"کرونا" و چالش حکمرانی در ایران

 صادق آبسالان*

در ادوار تاریخی گذشته، چه در ایران و چه دیگر کشورها، همیشه رخدادهای سهمگین زمینه ساز نظمی جدید در قواعد حکمرانی بوده اند.

وقتی طاعون در پایان سده هفدهم مرزهای جغرافیایی کشورهای اروپایی را در نوردید فرمان های حکومتی متفاوتی از جانب حکمرانان صادر شد که هدف آن اداره "بدن ها" و شهرهای آلوده به طاعون بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

"ممنوع بودن خروج از خانه و شهر"، "کشتن حیوانات ولگرد"، "تقسیم شهر به محله هایی مجزا و اداره این محله ها با داروغه" و... از جمله این قواعد بود. برای کسانی که از این قواعد تخطی میکردند مجازاتی جز مرگ در انتظار آنها نبود.

سایه سنگین مرگ و وحشت، هم بواسطه بیماری و هم این فرمان های سفت و سخت حکومتی، بدن های بیمار و غیربیمار را "رامِ" خود کرده بود. به تعبیر فوکو شهرِ طاعون زده "مکانی بخش بندی شده، بی حرکت و منجمد بود که در آن هر فرد جای ثابتی داشت و اگر از آن حرکت میکرد به قیمت زندگی اش تمام می شد، حال یا با سرایت بیماری یا مجازات و تنبیه شدن" (فوکو، مراقبت و تنبیه).

نظم جدید در اروپا پاسخی بود به بحرانِ طاعون، چرا که طاعون در نظام اندیشه جدید غرب معرفِ تمامی در آمیختگی ها و بی نظمی ها بود. درآمیختگی بدن های طاعون زده که هر روز قربانی میگرفت پاسخی درخور می طلبید; نظمی بایسته که بتواند این بدن های در آمیخته را از هم جدا سازد. بنابراین بنیان طرح ها و تکنولوژی های جدید انضباطی، که فوکو از آنها به عنوان سازوکارهای قدرت مدرن یاد میکند، پاسخی به شهر و بدنِ طاعون زده بود.

در واقع طاعون رویای یک جامعه انضباطی در اروپا را تحقق بخشید و بعدها این الگوی جدید انضباطی در تیمارستان ها، دارالتادیب ها، ندامتگاهها، بیمارستانها، و دیگر نهادهای مشابه مانند دانشگاهها و مدارس به اجرا درآمد.

غرض از این مقدمه طرح این پرسش است آیا وقایع و رخدادهای اخیر در ایران می توانند ما را در آستانه نظمی جدید قرار دهند? برای پاسخ به این پرسش ابتدا لازم است لحظه آستانه ای را تعریف کنیم.

لحظه آستانه ای لحظه ای است که نظم موجود توش و توان پاسخگویی به وضعیت های جدید پیش آمده را ندارد. برای مثال در دوره قاجار وقوع امراض همه گیری چون وبا و طاعون و جنگ با روسها نظام حکمرانی در ایران را با بحران مواجه و آنرا دستخوش تحولات بسیار کرد. از پیدایش نظام آموزش جدید و شکل گیری نهادهایی چون "دارالفنون" و "مدارس جدید" گرفته تا تغییر در شیوه زیست افراد و جمعیت ها. به عبارت دیگر، تلاقی رخدادهای یادشده در آن مقطع و ناتوانی گفتمان موجود در توضیح و چاره اندیشی برای وضعیت جدید منجر به پیدایش سازوکارهای جدید در حکومت داری شد.

در چند ماه گذشته شاهد هم آیندی وقایعی چند در سپهر سیاسی و اجتماعی ایران بوده ایم. افزایش قیمت بنزین' وقایع آبان' سقوط هواپیما' .... و بالاخره شیوع ویروس "کرونا".

آن چه در همه این وقایع شاهد تکرار آن هستیم نابسندگی شیوه های پاسخگویی به این چالش ها است.

گویی گفتمان حاکم بر اداره کشور توان غلبه بر بحران ها را از دست داده است. عدم قدرت تصمیم گیری قاطع در مقابل این وقایع'، شفاف نبودن و عدم پاسخگویی مناسب'، کشاندن مباحث به نزاع های جناحی،' چند دستگی میان نهادهای تصمیم گیر، ناتوانی در اقناع جامعه و... نشانه هایی از این وضعیت چالش زا هستند.

این روزها دایم با این گزاره مواجه هستیم که ویروس "کرونا" سیستم حکمرانی را در کشور مختل کرده است، اما باید در این گزاره تشکیک و یا آن را "باژگون" کرد.

