به نقل از «خبرآنلاین»

مبارزه با جهل دینی؛ در نقد روش‌های خرافی برای درمان بیماری کرونا

تاریخ انتشار: ۱۵ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۱۵۵۴۱۵

در اسلام اهمیت فوق‌العاده‌ای به فکر کردن و اندیشیدن داده می‌شود. کلمه عقل ۴۹ بار در ۴۹ آیه قرآن آمده است. در آیات مختلف ازجمله در سوره بقره به اهمیت و لزوم اندیشیدن پرداخته شده است. از جمله در: «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَکُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿بقره-٤٤﴾ آیا مردم را به نیکی فرمان می‌دهید و خودتان را فراموش می‌کنید؟ حال آنکه کتاب (مقدس) می‌خوانید، مگر نمی‌اندیشید؟» بدین ترتیب خطاب به اهل کتاب می‌گوید که خواندن کتاب مقدس کافی نیست و بدون اندیشیدن بلا اثر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یا: «کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿بقره- ۲۴۲﴾ خداوند بدینسان نشانه‌های خود را برای شما تبیین می‌کند، برای آنکه بیاندیشید.» نشانه‌های خدا روی زمین را برای اندیشیدن اعلام می‌کند.  در علم کلام (علم تبین اصول عقاید دینی) روش‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود. یکی از مهنترین این روش‌ها، روش عقلی است. در روش عقلی برای مباحث اعتقادی برای تبیین و اثبات آموزه‌های اعتقادی و دفاع از آنها از تفکر عقلی استفاده می‎شود. پیش‌فرض این روش آن است که متکلم، عقل را به منزله ابزاری مستقل برای کسب معرفت بشناسد؛ یعنی از نظر معرفت‌شناسی توانایی عقل را در کسب معرفت بپذیرد، و از جنبه شرعی نیز به حجیت عقل معتقد باشد. بر این اساس حس‌گرایان و ظاهرگرایان، روش عقلی را در الهیات و کلام قبول ندارند. در جهان اسلام، اهل حدیث از اهل سنت و اخباری‌های شیعه به روش تفکر عقلی در علم کلام و دین‌پژوهی اعتقاد نداشته‌اند. آنان تأویل ظواهر دینی را نیز مجاز نمی‌دانند. گروهی از اهل حدیث در اینباره راه افراط را برگزیده، در جمود بر ظواهر آیات و روایات تا آنجا پیش رفتند که به تجسیم و تشبیه گراییدند، و گروهی دیگر، راه توقف و تفویض را برگزیدند و فهم این گونه ظواهر را به شارع واگذاشتند. ولی اکثر مذاهب و فرقه‌های کلامی اعم از شیعی و سنی، روش تفکر عقلی را به رسمیت شناخته‌اند؛ اگرچه در میان آنان نسبت به قلمرو و حد و مرز آن دیدگاه‌های متفاوتی یافت می‌شود. شیخ مفید، سیدمرتضی، شیخ طوسی (۹۹۵ م-۱۰۶۸ م) (از متکلمان برجسته شیعه)، امام‌الحرمین جوینی، قاضی ابوبکر باقلانی، و عبدالقاهر بغدادی (از متکلمان برجسته اهل‌سنت) همگی بدون ورود به بحث‌های فلسفی به شدت پایبند به روش تفکر عقلی بوده‌اند (سلیمانی بهبهانی و آسیابان‌ها، بررسی روش عقلی فلسفی در مکتب کلامی معتزله، اشاعره و امامیه، فصلنامه کلام اسلامی، پائیز ۱۳۹۵). سید مرتضی (۹۶۶ م-۱۰۴۵ م) از مهمترین علمای عقل‌گرای عالم شیعی است که مخالفت جدی با سطحی نگری و قشری‌گری دارد. وی فقیه و متکلم امامی دوره آل بویه بود. سید مرتضی و برادرش سید رضی(شریف رضی، جامع نهج البلاغه) امیر الحاج و قاضی بودند. سید مرتضی بر حجیت عقل در عقاید و مباحث کلامی تأکید داشته و علاوه بر آن، در اندیشه‌های فقهی خود نیز رویکردی عقل‌گرایانه داشته است. وی از پیشگامان روش اجتهادی در فقه شیعه دانسته شده است که بر خلاف اخباریان، در استنباط احکام از ادله عقلی بهره می‌برد. آثار بسیاری در فقه، اصول فقه، تفسیر قرآن از او بر جای مانده است. سید مرتضی همانند استادش شیخ مفید(۹۴۸ م- ۱۰۲۲ م)، حجیت خبر واحد را قبول نداشت. یک نکته مهم در رفتار‌های موهن در اماکن متبرک شیعیان، در روز‌های اخیر، و پس از همه‌گیری کرونا ویروس، خرافات و پیروی از خرافات دینی است. مساله مبارزه با خرافات و جهل دینی، در طول تاریخ همواره دغدغه امامان شیعه و علمای اسلامی بوده است. خرافات مرتبط با طبابت و درمان بیماری‌ها در دوره صفویه(قرن‌های ۱۶ تا ۱۸ م) بسیار رایج بوده است. یکی از این مصادیق که با اعتقاد به تقدیس پادشاهان همراه بوده است، باور به توانایی شاه در درمان بیماری‌ها‌ست. انگلبرت کمپفر(۱۶۵۱ م. – ۱۷۱۶م.) پزشک و طبیعی‌دان آلمانی که به واسطه سفر جهانگردی‌اش به روسیه، ایران، هند، آسیای شرقی و ژاپن در بین سال‌های ۱۶۸۳ تا ۱۶۹۳ مشهور است، در سفرنامه خود در ایران عصر شاه سلیمان اول صفوی می‌گوید «برای آنکه علاج فوری حاصل شود، بیمار باید از آبی که به نحوی از این تشعشع(وجود شاه) نیرو گرفته باشد، بنوشد. خواه اینکه شاه این آب را برای شستن دست‎ها‌ی خود به کار برده باشد، خواه اینکه انگشت‌ها‌ی خود را در آن فرو کرده باشد و خواه اینکه آب به نحوی با وی تماس یافته باشد.(کمپفر، ۱۳۶۰: سفرنامۀ کمپفر: خوارزمی: ۱۵). خرافه در لغت به معنای زوال خرد و یا کلام و سخن دروغ و ناصوابی است که به صورت خنده‌‏دار درآمده است. علامه طباطبایی(فیلسوف برجسته مسلمان معاصر، ۱۲۸۱ ش-۱۳۶۰ ش) سخن و اعتقاد بدون دلیل و غیرمستند به علت را خرافه می‌داند. ایشان، پاره‏ای اقوال و احتمال‎هایی را که مفسرین داده‏‎اند، خرافه‌‏گویی می‌‏داند. معنای خرافه دینی رفتار، گفتار، اعتقاد، معارف و احکام، ایمان و تجربه دینی بدون دلیل و علت، برهنه از حقیقت و واقعیت، معارض و منافی با خرد سلیم بشری، اثبات‌‏ناپذیر و غیرمستند و متعارض با مبانی و اصول قوانین دینی و ناسازگار با مقاصد و گوهر دین.(سید حسین همایون مصباح نشریه حوزه، ۱۳۸۸: نقش عالمان شیعه در خرافه زدایی در تاریخ معاصر). در تاریخ اسلام، پیامبر اکرم(ص) تلاش می‌کرد عقلانیت مبتنی بر رشد را محور عمل قرار دهد و فرهنگ سیاسی جامعۀ واپسگرا و درمانده را از بین ببرد و به جای آن فرهنگ جدید و راستین را به ارمغان آورد. جامعۀ اسلامی دوران پیامبر اکرم(ص) نمونۀ بارز پیاده‌شدن عقلانیت مبتنی بر رشد بود. رسول اکرم‌(ص) از بدو بعثت برای پاکسازی فرهنگ و اندیشه‌ها‌ی دینی از اوهام و خرافات، مبارزه‌ای جدی را شروع کردند. این مبارزات به دو شکل انجام گرفت: اول، بالابردن سطح معلومات فکری مردم تا بتوانند درست فکر کنند و بیندیشند و خرافه را از حقیقت تشخیص دهند. خداوند در آیۀ ۱۵۷ سوره اعراف می‎فرماید: «الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» یعنی: کسانی که از فرستاده و پیامبر امی پیروی می‌‏کنند، که نام او را در تورات و انجیل که در نزدشان است، نوشته می‏‌یابند، اوکه آنان را به نیکی فرمان می‏‎دهد و از ناشایستی باز می‌‏دارد، و پاکیزه‌‏ها را بر آنان حلال و پلید‌ها را حرام می‏‌دارد، و از آنان احکام پررنج و مشتقی را که، چون زنجیر به گردن خود نهاده‌اند بر می‌‏دارد، و کسانی که به او ایمان آورده و او را گرامی داشته و یاری کرده‌‏اند و از نوری که همراه او نازل شده پیروی می‏‌کنند، اینان رستگارند(۱۵۷). دربارۀ بیان رسالت پیامبر(ص)، آمده است: «وَ یَضَعُ عَنهُم إِصرَهُم وَ الأَغلاَلَ الَّتِی کَانَت عَلَیهِم: و احکام پررنج و مشتقی را که، چون زنجیر به گردن خود نهاده‌اند، از آنان برمی‌دارد و دین آسان و موافق فطرت برای خلق می‌آورد». «اصر» به معنی نگهداری و محبوس‌کردن است و به کار سنگینی می‌گویند که انسان را از فعالیت بازمی‌دارد. یکی از مصادیق بارز «اصر» در عرب جاهلی خرافات بود که تعقل را محدود و جمود فکری آن‌ها را بیشتر می‌کرد. رسول اکرم(ص) یکی از برنامه‌ها‌ی تبلیغی اسلام را مبارزه با خرافات و اوهام‌پرستی تعیین کرد. دوم، راه عملی پیغمبر اسلام در مبارزه با خرافات بود. رسول خدا(ص) در هر موقعیتی که خرافه‌ای را مشاهده می‌کرد، از کنار آن نمی‌گذشت بلکه وارد عمل می‌شد تا خرافه‌پرستی را از میان بردارد.(افشانی، ع. ۱۳۹۱ خرافه و جامعۀ دینی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. ۱۳۹۱: ۷۱).
  * استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم  * منتشر شده در خبرگزاری ایکنا کد خبر 1361003

