ایرانیانی که درخت را محترم شمردند/ رد سروناز از کاشی تا قالی
تاریخ انتشار: ۱۵ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۱۴۹۴۷۴
خبرگزاری مهر- گروه استانها: ۱۵ اسفندماه در تقویم بهعنوان روز درختکاری ثبتشده است. روزی که در آن بهطور نمادین در رسانهها و توسط مسئولان درختانی کاشته میشود و بعد از برپایی این مراسم، دیگر کمتر خبری از نگهداری آنان به گوش میرسد تا سال بعد که درختی کاشته شود و این سنت حداقل در مقام حرف باقی بماند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سنت درختکاری و کاشت درخت در فرهنگ ایرانیان از پشتوانه فرهنگی قوی برخوردار است و تاریخ و شواهد نشان میدهد ایرانیان از زمانهای باستان برای درختکاری اهمیت زیادی قائل بودند و بعد از اسلام نیز این سنت حسنه در فرهنگ ایران توصیه و به جد دنبال شده است.
استان فارس نیز با استناد به منابع از استانهایی بوده است که مردم آن از دیرباز به درخت و درختکاری اهمیت میدادند و این علاقه، شیراز را به شهر گل و گیاه مشهور کرده است.
پژوهشگر فرهنگ و زبانهای باستانی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ایرانیان در مورد درخت و ارتباط با درخت، گستره فرهنگی پر پیشینهای دارند بهطوریکه در سرزمین ایران ارتباط با مفهوم درخت و کشت و کار، هم در فرهنگ اساطیری و هم در دورههای مختلف تاریخی مشاهده میشود.
مجتبی دورودی در مورد باورهای ایرانیان در مورد درختکاری گفت: در باور مردم ایران، برخی درختان بسیار مهم هستند مثل درخت «کنار» یا درخت سدر و درخت گز که برای مردم ایران اهمیت زیادی داشتند.
وی گفت: در سال ۲۰۱۱ تعداد دوازده باغ در یونسکو به ثبت رسیده که به آنها باغ ایرانی میگویند و ساختار منحصربهفردی دارند که مختص ایران است و بهعنوان باغهای ایرانی ثبتشدهاند.
این پژوهشگر فرهنگ و زبانهای باستانی افزود: باغهای ایرانی سه طراحی خاص دارد، جوی آبی از آن میگذرد، دیوار و عمارتی بلند دارند و استخر وسط باغ که این طراحی برای پژوهشگران خارجی منحصربهفرد است.
دورودی تصریح کرد: ما در واژههای ایران باستان واژه پردیس به معنی باغ را داریم که به بهشت اطلاق میشود.
این پژوهشگر فرهنگ و زبانهای باستانی ایران گفت: در مطالب تاریخی مورخان بسیاری اشاره کردند که شاهان هخامنشی به درختکاری اهمیت میدادند و قصرهایشان را در میان باغات محصورشده برپا میکردند و سند آرامی از داریوش نیز بهدستآمده که به ساتراپ مصر گفته است که باید درخت کاشته و بیابانها به مکانی باشکوه تبدیل شوند.
درودی گفت: وقتی در آثار و بناهای ایرانی و تخت جمشید وارد میشویم کنگرهها و دیوارهای گل نیلوفر و نخل دیده میشود و تعامل ایرانیها با این مسائل نشان داده میشود.
وی گفت: در استان فارس و در «مسجد نو» درختی وجود داشت به نام درخت «چه کنم» که خیلی بزرگ بوده و وقتی کسی به مشکل برمیخورده پای درخت مینشسته و دیگران میفهمیدند این فرد به مشکل خورده است.
دورودی افزود: در استان فارس درخت سرو کوه استخر مربوط به دوران هخامنشی را نیز داریم که مردم محلی به آن اعتقاددارند.
این پژوهشگر زبانهای باستانی بیان کرد: هخامنشیان به درختکاری ازجمله کاشت به سرو کوهی اهمیت میدادند، هخامنشیان از آن زمان بذر درخت سروناز را در شیراز پراکنده کردند که امروزه به ما رسیده یا در استهبان در کوههای استهبان انجیر کاشته میشده است و باغبان ایرانی با مراقبت، کوه بزرگی را زیر کشت میبردند و آن را پرورش میدادند.
دورودی ادامه داد: در دوره ساسانی باغ سازی ادامه پیدا میکند و پادشاهان اموی در ساخت باغهای خود از باغ ساسانی تقلید میکنند و این گسترش فرهنگ درختکاری در دوره ساسانی را در نقش ظروف، پارچههای ساسانی، متون و نقوش ساسانی میتوانیم ببینیم.
درختکاری در دوره اسلامی
پژوهشگر فرهنگ و زبانهای باستانی ایران در مورد گسترش فرهنگ درختکاری در دوره اسلامی گفت: توجه به درختکاری در دوره اسلامی و در باغهای صفوی در اصفهان خود را نشان میدهد.
