تولید قطعه ارکسترال بر پایه موسیقی مازندرانی، پس از ۴ دهه
تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۲۷۲۸۷۹
به گزارش همشهریآنلاین به نقل از ایرنا، اجرای داشتههای موسیقایی هر منطقه برای اقوام و ملل دیگر یکی از راههای شناساندن میراث فرهنگی و تثبیت این سرمایههای ارزشمند هنری محسوب میشوند که معمولا در بسیاری از کشورها مرسوم است. در آثار شاخص موسیقی جهان میتوان رد پای قطعات فولک و بومی را مشاهده کرد که به واسطه اجراهای علمی و ارکسترال شهرتی فراتر از مرزهای یک قوم یا کشور یافتهاند و به بخشی از شناسنامه فرهنگی جامعه مبدأ تبدیل شدهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
طی دهههای اخیر قطعات متعددی در موسیقی ملی و کلاسیک ایرانی ساخته شده که در آنها بخشهایی از موسیقی فولکِ گوشهای از ایران نیز به کار رفته است. فرآیندی که هم در موسیقی ارکسترال نسبت به موسیقی برخی اقوام دیده شده و هم در موسیقی فیلم و سریال مورد استفاده قرار میگیرد. در موسیقی فیلم و سریال میتوان به بهرهگیری از موسیقی مازندرانی برای موسیقی سریال «پایتخت» اشاره کرد که توانست بخشی از میراث موسیقایی مازندران را برای سایر ایرانیها بشناساند.
آشنایی با موسیقی نواحی مازندراناما در موسیقی ارکسترال طی سالهای اخیر جز در یک مورد که استاد «محمدرضا درویشی» اوایل دهه ۶۰ قطعاتی از موسیقی مازندران را برای اجرای ارکستر تنظیم کرد و چند سال بعد منتشر شد، گام دیگری برای تنظیم قطعات ارکسترال بر پایه این موسیقی برداشته نشد. البته قطعات تنظیم شده توسط «محمدرضا درویشی»، بهمن ۱۳۹۵ توسط ارکستر فیلارمونیک مازندران به رهبری «محسن بافنده» در ساری و با حضور خود درویشی و خوانندگان اصلی قطعات یعنی «نورالله علیزاده» و زندهیاد «ابوالحسن خوشرو» طی دو شب برای مخاطبان موسیقی مازندران اجرا شد که مورد استقبال علاقهمندان و رسانهها نیز قرار گرفت و نشان داد که میل به شنیدن موسیقی مازندران در قالب اجراهای ارکسترال بسیار بالاست.
نوای ارکسترال موسیقی مازندران
«سبحان مهدیپور» هنرمند ۳۹ ساله اهل بابل که نزدیک به ۲۵ سال است در تهران فعالیتهای هنری خود را انجام میدهد، از مدتها پیش با دغدغه تولید یک قطعه ارکسترال با کیفیت از موسیقی مازندران گامی را برداشت که به گفته او این روزها مراحل پایانی تولید آن در قسمت میکس و مستر انجام میشود و تا چند هفته دیگر نیز قرار است با برگزاری یک مراسم رونمایی، منتشر شود.
«مهر و مهربونی» نام احتمالی قطعهای است که خوانندگی و پیگیری برای تولید آن توسط مهدیپور انجام شده و تنظیم قطعه بر اساس ملودیهای فولک مازندران توسط آهنگساز و استاد برجسته موسیقی، کامبیز روشنروان انجام شده است.
هدیپور درباره این قطعه گفت: تولید قطعهای ارکسترال از موسیقی مازندران یکی از دغدغههای همیشگی من در عرصه موسیقی بود تا به شکلی نسبت به فرهنگ، زبان و مردم استان خودم در حوزه موسیقی ادای دین کنم. خوشبختانه پس از ماهها تلاش و پیگیری با کمک برخی از دوستان توانستیم قطعهای ارزشمند و ماندگار با تنظیم و ارکستراسیون استاد روشنروان تهیه کنیم که به نوعی بیانگر ظرفیتهای موسیقی مازندران در عرصه ملی و بینالملل باشد.
وی افزود: اجرای موسیقی اثر توسط نوازندگان برجسته و مطرح موسیقی کشور در ارکستر بزرگی که ادغامی از ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی است با استفاده از سازهای بادی، بادی برنجی، کوبهای، مضرابی ایرانی و زهی کلاسیک انجام شد.
این خواننده مازندرانی خاطرنشان کرد: قطعه تولید شده بر پایه سه ملودی معروف موسیقی بومی مازندران تهیه شده که ادغام این سه ملودی، قطعهای جدید با تنظیمی متفاوت را رقم زده است. در واقع روایتی قدیمی با تنظیمی جدید است که با شعری از استاد «حجتالله حیدری» تهیه شده.
