نخستین اجاره‌نشینان تهران چه مشکلاتی داشتند؟
تاریخ انتشار: ۵ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۱۱۸۴۹
قصه مشکلات اجاره‌نشینی در تهران سر دراز دارد و تا دوره قاجار هم می‌رود. در دوره ناصری در طهران قدیم مثل تهران فعلی حدود 30 درصد جمعیت اجاره‌نشین بوده‌اند و البته دردسرهایی هم داشته‌اند برای خودشان در آن روزگاران!
مجله فارس پلاس ـ امین رحیمی: همیشه پای ناصرالدین قاجار در میان است؛ اجاره‌نشینی هم در طهران قدیم مثل خیلی دیگر از پدیده‌های مدرن در زمان او رواج یافت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در دوره ناصری که تهران نوسازی شد و مهاجران از سایر شهرها به دارالخلافه آمدند، اجاره‌نشینی رواج یافت
کمبود مسکن در دوره ناصری!
در اولین سرشماری جمعیت در تهران در سال ۱۲۶۳ معلوم شد ۳۰ درصد تهرانی‌ها اجاره‌نشین هستند و بیشتر در محله چاله‌میدان. آن زمان در تهران حدود ۱۰ هزار ملک مسکونی وجود داشت و سرشماری نشان داد در هر خانه به‌طور متوسط ۱۵ نفر زندگی می‌کردند. تا پایان سلطنت ناصرالدین قاجار در سال ۱۲۷۵ جمعیت طهران به ۱۶۰ هزار نفر رسیده بود؛ همان موقع هم خانه کم بود و اجاره‌نشینی برای بسیاری تنها روش سکونت.
«منصوره اتحادیه» در کتاب «اینجا طهران است» به همین موضوع اشاره‌کرده و نوشته است: «کمبود مسکن در تهران باعث می‌شد افراد مختلف، قسمتی از خانه خودشان را که احتمالاً فقط یک اتاق بود، اجاره بدهند.» وی درباره شرایط اجاره‌نشینی نیز بر اساس تحقیق در منابع مختلف چنین می‌گوید: «آن‌گونه که اجاره‌نامه‌ها نشان می‌دهد شرایط اجاره بیشتر به سود موجر بود. اجاره باید آغاز هرماه پرداخت می‌شد. اگر 5 روز به تأخیر می‌افتاد موجر حق فسخ اجاره را داشت. جابه‌جایی زباله، برف‌روبی، دستمزد میراب و نصب شیشه و نظافت منزل بر عهده مستأجر بود. بنایی و تعمیرات و نیز مالیات مستغلات اما با مؤجر بود. در زمان انقضای اجاره، مستأجر حق هیچ‌گونه ادعایی ازنظر حق آب و گل و سرقفلی و حق مسکن و غیره نداشت و نمی‌توانست اجاره را به غیر جابه‌جا کند؛ مگر با اجازه کتبی موجر. اجاره‌نامه‌ها در محضر شرع به گونه رسمی یا در حضور یکی از علما به گونه غیررسمی نوشته و به‌وسیله چند نفر شاهد مهر می‌شد.»
اجاره‌نامه‌ای باقیمانده از دوره قاجار
مشکل تورم در حد ریال!
آن موقع هم تورم مشکل اجاره‌نشینی بوده و اتحادیه درباره‌اش می‌گوید: «در برخی اجاره‌نامه‌ها تورم هم در نظر گرفته می‌شد. برای مثال بنا به سندی باقیمانده از اجاره‌نامه یک مغازه و یک حیاط در لاله‌زار به مدت ۴ سال، قرار بر این بود که سال نخست ماهی ۸۰، سال دوم ماهی ۸۵ و سال سوم ماهی ۹۰ تومان بپردازد. بیشتر اجاره‌ها یک‌ساله بودند و در بیشتر زمان‌ها همان مستأجر پیشین اجاره‌نامه را تمدید می‌کرد.»
خانه ۲۰ خوابه!
خانه‌های بزرگ با اتاق‌های زیاد در اطراف حیاط در میان ایرانیان امروزی به «خانه قمرخانم» معروف است. این خانه‌ها از دوره قاجار باقی ماندند و بعدها که قدیمی و کهنه شدند نمادی بودند از فقر و دشواری زندگی مهاجران و کارگران و اجاره‌نشینان بی‌پول. یک گروه از اعضای «انجمن جغرافیای ملی» آمریکا یا همان «نشنال جئوگرافیک» امروزی پس از بازدید از طهران در سال ۱۲۹۸ شمسی در گزارشی خانه قمرخانم را چنین توصیف کرده‌اند: «خانه‌ها یک حیاط بزرگ دارند که در اطراف آن ۲۰ اتاق وجود دارد و هر اتاق در اختیار یک خانواده است. همه از یک دستشویی مشترک استفاده می‌کنند و حوض هم مشترک است.»
خانه‌های قدیمی قاجاری با اتاق‌های اجاره‌ای دورتادور حیاط
اجاره بدون ودیعه و وثیقه!
وضعیت اجاره خانه برای مستأجران چطور بود؟ «جعفر شهری» راوی طهران قدیم در کتاب «تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم» به آسان بودن اجاره خانه در دوره قاجار اشاره می‌کند و می‌نویسد: «هرکسی به هر مبلغ و اجاره، خانه یا اتاق موردنظر خود را در هرکجای شهر که می‌خواست، می‌توانست به دست آورد، بدون آنکه مانعی سر راهش باشد. نه ودیعه و وثیقه‌ای باید بپردازد و نه ضامن و سندی در میان آید و نه از جهت کثرت جمعیت و زیادی فرزند منع و ممانعتی دیده با مشکلی روبرو باشد و کافی بود خانه‌ای یافته یا دلالی به آن راهنماییش نماید و با صاحب‌خانه روبرو شده با توافق اجاره و قرار مدت آن را در اختیار آورد».