دورودی افزود: بعد از اسلام در شاخصهای هنر، چهره ملاک خود را از دست میدهد و نقوش اسلیمی جایگزین آن میشود و بهوفور از نقوش درختان استفاده میشود بهطوریکه در کاشیکاریها انواع نقوش درخت و حجم نقوش گیاهی و درختی مشاهده میشود.
وی گفت: در دوره اسلامی سرو نقش محکم خود را حفظ میکند و در دوران اسلامی در قالیها نیز نمود پیدا میکند و این نشان از اهمیت ایرانیان به درخت است.
این پژوهشگر بیان کرد: بهطورکلی باید گفت در دوران صفوی، درختکاری از اهمیت خاصی برخوردار میشود.
بنابراین گزارش، در گذر و بررسی منابع مکتوب میتوان به نقش بسیار بااهمیت درختکاری از اسطوره تا دوره اسلامی پی برد اما بهمرورزمان و در عصر حاضر و ساختوساز و مدرنیته شدن زندگی بشر این سنت کمرنگ و حتی نادیده گرفتهشده بهطوریکه شاهد هستیم نهتنها درختکاری در دنیای مدرن امروز انجام نمیشود بلکه گروهی سودجو، کمر به ساقط کردن درختان موجود نیز گرفتهاند که با عملی شدن آن زندگی و سلامت مردم جامعه نیز دچار تهدید شده است.
باوجود پیشینههای عمیق ایرانیان و بهخصوص مردم استان فارس برای نگهداری و گسترش درختکاری انتظار مردم از مسئولان این است که این سنت را در این استان با توجه به علاقه مردم به درختکاری موردتوجه قرار دهند.
کد خبر 4870020منبع: مهر
کلیدواژه: روز درختکاری تمدن ایران باستان شیراز ویروس کرونا انتخابات 98 بوشهر ایلام مجلس شورای اسلامی سیلاب گرگان تعطیلی مدارس انتخابات مجلس شورای اسلامی قزوین شهرکرد بارش باران شیراز بیرجند دوره اسلامی استان فارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۱۴۹۴۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امروز، روز شیراز؛ شهر شعر و هنر و حافظ
امید جهانشاهی ؛ عصر ایران - امروز روز شیراز است، شهر حضرت ناز، حافظ شیراز، حافظه ی تاریخی ایرانیان برای خواستن زندگی. شهر عشق و نسیم و عطر بهار نارنج و باغ های دل باز: عفیف آباد و جنت و نارنجستان و دلگشا و ارم. شهر سعدی، شهر حضرت شعر. مهد فرهنگ و هنر؛ خال لب هفت شهر. قهوه شیرازی، سالاد شیرازی، کلم پلو؛ آیین خوان و خوراک خواستنی.
اگرچه تخت جمشید نشانه روشنی از سابقه تمدن در این منطقه است اما دیرینه شیراز به گواهی کشفیات باستان شناسی سال 1395 در تپه چهار هکتاری پوستچی به هفت هزارسالگان می رسد. نام باستانی آن، تیرازیس بوده است.
شیراز در درازنای تاریخ از جمله مناطق امن بوده است و از همین رو در دوران های مختلف چه پیش از اسلام و چه پس از آن،از قطب های فرهنگ و هنر ایران زمین بوده است. به قول سعدی: «شهرها همه بازند و شیراز شهباز»
اگرچه از دوره های مهم تاریخی، یادگاری هایی در شیراز می توان یافت. عمارت باغ ارم یادگار دوران قاجار است با آن نقاشی های رنگ روغن، منبت کاری های روی درها و گچ بری ها و کاشی کاری های نما.
اما بسیاری بناهای فاخر امروز شیراز مربوط به دوران کریم خان زند است مثل بازار وکیل، حمام وکیل و ارگ کریم خان که محل حکومت او بود و پس از او نیز دارالحکومه امرای فارس شد. کریمخان زند را بهترین پادشاه ایران بعد از حمله اعراب دانسته اند. او از افسران شجاع سپاه نامدار نادرشاه بود که پس از مرگ وی به ایل خود برگشت. محبوبیت کریمخان زند که خود را وکیل رعایا می نامید در تاریخ ایران بینظیر است.
آنچه کریمخان را ستایشبرانگیز کرد مردمداری، دادگری و سخاوتش نسبت به زیردستانش بود. از سخاوتمندی کریمخان بسیار گفتهاند. در رستمالتواریخ آمده است که وقتی کریمخان جایی را که فتح میکرد غارت نمیکرد و میکوشید حقوق سربازانش را بدهد. وقتی دیوار شهر شیراز را دوازده هزار کارگر میساختند، هنگام حفاری سکههای اشرفی فراوانی یافت شد. او به جای مصادرۀ سکه ها و به جیب زدن آن (به نام دولت و به کام خود)، سکهها را میان همان کارگران تقسیم کرد.