روایت قدیمی، بازتنظیم جدید
مهدیپور اظهار کرد: با هدف انسجام و یکپارچگی محتوای شعر تصمیم گرفتیم که روی ملودیهای قدیمی که در کنار هم قرار گرفتهاند، شعری واحد را قرار دهیم. به همین دلیل از استاد حیدری درخواست شد که شعری بومی با حفظ اصالت واژگانی و البته نزدیک به موقعیت امروز زبان مازندرانی در جامعه برای این اجرا بسرایند. کلامی که استاد حیدری به کار برد به زبان مازندرانی امروز نزدیک و برای نسلهای مختلف بیشتر قابل درک است. به عبارتی دیگر تلاش شده که با وفاداری به اصل روایت، ملودیهای بومی با اشعار جدید بازسازی شود.
این هنرمند اهل بابل درباره ظرفیتهای و ضرورتهای موسیقی مازندران گفت: هدف اصلی من این است که بگویم موسیقی مازندران قابلیت اجرای ارکسترال با ارکسترهای بزرگ را دارد. دوستانی که در مازندران مشغول فعالیت در عرصه موسیقی بومی هستند تلاش زیادی میکنند و آثار خوبی هم توسط آنها تولید میشود. کنسرتهای متعددی برگزار میشود و در سیمای مازندران هم پخش و اجرای موسیقی مازندرانی مورد توجه قرار دارد. اما در ژانر کلاسیک و ارکسترال به جز اقدام ارزشمند آقای درویشی در دهه ۶۰، گام دیگری برای معرفی ظرفیتهای موسیقی مازندران برداشته نشد.
ظرفیتهای موسیقی مازندران
مؤسس و مدیر مرکز موسیقی آوای دل افزود: تولید این قطعه یک پیام مهم دارد؛ این که موسیقی بومی مازندران در صورت حمایت میتواند توسط ارکسترهای ملی و سمفونیک اجرا شود و مخاطب زیادی هم داشته باشد. با این روش موسیقی اقوام دیگر کشور به مخاطبان موسیقی فاخر و حتی در عرصه بینالمللی معرفی شد. اجرای آثار کردی با صدای استاد «شهرام ناظری» و به رهبری «لوریس چکنواریان» یکی از این نمونههاست که توانست جایگاه موسیقی کردی را در نگاه مخاطب ارتقا دهد. از این موارد متعدد هستند. اما در مازندران این اتفاق نیفتاد و موسیقی بومی این استان همچنان در مازندران مانده است. در حالی که ظرفیت کافی برای این کار وجود دارد و فقط کافی است که کمی از این فعالیت حمایت شود.
مهدیپور درباره تأمین مالی اجرا و تولید این قطعه ارکسترال مازندرانی اظهار کرد: تا کنون نزدیک به ۴۰ میلیون تومان برای تولید این قطعه هزینه شد. این بودجهای غیردولتی است که قرار بود برای تولید آثاری در بخشهای دیگر هزینه شود، اما برای پاسداشت زبان و موسیقی مازندران ترجیح داده شد که در تولید این قطعه مورد استفاده قرار گیرد. به نظرم مسئولان و متولیان اداری حوزه فرهنگ مازندران باید تلاش کنند تا هر سال اثری با کیفیت از موسیقی مازندران تولید شود.
به گفته این هنرمند مازندرانی، قطعه مهر و مهربونی در مرحله مستر قرار دارد و احتمالا مرداد امسال منتشر خواهد شد. پیش از این قرار بود که این قطعه در اردیبهشت منتشر شود، اما شیوع کرونا و محدودیتهای ایجاد شده برای برگزاری برنامههای هنری، امکان برپایی مراسم رونمایی و اجرای ارکسترال این قطعه را از بین برد.
این هنرمند خاطرنشان کرد: قطعه ارکسترال مازندرانی هم با عادیتر شدن شرایط در کشور و فراهم شدن برپایی مراسم رونمایی منتشر میشود. سعی ما بر این است که در مراسم رونمایی دستکم بخشی از ارکستر نیز حضور داشته باشند و این قطعه با حضور استاد روشنروان برای حاضران به صورت زنده اجرا شود.
حفظ اصالت در تنظیم
مهدیپور درباره اجرای قطعات ارکسترال از موسیقیهای بومی گفت: مهمترین راه شناساندن موسیقی بومی به اقوام و ملل دیگر ساختن آثار با کیفیت و فاخر بر پایه موسیقی بومی است. البته در این بین باید به جزئیاتی مانند لحن و لهجه موسیقی در تنظیم و ارکستراسیون قطعه نیز توجه کرد. نکته دقیق و مهمی که در این قطعه توسط استاد روشنروان به طور جدی مورد نظر قرار داشت. قبل از ایشان با چند تن از آهنگسازان برجسته کشور برای این قطعه همکاری کردم که در عین علمی بودن خروجی تنظیم آنها، طعم و لحن موسیقی مازندران را در اثر احساس نکردم.
