به نقل از «خبرآنلاین»

راه‌حل «ظریف» برای شکست «سزار»/ مسیر «ام-۴» بازگشایی خواهد شد؟

تاریخ انتشار: ۲۹ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۳۲۸۷۲۳

مواضع ایران در دمشق، بیانگر آن است که توافق سوچی که در آن مسکو خواستار توقف درگیری‌ها و دادن مهلتی به گروه‌های مسلح برای عقب نشینی از مسیر «ام-۴» شده بود، کافی نیست.

دیمة ناصیف در المیادین نوشت: احیای مذاکرات آستانه برای مقابله با قانون قیصر(سزار)، پیامی است که تهران از طریق محمد جواد ظریف به آنکارا و مسکو رساند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در جریان سفرهایی که وزیر خارجه ایران به ترکیه و سپس روسیه داشت، اظهارات رسمی روسیه و ترکیه حاکی از آن است که اختلافی بین تهران، مسکو و آنکارا در خصوص دو پرونده اساسی وجود دارد: آتش بس در لیبی و توافق سوچی در مورد سوریه.

در ادامه این مطلب آمده است: در این شرایط و پس از آنکه نشست‌های سوچی موفق به رسیدن به یک راه حل مستمر در مورد ادلب نشد، تهران سعی دارد بار دیگر مذاکرات آستانه را از سر گیرد.

احتمالا عملیات نظامی برای بازگشایی مسیر «ام-۴»، منتظر برگزاری نشست بین روسای جمهور ترکیه، روسیه و ایران از طریق ویدئو کنفرانس است. این مساله‌ای است که ظریف در مسکو اعلام کرد. در این میان، با اوج گیری اختلافات بین روسیه و ترکیه در خصوص تحولات اخیر در لیبی، احتمالا یک توافق سیاسی جدید بین روسیه و ترکیه صورت می‌گیرد.

ممکن است بازگشت به قبل از پیروزی سراقب، هدف اصلی حمله اخیر ترکیه از طریق تشکل‌های «حزب اسلامی» و «انصار التوحید»، تا پیش از پایان مهلت پروتکل مسکو باشد و خطوط سیطره جدیدی ترسیم شود که به انکارا اجازه تحمیل شروط جدیدی بر مسکو را می‌دهد.

ظریف در دو سفر خود به مسکو و انکارا، آنچه در سفر به دمشق آغاز کرده بود را از سر گرفته و بر ضرورت بازگشت به روند مذاکرات آستانه، برای شروع عملیات سیاسی و بازگشت توازن به ائتلاف با روسها، برای مقابله با تاثیرات اجرای قانون قیصر، تاکید نمود.

مواضع ایران در دمشق، بیانگر آن است که توافق سوچی که در آن مسکو خواستار توقف درگیری‌ها و دادن مهلتی به گروه‌های مسلح برای عقب نشینی از مسیر «ام-۴» شده بود، کافی نیست. به این دلیل که مشخص است که روس‌ها برای موفقیت این توافق و رهایی از فشارهای رسانه ها، امتیاز زیاد و غیر قابل توجیهی را به ترک‌ها داده اند و این مهم، در سایه پیشروی میدانی دمشق و هم پیمانان آن، اتفاق افتاد، پیشروی که می‌توانست به بازگشایی مسیر «ام-۴» نیز برسد.

ارسال محموله کمک‌های انسان دوستانه ایران به سوریه، که چند روز پیش انجام شد و همچنین رسیدن هیئت اقتصادی ایرانی به دمشق، نشان دهنده گرایش و تمایل سوریه و ایران برای ایجاد مکانیسمی است که از تاثیر تحریم‌های قاتون قیصر بکاهد. همانطور که سید حسن نصرالله تاکید کرده است که هم پیمانان سوریه آن را تنها نمی‌گذارند و اجازه نمی‌دهند که در مقابله با تحریم‌های اقتصادی شکست بخورد.

