خداحافظ آقای دریا بندری /سفرت بخیر
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۳۱۱۹۰
نجف دریابندری نویسنده و مترجم در سن ۹0 سالگی درگذشت.
او سالها با بیماری آلزایمر درست و پنجه نرم میکرد. در سالهای اخیر هم قدرت تحرک و تکلمش را از دست داده و در این مدت در خانه بستری بود.
نجف دریابندری در سال ۱۳۰۷ در محله حمام جرمنی آبادان به دنیا آمده هرچند سال تولد در شناسنامهاش ۱۳۰۸ ثبت میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
همت دریابندری باعث آشنایی مخاطبان فارسی زبان با آثار ادبی برجسته جهان میشود. مترجمی دقیق که این دقت هم در انتخاب آثار ترجمهای او مشهود و هم در امانتداری وی در برگردان متون به فارسی دیده میشود.
بارها از او درباره تعریف ترجمه پرسیده شده و این مترجم با سابقه هربار به نحوی در ارائه تعریفی محدود از ترجمه طفره رفته است. از نظر او ترجمه یک عمل است که مترجم با تمرین و ممارست آن را بدست میآورد. به نظر او ترجمه علم نیست بلکه عمل است و کاری است که ادم با آموزش منظم یا غیرمنظم یاد میگیرد و در هر حال از راه آزمایش و خطا (حریری ۱۳۷۷, ۱۴) دریابندری باور دارد ترجمه خوب، ترجمهای است که مترجم بتواند متن را به صورتی ترجمه کند که خود نویسنده اگر همزبان مترجم بود آن متن را به آن صورت مینوشت. مترجمی که به این نظریه مجهز شد یک راست میرود توی جلد نویسنده و درست مانند خود او مینویسد. (حریری ۱۳۷۷, ۲۶)
کودکی و نوجوانی
پدر نجف ناخدا و راهنمای کشتی بوده است. آنها در آبادان جزو خانوادههای شناخته شده و متمول بزرگ میشود هرچند خیلی زود و وقتی پدرش در سال ۱۳۱۴ از دنیا میرود همه چیز عوض میشود و به قول نجف دریابندری آنها «از یک خانواده اعیان به خانواده فقیر آبادان» تبدیل میشوند.
نجف تا کلاس چهارم در مدرسهای مختلط درس میخواند؛ در این مدت جزو شاگردهای درس خوان مدرسه است اما بعد از کلاس چهارم به دبیرستانی پسرانه وارد میشود و بیخیال درس خواندن میشود و در نهایت کلاس نهم ترک تحصیل میکند. پس از ترک مدرسه، طی یک سال انگلیسی یاد میگیرد به حدی که در هفده-هجده سالگی بخشهایی از رمان چارلز دیکنز را ترجمه میکند.
دریابندری برای فراگیری انگلیسی به هر روشی متوسل میشود؛ علاوه بهره مندی از معلمهای کار بلد شهر خودش را با داستانهای ساده شده انگلیسی و فیلمهای سینمایی به زبان انگلیسی مشغول میکند.
حکم اعدام برای عضویت در حزب توده
رابطه و سطح فعالیت دریابندری با حزب توده همواره مبهم است. دریابندری میگوید «گاهی از خودم میپرسم تا کی حزب توده بودهام؟ واقعیت این است که من از روزی که به زندان افتادم تا به حال، با حزب توده تماسی نداشتهام.» اما او به اتهام عضویت در حزب توده در پهلوی به زندان میافتد و تا نزدیکی چوبه دار نیز میرود.
نجف دریابندری در سنین نوجوانی و خیلی اتفاقی با آثار احمد کسروی آشنا میشود؛ این آشنایی به قدری اتفاقی است که خودش هم درباره منشا این آشنایی چیزی زیادی نمیگوید؛ به قول خودش حدود سه-چهار سال «کسروی زده» میشود تا زمانی که انتقادات نویسنده تودهای به کسروی را میخواند.
گویا قلم و بیان و شیوه نقد این نویسنده تودهای باعث گرایش نجف دریابندری به حزب توده میشود؛ نجف دریابندری در هیچ مصاحبهای از اسم این کتاب چیزی نگفته است اما درباره این کتاب میگوید: « کتاب کوچکی بود که وقتی خواندم به کلی مرا دگرگون کرد. نام نویسندهاش یادم نیست. خیلی جالب بود بود و نوعا با نوشتههایی که بعدا دیدم تودهای ها مینوشتند تفاوت داشت. تازه فهمیدم چقدر حرفهای کسروی بچهگانه است. (میرزایی ۱۳۹۴, ۶۱) »
دریابندری مانند سایر اعضا حزب توده کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را «خیلی جدی نگرفتند» اما اندکی پس از این کودتا او و تعدادی دیگر از فعالان شهر را به کلانتری احضار میکنند و بار اول ۷-۸ روز بازداشت میشوند و بعد از آن به سر کار خود باز میگردند.