شاید تعبیر درست تر آن باشد که "کرونا" و همه وقایعی که در چند ماه گذشته اتفاق افتاد عیوب و نقصان های  شیوه حکمرانی را "رویت پذیر" کرده است.

هر کدام از این رخدادها بخشی از کوهِ یخِ پنهان شده ناکارآمدی اداری و سیاسی را جلوی چشم تک تک شهروندان آورده است.

متاسفانه از دلِ همه این رخدادها شاهد میل به سمت وضعیتی جدید و طرحی نو نبوده‌ایم. شاید باید رخدادی سهمگین تر از "کرونا" و وقایع اخیر ما را از این خواب غفلت بیدار کند.

*دکترای جامعه شناسی 
___________________________

بیشتر بخوانید

حکمرانی خوب؟/سعید حجاریان

حکمرانی و عوامل خارجی

________________________

لینک کوتاه: asriran.com/0030Fg

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: کروناویروس حکمرانی ناکارآمدی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۰۶۲۵۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حکمرانی آرامش در بازار طلا و ارز/ قیمت‌ها ریزشی شد

قیمت طلا و ارز در بازار تهران امروز با کاهش همراه شده و هر گرم طلای ۱۸ عیار به کانال ۳.۳ میلیونی، سکه طرح جدید به کانال ۴۰ میلیونی و دلار به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشته است. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، قیمت انواع سکه، طلا و ارز در بازار داخلی نسبت به روزهای قبل با کاهش همراه شده و مشاهدات میدانی خبرنگار تسنیم از بازار ارز بیانگر خلوتی محسوس این بازار نسبت به هفته های قبل است.

قدرت نظامی پشتوانه ثبات اقتصاد/ریزش دلار به‌سمت کانال 50هزار

 

کاهش قیمت‌ها در بازار طلا و ارز بعد از عملیات وعده صادق و پاسخ محکم ایران به اسرائیل و ناتوانی رژیم صهیونیستی آغاز شد و در روزهای قبل نیز با وجود تلاش دلال‌ها و سفته بازان برای مقاومت در برابر ریزش بیشتر قیمت‌ها، همچنان ادامه دارد.

بازگشت آرامش به منطقه و فروکش کردن خبرهای مربوط به جنگ و درگیری به همراه خبرهای مثبت سیاسی، سفر رئیس کل بانک مرکزی به عربستان و رفت‌و امدهای سیاسی دیگر مسئولان،  سفر گروسی، رئیس سازمان انرژی اتمی به تهران، حضور پررنگ بازارساز در بازار ارز و ... از مهمترین دلایل کاهش ادامه دار قیمت ارز محسوب می شوند.

قیمت دلار در روزهای نخست هفته قبل برای ساعتی به کانال 50 هزار تومان هم بازگشته بود ولی در طول هفته به دلیل برخی خبرها درباره مالیات بر عایدی سرمایه و اعتصاب طلافروشان بازار وارد فاز افزایشی شد. برهمین اساس نیز دلار در بین کانال 61 تا 62 هزار تومان در نوسان بود. قیمت هر گرم طلای 18 عیار هم که تا 3.3 میلیون تومان پایین آمده بود در طول هفته بازهم به کانال 3.5 میلیون رسید ولی خیلی دوام نیاورد.قیمت سکه هم تا 43 میلیون تومان بالا رفته بود که آنهم دوام نداشت.

با این حال قیمت دلار از ظهر امروز باردیگر به مرز 60 هزار تومان رسید و هم اکنون دلار در معاملات بازاری‌ها وارد کانال 50 هزار تومان شده است؛ ضمن اینکه قیمت هر گرم طلای 18 عیار نیز وارد کانال 3.3 میلیونی و قیمت سکه طرح جدید نیز وارد کانال 40 میلیون تومان شده است.

مشاهدات میدانی از بازار ارز نیز بیانگر کاهش محسوس معاملات است و برخلاف روزهای پرتنش بازار دیگر خبری از هیاهو بین دلال‌ها نیست. قیمت دلار در کف بازار به مرز 60 و 50 هزار تومان رسیده است؛ طبق روال سابق، برخلاف تعداد بالای فروشنده در بازار امروز هم خریدار چندانی در بازار مشاهده نمی شود. هم اکنون دلال‌ها دلار را در کانال 59 هزار تومان از مردم می خرند. قیمت سکه طرح جدید نیز 40 میلیون و 600 هزار تومان اعلام می شود.

به گفته فعالان بازار، باتوجه به خبرهای مثبت سیاسی و حضور پرقدرت بازارساز در بازار و افزایش عرضه درهم باید در روزهای آینده شاهد ادامه روند کاهشی قیمت‌ها در بازار طلا و ارز باشیم.

انتهای پیام/