2323

کد خبر 1400727

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: ایران و سوریه محمدجواد ظریف نشست آستانه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۳۲۸۷۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حذف عملی ایران از کریدورهای تجاری

در خبرها آمده‌ که اولین قطار ترانزیتی افغانستان‌-ترکیه از اول اردیبهشت در مسیر ایران متوقف شده‌ است. این قطار که حامل سنگ کالک است، قرار بود اولین قطاری باشد که بعد از تکمیل راه‌آهن خواف-هرات در تابستان گذشته از این محور راهی ترکیه شود. درباره علت این اتفاق، اگرچه گمان‌هایی وجود دارد، اما رسما توضیحی داده نشده‌ است. این اتفاق در بستر آنچه‌ به «تقابل کریدورهای تجاری» شهرت یافته، درخور توجه است. با وجود اینکه به لحاظ ژئوپلیتیک و دسترسی، ایران محوری‌ترین موقعیت را در محل اتصال سه قاره جهان دارد و می‌توانست قلب ترانزیت جهان باشد، اما حضور ایران در هفت مسیری که در یکی، دو دهه اخیر برای اتصال شرق و غرب و شمال و جنوب عالم مدنظر بوده، بسیار اندک است و تقریبا همه آنها ایران را دور می‌زنند. در مسیر جاده ابریشم چین-اروپا، عمدتا استفاده از مسیر دریایی ایران در خزر مدنظر است. کریدور شمال-جنوب که قرار است از ایران بگذرد، همچنان با مشکل عدم تکمیل دو خط‌ آهن چابهار-زاهدان و رشت-آستارا مواجه است. این در حالی است که برای مثال، ترکیه بخش اصلی در شش مسیر است و تنها در مسیر دریایی جاده ابریشم چین به اروپا نام ترکیه دیده نمی‌شود.

حذف عملی ایران از کریدورهای تجاری با وجود نزدیک‌تر و ارزان‌تر بودن ترانزیت از طریق ایران، تنها یکی از نمونه‌هایی است که حکایت از بلااستفاده‌ماندن موقعیت ژئوپلیتیک کشور دارد. در حوزه‌های دیگر نیز، به‌ویژه در خلیج فارس، مزیت‌های ژئوپلیتیک ایران در حال رنگ‌باختن است. رابرت کاپلان در کتاب مرجعش (the Revenge of Geography)‌ از موقعیت «محوری» ایران در خاورمیانه می‌گوید و تأکید می‌کند که «امتیاز موقعیت مکانی ایران در جنوب هارتلند مکیندر و داخل ریملند سپایکمن مهم‌تر از هر عامل دیگری است». ایران بر سر راه شرق و غرب و رابط طبیعی بین آسیای میانه، شبه‌قاره هند و خاورمیانه است. دامنه‌های غربی رشته‌کوه‌های زاگرس بر بین‌النهرین مسلط است. ایران بالقوه دارای بیشترین نفوذ طبیعی بر آسیای میانه و قفقاز است. کاپلان توجه می‌دهد که تمام نفت خاورمیانه بزرگ، یا در جنوب ایران است یا در شمال ایران و ایران در بهترین موقعیت برای ترانزیت نفت و اشراف بر مسیرهای انتقال آن قرار دارد. موقعیت ایران و فلات ایران به‌عنوان «قلعه خاور نزدیک» به ایران امکان داد تا نخستین امپراتوری جهان را بنا نهد و در مقاطعی هم‌زمان در آتن و آسیای میانه حضور داشته باشد. ایران برخلاف بسیاری از کشورهای خاورمیانه، کشوری بی‌تاریخ و مصنوعی نیست و سابقه مستمر ملت-دولت‌سازی ایران بیش از هر دولت دیگری در منطقه است. به لحاظ جغرافیای فرهنگی، ایران در طول تاریخ خود همیشه جذابیت تمدنی داشته و از اروپای شرقی تا بغداد و تا کلکته به نوعی قلمرو فرهنگ فارسی بوده‌ است.