اما هشت ماه بعد، پس از «لو رفتن شبکه افسران حزب توده»، نجف و ده نفر از دیگر دوستانش باردیگر بازداشت میشوند و اینبار از شرکت نفت هم اخراج میشوند.
برایشان دادگاهی تشکیل میشود، ۵ نفرشان به حبس جزئی محکوم میشوند؛ نجف و دو نفر دیگرشان محکوم به اعدام میشوند و مابقی زندانی طولانی مدت میگیرند. اما در نهایت نجف دریابندری و اکبر بهشتی تخفیف میگیرند و به حبس ابد محکوم میشوند و تنها حکم اعدام مهندس آگه تایید، اما اعدام نمیشود.
نجف دریابندری در دورانی که محکومیت حبس ابدش را طی میکند به گفته خودش «بدون مقدمه» و با هواپیما به زندان قصر تهران منتقل میشود و دوباره دادگاه تشکیل میدهند که اینبار حبس ابد او به پانزده سال حبس تقلیل پیدا میکند و حکم مهندس آگه –یکی از آن یازده نفر- به حبس ابد کاهش پیدا میکند؛ نجف و مابقی محکومین یک سال در زندان قصر میمانند و مجددا به حکم خود معترض میشوند و اینبار نیز حکم پانزده سال حبس به چهار سال تخفیف پیدا میکند و مهندس آگه نیز به پنج سال زندان محکوم میشود. (میرزایی ۱۳۹۴)
نجف دریابندری همان بار اول وقتی با حکم حبس ابد خود روبرو میشود، به درستی میفهمد که به این زودیها از زندان رها نخواهد شد؛ بنابراین خیلی زود دست به کار میشود و ترجمه اثر ارزشمند «تاریخ فلسفه غرب» اثر برتراند راسل را به دست میگیرد و او البته در این مدت نمایشنامهای از اسکاروایلد و مارک تواین نیز به فارسی بر میگرداند.
دریابندری علاوه بر احسان طبری و دیگر چهرههای شناخته شده حزب توده هم مواضع تندی دارد و از آنها به خوبی یاد نمیکند. مثلا در یکی از مصاحبههای خود میگوید:« در حزب توده آدم فیلسوف نبود، یعنی کسی که از فلسفه سر دربیاورد خیلی کم بود، یا اصلا نبود.
در واقع احسان طبری تنها کسی بود که در حزب اهل فلسفه بود. اصولا باید گفت که حزب توده یک حزب غیرفلسفی بود، هرچند مدعی بود برپایه ماتریالیسم دیالیتیک بنا شد است.» یا درباره خسرو گلسرخی میگوید:«خسرو گلسرخی آدم مهمی نبود. برای اینکه در دادگاه شلوغ کاری کرده بود و بعد از اعدامش مهم شد. او مسئول صفحه ادبی روزنامه کیهان بود.
(مظفری ساوجی ۱۳۹۲, ۳۵)» یا او درباره به. آذین مترجم شناخته شده و از فعالان حزب توده میگوید: «بهآذین یک پیرمرد شکست خورده است و بهتر است کسی با او کاری نداشته باشد. به طور کلی چندان کار مهمی انجام نداده است... این ادم از لحاظ سیاسی شکست خورده و شکست بدی هم خورده است. (مظفری ساوجی ۱۳۹۲, ۴۴) »
آشنایی با ابراهیم گلستان در شرکت نفت
نجف دریابندری با تحصیلات سوم دبیرستان استخدام شرکت نفت میشود. در بخشهای مختلف این شرکت مشغول به کار میشود اما چون با روحیاتش سازگاری ندارد مدام در قسمتهای مختلف جابجا میشود تا جایی که به پیشنهاد خوش در انتشارات این شرکت مشغول به فعالیت میشود.
او در این بخش با ابوالقاسم حالت، پزشکنیا (نقاش)، ابراهیم گلستان همکار میشود. دریابندری پزشکنیا را «اولین نقاش مدرن ایران» معرفی میکند کسی که شاگرد کمالالملک بوده است (میرزایی ۱۳۹۴, ۷۷) .
