گفتگو با یک متخصص بیماری های عفونی/ دو سالمند مبتلا به کرونا مرخص شدند
تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۰۶۴۵۸۸
متخصص بیماری های عفونی که بیماران کرونایی داشته است، از دو بیمار سالمند مبتلا به کرونا می گوید که حالشان خوب شده و به خانه برگشته اند. از استرس می گوید که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و کرونا را مهاجم تر و مراقبت از کرونایی ها در خانه.
گروه سلامت خبرگزاری فارس- نعیمه جاویدی:کرونا یک ویروس با قابلیت انتشار بالاست که این روزها جهان را درگیر کرده.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با دکتر «مرتضی آقاحسنی» متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری از مسئولان دانشکده علوم پزشکی قم گفتگو کرده‌ایم تا از نسخه مقابله با کرونا بگوید.
***کرونا غیر سه علامت اصلی، علائم دیگری هم دارد؟
ممکن است علائم بیماری در مبتلایان کرونا بسیار خفیف باشد و توجه آن ها را جلب نکند. به طور کلی اما تب، سرفه و تنگی نفس سه نشانه اصلی و مشترک بیماران است. این سه نشانه حتما با هم بروز نمی‌کنند. ممکن است فقط یک یا دو علامت داشته باشند. با این حال علائم دیگری هم هست مثل تهوع، استفراغ، اسهال، خستگی و کوفتگی بدن، ضعف، بی حالی و درد عمومی بدن. بنابراین اگر این علائم را دارید اما آن سه علامت را ندارید به این معنی نیست که به پزشک مراجعه نکنید و خوددرمانی کنید. هر کدام از مجموع این علامت ها را که داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید. با این حال آرامشتان را حفظ کنید و مضطرب نباشید چون احتمال اینکه طبق تشخیص پزشک کسالت شما یک سرماخوردگی معمولی یا آنفولانزا باشد، کم نیست.
درست است که در بیماران مبتلا به کرونا علائمی مانند آبریزش و گرفتگی بینی، کمتر است اما در صورت تشدید این شرایط هم به دکتر مراجعه کنید. از مصرف قرص ها، آمپول های کورتون و ضدحساسیت خودداری کنید. شیوه عملکرد این داروها پایین آوردن ضریب حساسیت سیستم ایمنی است. این یعنی سد دفاعی طبیعی بدن در برابر عوامل خارجی، ضعیف تر عمل می کند و ممکن است عواملی مانند ویروس کرونا راحت تر به بدن وارد شود.
*** ممکن است بنا بر افکار عمومی و احتمال همجواری با بیماران در درمانگاه ها و مطب ها مردم برای مراجعه مردد باشند. این روزها می شنویم که می‌گویند ممکن است با سرماخوردگی برویم درمانگاه و کرونا گرفته برگردیم!
اصول بهداشتی در این مراکز رعایت می شود. کافی است خود مراجعان هم کمی بیشتر رعایت کنند. اگر خطری هم باشد کادر آن مرکز خودشان بیشتر در معرض خطر هستند اما می بینید که در خدمت مردم هستند پس نگران نباشند. فایده این مراجعه، تحت مراقبت بودن سلامتی شما و آرامش روحی اطرافیان و خود شماست.
***درست است که کرونا در دوره کمون غیرقابل انتقال است؟
کرونا یک دوره کمون(نهان) یک تا 14 روز دارد که متوسط این دوره در افراد 3 روز است. فرد مبتلا در این دوره هم می تواند کرونا را منتقل کند. در این مدت ناقل کاملاً سلامت به نظر می رسد و علائمی ندارد.
توصیه دست ندادن، روبوسی نکردن و حفظ فاصله منطقی یک متر از یکدیگر و شستشوی دست ها و پرهیز از حضور غیرضرروی در اماکن عمومی و شلوغ برای همین است. این توصیه ها شامل محیط های خانوادگی هم می شود. نقاط پر تماس خانه مثل دستگیره در، پریز و کلیدهای برق، دکمه های آسانسور را لمس نکنید. هر روز دست کم یکبار و چه بهتر بیشتر این نقاط را با محلول الکل یا آب و شوینده معمولی مثل کف آب و صابون یا شوینده های موجود تمیز کنید. این موضوع برای خانواده هایی که فرزند کوچک یا عضو سالمند یا آسیب پذیر دارند، اهمیت دارد.
