موازی‌کاری نهادهای حمایتی: در حال حاضر چندین نهاد حمایتی (کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی کشوری، صندوق روستاییان و عشایر وزارت رفاه و تأمین اجتماعی و دیگر دستگاه‌های ذیربط وزارت رفاه و تأمین اجتماعی) بر گروه‌های هدف مشابه متمرکز هستند که از یکسو، به خطاهای آماری در فعالیت آنها منجر شده و از سوی دیگر، از ارایه خدمات بهینه به گروه‌های هدف جلوگیری می‌کند.
د) هزینه انسانی دستگاه‌های حمایتی: تعداد زیاد این نهادها و عرض و طول آنها، هزینه اداری و مالی زیادی را متوجه دولت کرده و بخش زیادی از بودجهای که نیاز است به گروه‌های هدف معطوف گردد، در هزارتوی بوروکراسی دستگاه‌های حمایتی، دچار هدررفت می‌شود
منبع: ساعت24
کلیدواژه: تحت پوشش نهادهای حمایتی خانوارهای زن سرپرست سازمان بهزیستی کشور زنان سرپرست خانوار اقشار آسیب پذیر سهم درآمدی دهک ها تحت پوشش بهزیستی تعداد خانوارهای برنامه حمایت تعداد سالمندان خانوارهای شهری زیر خط فقر نسبی دهک های پایین درآمد سالانه بودجه خانوار گروه های هدف دهک های بالا برنامه ریزی خانوار حدود نشان می دهد افراد فقیر عدم تناسب برای پوشش هزینه کل گروه ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۸۱۶۸۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کمک به فقرا به عنوان یک الگو در جامعه نهادینه شود
به گزارش خبرنگار حوزه استانها خبرگزاری تقریب، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالرضا پورذهبی در پویش دست‌های مهربان که به همت اداره کل تبلیغات اسلامی و اموال تملیکی در کردستان برگزار شد، اظهار داشت: این پویش بیانگر احسان، انفاق و توجه به محرومان است.
وی تصریح کرد: تمام ادارات ظرفیت های خیلی خوبی دارند که بتوانند قدری از فقر جامعه را بزدایند و این فقط مختص به یک اداره و یا دو اداره نیست، لذا عقیده بنده این است در همه ادارات و سازمان‌های استان کردستان یک پویش رسیدگی به فقرا تشکیل شود.
حجت الاسلام والمسلمین پورذهبی افزود: با وجود اینکه در استان کردستان ۵۵ هزار کارمند وجود دارد اگر ۵۵ هزار کارمند فقط ماهانه مبلغ کمی در این راستا کمک کنند، شاهد اینگونه کارهای نیک می شویم.
وی در ادامه بیان داشت: اگر هر اداره ای و یا هر فردی به سمت کارهای خیرخواهانه و انفاق برود کار پسندیده و نیکویی است؛ کاری که اکنون سازمان تبلیغات اسلامی کردستان و سازمان اموال تملیکی در استان انجام داده است یک الگوی بسیار خوبی است و انشاءالله به عنوان یک طرح در شورای اداری استان کردستان مطرح شود.
نماینده ولی فقیه در کردستان اضافه کرد: توجه به مؤمنین و مؤمنات جزئی از دین ما است، شخصی به نزد امام صادق علیه السلام آمد و گفت: یابن رسول الله تعدادی افراد جلوی در اجازه ورود می خواهند، گفتند چه کسانی هستند؟ پاسخ دادند طرفداران و پیروان شما هستند، حضرت فرمودند پیروان من هستند؟ به فقرا کمک می کنند به ضعفا کمک می کنند؟ آن شخص پاسخ داد آنقدر نیست که به حساب بیاید، حضرت دوباره فرمودند آنها پیروان ما نیستند.
حجت الاسلام والمسلمین پورذهبی بیان داشت: نماز و روزه از واجباتی است که برای خودمان است، اما توجه به محرومین و فقرا و کمک به نیازمندان از واجبات الهی است.
وی در پایان تأکید کرد: امیدواریم تلاش ها مستدام و پیگیر باشد و بتوانیم افراد جامعه را به سمت و سوی کمک به فقرا تشویق و ترغیب کنیم.
انتهای پیام/
جاده کندوان یک طرفه شد