برداشت کرونا ازدل طلای سیـاه
تاریخ انتشار: ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۹۶۲۲۲۹
همشهری آنلاین_ شهره کیانوشراد: روال عادی زندگی هم تغییر کرد. تغییراتی که یکی از نتایج آن افزایش حجم زبالههای تولیدی بود. این میان، ماسک، دستکش و انواع و اقسام ظروف پلاستیکی و مواد ضدعفونیکننده هم به فهرست بلندبالای دیگر زبالهها اضافه شد تا سطلهای مکانیزه شهر هر روز زودتر از همیشه پر شوند. از طرفی از آنجایی که تفکیک زباله باعث انتشار بیشتر ویروس میشود، سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران دستور توقف تفکیک پسماند را به شهرداری مناطق ابلاغ کرده و برخورد با زبالهگردهای شهر را در دستور کار قرار داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وانت سفیدرنگ در سراشیبی تند خیابان زبردست و مقابل سطل زباله فلزی توقف میکند. از انبوه گونیهای پر از زبالهای که بار ماشین کرده معلوم است روز پررونقی داشته. مرد جوانی که هیچ نشانی از رعایت موارد بهداشتی در ظاهرش دیده نمیشود از وانت پیاده میشود و سراغ سطل زباله میرود. طولی نمیکشد که دوباره اطراف سطل زباله را شیرابه زبالههایریز و درشت برمیدارد و گونی دیگری به انبوه زبالههای پشت وانت اضافه میشود. این روزها در محله گلابدره نه تنها در خیابان زبردست بلکه در اطراف میدان آبک، خیابان کوهستان و هر جا که سطل زبالهای در نزدیکی مغازهها و خیابانهای اصلی محله باشد، پیدا کردن وانتبارهای پر از گونی زباله کار دشواری نیست. «محمدرضا ترابی گودرزی» از معتمدان محله گلابدره میگوید: «این وانتیهای ناشناس هر روز به محله میآیند. انگار برای پر شدن سطلها کمین میکنند. اگرچه این روزها که ویروس کرونا سبک زندگی مردم را تغییر داده و باعث افزایش حجم تولید زباله شده، شهرداری ۲بار در روز سطلهای زباله را تخلیه میکند اما در فواصل تخلیه سطلها، وانتیها و زبالهگردها چند بار سراغ سطلهای زباله میآیند.» گودرزی زبالههایی را که اطراف سطل پخش شده است نشان میدهد و میگوید: «زبالهگردها نه تنها خودشان هیچکدام از موارد بهداشتی را رعایت نمیکنند بلکه سلامتی پاکبانها و اهالی را هم به خطر میاندازند. متأسفانه از زمان شیوع ویروس کرونا تعداد آنها بیشتر شده و تذکرات ما هم فایدهای ندارد.»
زبالهگردهای تمامعیارحاشیه روددره فرحزاد هم این روزها شباهت زیادی با روددره مقصودبیک در منطقه یک دارد. معتادان و کارتنخوابهایی که سالهاست با ساخت آلونکهایی از در و پنجرههای زهوار دررفته و لوازم دورریختنی حاشیه فرحزاد را قرق کردهاند. «رحیم فرحزادی» عضو شورایاری و یکی از معتمدان محله فرحزاد میگوید: «کارتنخوابها و زبالهگردها، حاشیه روددره را به محل دپوی گونیهای زباله تبدیل میکنند. اگرچه شهرداری و دیگر نهادهای مسئول این روزها بیشتر از قبل با این افراد برخورد میکنند اما باز هم گونیهای پر از زباله در نقاط مختلف روددره روی هم تلنبار میشود. علاوه بر کارتنخوابها، زبالهگردهایی که گونیهای زباله را روی شانههای خود انداختهاند، هر روز به دل کوچههای محله میزنند. هرکدام از آنها هم شدهاند یک زباله جمعکن تمامعیار. در نتیجه شیرابه و بوی بد زباله همه کوچهها و خیابانهای محله را برداشته است. گونیها را به مکانهایی میبرند که در حاشیه روددره در نظر گرفتهاند و روی هم تلنبار میکنند. متأسفانه در این بخش از محله خانههای مسکونی فاصله بسیار کمی با زبالهها دارد و همین مسئله بهویژه در این روزهای حساس همه را نگران کرده است.»
حاشیه رودخانه در اختیار «کتفی کولیها»حضور زبالهگردها در محله گلابدره تنها به خیابانهای اصلی این محله محدود نمیشود. کمی آن سوتر از خیابانهای زبردست و کوهستان در ضلع شرقی محله گلابدره، جایی که خانههای قد و نیم قد به حاشیه رودخانه گلابدره میرسند، گونیهای پر از زباله جلب توجه میکند. در انتهای کوچه بنبست گلمحمدی و در حاشیه رودخانه، انبوهی از زبالههای خشک و تر و گونیهایی که کتفی کولیها و زبالهگردها پر کردهاند نه تنها جلوه بدی به محله داده، بلکه در روزهای حکمرانی ویروس کرونا نگرانی اهالی را بیشتر کرده است. گودرزی میگوید: «پیش از شیوع ویروس کرونا هم انباشت زباله در این محدوده یکی از مشکلات محله ما بود. این روزها هم زبالهگردها، زبالههایی را که از خیابانها و کوچهها جمع کردهاند به این نقطه میآورند و علاوه بر انتشار بوی بد، سلامتی اهالی را تهدید میکنند.» این درحالی است که در محله گلابدره جوانان و داوطلبان بسیاری با مشارکت بسیج محله برای ضدعفونی کردن خیابانها آستین همت بالا زدهاند. اما حضور پرتعداد زبالهگردها زحمات آنها را بیثمر میکند. «میرمحمد ابوالقاسمی» دبیر شورایاری گلابدره میگوید: «اگرچه جوانان داوطلب محله تا امروز طی چند مرحله خیابانهای گلابدره را ضدعفونی کردهاند اما هجوم وقت و بیوقت زبالهگردها به خیابانهای زبردست و کوهستان و... باعث نگرانی اهالی شده است. هیچکدام از وانتیها و زبالهگردها از اهالی محله نیستند. اما این روزها بیشتر از قبل در خیابانهای محله پرسه میزنند.»
سطلهای زباله ۲بار در روز تخلیه میشوندشهرداری منطقه یک هم در این روزهای کرونایی با همکاری نیروی انتظامی و مأموران سازمان مدیریت پسماند عزم خود را برای مقابله با زبالهگردها جزم کرده است. «محمود کجوری» رئیس اداره بازیافت منطقه یک از برخورد با زبالهگردها میگوید: «نواحی دهگانه منطقه یک را به ۳بخش تقسیم کردهایم و در هر بخش با ۲اکیپ کامل علاوه بر سرکشی مستمر به خیابانها با زبالهگردها برخورد میکنیم. مأموران ما در صورت مشاهده خودروهایی که اقدام به جمعآوری زباله میکنند، زبالههای جمعآوری شده را از خودرو، تخلیه و به ایستگاه زباله منطقه منتقل میکنند.» کجوری از افزایش حجم زبالههای تولید شده در منطقه و برنامهریزی شهرداری برای جمعآوری این زبالهها میگوید: «از زمان تعطیلی مرکز تفکیک پسماند بلوار اوشان با شیوع ویروس کرونا، در منطقه حدود ۲ هزار تن بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته زباله تولید شده است. بنابراین با توجه به افزایش حجم زبالهها و برای جلوگیری از فعالیت زبالهگردها که میتواند سلامت شهروندان را تهدید کند، ۲بار در روز سطلهای زباله در منطقه تخلیه میشود تا فرصت کمتری در اختیار این افراد و گروهها قرار بگیرد.»
