شریعتی جهانی ترین متفکر معاصر ایران است/اسلام شناسیِ شریعتی

به گزارش خبرنگار مهر، سیدجواد میری جامعه شناس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به مناسبت چهل و سومین سالگرد شهادت دکتر علی شریعتی در یادداشتی به اسلام شناسیِ شریعتی پرداخته است:

۲۹ خرداد چهل و سومین سالگرد دکتر علی شریعتی است. او را جهانی‌ترین متفکر معاصر ایران نامیده اند که در قرن بیستم اندیشه‌هایش و آثارش مرزهای جغرافیایی ایران و جهان اسلام را درنوردید و در عرصه جهانی به عنوان اندیشمندی بی بدیل -بیرون از سنت فکری اروپایی / آمریکایی-مطرح شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این ۴۳ سال بحث‌های مهمی درباره اندیشه‌های شریعتی مطرح شده است ولی هر چه دقیق‌تر به صورتبندی‌های موجود در باب افکار شریعتی نظر می‌اندازیم به نکته جالبی می رسیم و آن "معاصرت مداوم" شریعتی است و توگویی او کماکان "قدرت دیالوگ" با اکنونیان و اینجائیان را دارد و این توفیق اندکی در حوزه فکر و اندیشه نیست.

نکته جالب توجه دیگر در باب شریعتی این است که نسل جدیدی در حوزه علوم اجتماعی و انسانی و فلسفه انتقادی در بیرون از ایران در آسیا و اروپا و آفریقا و آمریکا پا به عرصه آکادمی گذاشته اند که در اندیشه‌های شریعتی امکان طرح نوین ایده‌های عدالت و معنویت و عقلانیت و آزادی را می‌یابند و اینان تلاشی دوباره در بازسازی گفتمان شریعتی به عنوان الگوی آلترناتیو آغاز کرده اند که در سالهای پیش روی ثمره این جنبش نوین آشکار خواهد شد.

یکی از بحث‌هایی که اکنون و فردای ایران و جهان اسلام را درگیر خود کرده است موضوع "اسلام" به مثابه یک دین و نظام معنایی و جهان بینی و مدل حکمرانی است. اولین پرسشی که در اینجا مطرح می‌گردد این است که "اسلام" چیست؟ برای درک چیستی و صورت و محتوای اسلام ما نیازمند شناخت از پدیده‌ای به نام دین در جهان انسانی هستیم و سپس یک نوع از این پدیدار به نام "اسلام" که بخشی از موجودیتی عام به عنوان دین است. شریعتی درسگفتارهای خویش در باب دین و اسلام را ذیل موضوع "شناخت اسلام" مطرح کرد و در مجموعه آثارش با عنوان "اسلام شناسی" به چاپ رسیده است.

بسیاری از منتقدین شریعتی بر این باورند که تاریخ مصرف "اسلامشناسی" مشهد و تهران گذشته است و صرفاً می‌توان در باب این آثار بحث تاریخی در حوزه "تاریخ اندیشه‌ها" کرد ولی این رویکرد غافل از این مهم است که در این چهار دهه -پس از مرگ شریعتی- جهان اسلام -و حتی جهان به نوعی- درگیر این پرسش است که دین چیست و نسبت دین و جامعه چیست و چگونه خوانشی از دینی مانند اسلام می‌تواند در عین اینکه وحدت انسانی را تکریم می‌کند و تنوع آن را تخریب نخواهد کرد به عدالت (نه آنکه آن را تقلیل به عدل الهی در آخرت بدهد) و آزادی (نه اینکه آن را محدود به طبقه خاص و حاکمان در نسبت با محکومان کند) توجه بنیادین دارد-نیاز جدی دارد.

کدامین صورتبندی از اسلام می‌تواند هم در عرصه جهانی و همراه با روشنفکران جهانی و هم در عرصه اسلامی و همراه با روشنفکران جهان اسلام و هم در عرصه ایرانی و همراه با روشنفکران و اندیشمندان دردآگاه ایرانی به دیالوگ بنشیند؟ دقیقاً در این بزنگاه است که پس از ۵۰ سال ما می‌بینیم که طرحی که شریعتی از خوانش توأم با شناخت از اسلام مطرح کرده است امری متعلق به "گذشته" نیست بل چالشی پیش روی ما و برای "آینده" است، البته این بدین معنا نیست که ما اسلامشناسی شریعتی را نعل به نعل در ۱۴۰۰ تکرار کنیم بل باز-گشت ما به شریعتی بدین معناست که دین بدون شناخت در جامعه فاجعه آفرین است و برای عبور از فاجعه‌ای که جهان اسلام را به نام دین گرفته است چاره‌ای جز شناختِ اسلام نیست.