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: مهدی زارع خرافه دین ویروس کرونا سید مرتضی تفکر عقلی روش عقلی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۱۵۵۴۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علائم فشار خون بالا را بشناسید

به گزارش خبرآنلاین، متخصص بیماری‌های قلب و عروق، فشار خون بالا را به علت نداشتن علامت اختصاصی، قاتل خاموش خواند و گفت: نشانه‌هایی ممکن است در برخی بیماران دیده شود که از جمله آن می‌توان به سردرد، تپش قلب، احساس فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع، استفراغ، سرگیجه، تاری دید، گرگرفتگی و قرمزی صورت و خون ریزی بینی یا چشم اشاره کرد.

فارس در گزارشی نوشت: پرفشاری خون به معنای بالا بودن میزان فشاری است که بر اثر برخورد خون به دیواره‌ سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود. سرخرگ‌ها، رگ‌هایی هستند که خون را از قلب به تمام اعضای بدن می‌رسانند. میزان فشار خون، با دو عدد مشخص می‌شود. فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) نشان دهنده‌ فشار وارد شده به دیواره‌ی سرخرگ‌ها در هنگام انقباض قلب است و فشار خون دیاستولیک (عدد پایینی) نشان دهنده‌ فشار وارد شده به دیواره سرخرگ‌ها در هنگام آزاد شدن عضلات قلب (بین هر ضربان قلب) است.

بالا بودن فشار خون باعث بروز عوارضی مانند بیماری قلبی، نارسایی کلیوی، تصلب شرایین، آسیب‌های چشمی و سکته مغزی می‌شود.فشار خون در حالت طبیعی باید کمتر از ۱۲۰/۸۰ باشد. در صورتی که فشار خون بین ۱۲۰/۸۰ تا۱۳/۹۹ باشد، شخص در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارد و فشار خون ۱۴۰/۹۰ و بالاتر نشان دهنده ابتلا به بیماری پرفشاری خون است. در دوران بارداری نیز فشار خون بارداری ، به طور طبیعی، باید کمتر از ۱۲۰/۸۰۰ باشد.