نجف دریابندری اما در برابر ابراهیم گلستان موضع سختی دارد. ماجرای آشنایی آنها به دوران جوانی و حضورشان در شرکت نفت بر میگردد؛ ابراهیم گلستان می گوید او بوده که کتاب «وداع با اسلحه» اثر همینگوی را به دریابندری برای ترجمه داده اما وی این ادعا را بارها رد کرده و میگوید این کتاب را تنها از ابراهیم گلستان، به امانت گرفته و ضمنا نتوانسته آن را به گلستان برگرداند.
اما اختلاف به این اظهار نظر محدود نمیشود؛ بلکه گویا یکبار همسر نخست دریابندری با دفتر گلستان تماس میگیرد و تلفن دفتر گلستان را فروغ فرخزاد، منشی ابراهیم گلستان، جواب درستی به خواسته همسر دریابندری نمیدهد و وی با فروغ فرخزاد دچار سوتفاهم میشود و همین باعث بالا گرفتن اختلافها بین این دو میشود تا جایی که دریابندری بارها برخی ادعاهای ابراهیم گلستان درباره خودش را از اساس نادرست دانسته و تکذیب کرده است.
انتخاب عنوان کتاب دریابندری توسط شاملو
نجف دریابندری جزو کسانی است که سبک و سیاق ترجمههای احمد شاملو را نمیپسندد. به نظر او شاملو در اصالت اثر دست میبرد و میگوید: «شاملو در ترجمه خودش را آزاد گذاشته بود، کار که من آن را ترجمه نمیدانم؛ به نظرم شاملو ترجمه را بیشتر برای اینکه کاری کرده باشد و نانی درآورده باشد، انجام میداد. (مظفری ساوجی ۱۳۹۲, ۴۳)»
البته نجف دریابندری در جایی میگوید که ترجمه عنوان «بیگانهای در دهکده» به پیشنهاد احمد شاملو بوده است. او میگوید این داستان را ترجمه میکند اما بر سر چگونگی ترجمه عنوانش مردد میشود که بعد از آنکه شاملو که در «کتاب هفته» با عنوان «بیگانهای در دهکده» منتشر میکند این عنوان به نظر دریابندری هم خوش میآید.
کتابی از خاطرات نجف بندری
کتابی از «خاطرات نجف دریابندری از آبادان، سالهای جوانی و سیاست» سال 95 منتشر شده است که در یکی از خاطراتش آمده است
«سالهای جوانی و سیاست؛ خاطرات نجف دریابندری از آبادان» کتابی است که ناگفتههای بسیاری را از دوره مهم زندگی این نویسنده و مترجم برجسته ایرانی مطرح میکند. «حسین میرزایی» یازده سال پیش و زمانی که نجف دریابندری هنوز توان به یاد آوردن گذشته و صحبت کردن را داشت با او گفتگو کرده است. در این کتاب ۱۳۵ صفحهای، بخشهای پنهان زیادی از زندگی و کار دریابندری در آبادان و روشنفکران دهه ۳۰ مانند ابراهیم گلستان، هوشنگ پزشکنیا، محمدعلی موحد و دیگران آشکار شده است.
کتاب «سالهای جوانی و سیاست» در پنج فصل با یک ضمیمه کتابشناسی و نمایه منتشر شده است.
در فصل دوم کتاب «سالهای جوانی و سیاست»، حسین میرزایی با بیان اینکه «نجف دریابندری» یک مترجم برجسته است؛ درباره آموختن زبان انگلیسی توسط دریابندری میگوید: نجف دریابندری تاکید داشت که انگلیسی را از طریق فیلمهایی که در سینماهای آبادان نمایش داده میشد؛ آموخته است. چون آبادان سینماهایی داشت که فیلمهای روز دنیا را برای خود انگلیسیها نمایش میداد و ایرانیها هم میتوانستند این فیلمها که در سینماهای مخصوص نمایش داده میشد را تماشا کنند. این سینماها برای طبقات مختلف مثل کارگران و کارمندان وجود داشت و نجف دریابندری میگوید زبان انگلیسی را در سینما و از طریق تماشای فیلمهای زبان اصلی آموخته است.
به گفته نجف دریابندری در این کتاب، او با گوش دادن به فیلمهای خارجی در سینما، آنقدر زبان انگلیسی را خوب یاد گرفته بود که وقتی به شرکت نفت رفت میتوانست این زبان را هم بخواند و هم حرف بزند.