*** اگر قرار باشد دغدغه بدون ویرایش مردم را مطرح کنم؛ تصور ما از کرونا تصور خوبی نیست؛ ویروسی که یا ما را می کشد یا درگیر بیمارستان می کند. تجربه رویارویی شما با بیماران کرونایی چه می گوید؟
بسیاری از مبتلایان کرونا ممکن است علائم حاد این بیماری ویروسی را نداشته باشند. به پزشک مراجعه کرده اند. دارو، استراحت و رژیم غذایی سالم و مناسب داشته اند، حالشان خوب شده و توانسته اند کرونا را بی آنکه خودشان بدانند یا تست کرونا بدهند، پشت سر بگذارند. با این حال هنوز هم ترس از ابتلا به کرونا دارند و با این وحشت بیشتر به سلامتی خودشان آسیب می زنند که ممکن است تبعات این فشار روانی که برای خود ایجاد کرده اند بعداً بروز کند. بنابراین همان طور که قدما و بزرگان ما معتقد بودند که ترس برادر مرگ است، متاسفانه آسیب استرس و فشار روانی که این افراد به خودشان و خانواده وارد می کنند، خیلی بیشتر از کروناست.
*** پس آمار مبتلایان کرونای بستری در بیمارستان ها چیست؟ یکی دیگر از نگرانی های مردم که شاید بد نباشد اینجا به آن پاسخ بدهیم این است که گفته می شود چون امکانات لازم در بیمارستان ها وجود ندارد، ماندن در خانه برای بیمار تجویز می شود.
آمار سازمان جهانی مبنی بر اینکه از هر صد فرد مبتلا به کرونا،2 نفر فوت می کنند یعنی 2 درصد، آمار تئوری و بی پایه نیست. این آمار از اطلاعات مستندی که چین در اختیار این سازمان جهانی قرار داده و تایید کارشناسان حوزه سلامت را به همراه دارد، ارائه شده است. در تمام جهان تجویز عمومی برای درمان کرونا، ماندن در خانه و استراحت در منزل است.
با این حال برای افرادی که علائم حاد و شدید مثل تب بسیار بالا یا تنگی نفس دارند که معمولاً دیر متوجه بیماری شده اند یا علائم خود را جدی نگرفته اند و به پزشک مراجعه نکرده اند، اقدام به بستری کردن بیمار می‌کنیم. در این مدت به کمک دارو و مراقبت پزشکی، تب بیمار کنترل و اقدامات لازم برای سلامت ریتم تنفس انجام می شود. بیشتر این بیمارها بهبود پیدا می کنند و با دریافت توصیه های پزشکی مرخص می شوند و ادامه روند بهبود آن ها هم در خانه انجام می شود.
***اگر نگرانی از کرونا برای افراد سالم یک باشد برای سالمندان و بیماران زمینه ای این روزها ده برابر است. به خصوص با توجه به اخطارهایی که در شبکه های مجازی دست به دست می شود و به تشویش آن ها دامن زده؛ این نگرانی بجاست؟
بهترین توصیه به سالمندان و افرادی که بیماری های زمینه مانند دیابت، تنگی نفس، ناراحتی قلبی و ... دارند این است تا می توانند در خانه بمانند. از تماس با دیگران خودداری کنند. شستشوی دست و صورت خودشان را رعایت کنند. در اماکن عمومی از ماسک و دستکش استفاده کنند و به هیچ وجه دستشان را به صورتشان؛ چشم و بینی و دهان نزنند. با این حال اگر مبتلا شدند، وحشت نکنند. من دو مورد بیمار سالمند مبتلا به کرونا داشته ام که خیلی خوب در برابر بیماری مقاومت کرده اند و با بهبودی کامل مرخص شده اند.
