به نقل از «تسنیم»

معجزه آبخیزداری| دلیل اصلی سیلهای امسال ناکافی بودن عملیات آبخیزداری است

تاریخ انتشار: ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۲۴۴۲۹۴

بنابر گزارش مرکز پژوهش­‌های مجلس شورای اسلامی، آبخیزداری ناکافی عامل اصلی سیلاب­‌های مخرّب در استان­‌های گلستان، مازندران، لرستان، خوزستان و فارس در سال جاری است. ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ - ۰۸:۰۲ اقتصادی کشاورزی نظرات - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بارندگی شدید و ممتد و سیلاب کم­‌سابقۀ واپسین روزهای سال 1397 و اوایل سال 1398 در استان­‌های مازندران، گلستان، خوزستان و فارس، گرچه فواید و آثار مثبتی همچون تغذیه منابع آبی و پرشدن مخازن سدها و از این دست به همراه داشت، ولی متأسفانه باعث از دست رفتن جان 78 نفر در آغازین روزهای سال نو شد و خسارت مالی فراوانی را برجای گذاشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

طی این بارش­‌ها 213 شهرستان، 273 شهر و 5148 روستا به گزارش بنیاد مسکن انقلاب اسلامی درگیر حادثۀ سیل شدند و صدها میلیارد تومان خسارت در بخش­‌ها و زیرساخت­‌های مختلف از جمله کشاورزی، مسکن، حمل­‌ونقل، آب و برق و ارتباطات و مخابرات ایجاد شد. تخمین زده شده است در این سیل­‌ها، حدود 12 میلیون نفر تحت تأثیر سیل قرار گرفته، حدود 3 میلیون نفر نیازمند انواع مختلفی از امدادرسانی بوده­‌اند، حدود 371 هزار نفر مجبور به ترک محل زندگی خود شده و 943 مرکز درمانی آسیب دیده­‌اند. بنابر اعلام وزارت کشور 58 روستا از روستاهای سیل­‌زده نیاز به جابجایی داشته و میزان خسارات، 35 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

 در بررسی­‌های انجام شده توسط مرکز پژوهش­‌های مجلس شورای اسلامی، از مهمترین عوامل وقوع سیل در این استان­‌ها، عدم انجام عملیات آبخیزداری به اندازۀ کافی بوده است. این در حالی است که مقام معظم رهبری بارها و بارها، روی اهتمام و جدیت مسئولان برای انجام عملیات آبخیزداری جهت پیشگیری از وقوع سیل تأکید کرده­‌اند.

در اینجا با استناد به گزارش این نهاد پژوهشی به مهمترین دلایل سیل­‌های اخیر در استان­‌های مختلف درگیر سیل می­‌پردازیم:

اول: استان گلستان و مازندران

شروع بارش‌ها از 29 اسفندماه 1397 در استان­‌های شمالی مازندران و گلستان آغاز شد. بارش­‌ها به نحوی سنگین بود که بخش­‌های درگیر سیل استان گلستان، دوسوم متوسط بارش سالیانۀ خود را طی 5 روز تجربه کرد و روستاها و شهرها در مسیر رودها در اثر طغیان رودخانه­‌ها به‌شدت دچار آبگرفتگی شدند. نکتۀ جالب آن که این سیل­‌ها، به لحاظ تاریخی دارای پیشینه بوده و وقوع چندین سیل مخرب و مهیب در دوران معاصر در همین حوزه (بیش از 120 سیل کوچک و بزرگ) بیش از صدها کشته برجای گذاشته بودند.

مهمترین دلایل سیل استان­‌های مازندران و گلستان عبارت است از:

آبخیزداری ناکافی و محدودجنگل زدایی و تخریب مراتعمدیریت نامناسب منابع آب و به‌خصوص مخزن سدهاتوسعۀ نامناسب شهری و روستایی (توسعۀ شهری به سمت مناطق در معرض سیل)، مسدود ساختن کانال­‌های انحراف آب در آق­‌قلا و گمیشانخطوط ارتباط، کمربند شمالی آق­‌قلا و خط‌آهن و تأثیر آنها بر تشدید آبگرفتگی (در طراحی این تأسیسات به اصول آبخیزداری توجه نشده است)