اما این شناخت چگونه ممکن است؟ با کدامین روش؟ از کدامین منظر؟ با اتکاء به کدامین مرجع و منابع فکری؟ اینجاست که باز-گشت به گفتمان شریعتی می‌تواند ما را یاری کند تا صورتبندی نوینی از الهیات اجتماعی برسازیم و از این اتم‌های منفرد و منفعل یک جامعه انسانی بسازیم تا به صورت انفرادی به دنبال تسکین دردهای خویش نباشند بل به این خودآگاهی برسند که راه فلاح خویش از راه اصلاح جامعه می‌گذرد. باز هم در آخر سالگرد شهادت شریعتی در ۲۹ خرداد را به عنوان فرصتی تاریخی برای طرح ایده‌ها و ایده آل های انسانی برای احیای جامعه و ارزش‌های والا و متعالی یادآور می‌شوم و برای دکتر علی شریعتی علو درجات از رفیق اعلی مسئلت دارم.

کد خبر 4949476

منبع: مهر

کلیدواژه: دکتر علی شریعتی سید جواد میری جامعه شناسی ویروس کرونا معرفی کتاب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کنفرانس بین المللی فعالیت های قرآنی قرآن شهادت امام صادق ع معرفی نشریات سازمان تبلیغات اسلامی نژادپرستی مجمع عالی حکمت اسلامی انجمن علوم سیاسی ایران مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی جهان اسلام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۳۲۸۲۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

صلیب سرخ: شرایط انسانی در افغانستان وخیم و نیازمند رویکرد جدیدی است

به گزارش قدس آنلاین، ‌ کمیته بین‌المللی صلیب سرخ با اشاره به کمبود بودجه برای کمک رسانی به افغانستان گفته است که بیش از ۲۴ میلیون فرد در این کشور به کمک نیاز دارند.

در بخشی از گزارش کمیته بین‌المللی صلیب سرخ آمده است: نیازهای بیش از ۲۴ میلیون نفر بسیار گسترده و به هم پیوسته است. بسیاری از این نیازها به دلیل ترکیبی از تاثیرات طولانی مدت چندین دهه درگیری، تغییرات اقلیمی و بحران عمیق اقتصادی ایجاد شده‌اند. منابع افغانستان گسترده است، اما مهم این است که راه‌حل‌هایی برای ریشه‌کن شدن‌ همه این نیازها اجرا شود.

«معاون» فردی میانسال که در طول شبانه‌روز با چرخ دستی خود در گوشه‌ای از شهر کابل مشغول تامین مخارج خانواده خویش است می‌گوید که تاکنون هیچ کمکی به دستش نرسیده است.

وی به طلوع‌نیوز گفت: وقتی که کمک‌ها می‌رسند، مسوول کوچه مجبور است آن را میان اقوام و همسایه‌های خود تقسیم کند و تا به حال کمکی به دست ما نرسیده است. اما حتی کسانی‌ که امرار معاش می‌کنند نیز ‌این کمک‌ها را دریافت کرده‌اند.

عبدالظهور مدبر کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: کمک‌های جهانی با توجه به مقیاس و میزان وخامت وضعیت کشور می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد افغانستان ایفا کند.

مسوولان حکومت سرپرست طالبان نیز خواستار کمک‌های سازمان‌های بین المللی برای کاهش فقر در افغانستان شده اند.

عبداللطیف نظری معاون وزارت اقتصاد گفت: درخواست ما از جامعه جهانی و نهادهای کمک‌رسان این است که کمک به مردم افغانستان در ابعاد بشردوستانه و توسعه و زیر ساختی تداوم داشته باشد تا ما فقر را در افغانستان کاهش دهیم.

برنامه جهانی غذا به تازگی گفته است که به دلیل کمبود بودجه، کمک‌های غذایی بشردوستانه‌ای خود را از ماه مه (اردیبهشت-خرداد) کاهش می‌دهد و در ماه ژوئن سال جاری میلادی (خرداد-تیر) کمک‌های غذایی بشردوستانه خود را تنها به ۵۰۰ هزار نفر در افغانستان کاهش می‌دهد و افراد مشمول کسانی‌ خواهند بود که برای زنده ماندن چاره‌ای دیگری جز دریافت این کمک‌ها ندارند.

منبع: خبرگزاری ایرنا