فصل سوم کتاب «روشنفکران نفتی» نام دارد و در واقع اشارهای به حضور روشنفکرانی است که نجف دریابندری در اداره انتشارات شرکت نفت با آنها همکاری داشت؛ چهرههایی مانند ابراهیم گلستان، هوشنگ پزشکنیا، محمدعلی موحد، حمید نطقی، ابوالقاسم حالت و دیگران. نجف دریابندری در اواسط دهه ۲۰ در شرکت نفت ایران ـ انگلیس استخدام میشود و کارهای مختلفی را آنجا انجام میدهد تا اینکه در نهایت دورهای که نفت ملی شد به اداره انتشارات شرکت نفت منتقل میشود.
... .
مستندی از زندگی نجف دریا بندری
شمیم مستقیمی، کارگردان فیلم "نجف دریابندری، یک دور تمام" درباره مستندی که درباره این مترجم ساخته شده گفت : این تنها فیلم مستندی است که از دریابندری ساخته شده است. این فیلم در سالهای 87 تا 89 فیلمبرداری شده، در دورهای سخت که همزمان با بیماری و درگذشت همسر او خانم راستکار بود. دریابندری در این دوره روزهای سختی را میگذراند و بعد از آن هم دیگر توان خود را از دست داد.
او درباره محتوای این فیلم، توضیح داد: دریابندری در این فیلم درباره ترجمه، نگاه و سبک کاری، منش و تصمیمات زندگیاش صحبت کرده است.
زندگی کنار یک دوبلور
فهیمه راستگار ،بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون و دوبلور باسابقه همسر نجف دریا بندری بود که در سال ١٣١١ در تهران و در محله بهارستان که مسجد سپهسالار و مجلس در آن قرار داشت متولد شد فهیمه راستگار در چند سال آخر عمرش به بیماری آلزایمر دچار شد و عصر روز ٢آذر سال ١٣٩١ و در سن ٨٠ سالگی در منزل مسکونیاش درگذشت.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: نجف دریابندری ابراهیم گلستان زبان انگلیسی پزشک نیا شرکت نفت حزب توده فیلم ها حبس ابد سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۳۱۱۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۱۱۰ فرصت اقتصادی خراسان جنوبی به ۲ زبان ترجمه شد
جعفری سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی با اشاره به نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۴ گفت: در نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۴، اتفاق بینظیر همدلی و همراهی بخش خصوصی و دولتی را شاهد هستیم.
وی افزود: از روز گذشته که نمایشگاه افتتاح شد، نشستهای دو جانبهای بین بخش خصوصی خراسان جنوبی و دیگر استانها برگزار شده که نتایج امیدوارکنندهای به همراه داشته است.
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی با اشاره به حضور ۸۴ کشور دنیا در این نمایشگاه گفت: حضور هیئتهایی از کشورهای ترکمنستان، تاجیکستان، کانادا، ترکیه و... در پاویون خراسان جنوبی با مذاکرههای خوبی همراه بود.
جعفری به حضور نماینده وزارت خارجه در استان در نمایشگاه اشاره کرد و گفت: برای استفاده حداکثری از حضور هیئتهای تجاری و کنسولی برنامهریزی شده است.
وی از حضور هیئت مدیره اتاق بازرگانی و اتاق تعاون استان در نمایشگاه خبر داد و ادامه داد: برقراری ارتباط با تجار و سرمایهگذاران دیگر استانها و حتی در حوزه بینالمللی هم در دستور کار است.
به گفته وی؛ نمایشگاه توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران اکسپو ۲۰۲۴، فرصت مناسبی برای عرضه و معرفی تمام ظرفیتهای استان به ویژه سه زنجیره ارزش گوهرسنگها، زرشک و بنتونیت است.
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی تصریح کرد: ۱۱۰ فرصت اقتصادی خراسان جنوبی در قالب کتابی به دو زبان زنده دنیا ترجمه شده و در اختیار سرمایهگذاران و تجار قرار میگیرد.
جعفری ادامه داد: زنجیرههای ارزش استان (گوهرسنگها، زرشک و بنتونیت) هم به ۵ زبان ترجمه شدهاند. برای کتابهای فرصتهای سرمایهگذاری و زنجیرههای ارزش استان بارکد -رمزینه - تعریف شده است و این رمزینهها دسترسی افراد به اطلاعات کامل و جامع درباره ظرفیتهای استان را تسهیل میکند.
به گفته وی؛ ۴۰ شرکت سرمایه گذاری در حوزه زنجیرههای ارزش و ۶۰ هیئت تجاری از خراسان جنوبی در این نمایشگاه حضور دارند.
باشگاه خبرنگاران جوان خراسان جنوبی بیرجند