ایران از مزیت‌های ژئوپلیتیک بی‌نظیری نیز در خلیج فارس برخوردار است. چهار جزیره ایرانی در نوار شمالی تنگه هرمز، اشراف ایران بر این آبراه حیاتی را تأمین می‌کنند. ایران بیشترین ساحل را در خلیج فارس دارد، آب در جوار سواحل ایران بیشترین عمق را دارد و خطوط تفکیک تردد دریایی ناچارا از مجاورت شش جزیره ایرانی در خروجی غربی تنگه هرمز می‌گذرند. ضمن اینکه ایران با بیش از ۵۰۰ کیلومتر مرز با دریای عمان و دریای عرب و وجود بندر چابهار، بهترین انتخاب برای دسترسی آسیای مرکزی به دریای آزاد است.

اما مزیت‌های ژئوپلیتیک می‌تواند پایدار و همیشگی نباشد. تحولات تکنولوژیک مانند دریانوردی، سلاح‌های موشکی و هسته‌ای، تغییر صف‌بندی قوا در منطقه‌ و جهان، رونق یافتن و متروک‌شدن مسیرهای ارتباطی، افزایش یا کاهش استفاده از برخی منابع طبیعی، شکل‌گیری و فروپاشی ائتلاف‌ها و... بر موقعیت ژئوپلیتیک کشورها تأثیر دارند. بنابراین‌ اگرچه جغرافیای مناطق تقریبا ثابت است، اما مزیت‌ها و معضلات ژئوپلیتیک تحت تأثیر تعامل بین جغرافیا، تصمیمات دولت‌ها و پیشرفت فناوری می‌توانند متحول شوند. مزیت‌های ژئوپلیتیک ایران اکنون به دو دلیل با تهدیدات جدی مواجه است: ۱- بی‌توجهی دولت ایران به کاهش مستمر اهمیت عوامل ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک و اهمیت یافتن فزاینده عوامل ژئواکونومیک و ۲- فقدان عمل‌گرایی و انعطاف‌پذیری لازم برای تطبیق خود با تحولات اثرگذار بر نظم ژئوپلیتیک در منطقه و جهان.

دورخوردن ایران توسط کریدورهای تجاری و لوله‌های نفت و گاز، توسعه کرانه‌های جنوبی خلیج فارس در قیاس با عقب‌ماندگی کرانه‌های ایران، احتمال اتصال جاده‌ای ترکیه با آسیای میانه از طریق دالان زنگزور که از زمان صفویه خط قرمز ایران بوده و... می‌توانند آثار سوء ماندگاری بر ژئوپلیتیک ایران داشته باشند. مشکل در انتقال سنگ معدنی افغانستان به ترکیه از طریق ایران، در صورت ادامه می‌تواند افغانستان را نیز متوجه مسیر ترکمنستان آذربایجان کند. تأخیر در تکمیل راه‌آهن چابهار-زاهدان و رشت-آستارا که موجب تعلیق کریدور شمال-جنوب از طریق ایران است، نمونه دیگری از نقش دولت در زائل‌کردن مزیت‌های ژئوپلیتیک است. ضمن اینکه اثرات سوء مشکلات مزمنی مانند ادامه تحریم‌ها و سیاست خارجی ناکارآمد بیشتر است. تصمیمات درست سیاسی می‌توانند بر مزیت‌های ژئوپلیتیک بیفزایند و از معضلات ژئوپلیتیک بکاهند. ایران به خاطر قرارداشتن در منطقه‌ای که دوستان فرهنگی و مذهبی ذاتی ندارد، باید سیاست خارجی ملی‌گرایانه، عمل‌گرایانه و غیرایدئولوژیک داشته باشد، در غیر این صورت تنها می‌ماند.

*منتشر شده در شرق

۳۱۱۳۱۱

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901351