*** اصلاً ترس از کرونا ترسی منطقی است؟
ویروس کرونا، ویروس جدیدی نیست بلکه یک ویروس قدیمی جهش یافته است که سرعت انتشار بیشتری دارد. توصیه ما به نترسیدن به این معنی نیست که این ویروس کم اهمیت است. هرچه تعداد مبتلایان بیشتر شود، آمار مرگ و میر به همان نسبت صد به دو، بیشتر می شود. به همین دلیل است که وزارت بهداشت و نهادهای مربوطه در این زمینه هشدار می دهند و اطلاع رسانی می کنند. هدف رعایت بهداشت عمومی و مراقبت فردی است. متاسفانه اما چیزی که در جامعه با آن روبه رو هستیم بیشتر ترس و استرس کاذب است که نه تنها کمکی به ما نمی کند که ضرر هم دارد. بعضی مطالب هم متاسفانه آرامش تصنعی و کاذب می دهند. بیش از آنکه مردم را آگاه کنند، سعی می کنند بگویند همه چیز خوب است. این ویروس ابداً مهم نیست و ماجرا اینقدر حساس نیست. هر دو شیوه، بد است.
*** متاسفانه این روزها مصرف خودسرانه دارو زیاد شده است؛ آنتی بیوتیک، استامینوفن و داروهای تقویتی بیشتر. نوعی خوددرمانی عمومی شایع شده است!
ما با ویروس مواجهه هستیم نه باکتری متاسفانه کم نیست تعداد افرادی که خودسرانه آنتی بیوتیک مصرف و بدن خود را ضعیف می کنند. آسیب جدی با این کار به خودشان می زنند در حالیکه کرونا ویروس را به راحتی می توانستند درمان کنند. همچنین مبتلایان بد نیست مدام این آمار را با خود مرور کنند. از هر صد مبتلا 2 نفر می میرند و 98 نفر بهبود پیدا می کنند. پس حتی با یک محاسبه ساده ریاضی، احتمال این که جزو آن 98 نفر باشند خیلی بیشتر است تا اینکه جزو آن دو نفر باشد. احتمال مبتلا نشدن هم خیلی بیشتر. مردم به جای این کارها اصول توصیه شده را بهتر و دقیق انجام دهند، کافی است.
***بدن ما ضعیف است یا این ویروس خیلی قوی است که این طور می تازد؛ این هم یکی دیگر از همان پچ پچ های مردمی شایع این روزهاست، پاسخ شما چیست؟
کرونا ویروس هم مثل همه ویروس ها، یک موجود زنده است که برای زنده ماندن تلاش می کند. وقتی وارد بدن می شود، سیستم دفاعی بدن ما آن را به عنوان یک دشمن شناسایی می کند. دشمنی که ما به چشم خودمان نمی بینیم. فرض کنید یک کشور در حال جنگ است. سربازها با تمام توان در برابر دشمن می جنگند. اگر استراتژی داشته باشند حتما آن را شکست می دهند وگرنه شکست می خورند؛ به همین سادگی. داشتن علامتی مثل تب یعنی سیستم دفاعی بدن ما هوشیار است، عامل خارجی را شناخته و با آن مبارزه می کند. بنابراین وقتی تب داشتیم نباید بترسیم و فکر کنیم که سیستم ایمنی بدن ما ضعیف است و مضطربانه از زندگی ناامید شویم. استراتژی در برابر کرونا، آرامش، تقویت سیستم ایمنی بدن، تغذیه مناسب و خواب کافی در قدم اول است. همزمان باید پیشگیری کنیم همان شستشوی دست و .... در صورت احساس علائم بدون به تعویق انداختن به پزشک مراجعه کنیم. با این تدابیر ما دشمن را؛ کرونا ویروس را از زندگی ناامید می کنیم. نه با ترس بی مورد که به قول قدمای ما برادر مرگ است، خودمان را ضعیف.