شیراز در دوره ای شهره به مکتب نگارگری بود و در دورانی مشهور به دارالعلم. در دوران عضدالدوله دیلمی، چنان کتابخانه بزرگی داشت که از همه علوم و فرهنگ آن روز نشانی از ان می شد جست و گواهی از جایگاه شیراز در تاریخ فرهنگ ایران دارد. صنعت کتاب سازی و کتاب آرایی از صنایع تاریخی این شهر بوده است. از همین رو، سعدی در حق شیراز گفته است: «چه شام و چه مصر و چه بّر و چه بحر؛ همه روستایند و شیراز شهر.»
تعین روزی به نام شهری را باید غنیمت شمرد برای شناخت و ستایش شهرها و توجه به توسعه آنها مبتنی بر طبیعت و سرشت تاریخی شان.
چه شد اصفهان که روزگاری شهری جهانی بود و شهره به زیبایی و شکوه و صنایع مختلف و صادرات ابریشم به اروپا داشت، و مستشرقین بسیار تحسینش می کردند به جای اینکه امروز قطب گردشگری ایران باشد، حالا درگیر فاجعه فرونشست است و آلودگی.
چرا هر ساله در نوروز حدود دومیلیون نفر بی اعتنا و بی تفاوت از کنار خوی رد می شوند تا به ترکیه بروند برای خرید، کنسرت و یا به اصطلاح خوش گذراندن که البته گاهی می شود تجمع اعتراضی «پول ما را پس بده» در مقابل هتل آنتالیای ترکیه. این حق شهر قدیمی و پر آوازه خوی نیست با این همه ظرفیت.
شهری که از دوران سلجوقیان بواسطه قرار داشتن در جاده ابریشم یکی از مراکز تجارت و رونق و مهد تمدن بوده است و امروز نیز آکنده از جاذبه های طبیعی و تاریخی و قابلیت های تفرج گاهی و تجارت و ظرفیت های توسعه است، نباید بین راهی خیل مسافران عازم وان و انتالیا باشد که چند دهه است به نوایی رسیده اند از صدقه سری مسافران ایرانی. «تفو بر تو ای چرخ گردون تفو»
براستی چرا برای زیبایی و شیکی روی برخی تیشرت ها و لباس ها به زبان انگلیسی درج می کنند پاریس و لندن. دریغ آنجاست که حتی تولیدکننده ایرانی برای ارزشمند و به زبان امروز باکلاس کردن محصولش این کار را می کند. این نشانه فقدان اعتماد به نفس ملی است. نشانه اینکه هیچ چیز به اندازه ایران غریب نبوده است. روزهای شهرهایمان را بزرگ و باشکوه برگزار کنیم برای اعتماد به نفس ملی و برای هویت ملی.
به این کلیشه های تحقیرآمیز در مورد شهرهایمان پایان دهیم. به این خود تحقیری بی بنیاد پایان دهیم. قزوین از مظاهر تمدن ایرانی است. پایتخت خوشنویسی ایران است. موزه بزرگ قزوین و خیابان سپه که اولین خیابان ایران است، گواهی بر ارزشمندی این شهر ریشه دار و اصیل فرهنگی دارد. در وصف قزوین همین بس که از حیث تعدد آثار تاریخی در یک شهر، در ایران و حتی جهان دارای جایگاه است. تبریز و اصفهان و یزد و اهواز و قزوین و سنندج را آن گونه که باید و شایسته است توصیف کنیم و به آنها ببالیم. اگر ایران را گرامی می داریم، اجزایش همین شهرهاست: لبت شیراز و چشمت اصفهان و خنده ات گیلان پر از مستی و راز و شوق هستی، روح ایمانم! (حمیدرضا گلشن) از این منظر، روز شیراز روزی خاص تنها مربوط به شهر شیراز نیست. روز ملی ایران برای تکریم شعر و فرهنگ و هنر و حافظ و یک تاریخ پر از شکوه و زیبایی است از جمله دوران کریم خان زند.
روز تبریز، یک روز ملی است برای درود ایران به خروش غرور آفرین مشروطه خواهی، به پرچم های سرافراز غیرت: ستارخان و باقرخان.
روز یزد، روز اعتدال است و نجابت و مدارای ریشه گرفته از افق های باز کویر.
روز رشت بهانه ستایش تجدد و فرهنگ است.
برای خلاصی از باستان گرایی به مثابه ستایش ایرانیتی انتزاعی و نمایشی، باید به شناخت و ستایش شهرها پرداخت. هر شهر پنجره ای است به شناخت ایران. هر شهر حس و بو و رنگی است از رنگین کمان درخشان ایران. شیراز سبک بال و همه ناز و عاشق و معتدل هم بخشی از ویژگی ایران است. کانال عصر ایران در تلگرام