دپوی طلای کثیفتردد زبالهگردها در این روزهای کرونایی در کوچهها و خیابانهای تجریش هم باعث نگرانی اهالی این محله شده است. در تجریش ماجرای حضور زبالهگردها با حضور پررنگ معتادان و کارتنخوابها گره خورده است. کافی است چند دقیقهای در نزدیکی روددره مقصودبیک یا در پیادهراهی که در حاشیه رودخانه و به موازات بوستان اسکویی ساخته شده است قدم بزنیم. گونیهایریز و درشتی که با زباله پر شده و ساعتی بعد بار وانت میشوند در زوایای پیدا و پنهان روددره خودنمایی میکنند. «علیرضا حمیدی» دبیر شورایاری تجریش میگوید: «این روزها که برخی صنوف و مغازههای بازار به تدریج، باز و حجم تولید زباله بیشتر از قبل شده، حضور زبالهگردها هم بیشتر شده است. صبحها شمار زیادی از زبالهگردها یا همان گونیبرها با کامیون به تجریش میآیند و تا تاریکی هوا زباله جمع میکنند. گونیهای پر از زباله را در نقطهای از حاشیه روددره دپو میکنند و پایان روز هم با همان کامیون و وانتهای پر از زباله از محله میروند.» با اینکه با مشارکت شورایاران و شهرداری بسیاری از محلهای دپو زباله در تجریش از بین رفته است اما باز هم حضور زبالهگردها و دپو زباله در برخی اماکن تجریش نگرانکننده است. حمیدی میگوید: «علاوه بر زبالهگردها، کارتنخوابها و معتادانی هم که در حاشیه روددره زندگی میکنند زباله جمع میکنند و به این مشکل دامن میزنند. متأسفانه این روزها کوچههای سلیمانزاده و زغالیها و حاشیه روددره مقصودبیک به یکی از محلهای مورد علاقه زبالهگردها تبدیل شده است. هرچند مأموران شهرداری بهصورت مستمر به این مناطق سرکشی میکنند اما باز هم در حاشیه روددره مقصودبیک شاهد دپو زباله هستیم. بهعنوان مثال با خلوت شدن بوستانها، زبالهگردها هم گوشهای از بوستان اسکویی را که فاصله چندانی با روددره مقصودبیک ندارد به محل دپو زباله تبدیل کرده بودند. هرچند برای مقابله با این گروهها و حفظ سلامتی اهالی مدتی است که برای این بوستان نگهبان در نظر گرفته شده اما دپو زباله در حاشیه مقصودبیک همچنان ادامه دارد.»
مخفیگاه زباله در میان شمشادهای بزرگراهعلاوه بر کوچهها و خیابانهای محله، حاشیه بزرگراهها هم یکی از مکانهای مورد علاقه زبالهگردها برای جمعآوری و دپوی زباله است. این روزها پیدا کردن زبالهگردها و کارتنخوابهایی که انواع و اقسام زبالههای پلاستیکی و ضایعات قابل فروش را در میان شمشادهای وسط بزرگراه همت بهویژه در محدوده پل ضرابخانه جمعآوری و دپو میکنند کار سختی نیست. در ضلع شمال محله صدر و در کوچهها و خیابانهایی که به حاشیه بزرگراه صدر میرسند هم حضور زبالهگردها و بهویژه کارتنخوابهایی که با گونیهای پر از زباله در خیابان پرسه میزنند پررنگ شده است. «مهدی سعیدیزاده» از معتمدان محله صدر میگوید: «زبالهگردها این روزها در بیشتر خیابانهای محله دیده میشوند. اگرچه جای ثابتی ندارند و در همه کوچهها و خیابانها به دنبال سطلهای پر از زباله میگردند اما در خیابانهای برادران رحمانی و بهار در محله ما حضور زبالهگردها بیشتر احساس میشود. علاوه بر کارتنخوابها که برای تأمین هزینه موادمخدر زباله جمع میکنند، زبالهگردهایی که با وانت به خیابانهای محله سرکشی میکنند هم بیشتر شده است. در محله ما چند گروه جهادی با کمک بسیجیان مسجد صاحبالزمان(عج) تلاش میکنند کوچهها و خیابانها را ضدعفونی کنند اما زبالهگردهایی که از مناطق دیگر آمدهاند تلاش آنها را بیثمر میکنند.» در دیگر محلهها و خیابانهای محدوده منطقه ۳ هم شاهد دپوی زباله بهویژه در میان شمشادها و فضای سبز وسط بزرگراه هستیم. در محله ونک و در لابهلای شمشادهای انبوه وسط خیابان خدامی هم میشود از انباشت زبالههای خشک و تر سراغ گرفت. با گذر از لاین تندرو خیابان خدامی دهها گونی پر از زباله که روی هم انباشته شده و بلندی آن از ارتفاع شمشادهای وسط خیابان هم تجاوز میکند، جلوه بدی به این خیابان پر تردد داده است. مرد جوان با لباسهای کثیف در میان گونیهای پر از زباله و بیتوجه به خودروهای عبوری و عابران پیاده به بستهبندی زبالهها مشغول است و به نگرانی اهالی دامن میزند.
در برخورد با زبالهگردها خلأ قانونی داریماز اسفند سال گذشته و همزمان با اعلام رسمی ورود کرونا به کشور، فعالیت مرکز تفکیک پسماند منطقه ۳ در خیابان عرفی شیرازی هم مثل دیگر مراکز تفکیک پسماند پس از صدور بخشنامه سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران برای تعطیلی این مراکز متوقف شد. با وجود تعطیلی این مرکز و تلاش مأموران شهرداری و سازمان مدیریت پسماند برای مقابله با زبالهگردها اما در خیابانهای منطقه ۳ هم شاهد حضور زبالهگردهایی هستیم که بهصورت غیرقانونی زباله جمع میکنند.
علی سالاریفر:معاون اداره پسماند شهرداری منطقه۳
«علیسالاریفر» معاون اداره پسماند شهرداری منطقه۳ از برخورد با زبالهگردها در خیابانهای این منطقه میگوید: «این روزها با شیوع ویروس کرونا، مأموران شهرداری با همکاری مسئول بازیافت نواحی و عوامل رفع سدمعبر و با مشارکت مأموران انتظامی براساس بخشنامه سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران بهصورت شبانهروزی در خیابانهای منطقه برای برخورد با زبالهگردها گشتزنی میکنند.»
سالاریفر درباره خلأ قانوی در برخورد با زبالهگردهایی که با خودرو اقدام به جمعآوری زباله میکنند میگوید: «بسیاری از خودروهایی که اقدام به جمعآوری زباله میکنند از مناطق جنوب شهر به منطقه ما میآیند. مأموران شهرداری در صورت مشاهده زبالهگردها، گونیهای پر از زبالهشان را تخلیه میکنند. اما متأسفانه برای توقیف این خودروها هنگام جمعآوری زباله، خلأ قانونی داریم. با وجود این، مأموران ما با تهیه عکس، فیلم و مستندات از این خودروها و ارائه آنها به اداره حقوقی، پیگیر طی مراحل قانونی برای توقیف آنها میشوند که البته این روند کمی زمانبر است.»
سالاریفر از توقیف خودرو زبالهگردها با همکاری نیروهای انتظامی میگوید: «در این مدت به دلیل مقاومت برخی زبالهگردها در برابر تخلیه زبالهها و درگیری برخی از آنها با مأموران، با همکاری نیروی انتظامی ۱۰ خودرو را در منطقه توقیف کردیم و مراحل قانونی برای توقیف دیگر خودروها هم توسط اداره حقوقی در حال پیگیری است.»
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: پسماند محله منطقه ۳ منطقه ۱ همشهری محله شهرداری برخورد با زباله گردها سازمان مدیریت پسماند کوچه ها و خیابان کوچه ها و خیابان ها حضور زباله گردها شیوع ویروس کرونا زباله گردهایی مأموران شهرداری زباله گردها خیابان های محله پسماند شهرداری زباله گردها جمع آوری زباله حاشیه رودخانه سطل های زباله کارتن خواب ها محله گلابدره نگرانی اهالی تفکیک پسماند خیابان ها افزایش حجم زباله جمع دپو زباله سطل زباله سالاری فر زباله ها وانتی ها منطقه یک منطقه ۳ گونی ها سطل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۹۶۲۲۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۷۰ درصد پسماندها در کشور به صورت غیر اصولی دفن میشود
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه بالاتر سیما امروز شنبه ۹ اردیبهشت با حضور منصور باقرصاد، مدیرعامل اسبق سازمان پسماند شهرداری تهران و سید محسن طباطبایی، دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران به بررسی موضوع واگذاری مدیریت پسماند به بخش خصوصی پرداخت.