بالا بودن فشار خون باعث بروز عوارضی مانند بیماری قلبی، نارسایی کلیوی، تصلب شرایین، آسیب‌های چشمی و سکته مغزی و آسیب به مغز می‌شود.چه افراد بیشتر در معرض پرفشاری خون هستند؟افزایش فشار خون در بین افراد بالاتر از ۴۵ سال متداول است. در این بین سهم مردان بیش از زنان است. این آمار در افراد بالای ۶۵ سال به عکس است به نحوی که زنان بیشتر تحت تاثیر پرفشاری خون قرار می گیرند.

مریم طاهرخانی، فلوشیپ اقدامات مداخله‌ای قلب و عروق و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، فشارخون بالا را عامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و مرگ و میر دانست.

طاهرخانی، تنها راه تشخیص پرفشاری خون را، اندازه گیری آن با دستگاه‌های فشارسنج عنوان کرد و افزود: افراد می‌توانند برای اندازه‌گیری فشارخون به مطب پزشک مراجعه کنند، یا به کمک دستگاه هولتر فشارخون در خارج از مطب و در یک بازه زمانی طولانی مدت فشارخون خود را پایش کنند، همچنین امکان اندازه‌گیری فشار به کمک دستگاه‌های ترجیحا اتوماتیک در منزل نیز وجود دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی اظهار کرد: توصیه می‌شود از فشارسنج‌های بازویی استفاده شود و فرد حتما پنج دقیقه به حالت نشسته و در حالت استراحت قرار گیرد، علاوه بر این، افراد باید توجه داشته باشند تا نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار، ورزش نکنند و چای و قهوه نیز ننوشند.

وی درباره نحوه اندازه‌گیری صحیح فشار خون، عنوان کرد: فشارخون باید دو یا سه بار گرفته شود؛ میانگین دو عدد نزدیک به هم، فشارخون بیمار را نشان می‌دهد ضمنا بهتر است از هر دو دست فشار گرفته شود و اگر فشار دو دست با یکدیگر مغایرت داشت، معیار، دستی است که فشار بالاتری دارد.

کاهش ۲۵ درصدی ابتلا به فشارخون تا سال ۲۰۲۵ با تشخیص زودهنگام و کنترل به موقع

طاهرخانی، افزود: اتحادیه جهانی فشارخون بالا (World Hypertension organization)، فشار بزرگتر مساوی ۱۴۰ روی ۹۰ میلی متر جیوه را پرفشاری خون تعریف کرده است؛ بنابراین اگر فشار فردی در منزل بزرگتر مساوی ۱۳۵ روی ۸۵ میلی متر جیوه بود، باید به پزشک مراجعه کند، البته تشخیص فشارخون بر اساس یک بار اندازه گیری داده نمی‌شود.

فلوشیپ اقدامات مداخله‌ای قلب و عروق دانشگاه با اشاره به اینکه درمان فشارخون در افراد به تشخیص پزشک به طور معمول پس از دو تا سه بار ویزیت پزشک به فاصله یک تا چهار هفته و یا اندازه گیری فشارخون با هولتر، آغاز می شود، گفت: البته اگر فشارخون در رنج خطر باشد و عوارض ناشی از فشارخون در ارگان‌های حیاتی دیده شود، باید در همان ابتدا درمان شروع شود

عضو هیأت علمی دانشگاه، تصریح کرد: بنا به توصیه اتحادیه جهانی فشارخون بالا، افراد بالغ بالای ۱۸ سال باید غربالگری فشارخون شوند؛ به این ترتیب که افراد ۱۸ تا ۳۹ سال هر سه تا پنج سال باید فشارشان را اندازه بگیرند و اگر در حد نرمال بود، سه تا پنج سال بعد، مجدد ارزیابی کنند.

وی ادامه داد: این افراد اگر به علت وزن بالا (توده بدنی ( BMI) بالاتر از ۲۵)، یا ماکسیمم فشار بین ۱۳۵ تا ۱۳۹ و مینیمم فشار ۸۵ تا ۸۹ میلی متر جیوه در معرض ابتلا به فشارخون بالا هستند، باید به صورت سالانه پایش شوند، افراد بالای ۴۰ سال نیز باید هرسال فشارخون خود را اندازه‌گیری کنند.