*** بدون ماسک هم می توان به کرونا مبتلا نشد؛ این هم یکی از دغدغه های این روزهای مردم است. وسیله ارزان تر و در دسترس تر از زدن ماسک هم دارید؟
ماسک تاثیر دارد چون احتمال ورود ترشحات و ویروس از مجرای تنفسی و گوارشی به بدن را کم می کند. با این حال استفاده آن برای مردم ضروری نیست. بدون ماسک هم می توان به کرونا مبتلا نشد. وقتی ماسک را تجویز می کنیم، منظورمان برای کادر درمانی است که مواجهه پرتکرار، روزانه و از نزدیک با بیماران دارند.
گروه بعدی برای افرادی است که از بیمار مبتلا به کرونا در خانه مراقبت می کنند. این دو گروه باید ماسک فیلتردار استفاده کنند. دسته سوم هم بیمار مبتلا به کروناست که حتما باید از ماسک های معمولی تر مثل ماسک های جراحی، استفاده کند که در صورت عطسه یا سرفه دیگران را مبتلا نکند. متاسفانه به دلیل استرس غیرمنطقی و بار روانی کاذب جامعه، الان افراد سالم و غیر از این 3 گروه، بیشتر از ماسک استفاده می کنند تا آن ها. مهمترین پیشگیری که رایگان است لمس نکردن سطوح، دیگران و صورت خودمان و پوشاندن دهان موقع سرفه و عطسه با قسمت داخلی بازوی دست است. همچنین مرتب دست هایمان را با همان شوینده های معمولی اما دقیق بشوییم. این رعایت و هوشیاری عمومی بازار سودجویان را هم کاسب می کند.
*** این روزها تصاویری از ملاقات با بیماران کرونایی در فضای مجازی می بینیم؛ منعی ندارد؟
یکی از نکات مهمی که باید رعایت کنیم این است که به هیچ وجه به ملاقات حضوری بیماران مبتلا به کرونا ویروس نرویم. در چنین مواردی ملاقات را ممنوع کنیم. برای روحیه دادن به بیمار و احوالپرسی تماس تلفنی کافی است.کرونا شاید ویروس مرگباری نباشد اما در صورت همه گیر یا اپیدمی شدن آن می‌تواند خیلی خطرناک باشد. با این کار لطف بیشتری به خودمان و دیگران می کنیم.
*** مراقبت از بیمار کرونایی بدون تجهیزات پزشکی مانند تجهیزات بیمارستان ها و درمانگاه ها سخت نیست؟
برای آن گروه از مبتلایان کرونا که درمان و مراقبت در خانه تجویز می شود، مهمترین قدم نترسیدن خانواده است. ما به یک نفر از اعضای خانواده آموزش کامل و لازم را می دهیم. بیمار در اتاقی جدا از بقیه خانه که پنجره و تهویه داشته باشد، نگه داری می شود. پنجره اتاق باید باز و هوا جریان داشته باشد. خودش ماسک معمولی بزند و مراقب ماسک فیلتردار. فاصله بیمار و مراقب از هم باید بین یک و نیم تا دو متر باشد. هر جایی که بیمار با آن تماس دارد مثل دستگیره سرویس بهداشتی یا... باید ضدعفونی شود با پنبه الکی یا شستشو با آب و صابون. وسواس بی مورد است. سیستم ایمنی بیمار و اعضای خانواده با تغذیه مناسب باید تقویت شود.
*** همان سئوال شایع و همیشگی چه بخوریم و چه نخوریم درباره کرونا چه پاسخی دارد؟
موثرترین موضوع دوری از تنش، استرس و عصبانیت است. سعی کنید شاد و آرام باشید. موادغذایی سالم و گیاهی بخورید. مصرف ویتامین «ث» توصیه می شود. اگر قرص آن نبود موادغذایی استفاده کنیم که ویتامین «ث» و «روی» دارند مثل انواع مرکبات، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی و... خوردن شربت آبلیموعسل و عصاره گوشت قرمز یا کباب خود گوشت؛ کباب برگ به صورت کاملاً پخته شده می تواند قوای از دست رفته بیمار را جبران و بدن افراد غیر مبتلا را قوی کند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: بیماری استرس خستگی نفس مبتلایان کرونا مبتلا به کرونا پزشک مراجعه سیستم ایمنی کرونا ویروس بدن ما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۰۶۴۵۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مواظب این موجود خطرناک باشید
آفتاب‌‌نیوز :
امروز روزجهانی مبارزه با مالاریاست. بیماری مالاریا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های منتقله است که به علت حضور انگل تک یاخته بنام پلاسمودیوم در خون انسان ایجاد می‌شود.