مقدمه مجری: درایران سالانه حدود ۲۰ میلیون تن زباله تولید میشود که بیانگر سرانه بالای تولید زباله در کشور در مقایسه با میانگین جهانی است یکی از مهمترین ابزارهای مدیریتی به منظور دفع مناسب و بهداشتی پسماند استفاده از قوانین و مقررات این حوزه به قانون مدیریت پسماند در سال ۸۳ گام بزرگی برای به کارگیری ابزار در دفع و کاهش تولید پسماند به شمار میآید که قصد داریم در برنامه بالاتر امروز بررسی کنیم که چرا بعد از حدود ۱۰ سال این قانون اجرایی نشده در حال حاضر حضور بخش خصوصی در مدیریت پسماند کشور به چه صورت است؟
از سال ۸۳ قانون مدیریت پسماند تصویب شده به عنوان یک گام بزرگ در مدیریت پسماند کشور از آن استفاده شود، اما در آیین نامه مدیریتی اجرایی قانون مدیریت پسماندها مدیریت اجرایی پسماندهای عادی یا همان شهرداریها مکلف شدند طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند را به گونهای تهیه کنند که در مراکز استانها و همچنین شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر تا پایان سال ۹۲ همه پسماندهای عادی را به صورت تفکیک شده از مبدا جمع آوری کنند موضوعی که همچنان بعد از سالیان به روی زمین مانده و آنطور که باید عملیاتی و اجرایی نشده قصد داریم بررسی کنیم که مسائل و مشکلات مدیریت پسماند کشور در حال حاضر به چه صورت است و اینکه تا چه حد این روند توسط بخش خصوصی کشورمان در حال انجام است و برای مدیریت بهتر چه اقداماتی باید انجام شود و چه تسهیلاتی باید داده شود چه بستری باید فراهم شود تا بخش خصوصی ما بتواند در این حوزه حضور موثرتری داشته باشد.
سوال: آقای باقرصاد یک مقدار در خصوص ساختار حاکمیتی و اجرایی مدیریت پسمان در کشورمان توضیح بدهید، در حال حاضر این مدیریت پسماند چه به صورت خشک و چه به صورتتر چطور اجرا میشود. تا به الان چه مقدار از بخش تفکیک مدیریت پسماند از مبدا شده است؟
باقرصاد: مردم از پسماند و پسماندها شناخت کمتری نسبت به موضوع زباله دارند در قانون ما صراحت دارد پسماندها شامل کلیه زبالههای تولیدی است توسط بخشهای مختلف که ما تقریباً میتوانیم بگوییم پسماند عبارت است از مجموعه تولیدات انسانی و زوائدی که انسان دور میریزد و از آن استفاده نمیکند این معنی است حالا پسماندها در بخشهای مختلف است پسماندهای عادی، پزشکی، شیمیایی و پسماندهای ویژه داریم، پسماندهای کشاورزی که همه اینها پسماندهای خطرناک هستند.
سوال: مدیریتش در کشور ما به چه صورت است؟
باقرصاد: بر اساس قانون، مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در کشور در داخل شهرها با شهرداریها و در خارج از شهرها با دهداریها و بخشداریها است و بر اساس همین قانون مدیریت پسماند مصوب سال ۱۳۸۳ کلیه تولید کنندگان پسماند موظف هستند پسماند را اولاً مسئولیتش را به عهده داشته باشند و جمع آوری و امحاء کنند ثانیا به صورت کل هزینههای پسماند را خودشان تامین بکنند بنابراین بر اساس این قانون شهرداریها فقط مسئولیت پسماندهای عادی را دارند و هر دستگاهی پسماند را عادی کند میتواند مدیریتش را به شهرداری واگذار کند و شهرداری یا دهداریها یا بخشداریها در قبال اخذ هزینه میتواند پسماند را برنامهریزی و مدیریت کند.
سوال: مدیریت و تفکیک پسماند از مبدا چطور؟
باقرصاد: پسماندها همش قابل مصرف است، قابل بازیافت به چرخه اقتصادی کشور است، بازیافتها ارزش دارد، قیمت دارد و خود پسماندها ارزش دارد ما چرا میگوییم بازیافت و تفکیک از مبدا باز هم این دو موضوع را جدا کنم، تفکیک از مبدا ما یک زبالهتر داریم به پسماند خشک ما پسماند خشک را اگر از پسماندتر جدا کنیم بهش میگوییم تفکیک حالا چرا میگوییم تفکیک از مبدا باید از منازل از محلهای تولید باشد؟ برای اینکه پسماند پاکی تحویل داده شود آلوده نباشد و چرا میگوییم بازیافت؟ یعنی ما بتوانیم پسماند را در چرخه تولید مجدداً برگردانیم به چرخه مصرف یعنی از پسماند حداکثر استفاده را در جهت منافع انسانها بکنیم این قانون پسماند است.
سوال: چقدر اجرایی شده تا الان؟
باقرصاد: در کشور ما روزانه نزدیک به ۵۵ هزار تن پسماند تولید میشود که از این پسماندتولیدی اگر حداقل در نظر بگیریم ۱۰ درصدش پسماند خشک است که هم آن پسماندتر که مواد غذایی است ارزشمند است و همین پسماند خشک بسیار ارزشمند است باید برنامهریزی کنیم راجع به هر دو پسماند یعنی اینکه یک گرم از این پسماند نباید دفن شود.
سوال: اینها بدیهیات است بفرمایید مدیریتش به چه صورت انجام میشود چقدر از قانون در کشور اجرایی شده؟
باقرصاد: امروز در کشور ما نزدیک به ۷۰ درصد از پسماندها میشود گفت که دفن میشود ۳۰ درصدش میآید در چرخه مصرف.
سوال: یعنی من باید نتیجه بگیرم که مدیریت مدیریت بایستهای نیست؟
باقرصاد: باید به هر حال برنامهریزی بشود.
سوال: ۱۰ سال است که ما قانون داریم؟
باقرصاد: بیش از ۱۰ سال است قانون ۲۰ سال تقریباً از ۸۳ تا به امروز.
سوال: بله ۲۰ سال است که قانون داریم.
باقرصاد: اولاً تولید کنندگان مختلف هستند.
سوال: زمانی که قانون را نوشتند به این مسائل فکر کردهاند چرا اجرایی نشده بعد از ۲۰ سال؟
باقرصاد: دیگر باید از دستگاههای مربوطه پرسید که چرا اجرایی نشده.
سوال: پس شما مدیریت فعلی را مدیریت مناسبی نمیدانید ما با شخص کاری نداریم نوع مدیریت بر همین روال بماند باهاش موافق هستید یا خیر؟
باقرصاد: نخیر ما باید به کمترین برسیم.
سوال: نوع مدیریت را عرض میکنم؟
باقرصاد: بله مدیریتمان باید به روزی برسد که کمترین پسماند را دفن کند یا اصلاً دفن نکند این مدیریت یعنی برنامه مدیریتی این مجموعه باید طوری باشد که یک گرم پسماند هم دفن نشود.
سوال: آقای طباطبایی نظر حضرت عالی را بشنویم؟
طباطبایی: آقای باقرصاد اشاره فرمودند که به هر حال وظیفه جمع آوری زباله به عهده شهرداری است یعنی مدیریت پسماند.
باقرصاد: فقط پسماندهای عادی در شهرها و در روستاها هم با دهداریها.
طباطبایی: بالاخره باید بخش خصوصی جمع کند یا شهرداری؟
باقرصاد:مدیریتش با شهرداری است.
طباطبایی:عملیات را کی باید انجام بدهد؟
باقرصاد: بخش خصوصی باید انجام بدهد.
طباطبایی: پس این همه نقد را که شما وارد فرمودید به هر حال به بخش خصوصی است یا به سازمان پسماند شهرداریها در کشور است؟
باقرصاد: بله اولاً شهرداری خاصی مورد نظر ما نیست، کل کشور مورد نظرمان است یک بحث دیگر اینکه باید علاوه بر اینکه ما سالیانه ۲۰ میلیون تن تولید پسماند داریم پسماندها یکی از پسماندهای مهم خاک و نخاله است که بهش اشاره نکردید ما بیش از ۶۰ میلیون تن هم نخالههای ساختمانی تولید میکنیم که آن هم بحث اساسی دارد.