طاهرخانی با بیان اینکه فشار خون بالا سالانه بیش از ۱۰ میلیون مرگ و میر را به خود اختصاص می‌دهد، به راه‌های پیشگیری از فشار خون در افراد اشاره کرد و گفت: حفظ وزن مطلوب، اصلاح سبک زندگی، پرهیز از رژیم غذایی ناسالم مثل مصرف غذاهای سرخ کردنی، چرب، آماده و کنسروی، حذف اسیدهای چرب ترانس، خودداری از مصرف الکل و دخانیات و پرهیز از مصرف نمک بیش از یک قاشق چایخوری از جمله اقداماتی است که در راستای پیشگیری از ابتلا به پرفشاری خون بسیار کمک کننده خواهد بود.

متخصص بیماری‌های قلب و عروق با اشاره به اینکه هدف سازمان بهداشت جهانی، کاهش ۲۵ درصدی ابتلا به فشارخون بالا تا سال ۲۰۲۵ است، بیان کرد: این مهم با تشخیص زودهنگام و کنترل به موقع بیماری امکان پذیر است، یکی از اقدامات در این راستا، کنترل فشارخون بیمارانی است که به هر بهانه‌ای به مراکز درمانی و کلینیک‌ها مراجعه می‌کنند، بسیج عمومی و راه‌اندازی کمپین‌های اطلاع رسانی اهمیت فشارخون و تشخیص و درمان به موقع آن، می‌تواند در افزایش سواد سلامت مردم نیز موثر باشد.

فشارخون بالا قابل درمان نیست، فقط کنترل می شود

طاهرخانی، تصریح کرد: بعد از تشخیص، درمان مناسب و کافی منجر به کاهش خطرات حمله قلبی و عروقی خواهد شد، اما مشکل اصلی برای کنترل فشارخون، عدم پذیرش بیماران است؛ علی رغم پیشرفت‌های بسیار در حوزه درمان، اغلب بیماران یا داروهایشان را مرتب مصرف نمی‌کنند، یا تصور می‌کنند پرفشاری خون قابل درمان است و با کاهش فشار ناشی از درمان، بلافاصله دارو را قطع می‌کنند، این آگاهی باید به بیمار داده شود که فشارخون یک بیماری قابل کنترل است، نه قابل درمان؛ این کنترل هم به روش دارو درمانی انجام می‌شود.

متخصص بیماری‌های قلب و عروق دانشگاه اظهار کرد: خط اول درمان پرفشاری خون می‌تواند از گروه دیورتیک‌های تیازیدی، کلسیم بلاکرها، مهارکننده آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACE-inhibitor) یا داروهای مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) باشد.

طاهرخانی درباره مزایای داروهای ترکیبی نیز عنوان کرد: داروهایی که از ترکیب دو یا سه نوع دارو تولید می‌شوند، قابل استفاده به صورت یک بار در طول روز هستند و برای کنترل فشارخون بسیار موثر عمل می‌کنند. همین ویژگی داروها موجب کاهش احتمال فراموشی مصرف و یا عدم مصرف می‌شود.

فلوشیپ اقدامات مداخله ای قلب و عروق ادامه داد: توصیه انجمن جهانی فشار خون بر پیروی از یک راهبرد دارویی یکسان در تمام کشورها با طیف‌های مختلف اقتصادی و بهداشتی است، البته ما در کشور ملزم به استفاده از این الگوریتم نیستیم و استفاده از داروهای ترکیبی با مصرف یک بار در روز با کارایی موثر، از اولویت‌های تجویزی است که نمونه‌های داخلی آن هم تولید شده‌اند.

وی اظهار کرد: نشانه‌هایی از ابتلا به فشار خون بالا ممکن است در برخی بیماران دیده شود که از جمله آن می‌توان به سردرد، تپش قلب، احساس فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع، استفراغ، سرگیجه، تاری دید، گرگرفتگی و قرمزی صورت و خون ریزی بینی یا چشم اشاره کرد.

این متخصص بیماری‌های قلب و عروق ادامه داد: هیچ کدام از این نشانه‌هایی که به آن اشاره شد، اختصاصی نیستند و صرفا برای مشکوک شدن به وجود خطر پرفشاری خون نباید منتظر بروز این علامت‌ها بود.

وی در پایان با اشاره به اینکه داروهای فشارخون مثل هر دارویی ممکن است عوارضی داشته باشد، گفت: سرفه، خارش گلو و ورم پا از جمله این عوارض است که فرد باید در صورت مشاهده به پزشک مراجعه کند تا داروی مناسب‌تر جایگزین شود.

۴۷۲۳۶

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902073