پلاسمودیومها در داخل گلبولهای قرمز خون رشد می‌کند و پس از رشد، تکثیر کرده و موجب پاره شدن گلبولهای قرمز خون و بروز علائم مالاریا می‌شود.
همه گیری شناسی
هر سال در جهان ۵۰۰– ۳۰۰ میلیون نفر به مالاریا مبتلا می‌شوند و از این تعداد بیش از ۱ میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند.
در دنیا هر ثانیه، یعنی در گفتن هر کلمه مالاریا تعداد ۱۰ کودک برای مبارزه با مرگ در اثر مالاریا پنجه نرم می‌کنند.
کل موارد مالاریا در جهان بیش از ۵ برابر مجموعه (سل، ایدز، سرخک، جذام) است. عامل بیماری انگل‌های تک سلولی بنام پلاسمودیوم می‌باشد.
در ایران ۱۹ گونه پشه آنوفل شناخته شده که ۷ گونه آن ناقل بیماری هستند. پشه‌های آنوفل بیشترین زمان خونخواری را در شب انجام می‌دهند.
پیام طبرسی، متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ عفونت در نقص ایمنی در آستانه ۲۵ آوریل مصادف با ششم اردیبهشت گفت: مالاریا را یک بیماری انگلی شایع در جهان برشمرد که حذف آن یکی از اهداف سازمان جهانی بهداشت است.
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت شیوع مالاریا در ایران گفت: این بیماری در سالهای دور شیوع گسترده‌ای در کشور داشت، اما با بهبود وضعیت بهداشت در مناطق روستایی و آندمیک مالاریا و تلاش کارشناسان بهداشت محیط و شبکه‌های بهداشتی در سالیان اخیر تا آستانه ریشه کنی مالاریا پیش رفتیم.
طبرسی افزود: بیماری مالاریا جزو بیماری‌های بومی محسوب می‌شود، اما به مناطق خاصی اختصاص دارد.
به گفته وی روند ریشه کنی مالاریا در چند سال گذشته به دلیل همسایگی با کشور‌های مالاریا خیز در حاشیه جنوب شرقی کشور (افغانستان و پاکستان)، شیوع کرونا و اختصاص تمام ظرفیت شبکه‌های بهداشتی به کنترل کرونا دچار اختلال شد به نحوی که امسال آمار مبتلایان به مالاریا افزایش داشته است.
این متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه خاطرنشان کرد: به طور کلی مالاریا در ایران در یک وضعیت کنترلی نسبتا خوبی قرار دارد، اما در برخی مناطق به خصوص مناطق جنوب شرقی متاسفانه شاهد افزایش موارد ابتلا در یکسال گذشته بودیم که وزارت بهداشت در تلاش است بیماری را در آن مناطق کنترل کرده و در راستای ریشه کنی و حذف بیماری گام بردارد.
وی با بیان این که مالاریا انواع مختلفی دارد، ویواکس و فالسیفارم را دو نوع مهم آن عنوان کرد که ویواکس معمولا باعث بروز بیماری خفیف تری می‌شود، اما فالسیفارم معمولا باعث ایجاد بیماری خیلی شدید و حتی گاهی کشنده می‌شود.
روش انتقال بیماری
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به انتقال مالاریا از طریق پشه آنوفل گفت: پشه آنوفل در آب‌های راکد و مناطقی که دارای وضعیت نامناسب بهداشتی هستند تکثیر می‌یابد.
وی افزود: پس از گزش فرد مبتلا به مالاریا توسط پشه آنوفل، انگل بیماری وارد بدن پشه می‌شود و این پشه با گزش سایر افراد می‌تواند بیماری را به آنان منتقل کند و به این ترتیب باعث گسترش بیماری شود.