طباطبایی: دیدگاه من این است که الزاماً بخش خصوصی نباید در این کار به عنوان تنها عامل اجرایی ورود پیدا کند و پسماندها را جمع کند بحث من این است آقای باقرصاد میفرمایند که شهرداری مدیریت کند بخش خصوصی جمع کند خوب الان این خلا است دیگر خودشان اشاره فرمودند این همه قانون وجود دارد بسترهای قانونی وجود دارد، اما عملاً شهرداریها در این فضا موفق نبودند و ابزارهای کافی نداشتند یکی از دلایلش قانون هست، اما همراهی با قانون نیست الان در بحث جمع آوری زباله میشود گفت حواشی زیادی وجود دارد دیگر اینکه بعضاً از اسامی نظیر مافیا هم در این فضا استفاده میکنند در بحث زباله یا فرض کنید در حوزه پسماندهای خشک، ولی بهتر بود کاملتر بگویند در حال حاضر ما الان نزدیک به ۳۰ درصد پسماندهایمان پسماندهای عادیمان خشک است ۷۰ درصدتر است همین ۷۰ درصدتر باز ۶۰ درصدش دورریز مواد غذایی است عملاً یعنی مواد غذایی است باز از این ۶۰ درصد که فائو هم به آن اشاره کرد من چند سال قبل یادم است بحث این بود که یک سوم مواد غذایی خوب را ایرانیها دارند دور میریزند، همین آقای باقرصاد در مقطعی مسئولیت سازمان پسماند را داشت، خوب چه اتفاقی افتاده بود که سازمان پسماند عملاً میآیند زباله را جمع میکند و از طریق بازویی به نام پیمانکار یا پیمانکاران که البته باید این را هم بحث کرد یکی از چند تا هستند آیا در ید افراد خاصی هستند یا بیشتر هستند به هر حال ایشان در این فضا بوده، اما من میخواهم این را عرض کنم همین ساز و کار مدیریتی و به نوعی یا عدم انجام کامل قانون یا فرار از قانون که حالا ایشان مسئول اجرای سنوات قبل در برخی از حوزهها داشتند باید توضیح بدهند چه اتفاقی افتاده که نمیشود پسماند را کامل جمع کرد نمیشود پسماند را درست ساماندهی کرد قانون هم وجود دارد، از سال ۸۳ بحث قانون پسماند مطرح بوده ۸۴ فرض بفرمایید موضوع آیین نامه اجرایی اش بوده ۹۸ موضوع قانون ساماندهیش بوده اینها همه قوانین و زیرساختهای کافی است اینکه درست نیست که هنوز حوزه اجرایی پسماند حالا در هر جایی از کشور بیاید بگوید که ما به دنبال این هستیم طرح جامع درست کنیم قانون درست کنیم زیر ساخت درست کنیم خوب این قانون است، اگر دولت همکاری نمیکند یا بخشهای دیگر همکاری نمیکنند، چرا حل نکردهاند؟ من میگویم شهرداریها بر اساس همین ماده ۸۴ قانون شهرداری در حوزه وظایف شهرداری را بهش اجازه داده ماده ۸۴ میگوید برو فعالیت بازرگانی کن، برو سازمان راه بینداز، برو موسسه در این حوزهها راه بینداز، بیا اصلاً خودت خیلی از این فعالیتهای اقتصاد بازرگانی را انجام بده، چون شهرداری که دولت نیست شهرداری نهاد عمومی غیردولتی است.
سوال: اما نکته اینجا است که چرا بعد از ۲۰ سال قانون داریم؟
طباطبایی: به خاطر اینکه عدم یکپارچگی مدیریت در این حوزه وجود دارد این را بهتر است ایشان بگویند با عدد و رقم که نمیشود با مردم صحبت کرد صرفاً بگوییم که اینقدر جمع شده اینقدر آوردهاند مردم ببینید عدد و رقم یک بخشی از مسائل مبهم مردم است الان بحث من این است، اصلاح و بهبود کرد روشهای مدیریت در همین حوزه را یعنی پسماند ما الان در سراسر کشور لحظه به لحظه دارد معضل میشود قبل از اینکه پسماند را بیایند به عنوان کالا ببینند مدام بگویند درآمد درآمد، من خودم در حوزه اقتصاد شهری به هر ترتیب سالها است که فعال هستم اگر میگویند که در حوزه پسماند بیاییم نگاه کالایی کنیم مدام میگویند که اینقدر درآمد دارد اینقدر خشک، اینقدرتر با اینکه نمیشود کار پس اگر درآمد دارد کجا میرود؟ اگر درآمد دارد ازش استفاده میشود چرا خروجی این را مردم نمیبینند؟ اگر مردم میبینند ما چرا اینقدر دورریز مواد غذایی در همین بحث داریم؟ خیلی بد است یک سوم محصولات خوب کشاورزی ما دور ریخته میشود خوب کشاورزی باز دوباره یک چیزی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد اینها به نوعی میشود گفت که آسیبها و آفتهای حوزه کشاورزی است که خوب بود بیایند در فرایند بازیافت از این استفاده کنند همان موضع اقتصاد چرخشی صورت بگیرد که اصلاً انجام نشده به طور جدی و چشمگیر و عملاً ما میبینیم پسماند که یک سرمایه ملی است میتواند تبدیل شود به ثروت ملی، چون من در بحث محیط زیستی و زیست محیطی است نمیخواهم بحث کنم حوزه من نیست، اما اگر در حوزه اقتصادی و به نوعی بازگشت سرمایه بخواهیم در این برنامه روی آن بحث کنیم و میگوییم که پسماند یک ثروت است.
سوال: با همه این توضیحات سال ۸۳ قانون داریم سال ۹۲ طرح جامع تفصیلی پسماند داریم، اگر بخواهید یک درصد بدهید فکر میکنید چند درصد از آن اجرایی شده تا الان؟
طباطبایی: این را با آقای باقرصاد باید بگویند که در اجرا بودهاند.
سوال: به عنوان فعال و کارشناس این حوزه بفرمایید؟
طباطبایی: قوانین ما زیرساختهای خوب دارد، اما اجرای قوانین ما مدیران خوب کم دارد نمیگویم ندارد.
سوال: نمیتوانید درصد بدهید که چند درصدش از این قانون تا الان اجرایی شده؟
باقرصاد: مشخص است در پسماند که ۲۰ میلیون تن ما تولید داریم از کل پسماندها در سال اگر حالا بحثی که آقای طباطبایی داشتند ۳۰ درصد خدمت شما عرض کنم که خشک باشد ۶ میلیون تن ما خشک داریم بر این اساس اگر ما امروز پسماند را مجموعاً کیلویی ۷ تومن در هم حساب کنیم خود شما ببینید این رقم چه رقم سنگینی میشود و یکی از کلان شهرها را محاسبه کردم بیش از ۴ هزار میلیارد تومان درآمدشهرداری میشود از این پسماندها.
سوال: آقای باقرصاد همه میدانیم که به هر حال در دنیا بهش میگویند طلای کثیف یک فرصت است همه اینها درست ما الان صحبتمان این است سال ۸۳ قانون داشتهایم سال ۹۲ طرح جامع تفصیلی مدیریت پسماند داشتهایم الان حدود ۱۰ سال از این هم گذشته، اما پیشرفتی که به چشم مردم بیاید و محسوس باشد انجام نشده کجای این مدیریت ایراد دارد؟
باقرصاد: خوشبختانه اتفاقی که در برنامه هفتم توسعه میافتد آمدهاند به این نکته پرداختند آمده تشکیل مدیریت واحد شهری میدهد.
سوال: حالا حتماً باید برنامه هفتم میآمد این اتفاق میافتاد؟
باقرصاد: قانون مدیریت پسماندها به بخشهای مختلفی وابسته است مدیریت اجرایی با شهرداری است ولی پسماندهای پزشکی مدیریتش با وزارت بهداشت و درمان است.
سوال: مدیریت خشکمان هم اتفاق نمیافته؟
باقرصاد: اگر این یک پارچه میشد و شهرداریها میتوانستند به عنوان مدیر واحد شهری یکپارچه این موضوع را دنبال کنند طبیعتاً خیلی از مشکلات حل میشد.
سوال: یعنی شما فکر میکنید، چون مدیریت یکپارچه نیست ما الان هیچ پیشرفتی نکردهایم؟
باقرصاد: در بحثهای دیگرمان هم همین است ما در بحثهای دیگرمان هم همین مشکل را داریم.
سوال: یعنی شما دلیل را عدم مدیریت یکپارچه میدانید؟
باقرصاد: یکی آن است.
سوال: دیگه؟
باقرصاد: بله یکی از دلایل آن است یکی دیگر پشتوانه دولت است حمایت دولت از این میدانید که در بحث پسماندها تکنولوژی بازیافت پسماندها تولید انرژی از پسماندها و بازیافت پسماندها ما هزینههایمان بسیار بالا است طبیعتاً شهرداریها توان پرداخت این هزینه رو ندارند بخشی از تکنولوژی هم وابسته به خارج از کشور است باید این امکان فراهم شود که شهرداریها بتوانند از یک پشتوانه مالی برخوردار باشند و بتوانند این مشکل را حل کنند این یک مطلب، مطلب بعدی هم طبیعتاً ما در موضوع پسماندهای کشور تصمیم گیر واحدی نداریم.