وی افزود: وقتی بازسازی یک قطعه موسیقایی مازندران را انجام میدهیم باید طعم و رنگ و بوی شمال را به مخاطبی که اهل این منطقه نیست هم برسانیم. در غیر این صورت موفق نبودیم. یعنی فقط نتها قرار نیست اجرا شود. بلکه باید حال و هوا نیز انتقال یابد. موسیقی باید تصویری از خاستگاه خود را ارائه کند. در این ارکستر این اتفاق افتاده است.
جریانسازی با موسیقی
این هنرمند مازندرانی موسیقی بومی را یکی از اجزای میراث فرهنگی و عنصری اثرگذار در اقتصاد گردشگری برشمرد و گفت: باید توجه داشته باشیم که چنین اقداماتی صرفا یک حرکت موسیقایی نیستند. بلکه جریانی اجتماعی محسوب میشوند. اگر آثار موسیقایی فاخر و جذاب تولید شود و در توزیع و انتشار آن نیز با حمایت مسئولان برنامهریزی و حمایت لازم صورت پذیرد، قطعا یک ملودی یا قطعه موسیقی میتواند بازتابی چندمنظوره داشته باشد. البته متأسفانه در مازندران حمایت و همراهی لازم با هنرمندان اثرگذار اهل این استان در عرصه ملی را ندیدم و متأسفانه بیمهریهایی مواجه شدم که میل و انگیزه برای فعالیت در این استان را از بین میبرد.
وی اردیبهشت ماه قطعه بازخوانی شده «دیگه عاشق شدن فایده نداره» را با هدف تجلیل از استاد «کوروس سرهنگزاده» منتشر کرد که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
او حال حاضر نیز قطعهای به نام «با قدسیان آسمان» با تنظیم «مهیار علیزاده» آهنگساز شناخته شده مازندرانی را آماده انتشار دارد که طی روزهای آتی در اختیار علاقهمندان به موسیقی قرار خواهد گرفت. مهدیپور علاوه بر این قطعهها این روزها سه آلبوم نیز در دست تولید دارد که امسال منتشر خواهند شد. «قصه آفاق»، «یادواره اقبال آذر ۱»، «جرعهای دگر» و «پیدا و پنهان» تعدادی از آلبومهای منتشر شده با صدای این هنرمند مازندرانی هستند. او طی سالهای اخیر دو اجرا با گروهش در مازندران داشت و یک کارگاه نیز در بابل برگزار کرد. در کارنامه این هنرمندان جوان مازندرانی اجرای دهها کنسرت داخلی و خارجی و همکاری با تعدادی از اساتید بزرگ موسیقی ایران و همچنین هنرجویی در محضر بسیاری از اساتید شناخته شده موسیقی مانند «احمد ابراهیمی»، «حسین دهلوی»، «محمد رضا لطفی» و «علی اصغر شاهزیدی» دیده میشود.
کد خبر 521045 برچسبها استان مازندران موسیقی ایرانی موسیقی - چهره - ساز - آلبوم - اجرامنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: استان مازندران موسیقی ایرانی موسیقی مازندران موسیقی مازندران تولید این قطعه مراسم رونمایی قطعه ارکسترال موسیقی بومی روشن روان مهدی پور قطعه ای بر پایه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۲۷۲۸۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مرگ تدریجی آببندانهای مازندران
بی تفاوتی به نقش چند وجهی آب بندانها در اقتصاد و معیشت مردمان شمال کشور، این بار دامن منابع آبی بکر مازندران به ویژه شهرستان بابل را گرفته و برای تداوم رونق بخش کشاورزی به ویژه شالیکاری در منطقه ۱۱۰ قطعه از این آب بندان ها نیازمند لایروبی فوری هستند.
با وجود اخذ ردیف اعتباری اختصاصی برای ساماندهی و لایروبی آب بندانهای شمال کشور اما این طرح حداقل در مازندران و در شهرستان بابل در حد طرح باقی مانده و در گام اجرایی قرار نگرفته است.
آب بندان؛ استخر یا تالاب دست ساز خاکی و بسیار بزرگ است که از گود کردن و خاکبرداری یک محدوده و ریختن و کوبیدن و ایجاد دیواره خاکی دور این محدوده به وجود می آید تا روان آب ها در آن برای بهره برداری کشاورزی ذخیره شود.
این سازه ذخیره ساز آب کشاورزی، مختص استان های شمالی کشور است که در مازندران به آن ' اندون '، در گیلان ' سل ' و در استان گلستان ' بندسار ' می گویند.