دوم: استان فارس

با تداوم بارش­‌ها بخش­‌های دیگری از نواحی غرب و جنوب غربی ایران در معرض سیلاب قرار گرفتند. در روزهای 5 و 6 فروردین ماه سال 1398 بارش شدید در استان فارس که حدود 20 میلیمتر ثبت شده است در مدت کوتاهی سبب به راه افتادن سیلاب ناگهانی در منطقۀ دروازه قرآن و سعدیه شیراز شد که متأسفانه به دلیل تجمع زیاد جمعیت در آن منطقه به مناسبت تعطیلات نوروزی تعداد زیادی کشته و مجروح به جا گذاشت و به اتومبیل­‌های بسیاری آسیب جدی رساند. از دلایل عمدۀ سیل شیراز می­‌توان به این موارد اشاره کرد:

عدم اقدامات آبخیزداری در بالادست دروازه قرآنمداخلات غیراصولی انسانینادیده انگاشتن طبیعت در توسعۀ شهری و منطقه­‌ای شهر شیرازتعدی به حریم و بستر رودخانه و مسیل و پوشاندن مسیل برای احداث بزرگراه و نادیده انگاشتن دانش موجود در رخداد سیل در دوره­‌های بازگشت

سوم: استان لرستان

سیلاب بعدی مربوط به استان لرستان بود. بارندگی شدید در روزهای 5 و 11 فروردین ماه 1398 باعث طغیان رودخانه­‌های استان لرستان شد و سیلاب ناشی از آن روستاها و شهرهای مختلف استان را فرا گرفت. سیل استان لرستان سبب از بین رفتن راه­‌های ارتباطی بسیار زیادی شد و دسترسی به شهرها و روستاهای آسیب‌دیده جهت امدادرسانی را با اختلال و مشکل مواجه کرد. از مؤثرترین دلایل سیل استان لرستان می­‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آبخیزداری ناکافی و لایروبی نشدن انهار و رودخانه­‌ها و نامناسب بودن طراحی راه و ابنیه و توسعۀ شهری و روستایی نسبت به رودخانهتوسعۀ ناپایدار بالادست و جنگل‌زدایی و تخریب مراتع و چرای بی­‌رویۀ دامتوسعۀ نامناسب شهری و روستایی و احداث سکونت‌گاه­‌ها و منازل در حریم و بستر رودخانهفقر و محرومیت ساکنان که به بهره­‌برداری ناپایدار از مراتع و جنگل دامن زده است

چهار: استان خوزستان

در همین دورۀ بارش رودهای استان خوزستان نیز دچار بالاآمدگی و طغیان شده و سیل­‌بندهای زیادی در مسیر آنها دچار شکستگی شدند. با افزایش آورد بارش­‌ها برای سدها، ذخیرۀ آبی بسیاری از سدهای بزرگ در استان خوزستان از جمله سدهای کارون، دز و کرخه به‌طور کم­‌سابقه­‌ای افزایش یافته و سدها تا حدود 95 درصد ظرفیت­‌شان پر شد و در نتیجه برای ایجاد ظرفیت ذخیره­‌سازی برای ادامۀ بارش­‌ها به‌طور کنترل­‌شده­‌ای سرریز کردند. در نتیجۀ رهاسازی آب سدهای استان خوزستان به منظور کنترل سیلاب، دستور تخلیۀ چندین روستا در پایین‌دست سدها صادر شد و به‌دلیل افزایش حجم آب رودخانه­‌ها، سیلاب به بسیاری از اراضی زیر کشت و 145 روستا وارد شد. از مهترین دلایل وقوع سیلاب در استان خوزستان می­‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مدیریت نامناسب مخازن سدها و رهانکردن به‌موقع آب جهت افزایش ظرفیت پذیرش آبعدم جانمایی و توسعۀ مناسب سکونت‌گاه­‌های شهری و روستایی و نادیده یا خفیف گرفتن عملی مخاطرات سیلاتکای زیاد به ظرفیت سدها و عدم پندآموزی از سیلاب­‌های گذشته (در انجام عملیات آبخیزداری به اندازۀ کافی)تعدی به حریم رودخانه­‌ها و انهارتوسعۀ سطح زیرکشت در مناطق و دشت­‌های سیلابی شناخته شدۀ مجاور رودخانهدخالت­‌های ناپایدار در هورالعظیم و تالاب شادگان و سایر تالاب­‌ها و آبگیرهای کوچک دائمی و فصلیتوسعۀ ناپایدار جلگۀ خوزستان با توجه به حساسیت متعدد و پیچیده در حوزه­‌های مختلف آب و برق و نفت و کشاورزی و حمل­‌ونقل و غیره

البته در ماه‌­های اخیر نیز بارش­‌های نوار جنوب و جنوب شرقی کشور، سبب به راه افتادن سیلاب در استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان و کرمان شد که باید منتظر اعلام دلایل وقوع این سیلاب­‌ها از سوی مسئولان ماند.