سوال: آقای طباطبایی ایشان معتقدند که بعد از ۲۰ سال ما مدیریت یکپارچه نداریم تجهیزات لازم نداریم هزینهاش بالا است شهرداری امکانش را ندارد ما شرایطمان به این چند دلیل است میپذیرید شما؟
طباطبایی: بگذارند همینطور زبالهها جمع شود و اتفاق محیط زیستی بیفتد نه همین الان جالب است بدانید مرکز مدیریت پسماند سازمان شهرداریها شکل گرفته از قبل که برنامهها و به نوعی شرح وظایف احصا شده بود به هر حال مسئولی را برایش انتخاب کردهاند، ببینید اینها برای مردم عملاً قابل پذیرش نیست و نمیتواند خروجی داشته باشد من بحثم چیز دیگری است من میگویم همین قوانین موجود ما به هر ترتیب زیرساختهای خوبی را میتوانست داشته باشد که سالهای سال آقای باقرصاد یا امثال این بزرگوار میتوانستند این فضا را در حوزه اجرا عملیاتی بکنند که نشد، الان همین بحث زباله سوزها همین بحث فعال کردن چرخه اقتصادی پسماند خشک به طور جدی همین بحث مبارزه با مافیای زباله اگر وجود دارد در حوزه پسماند خشک و امثال اینها همیشه شده دغدغه برای کشور این بحث زباله گردها که روز به روز بیشتر شدهاند، اینها موضوعات جدی است چرا با وجود اینکه از سال ۸۳ قانون کافی و زیرساخت قانونی کافی در این قانون پیش بینی شده بوده چرا تا الان اتفاق نیفتاده است؟
سوال: الان مشخص شد علی رغم ۲۰ سال قانون و بستر موجود که به نظر شما قابلیت اجرایی داشته به نتیجه نرسیدهایم حالا راهکارتان را بفرمایید از الان به بعد چه بکنیم؟
طباطبایی: یکی در حوزه برون سپاریها شهرداریها باید دقت بکنند تا میتوانند به عنوان نهاد عمومی غیردولتی که از خود مردم هستند یعنی دولت به معنای کلان محسوب نمیشوند شهرداریها میتوانند بستر کافی را خیلی راحت از طریق ساماندهی فعالیتهای مکانیزه در چرخه اقتصاد پسماند فراهم کنند کما اینکه برخی از شهرداریها دارند این کار را دنبال میکنند حالا یا مناطقشان را پهنهبندی میکنند یا پیمانکاران را رتبهبندی دقیقتر و ساماندهی میکنند و یا اینکه میآیند پیمانکاران را به نوعی ساماندهی میکنند که پیمانکار تخصصاً وظایفش در حوزه پسماند باشد نه اینکه بیاید در برخی از شهرداریها بعضا شنیده میشود که یک پیمانکار به صرف اینکه اساسنامه شرکت بهش اجازه میدهد که دهها کار را در شهرداری به عهده بگیرد و انجام بدهد و عملاً پسماند را نتواند با نگاه تخصصی جمع آوری بکند انتقال بدهد و ببرد در فرایند چرخه اقتصادی و از همه مهمتر این است که بعضاً شنیده میشود که فعالیتهایی از طریق درگاه ملی مجوزها هم میآید در حوزه پسماند صورت میگیرد و میآیند مجوز میدهند برای جمع آوری پسماندهای خشک وقتی میآیند مجوز میدهند در حوزه جمع آوری پسماندهای خشک فرض بفرمایید که بگویند شغل است، پسماندی که قبل از اینکه کالا باشد یک موضوع زیست محیطی و ارتباط مستقیم دارد با فعالیتهای محیط زیستی بیاید نگاه اقتصادی بهش بکنند طبیعی است عملاً مخازن زباله که ایشان باید توضیح بدهند فرض کنید در سطح شهر تهران مثلاً ۵۰ هزار تا ۵۵ هزار تا مخزن زباله وجود دارد بیایند زباله گردها و یا دوره گردها یا بعضاً مشاغلی که عملاً میشود گفت که مشاغل غیر رسمی ممکن است محسوب بشوند بیایند از این طور مجوزها بگیرند، بعضاً و بیایند در فعالیتهای جمع آوری پسماند خشک ورود پیدا کنند و پسماندتر را معضل بکنند از آن طرف به جای اینکه ما بیاییم حوزه تفکیک از مبدا را فعال کنیم بیاییم در حوزه جمع آوری پسماند خشک به جای تفکیک از مبدا تفکیک از سطل زباله را شروع بکنیم تفکیک از مخزن زباله عمومی را شروع بکنیم خوب عملاً شما میبینید یک وضعیت زشت بصری و به نوعی میشود گفت ظاهری دارد برای شهر ایجاد میکند و شهر پر از زباله گرد میشود و کلی مافیا در این حوزه ممکن است خواسته یا ناخواسته شکل بگیرند و عملاً شهرداریها در بحث مدیریت این کار دچار مشکل شوند خوب من خواهشم این است در این فضا شهرداریها با قاطعیت بیایند وظایف و فعالیتهای خودشان را با دولت مشخص بکنند در تمام ادوار موضوع یک دوره دو دوره هم نیست، ببینید این قانون الان دارد به مرز ۲۰ سال نزدیک میشود که البته روزنهها شکافهایی دارد که این را باید درست کنند.
سوال: آقای باقرصاد که معتقد به مدیریت یکپارچه هستند؟
طباطبایی: ببینید الان بحث ما مدیریت یکپارچه نیست، مدیریت یکپارچه اصلاً گفتنش راحت است شکل گیریش بسیار سخت است.
سوال: الان شما روی بحث محیط زیست تاکید میکنید، اما میگویید که این امکان دارد که این نگاه اقتصادی شود به این موضوع، اگر نباشد نمیشود. کسی که وارد مدیریت پسماند میشود نباید نفع اقتصادی داشته باشد؟
طباطبایی: ببینید پیمانکاری که بابت جمع آوری زباله پول میگیرد حالا برایش مشخص بکنم که اینقدر هم شما زباله خشک جمع آوری میکنی باشد، دارد جمع آوری میکند میخواهند ازش کم کنند خوب این کار را بیایند تکلیف کنند و به طور جدی در سراسر کشور هر جایی بیایند دقیقاً از منزل و از مبدا انجام بدهند ایشان بهتر میداند.
سوال: الان سیستم پسماند پس از جمع آوری، تحویل شهرداری میدهد؟
طباطبایی: من الان یک مثال خیلی ساده یک قانون داریم این را خوب از همه ما بهش عنایت داشته باشیم.
باقرصاد: ببینید الان فقط داریم روی خشک بحث میکنیم ما پسماندهای مختلفی داریم فقط آمدهایددر مورد پسماند خشک بحث میکنید، خشک که اتفاقاً اقتصادی است اتفاقاً انگیزه ایجاد میکند برای مجموعه شهرداریها، شهرداریها یک مجموعه خودکفا هستند و باید درآمدهایشان را از مواد مختلف در بیاورند یکی از مکانهایی که میتواند درآمد ایجاد کند برای شهرداریها همین پسماندها هستند، من گفتم پسماندها همه فرمودید سرمایه ملی هستند ثروت ملی هستند الان باید خود این پسماندتر ۷۰ درصد از پسماند کشور را تشکیل میدهد هم به عنوان کود میتواند مصرف شود و هم به عنوان نیروگاه تولید برق برای ما داشته باشد و هم استفادههای به صورت مختلفی داشته باشد، اما همین پسماندتر که تبدیل میتواند بشود به کود امروز جهاد کشاورزی و در وزارت کشاورزی به هیچ وجه سرمایهگذاری روی این نمیکند حاضر هستند کود را وارد بکنند ولی نمیآیند از این کود که یک کود تولید داخلی است استفاده بکنند.
سوال: یک نکته اینجا الان مشخص شد فکر میکنم آقای باقرصاد میگویند، چون این صرفه اقتصادی دارد و میتواند در جاهای مختلف مصارف داشته باشد شاید به همین دلیل است که حضور بخش خصوصی در این حوزه تا الان تقویت نشده درست است؟
باقرصاد: در خشک تقویت شده.