بر اساس آمار رسمی، مساحت کل آب بندانهای استان های گلستان، مازندران و گیلان حدود ۳۳ هزار هکتار است که آب آبیاری حدود ۱۵۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری را تأمین می کند.
رواج سدسازی در کشور به همراه استفاده بی در و پیکر از سفره های زیرزمینی و دلخوشی به شیوه های نوین آبیاری در چند دهه گذشته سبب شد تا تعداد زیادی از آببندان های این استان ها رها شده و خشک شوند در حالی که تا اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ این سازه ها تنها تامین کننده آب کشاورزی در شمال کشور بود.
آب رودخانه ها و هرز آب ناشی از بارندگی در فصل های غیرکاشت از طریق کانال ها و پمپاژ به آب بندانها هدایت شده و در فصل بهار و تابستان برای آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.
در این پیوند فرماندار بابل با بیان این که ۱۱۰ قطعه آب بندان در این شهرستان نیاز فوری و اضطراری به لایروبی دارند، گفت: اگر با رویه فعلی لایروبی آب بندان های این شهرستان انجام شود ۲۵ سال این مهم زمان می برد.
علی پیر فلک افزود: از مجموع ۲۱۰ قطعه آب بندان شهرستان بابل ۱۱۰ قطعه آن کارایی زیادی برای آبیاری شالیزارها ندارد و به صورت فوری باید لایروبی آنها آغاز شود.
وی اظهار داشت: در یک سال اخیر هشت آب بندان در این شهرستان لایروبی شد که اگر با همین رویه فعلی لایروبی ها انجام شود ۲۵ سال زمان می برد تا همه آب بندانهای این شهرستان لایروبی شوند.
پیرفلک افزود: دیگر آب بندان های این شهرستان که در حال حاضر نیاز به لایروبی ندارد، برای چند سال دیگر به لیست آب بندان های نیازمند به لایروبی اضافه خواهد شد، که با محاسبه همه آنها لایروبی آب بندانهای شهرستان بابل ۲۵ سال طول خواهد کشید.
فرماندار بابل با بیان این مطلب که کمبود اعتبار یکی از علت های اصلی تاخیر در لایروبی آب بندانهای این شهرستان است، خاطرنشان کرد: برای تحقق این مهم که برای شالیکاران ما بسیار حائز اهمیت است نیازمند اعتبار ملی هستیم.
نماینده عالی دولت در شهرستان بابل با اشاره به این مطلب که با توجه به تداوم خشکسالی و کمبود آب برای زمین های شالیزاری نقش آب بندانها برای تامین این نیاز بسیار مهم است، ادامه داد: نیاکان ما با احداث آب بندانها، نیازهای اصلی تامین آب زمین های شالیزاری خود را تامین می کردند و این مهم باید در شرایط فعلی مورد توجه ویژه قرار گیرد.
فرماندار بابل خاطرنشان کرد: برخی از آب بندان های این شهرستان به خاطر عدم لایروبی تا پایان اردیبهشت ماه بیبشتر آبدهی ندارند و این امر به چالشی برای شالیکاران تبدیل شد.
این مقام مسوول تصریح کرد: به عنوان نمونه آب بندان۲۰ هکتاری خراسان محله بابل در سال گذشته تا اواخر اردیبهشت بیشتر آبدهی نداشت که در سال جاری با لایروبی که انجام شد مشکل شالیکاران برطرف شد.
استان مازندران بیش از ۸۰۰ آببندان بزرگ و کوچک را در خود جای داده و در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شده است. و شهرستان بابل با ۲۱۰ قطعه آبندان دارای بیشترین آبندانها در بین شهرهای مازندران است.
در طول ۴۰۰ سال گذشته تا کنون این ظرفیت سبب شده است که کشاورزان و شالی کاران این استان بدون استفاده از فناوری های امروزی که با برق فعالیت دارند به کشت برنج بپردازند.
مردم استان همواره از این آببندانها برای امرار معاش زندگی خود استفاده می کردند و می کنند و با کشاورزی و صید ماهی در چارچوب قانون از این ظرفیت ممتاز برای کسب روزی حلال بهره می گیرند.
از طرف دیگر این آببندانها در شهرها که به عنوان یک سیستم خنک کننده و تعدیل درجه حرارت دما در تابستان محسوب می شدند در زمستان یا زمان سیلاب برای کنترل سیل در طول تاریخ برای مازندران اثربخش بودند.
مازندران دارای ۲ تالاب بینالمللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گلپل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آببندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت میکنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از ردههای مختلف مهرهداران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهیها در زیستبوم مازندران شناسایی شدهاند.
پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهیها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل میدهند.
باشگاه خبرنگاران جوان مازندران ساری