در مجموع باید گفت نگاهی گذرا به دلایل وقوع سیل در استان­‌های گلستان، مازندران، خوزستان، لرستان و فارس نشان می­‌دهد عدم توجه کافی به آبخیزداری و آبخوان‌داری جهت هدایت رواناب­‌ها و جلوگیری از تشکیل سیلاب مخرب، دلیل عمدۀ این سیل­‌ها بوده است و این باید درس عبرتی برای مسئولان و تصمیم­‌گیران باشد تا با انجام عملیات آبخیزداری و توسعۀ پوشش گیاهی به اندازۀ مناسب و کافی، جلوی خسارت­‌های احتمالی آینده گرفته شود و این چیزی است که باید سرلوحۀ کارهای مسئولان بخصوص دستگاه‌های نظارتی باشد.

انتهای پیام/

R1371/P1012122/S7,83/CT7

منبع: تسنیم

کلیدواژه: انجام عملیات آبخیزداری شهری و روستایی استان خوزستان استان لرستان سیل استان وقوع سیل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۲۴۴۲۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۵۹ میلیارد تومان برای اجرای عملیات آبخیزداری در ایلام اختصاص یافت

ایرج عالی در گفت و گو با خبرنگار مهر بیان داشت: از این میزان اعتبار ۳۲ میلیارد تومان ملی، ۱۵ میلیارد تومان استانی، ۵ میلیارد تومان مدیریت جامع و هفت میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان نیز از محل تملک دارایی استان است.

وی بیان اینکه تاکنون کار مطالعات طرح تفصیلی آبخیزداری در سطح ۶۳ حوزه شامل ۶۵۰ هزار هکتار (نزدیک به ۳۴ درصد از مساحت کل استان) انجام شده است، افزود: این مطالعات منجر به اجرای عملیات مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیکی شده است.

عالی با اشاره به اینکه استان ایلام یکی از استان های موفق در اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری است، عنوان کرد: اجرای طرح های آبخیزداری علاوه بر جلوگیری از فرسایش بی‌رویه خاک و تغذیه سفره‌های آب‌های زیرزمینی، نقش موثری در هدر رفت آب‌های روان، تغذیه و احیای قنوات، استخرهای ذخیره آب و انتقال آب کشاورزی دارند.

وی به تفاهم نامه سه جانبه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، استانداری ایلام و سازمان مدیریت برنامه ریزی استان در سال گذشته اشاره کرد و اضافه کرد: در یک دوره سه ساله یعنی از سال ۱۴۰۲ تا سال ۱۴۰۵ در سطح ۵۱۱ هزار هکتار از مناطق مطالعه شده در کل استان طرح‌های آبخیزداری با اعتبار ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال توسط قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) اجرا می شود که قرار است اعتبارات مورد نیاز در این قرارداد از محل مولد سازی و تهاتر نفت تامین و تخصیص داده شود.

وی تصریح کرد: اجرای طرح‌های آبخیزداری از مهمترین برنامه‌های موفق پیشگیری از تخریب عرصه‌های مرتعی، جنگلی و مخاطرات ناشی از جاری شدن سیل های مخرب در مناطق شهری و روستایی است.

معاون آبخیزداری مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام با اشاره به تغییرات و شرایط اقلیمی افزود: اجرای طرح های آبخیزداری یکی از بهترین فرصت‌ها و مهم ترین راهکار عملی و موثر، برای جبران کم آبی و عبور از بحران خشکسالی است.

وی اظهار داشت: اجرای پروژه های آبخیزداری از جمله عملیات خاکی ذخیره نزولات و پخش سیلاب در مناطق مستعد و بالادست اراضی کشاورزی, عملیات مکانیکی و بیومکانیکی و نیز با اتمام مطالعات تفصیلی اجرایی پارک آبخیز حوزه شهر دهلران ایجاد پارک آبخیز ازجمله برنامه های است که در سال جاری در شهرستان دهلران جانمایی و اجرا می شوند.

کد خبر 6092659