سوال: الان من یک سوال کنم شما با برونسپاری مدیریت به بخش خصوصی به صورت کامل موافق هستید؟
باقرصاد: صد در صد موافق هستم با نظارت و زیرساختی که برایش تعریف کردهاند.
سوال: آقای طباطبایی شدنی است؟
طباطبایی: ببینید چیزی که الان وجود دارد دارند خودشان اشاره میکنند همین الان اینها میبرند زباله را بازیافتش میکنند فرض کنید ازش کمپوست تولید میشود این کمپوست را میخواهند ببرند در فرایند چرخه کشاورزی استفاده بکنند همین الان وزارت کشاورزی شما سوال بفرمایید چقدر از کمپوست اینها خرید میکند؟ اگر روش این عزیزان درست بود چرا الان بحث خرید کمپوست.
سوال: مشکل چیست خلاء قانونی داریم؟
طباطبایی: اصلاً در بحث تخصیص یارانه به اینها اینها گاهی اوقات میگویند هزینهاش کنار یا برق همین برق را که وزارت نیرو باید از اینها بخرد باید یارانه بدهد دیگر عملاً برقی که حاصل از خروجی بازیافت پسماند است که حالا بحثهای تخصصی زیست محیطی دارد یا نمیخرند یا اگر میخرند پولش را نمیدهند یا یارانه کافی نمیدهند، عملاً وقتی کار را میخواهند بدهند به بخش خصوصی بخش خصوصی موقعی میتواند در این فرایند ورود کند که بیایند بانکهای تخصصی بانکهایی که کارشان کار شهری است عنایت فرمودید با تاکید بر آنها بانک تخصصی بیاید در این حوزه حمایت جامع بکند از بخش خصوصی بیاید بگوید بخش خصوصی من حمایت کامل میکنم اینقدر تسهیلات بهت میدهم با اینقدر بهره محدود تو بیا این فعالیت را راه بینداز، اما عملاً میبینیم بانکها که به طور جدی نمیآیند وسط چرا، چون سودآوریش کم است یعنی مدل عملیاتی که کار را بدهند به بخش خصوصی و بخش خصوصی بخواهد این کار را بکند به خاطر اینکه سودآور نیست بانک هم به طور جدی نمیآید، اما اگر شهرداری که خودش سهامدار برخی از بانکها ممکن است باشد خود شهرداریها بیاید در این فضا ورود بکنند شهرداری ماده ۸۴ بهش اجازه داده بیاید فعالیتها را من نمیگویم بیاید مستقیم در تولید دخالت بکند ولی این ماده قانونی بهش اختیار داده بخشی از وظایف بخش خصوصی خودش هم میتواند انجام بدهد عملاً.
سوال: آقای طباطبایی تیتروار الان بفرمایید که علت موفق نبودن حضور بخش خصوصی در مدیریت پسماندهای کشور چه بوده؟
طباطبایی: دقیقاً به خاطر این است که قیمت تمام شده چرخه پسماند برای بخش خصوصی از راههای منطقی به صرفه نیست و طبیعی است که در این فرایند ممکن است هزار و یک مسئله و حاشیه برای خودش عمدی و سهوی بخواهد ایجاد بکند.
سوال: پس با توجه به نرخی که شهرداری تعیین میکند برای بخش خصوصی؟
طباطبایی: نه به نرخ شهرداری اصلاً ربطی ندارد، قبل از نگاه اقتصادی به پسماند باید نگاه زیست محیطی باشد یعنی درست جمع شود ببینید من یک مثال ساده میزنم هم آمریکا، سوئد، ترکیه اولاً، همین آمریکا هفتهای یک بار زبالهاش را جمع آوری میکند نه شهرداریها که بعضاً یا همین دهیاریها فرقی نمیکند بعضاً روزی یک بار تا سه بار یا چهار بار بیایند جمع بکنند یک بار در هفتهای جمع میکنند و دوم همین موضع که ایشان بهتر میدانند مخازن مخصوصی که میآیندتر و خشک را جمع میکنند از خود مبدا یعنی در مجتمعها میگذارند که حالا بعضاً شنیده شده آمدهاند شهرکهای پسماند.
سوال: یک سری اقداماتی انجام شد چرا در سطح کلان نبود؟
طباطبایی:همه به خاطر این است که قبل از اینکه به این نگاه اقتصادی بکنند نیامدهاند با نگاه محیط زیستی کامل این را ارزیابی و بازنگری و جامعه نگری بکنند و بعد بیایند فعالیت اقتصادی انجام بدهند.
سوال: شما فکر میکنید به دلیل اینکه نگاه زیست محیطی نداشتهایم؟
باقرصاد: نه ما همین که شهرداری جمع آوری پسماند را دارد روزانه مثلاً شهرداری تهران نزدیک به ۶ تا ۷۰۰۰ تن پسماند را جمع آوری میکند کل این جمع آوری نظافت شهر و فضای سبز اینها موضوعات زیست محیطی است، اما نکتهای که است باید دولت کمک بکند به شهرداری برای اینکه مسیر درست جلو برود. قانون میگوید شهرداری خودکفا است پسماند چه پسماندی به درد ما میخورد پسماندی که از مبدا از درب منزل از مدرسه از درب کارگاه گرفته شود برود در چرخه مصرف این میشود یک پسماند اقتصادی و موضوع اقتصادی را وارد پسماند کردند یک موضوع مثلاً پسماندهایتر شما میبینید گفتم نزدیک به ۷۰ درصد است اینها برای اینکه بتواند به برق تولید شود بتواند به کود تبدیل شود امکانات زیادی میخواهد. و از همه مهمتر این هست که باید مجموعه کسانی که در بحث پسماند کار میکنند ساختارها را تغییر بدهند یک مقدار چالاک بشوند در این موضوع یک مقدار برنامه ریزی بیشتری داشته باشند و بدانند که پسماند درآمد دارد درست است شهرداریها طبیعتاً درآمدشان از جاهای دیگر است یک مقدار به این درآمد کمتر توجه میکنند پس زمانی که کمتر توجه بشود موضوعات زیست محیطی هم به وجود خواهد آمد یعنی شما خاک را آلوده میکنید هوا را آلوده میکنید همه اینها هست ما الآن از مثلاً ۶۰ سال پیش تا امروز ۷۰ درصد اگر پسماندمان هم دفع شده باشد شما میبینید چه حجمی از پسماند امروز زیر زمین هست چقدر گاز میتوانسته تولید بکند بعد متان در اختیار ما بگذارد.
سؤال: شما میگویید اگر آن بحث زیرساخت و آن نقدینگی حالا کمبود نقدینگی که در شهرداری هست اگر نبود فکر میکنید مشکل حل بود؟
باقرصاد: بخش شناخت مهم است بحث فرهنگی آن مهم است، بخش اینکه مجموعه کسانی که کار میکنند یک علم با تخصصهای مختلف، زباله و امروز پسماند به معنای علمی موضوع، علوم مختلفی در آن نهفته برای تولید گازش، برای تولید کودش، برای بازیافت بقیه موارد، برای خاک، در حال حاضر نزدیک ۶۰ میلیون تن خاک دفع میشود یا یک چیز دیگر یا مثلاً شیرابه، شما میدانید که هر تن زباله یا پسماند، پسماند عادی نزدیک به ۱۵۰ کیلو یا ۱۵۰ لیتر حالا بگوییم ۱۵۰ لیتر پسآب دارد این پسآبش خاک را آلوده میکند.
سوال: فکر نمیکنید الآن در مدیریت پسماند شهرداری هم سیاستگذار است، هم مجری است و هم خودش ناظر است این تکثر نقش و وظیفه فکر نمیکنید عامل این داستان باشد؟
باقرصاد: دستگاه نظارت کننده سازمان محیط زیست است و سازمان محیط زیست باید در این موضوع به وظایفش عمل میکرد.
سوال: نه در خود مدیریت پسماند که الآن خود شهرداری نظارت میکند.
باقرصاد: خیر.
سوال: شما از یک فضای ایده آل صحبت می کنید.
باقرصاد: خیر در قانون سازمان محیط زیست مسئولیت نظارت بر پسماندهای کشور را دارد درست شد.