طبرسی خاطرنشان کرد:انتقال بیماری فقط از طریق پشه آنوفل است و فرد به فرد صورت نمی‌گیرد. به این معنا که در مناطقی که این پشه وجود ندارد حتی اگر فرد مبتلا به مالاریا وجود داشته باشد بیماری منتقل نمی‌شود.
طبرسی، مناطق آندمیک مالاریا در ایران را محدود به استان‌های جنوب شرقی کشورهم مرز با افغانستان و پاکستان برشمرد که شیوع و عدم کنترل مناسب مالاریا در این کشور‌ها و وجود مراودات با ایران باعث انتقال مالاریا در استان‌های جنوب شرقی کشور شده است.
به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی در سایر نقاط کشور انتقال محلی مالاریا نداریم و اکثر موارد بیماری در استان‌های جنوب شرقی کشور و مسافران به این استان‌ها مشاهده می‌شود. برخی مبتلایان نیز سابقه سفر به کشور‌های مالاریاخیز نظیر کشور‌های آفریقایی، هند، پاکستان و... داشتند و در بازگشت به میهن دچار علایم بیماری شدند.
علایم بیماری
این استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علایم بیماری مالاریا را شامل تب، لرز و تعریق برشمرد و گفت: مسافرانی که به مناطق مالاریاخیز عزیمت کردند اگر در بازگشت دچار علایمی نظیر تب، لرز و تعریق شدند در اسرع وقت باید به مراکز بهداشتی یا پزشک متخصص عفونی مراجعه کنند تا از نظر مالاریا مورد بررسی قرار گیرند.
تشخیص
به گفته طبرسی تشخیص دقیق بیماری از طریق آزمایش خون، تهیه لام خون محیطی و مشاهده اجزای انگل در آزمایشگاه انجام می‌شود. در مراکز بهداشت نیز تست سریع مالاریا برای تشخیص بیماری انجام می‌شود.
درمان
این متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به وجود درمان‌های موثر برای مالاریا تاکید کرد: در صورت تشخیص زودرس، بیماری بدون عارضه درمان می‌شود، اما حتما دوره درمان باید تکمیل شود.
به گفته وی درصورت عدم شناسایی به موقع، شدید شدن بیماری و افزایش میزان درصد انگل در خون فرد متاسفانه بیماری خطرناک و کشنده شده و با عوارض زیادی همراه خواهد بود.
پیشگیری
این استاد دانشگاه تاکید کرد: افرادی که از مناطق غیرآندمیک به مناطق آندمیک مالاریا سفر می‌کنند باید نکات ایمنی و حفاظتی را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری رعایت کنند.
پیام طبرسی به افرادی که قصد سفر به استان‌های جنوب شرقی ایران و یا کشور‌های مالاریاخیز دارند تاکید کرد قبل از سفر به این مناطق می‌توانند با رعایت چند نکته مهم و ساده از ابتلا به مالاریا پیشگیری کنند.
وی خاطرنشان کرد: این افراد با هماهنگی مراکز بهداشتی می‌توانند داروی پیشگیری از ابتلا به مالاریا مصرف کنند.
طبرسی استفاده از محافظ‌های فیزیکی، پشه بند، پماد‌های دفع کننده پشه، توری برای پنجره و درها، استفاده از پوشش برای مناطقی از بدن که در معرض گزش پشه است را از جمله نکاتی برشمرد که می‌توانند خطر گزش پشه آنوفل و ابتلا به بیماری را کاهش دهند.
طبرسی کنترل مالاریا را وابسته به وضعیت بهداشتی محیط دانست و یادآور شد که هرچه تلاش شهرداری‌ها و متولیان بهداشت محیط جامعه در راستای بهبود وضعیت بهداشتی محیط بیشتر باشد، منجر به کاهش مخزن‌های این پشه خواهد شد و در نتیجه کنترل و ریشه کنی بیماری مالاریا موفق ترخواهد بود.
منبع: خبرگزاری فارس
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد