به نقل از «ایرنا»

قلم سبک‌خیز، چابک‌رو، شاد و خوش‌خُرام*

تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۳۵۳۲۷

«بازمانده روز» را که می‌خواندم، آنقدر جذاب بود و پرکشش که هم دوست داشتم تا تمام نشده زمینش نگذارم و هم دوست داشتم جرعه جرعه بنوشمش و از هر کلمه به جا و درستش لذت ببرم. کتاب که به صفحه آخر رسید، خوشحال بودم که هنوز مقدمه مترجم، نخوانده باقی مانده و در حالی که صفحه مقدمه را باز می‌کردم تازه دلیل لذت نابی را که از ترجمه نجف دریابندری نصیبم شده بود، متوجه شدم: «حقیقت این است که خود من هم پس از خواندن بازمانده روز در آوردن آن را به زبان فارسی  آسان نمی‌دیدم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مشکل در پیدا کردن «صدا»یی بود که بتواند جانشین صدای راوی داستان بشود و من به زودی به این نتیجه رسیدم که چیزی بسیار نزدیک به این صدا از لابه‌لای سفرنامه‌ها و خاطرات و مکاتبات دوره قاجار به گوش می‌رسد و البته در آنچه از زبان ارباب‌ها و نوکرها و پیش‌خدمت‌های آن دوره در خاطرها مانده است. همین که این صدا پیدا شد، روند ترجمه در عمل نه‌تنها به آسانی پیش رفت، بلکه باید بگویم که دنبال کردن آن بسیار لذت‌بخش شد...» (بازمانده روز، ایشی گورو، دریابندری، کارنامه، ۱۳۸۵، ص۱۸)
همواره برایم سوال برانگیز است که اگر نجف دریابندری نبود، کسی می‌توانست زبان زمان قاجار را برای ترجمه این شاهکار ایشی‌گورو انتخاب کند و لذتی ناب برای خوانندگان فارسی زبان مهیا؟ دریابندری نه‌تنها در این ترجمه، بلکه در تمامی ترجمه‌های بی‌نظیری که برای ما به یادگار گذاشته، اصل «پیدا کردن زبان درست برای ترجمه» را رعایت کرده است یا حداقل دغدغه‌اش را داشته، چنان که در پیشگفتار کتاب «بیلی باتگیت» اثر ای. ال. دکتروف از «صدای دورگه عجیبی» می‌گوید که نویسنده برای شخصیت اصلی خود در نظر گرفته و برگرداندن آن به زبان فارسی ممکن نیست. در راستای انتخاب درست زبان می‌توان به زبان روان و صمیمی کتاب «پیرمرد و دریا» اثر ارنست همینگوی نیز اشاره کرد که نشان از درک درست متن و زبان شخصِ همینگوی دارد و این همه، نشان از تسلط عمیق مترجم به زبان فارسی و بینش چشم‌گیر او.
اما نمی‌توان از نجف دریابندری گفت و اسمی از کتاب «مستطاب آشپزی؛ از سیر تا پیاز» به میان نیاورد! این کتاب دو جلدی اگر نه کامل‌ترین، یکی از کامل‌ترین کتاب‌های آشپزی است که منتشر شده و در آن از مقیاس و پیمانه و قاشق سخن گفته شده تا دستوراتی برای گیاه‌خواری و خام‌خواری. نویسنده در پیش‌گفتار این کتاب ارادت خود را هم به زنان و هم به آداب و رسوم و آشپزی ایرانی چنین اعلام کرده است: «در فصل‌های اول و دوم بخش آموزشی و در جاهای دیگر این کتاب درباره هنر آشپزی ایرانی و مقام و مرتبه آن در فرهنگ ملت‌ها ستایش فراوانی خواهید خواند. نگارنده همه این‌ها را نه از روی اعتقاد نوشته است، زیرا که در جریان مطالعه درباره آشپزی و آداب سفره در میان ملت‌ها و قوم‌های گوناگون به این نتیجه رسیده است که آشپزی ایرانی، که مانند فرش و معماری و عرفان و ادبیات ایرانی هنری است بسیار پیشرفته - و این یک مانند فرش دستاورد بی‌چون‌وچرای زنان ایرانی هم هست - در طول تاریخ خود سرچشمه زاینده‌ای بوده است که تا شعاع بلندی بیرون از سرزمین کنونی ما را سیراب کرده و در واقع به‌صورت مکتب مادر آشپزی ملت‌های مسلمان و شبه‌قاره هندوستان درآمده و حتی به‌واسطه تسلط طولانی اعراب مسلمان در اسپانیا و داد و ستد با ایتالیا در آشپزی جنوب اروپا هم نفوذ کرده است...» (مستطاب آشپزی، نجف دریابندری، کارنامه، چاپ بیست و نهم ۱۳۹۷، ص۱۹)
امروز فرهنگ ایران، یکی از خردمندترین و خوش‌قریحه‌ترین مردان خود را از دست داد اما شکی نیست که نام و یاد او همواره در بین دوستداران فرهنگ و ادب سبز خواهد ماند.

*تعبیر محمدعلی موحد درباره نجف دریابندری

برچسب‌ها نجف دریابندری ایران‌ شناسی ادبیات

منبع: ایرنا

کلیدواژه: نجف دریابندری ایران شناسی ادبیات نجف دریابندری ایران شناسی ادبیات نجف دریابندری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۳۵۳۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تاریخ برده‌داری به زبان طنز

  کشور انگلیس ثروتمند نبود، فرانسه ثروتمند نبود، کشورهای اروپایی ثروتمند نبودند‌؛ اینها ثروت کشورهای دیگر را گرفتند.» آنچه خواندید بخشی از بیانات رهبری در باب کتاب «سرگذشت استعمار» است که به‌تازگی مجموعه‌ای نمایشی ازآن اقتباس شده و برای گروه نوجوان روی آنتن رفته است. به این بهانه نگاهی به چند و چون این کتاب و همچنین اثر اقتباس شده از آن انداختیم. 

برگ اول
واقعیت فانتزی
مجموعه نمایشی «هیس، هیچی نیس!» که به‌تازگی روی آنتن شبکه دوی سیما رفته،ویژه مخاطبان نوجوان در مرکز سوره تولید شده است. تهیه‌کنندگی این اثرراحمیدرضا عطارد به‌عهده دارد وکارگردانی آن را هم حسین حقانی به انجام رسانده است.دراین سریال به زبان طنز و در قالب فانتزی تاریخچه برده‌داری و استعمار به تصویر کشیده شده تا مخاطبان نوجوان هم با این بخش از تاریخ جهان آشنا شوند وباسبک انتخاب شده برای روایت، زهر آن گرفته شود.زینب یزدانی،سردبیر مجموعه دراین خصوص به جام‌جم گفت: دوره تاریخی انتخاب شده بسیار تلخ است و به همین علت در نظر داشتیم با زبان طنز، زهرش را بگیریم تا برای این گروه سنی جذاب‌تر شود. در این اثر ساختارشکنی کردیم که امیدوارم مخاطب بپسندد‌. در تیم پژوهش اطلاعاتی را که سند محکم داشت به نویسنده می‌دادیم اما دست او باز بود که این داده‌ها را در قالب نمایش بازآفرینی کند تا برای مخاطب نوجوان جذابیت داشته باشد. فکر می‌کنم سال‌هاست چنین کاری برای مخاطبان نوجوان انجام نشده بود. 

برک دوم
این قصه خواندنی است
کتاب ۱۵جلدی سرگذشت استعمار که به قلم مهرداد میرکیایی نوشته شده، منبع اقتباس سریال «هیس، هیچی نیس!» قرار گرفته است. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده و در بخشی از آن می‌خوانیم: در همین روزها مردی که خودش را تاجر انگلیسی معرفی می‌کرد همراه فردی هندی که مانند سادات دستار سبزی به سر بسته بود و ادعا می‌کرد نامش سید کرامت‌علی است، از تبریز به سوی استرآباد به راه افتاد. این دو مسافر در میان ترکمن‌ها از حوادثی که در قفقاز رخ داده بود، جنگ‌های ایران و روسیه و شکست سخت ایران صحبت می‌کردند. دو غریبه عجله‌ای برای ادامه سفر نداشتند. آنها پس از دیدار با گروهی از ترکمن‌ها به ملاقات دسته‌ای دیگر می‌رفتند و... .

برگ سوم

هر جلد، یک ماجرا
همان‌طور که اشاره شد، این کتاب ۱۵جلد است که در هرکدام به ترتیب می‌خوانیم:

سفر به آن سوی دریاها(جلد۱): در این کتاب ماجراهای سفرهای دریایی پرتغالی‌ها و غارت‌های‌شان شرح داده شده است. 
گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند(جلد۲): دراین جلد ماجرای استعمار انگلیس برهند وچپاول ثروت هند توسط ملکه انگلیس شرح داده شده است. 
شکار انسان(جلد۳): برده‌داری غربی‌ها وشکار انسان‌ها ازقاره آفریقا در این جلد از کتاب به رشته تحریر درآمده است. 
صلیب خونین (جلد۴): اروپایی‌ها هرجا می‌رفتند همراه‌شان کشیش‌ها را هم می‌برند به این بهانه که می‌خواهند مسیحیت را گسترش دهند اما ... .
راهپیمایی اشک‌ها (جلد‌۵): ماجرای قتل و قارت بومیان سرخپوست قاره آمریکا در این کتاب مستند شده است. 
فاخته‌ها لانه ندارند(جلد۶): درشهر ونیز که دریانوردان معروفی داشت،هرساله حاکم با دریاازدواج می‌کرد تاصاحب دریا شود...!
سفر الماس (جلد۷): حکایت این کتاب، حکایت الماس است و سفرهای دریایی رزمناو انگلیسی برای ملکه انگلستان. 
به دنبال کادی (جلد ۸): کادی پارچه‌ای است که با گاندی آن را نماد استقلال‌طلبی در هندوستان کرد و نهایتا هند را از استعمار انگلستان درآورد. 
افطار در کلیسا (جلد ۹): مهدی میرکیایی دراین جلد ازکتاب سرگذشت استعمار،ماجرای خالی شدن خزانه پرازالماس وفیروزه و سنگ‌های قیمتی ایران را نوشته است. 
گنج‌های کلات (جلد‌۱۰): این کتاب در مورد تاریخ ایران و اشتراکش با استعمار است. ماجرای محمود افغان و شاه سلطان حسین. 
جوانه‌های آتش (جلد ۱۱): این جلد از کتاب هم در مورد تاریخ ایران و این بار دوره قاجار و اشتراکش با استعمارگران است. 
 بازی بزرگ (جلد۱۲): این جلد از کتاب هم دوباره درباره تاریخ ایران و استعمار انگلستان است و جدایی بخش‌هایی از ایران. 
ماجرا هنوز تمام نشده (جلد ۱۳): در کنار ایران معاصر،امپراتوری بزرگ دیگری هم بودبه نام عثمانی. استعمار علاوه بر ایران، تمایل نداشت عثمانی هم بزرگ باقی بماند. 
فارغ‌التحصیل زندان (جلد ۱۴): یک روزنامه‌نگار که در حال ارسال اخبار هیجان‌انگیز از آفریقاست، به دستور پادشاه بلژیک شروع به خرید زمین‌های آفریقایی‌ها می‌کند. او این زمین‌ها را به بهای اندک می‌خرد، آن هم سه برابر مساحت بلژیک. 
ملکه تهیدست (جلد ۱۵): داستان، داستان مواجهه ناوگان دریایی قدرتمند انگلستان با چینی‌هاست.