سوال: چقدر به وظیفه و نظارتش فکر میکنید؟
باقرصاد: از آن طرف میگویید محیط زیست آلوده میشود یکی از جاهایی که محیط زیست را آلوده میکند و یکی از ابزارها همین زباله است سازمان محیط زیست باید به وظیفه قانونی خودش عمل میکرد نظارت را روی عملکرد شهرداری باید میکرد درست شد، نظارت را رو عملکرد مراکز بهداشتی میکرد الآن مراکز بهداشتی پسماندشان را چه کار میکنند؟
سوال: تکثر را شما با آن موافقید یا مخالف؟
طباطبایی: در اینکه باید همگرا بشوند بحثی نیست.
سوال: آخه از آن طرف بحث مدیریت یکپارچه را میکنیم از این طرف متکثر به نقد شده دیگر.
طباطبایی: بله، ببینید مدیریت یکپارچه خواسته ما هست ولی یک آمال است به دلیل این که باید مقام عالی دولت برای این تدبیر ویژه داشته باشد شهرداریها همیشه مظلوم بودند یک امر طبیعی است ولی الآن این مشکل ما را حل نمیکند.
سوال: ما مشکل محیط زیستمان را نمیتوانیم از بعد اقتصادی آن جدا کنیم اگر شما مدیریت پسماند یا آن صرف اقتصادی آن را به یک متولی میدهید، آیا بهتر نیست که بگوییم آقا صفر تا صد با خود شما، شما مدیریت پسماند را انجام بده و آن محیط زیست هم شما موظفید مسئله اش را حل بکنید.
طباطبایی: الآن اصلاً بحث من این است که آش را با جایش باید بدهند به شهرداری، شهرداری بیاید انجام بدهد اگر بنا هست که از پیمانکار استفاده بکند شهرداری اختیار تام و کامل داشته باشد برای این فضا، بحث من این هست و از همه مهمتر ساز و کار واگذاری به پیمانکار در جایی که اختیار کامل و حمایت کامل داشته باشد شهرداری قطعاً میتواند با موفقیت بیشتری انجام بدهد، اما شهرداری، برخی از ابزارهایش را باید بیشتر به کار بگیرد نه تنها شهرداری، دهیاریها هم همین طور، چون زباله که فقط ویژه شهرها نیست الآن شهرداریها میتوانند از طریق بستههای تشویقی که در قبوض پسماند میبینند مردم را تشویق کنند به بحث ساماندهی پسماندهای خشک که بیایند از مبدأ این کار را بکنند، اما به دلیل اینکه قبل از اینکه فعالیت پسماند را نگاه اقتصادی کنند عرض من این است که زیست محیطی باید به آن پایدار باشند یعنی آگاه سازی عمومی بخش اول آن است همین معاونتهای اجتماعی ـ فرهنگی در شهرداریها یا سازمانهای اجتماعی ـ فرهنگی با عناوین این چنینی در کل کشور که ذیل شهرداریها دارند فعالیت میکنند همینها بهترین جایگاه را دارند به خاطر اینکه بیایند فرهنگ سازی کنند مردم از مبدأ زبالهها را تفکیک شده تحویل مأمور شهرداری بدهند نه اینکه بعضاً بین همین اتفاقات بیفتد منجر به هزار و یک حاشیه بشود بعضاً پیش میآید به اسم دادن کیسه زباله یا مخزن زباله سرقتها و مسائلی بود که عملاً به شهرداری هیچ ارتباطی نداشت ببینید اینجا من عرضم همین است الآن ۲۰ سال است که این قانون به شکل جامع و کامل نیامده اجرا بشود به دلیل اینکه همه بخشها نیامدند پشت شهرداری بایستند، اما این را دقت داشته باشید.
سوال: شما میفرمایید ما مشکلمان برمی گردد به اینکه سازمان محیط زیست به وظیفه خودش در حوزه نظارت عمل نکرده است؟
باقرصاد: نه یک بخشی از آن را در قانون با صراحت میگوید سازمان محیط زیست مسئول نظارت بر پسماندهای کشور است و در قانون هم شهرداریها یک بخشی از پسماند را دارند پسماند عادی با شهرداری هاست بقیه پسماندها مربوط به دستگاههایی است که پسماند را تولید میکنند و اینکه ما میگوییم بخش خصوصی آیا واقعاً، یک پیمانکار بخش خصوصی آن اختیارات را دارد که بتواند به وظیفه خودش عمل بکند در بخش خصوصی یا نه ما چارچوبی برای آن مشخص میکنیم دست و پایشان را میبندیم بعد میگوییم که خدمت شما عرض کنم این پیمانکار بخش خصوصی است اختیاراتش کم است امکان ندارد این طور باشد بعد هم اگر خواستیم باید برآورد واقعی بکنیم چقدر هزینه جمع آوری است؟ چقدر هزینه پرداخت به مردم است؟چقدر هزینه ماشین آلات است؟ما در برونسپاری با دیدی به پیمانکارها و بخش خصوصی نگاه میکنیم که خدمت شما عرض کنم حق آنها نیست.
سوال: چرا در این همه سال یک موضوع به این سادگی برای آن برنامه ریزی نشده است؟ ۲۰ سال قانون داریم، ۱۰ سال طرح داریم برای چی اجرایی نشده؟
باقرصاد: بله ببینید آن چیزی که از پیمانکار میخواهند انجام میدهد.
سوال:گفته میشود که بخش عمدهای از مسائل مدیریت پسماند خشک در حیطه ارتباط شهرداری با خود پیمانکارها و فعالیتهای غیررسمی و نیمه رسمی است که بین پیمانکارها و شهرداریها دارد شکل میگیرد.
طباطبایی: آقای باقرصاد زیاد رفته سمت پیمانکار، اگر که پیمانکار برای آن جاذبهای نداشت این همه رقابت برای قبول این مسئولیت برای چه هست؟ چه خبر است این همه پیمانکار؟ شهرداریها قطعاً اختیارات خوبی دادند همین الآن شهرداریها آمدند به شکل فهرست وار دارند بعضاً عمل میکنند.
باقرصاد: شما میبینید یک وقت قرارداد میبندید با پیمانکار برو درب منزل پسماند را از منزل بگیر.
طباطبایی: هست در قراردادش شنیده میشود که هست.
باقرصاد: برو درب منزل بگیر، نتیجتاً باید پیمانکار وقتی رفت درب منزل پول پسماند را بده پسماندی که از مردم پسماند خشک را میگیرد به مردم بدهد، این اتفاق نمیافتد چرا نمیافتد؟ برای اینکه محاسباتی که باید انجام میشد که چقدر باید به درب منزل بدهد، چقدر باید به مدرسه بدهد، چقدر به این، بهترین کار، راحتترین کار این است که چند نفر بیایند که مسئله جمع آوری از سطلهای زباله برای ما پیش میآید البته در دنیا سطلهای پسماند میرود زیر زمین، متوجه هستین دسترسی انسان دیگر به آن نیست مکانیزه میرود زیر زمین اصلاً مکانیزهای که قرار بود یک زمانی بشود این بود که مخازن برود زیر زمین دسترسی انسان به آن وجود نداشته باشد.
طباطبایی: این دنیا کجاست آقای باقرصاد؟ کجا زیر زمین است؟
باقرصاد: شما هر کشوری را میخواهید در نظر بگیرید.
طباطبایی: کجا زیر زمین است؟ ببینید اولاً در بحث زیرساختهای این قبیل، ببینید این نکته اصلاً چنین چیزی به این شکل نیست.
باقرصاد: آیا پیمانکار تخلف میکند؟ بله، اما آیا صد درصد متخلف هستند؟ نه متوجه هستین، در بحث نظارت هست.
سوال: شما سالها مدیریت داشتید میگویند که پیمانکارها این قدر در بحث مدیریت و قانون مدیریتی آن نفوذ میکنند، سالها شما خودتان مدیریت پسماند را دارید، این را قبول دارید؟
باقرصاد: ببینید بستگی به خود انسانهایی دارد.
سوال: این را در سالهای مدیریت تان دیدید با آن برخورد کردید؟
باقرصاد: به هر حال وجود دارد.
سوال: چقدر این نفوذ در شرایط شکل گیری شرایط موجود دخیل است؟
باقرصاد: بستگی دارد چه طور با آنها برخورد بشود با چه دیدی با این پیمانکار برخورد بشود؟ اگر از آن وظیفه خواستید اگر هزینه هایش را محاسبه کردی به آنها دادید و هزینه هایش را به آن دادی و از آن خواستی مطمئناً خلاف نمیکند.
سوال: این نفوذ پیمانکارها دستهای پشت پرده و آن اعمال نفوذهایی که دارد میشود چقدر تاثیر دارد؟
طباطبایی: من خودم فکر میکنم اگر که بیاید شهرداری بخش قابل توجهی از این فعالیت را عمدتاً توسط خودش و بخشی را به جای پیمانکار، یعنی عمدتاً شهرداری بیاید از طریق سازمانها و شرکتهای خودش که در ماده ۸۴ هم پیش بینی شده بیاید از طریق آنها انجام بدهد دلسوزی بیشتری میکند تخصص بیشتری دارد رانت کمتر شکل میگیرد.
سوال: معتقدند که بیشتر دست شهرداری باشد؟
باقرصاد: صد درصد با روش ایشان مخالف هستم ماده ۸۴ا ی که ایشان میفرمایند تشکیل یک سازمانی است که بازوی شهرداری باشد آنها هم بازوی نظارتی شهرداری نه بازوی اجرایی اگر شما خواستید امروز مثلاً در جمع آوری پسماند در شهر تهران یک رقمی نزدیک به ۱۷ هزار کارگر دارند کار میکنند فقط در بخش زباله تر.
طباطبایی: آقای باقرصاد سازمان آتش نشانی، سازمان تاکسیرانی، سازمان نمیدانم اتوبوسرانی اینها سازمان نظارتی هستند شما میفرمایید در بخش نظارتی یا سازمان اجرایی هستند؟
باقرصاد: بله، در حال حاضر چقدر اتوبوسها به بخش خصوصی رفته؟
طباطبایی: بله بخشی از کار را خودش انجام میدهد و بخش دیگری را میدهد به بخش خصوصی، پس خودش هم به عنوان سازمان اجرایی هست.
باقرصاد: سازمان اتوبوسرانی، امروز که نمیتواند نیرویش را بیرون کند باید این فرآیند.
طباطبایی: این نیست صد درصد سازمان کل کار خودش را به بخش خصوصی بدهد. پس نفرمایید نظارتی است صرف نظارتی نیست.
باقرصاد: نه، چرا در پسماند میتواند.
طباطبایی: در ماده ۸۴ گفته تشکیل بدهد بیاید فعالیتهای بازرگانی بکند شهرداری، عنایت داشته باشید اگر قرار بود این اتفاق بیفتد خب طبیعی بود میآمد ستاد شهرداری یک معاونت درست میکرد مثلاً فرض کنید معاونت آتش نشانی.
سوال: این مانع حضور بخش خصوصی نمیشود؟
باقرصاد: چرا صد درصد، برخلاف اصل ۴۴ قانون اساسی است.
طباطبایی: میگوییم واگذاری شرایط قرار اگر شهرداری بیاید همه چیزش را بدهد به بخش خصوصی این میشود که الآن شده است.
سوال: آقای طباطبایی چرا شاهد حضور شرکتهای دانش بنیان شرکتهایی که به هر حال با فناوریهای روز دارند کار میکنند در مدیریت پسماند کشور نیستیم؟
طباطبایی: شرکت دانش بنیان موقعی باید ورود بکند در این عرصه که اول به عنوان شرکت مشاورهای نقش خودش و توانمندی خودش را به دستگاهی مثل شهرداری نشان بدهد بعد به کار اجرایی بپردازد، الآن خیلی از شرکتهای دانش بنیان مدعی هستند به انجام بسیاری از کارها هستند که وقتی کار به آنها میسپارند ممکن است با آن کیفیت کافی نتوانند.
باقرصاد: دو تا بحث است یکی بحث اجراست، یدی است در میدان، شهرداری در کف خیابان در بحث دفن، بحث بازیافت.
سوال: نه اصلاً در افزایش بهره وری در مدیریت پسماند.
باقرصاد: در مدیریت بهره وری، چند درصد شرکتهای دانش بنیان اصلاً دانشگاهی به نام پسماند وجود دارد؟
طباطبایی: همین الآن در مراکز علمی ـکاربردی همین الآن رشته پسماند هست ببینید کار تخصصی علمی آن.
سوال: شاهد حضور کم رنگ بخش خصوصی و شرکتهای دانش بنیان در مدیریت پسماند هستیم حتماً یک جای کار میلنگد.
طباطبایی: بحث علمی این قضیه، یادم هست یک چیزی حدود نزدیک به ۱۰ سال پیش یعنی الآن نیست یکی از دانشگاهها خودش در حوزه پسماند ورود کرد برای زبالههای خودش یک مجموعهای بود که نزدیک به فکر میکنم نزدیک به ۱۰ هزار دانشجو داشت یک مجموعه دانشگاهی خودش آمد انجام داد خروجی هم داشت فقط آن موقع ۴ میلیارد تومان همان موقع یک دانشگاه با یک تعدادی آن موقع.
باقرصاد: چه کار کرد؟
طباطبایی: آمد صرفه جویی کرد در حوزه جمع آوری زباله قبلاً میداد به شهرداری آن حوزه جمع آوری میکرد بعد خودش آمد همینها را در حوزه پسماند بازیافت کرد استفاده کرد فضا وجود دارد، اما باید دانش توأم با اجرا وجود داشته باشد.
باقرصاد: ببینید آنجا نه، در دانشگاه که ما انتظار نداریم که زباله سوز بگذارند انتظار نداریم که زباله بازیافت بشود.
طباطبایی: ولی نمونه موردی الگوی این کار در این حوزه وجود دارد ولی کم است عرض ما این است ببینید در همین شهرداریها شما در دوره خودتان حتماً یادتان هست خیلیها میآمدند وسط خیلیها میآمدند تلاش بکنند چند تا از اینها را به آنها اعتماد میکردید که کار به آنان بدهید؟
باقرصاد: خیلی، مشاورین ما.
طباطبایی: مشاورین خودتان میفرمایید مشاورین من هم عرض کردم شرکتهای دانش بنیان هم در حوزه مشاورین، چند تا از اینها را در اجرا آوردید چند تا اسم ببرید.
باقرصاد: خیلی هستند اینها.
سوال: به هر حال باید نتیجه برود به سمتی که ما شاهد حضور بیشتر بخش خصوصی و شرکتهای دانش بنیان باشیم، حالا میگویید که اگر این خوب مدیریت بشود صرفه اقتصادی دارد ما با حضور بانک ها، شرکتهای خارجی در مدیریت پسماند موافقید ؟
طباطبایی: بله جالب است بدانید دانشگاههایی مثل دانشگاه آزاد اسلامی خیلی خوب کار کرده در حوزه اقتصاد پسماند و مدل دارد همین را عرض میکنم مدل دارد برای ورود بانکها در عرصه پسماند همین الآن جالب است بدانید که همین شرکتهای خارجی بعضی از بانکها شرکتهایی دارند تابع خودشان که این شرکتها به
راحتی میتوانند در فعالیتهای پسماند ورود پیدا بکنند، اما مشروط بر اینکه قبل از مدل اقتصادی بانکها در راستای مسئولیتهای اجتماعی به این عبارت دقت کنید با مسئولیتهای اجتماعی و موضوع سوشال بانکینگ یعنی بانکداری اجتماعی بخش خصوصی را در این فضا ورود بدهیم.
سوال: در حد یک جمله موافقید یا مخالف؟
باقرصاد: که چی؟
سوال: حضور بانک ها؟
باقرصاد: هر کدام از اینها بتوانند چه بخش خصوصی چه داخلی و خارجی را حمایت بکنند صد درصد این تکنولوژی تبدیل پسماند مخصوصاً پسماندهایتر یا تولید نیروگاه برق بخشی از آن خارجی است.
سوال: ما نیاز داریم که خروجی داشته باشیم.
باقرصاد: صد درصد نیاز داریم البته.
سوال: روی آن مصوبه هفتاد و هفتمین نشست هیئت مقررات زایی که تسهیل کردند کالابرگ خرید و فروش مواد قابل بازیابی شکل بگیرد، این هم میگویند که اگر شکل بگیرد این باعث افزایش تولید بازیافت میشود این را با آن موافقید یا مخالف؟
طباطبایی: اگر در این فضا زیرساختهای کامل عملیاتی برای این بخش وجود داشته باشد بله موافقیم، اما مشروط بر اینکه زیرساختهای عملیاتی کامل را ما داشته باشیم بله دوباره ممکن است دقیقاً مثل همین داستان قانون ۸۳ است که تا الآن این روند اجرایی آن به طور کامل انجام نشده است.