اجاره‌نشینی با خرج و زحمت اضافی
برخی از دشواری‌های اجاره‌نشینی نیز در این کتاب چنین ثبت‌شده است: «آداب اجاره‌نشینی خود علم‌الاجتماع کاملی به‌حساب می‌آمد و هیچ مستأجری بدون اطلاع از آن زندگی در خانه‌های مردم برایش امکان‌پذیر نمی‌گردید.... جاروی حیاط و شستن پاشویه حوض و چاهک و... وظیفه همسایه‌ها بوده که در روز نوبت قبل از هر کار باید به انجام برسانند و ایضاً کشیدن و انداختن آب حوض و آب‌انبار و گرفتن آشغال و چربی و کثافت از روی حوض و خرج لجن‌کشی آب‌انبار و حوض و حوضچه راه‌آب و پول میراب و کار برف‌روبی زمستان و آب‌پاشی تابستان به عهده آنها است که باید خرج و زحمت آنها را تقسیم کرده با هم کنار بیایند.»
و این هم توصیف جایگاه و اختیارات صاحب‌خانه‌های قاجاری در میان مستأجران: «صاحب‌خانه علاوه بر حق مالکیت که در جهت جزء و کل رفتار خود در خانه مختار است، بزرگ‌تر خانه نیز محسوب می‌گردد که امرونهی مداخله در کارهای مستاجرین از حقوق مسلمه او به‌حساب می‌آید که هیچ‌کس بر روی دخالت‌های او حق لاونعم نمی‌تواند داشته باشد.»
معلوم می‌شود نخستین اجاره‌نشینان تهران نیز مشکل کم نداشته‌اند و آن‌طور که گمان می‌شود سرخوش و خوشحال نبوده‌اند! خانه را راحت و احتمالاً ارزان گیر می‌آوردند ولی اجاره‌نشینی آداب و الزامات و هزینه‌های جانبی هم زیاد داشته و بی‌دردسر نبوده است.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: قاجار اجاره تهران اجاره نشینی تاریخ تاریخ قاجار اجاره نشینی خانه ها دوره قاجار طهران قدیم اجاره نامه نامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۱۱۸۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رشد 42 درصدی اجاره خانه در فروردین 1403/ این افزایش در مقایسه با سال های گذشته بی نظیر است
دنیای اقتصاد نوشت: بهای اجاره خانه در کشور در فروردین، 1.7درصد به صورت ماهانه (در مقایسه با اسفند سال گذشته)، افزایش پیدا کرد. این نرخ تورم ماهانه اجاره، در مقایسه با روند یکی دو سال گذشته همین نرخ، در «سطح بسیار پایین» قرار گرفته به این معنا که میانگین تورم ماهانه اجاره مسکن طی دو سال 1401 و 1402، نرخ 3درصد بوده است. پس در این صورت آیا «بازار اجاره به سمت بهبود، حرکت کرده است؟» بررسی‌ها برای پاسخ این پرسش، «جواب منفی» ارائه می‌کند، چون که «در همه فروردین‌ها در سال‌های اخیر، همواره تورم ماهانه اجاره مسکن، یک سقوط نرخ را تجربه کرده است.» در فروردین دو سال اخیر نیز رشد ماهانه شاخص اجاره مسکن در کشور، 2درصد بوده است که تقریبا نصف همین نرخ در ماه‌های دیگر سال بود. این افت نرخ تورم ماهانه اجاره در ماه اول هر سال در مقایسه با میانگین تورم ماهانه اجاره 11ماه بعد از آن، «ناشی از تعطیلی بازار معاملات مسکن به خصوص معاملات اجاره» است. در ماه اول سال، تقریبا هیچ مستاجری جابه‌جا نمی‌شود مگر تحت‌تاثیر موارد خاص که حجم آن پایین است. به این ترتیب، «تابلوی تورم ماهانه اجاره مسکن در فروردین 1403»، معیار مشخصی برای تحلیل وضعیت بازار اجاره‌نشینی و حال و روز مستاجرها نیست. از این رو، در این بررسی، لازم است «تورم نقطه‌ای اجاره مسکن» یا همان «میزان رشد اجاره‌بها در ماه اول سال‌جاری نسبت به ماه اول 1402»، دیده و تحلیل شود. تورم نقطه‌ای اجاره مسکن در ماه گذشته نرخ 41.8درصد را ثبت کرد. اینکه سرعت رشد نقطه‌ای و سالانه اجاره‌بهای مسکن به شکل تاریخی در دو سه سال گذشته و حتی در شروع امسال، افزایش یافته است، ناشی از «سطح جهش‌یافته تورم عمومی» و «تورم مسکن» است که در همین صفحه، قبلا درباره آن گزارش‌های تحلیلی منتشر شده بود. در این مقطع اما علاوه بر اینکه، ضرورت دارد سیاستگذار نسبت به «ریشه‌های تب بالای تورم اجاره مسکن» توجه کند تا بتواند «مهم‌ترین هزینه زندگی ماهانه خانوارها را از حالت سنگین و نامتعارف» به سطح نرمال برگرداند، «دو پیام هشداری» نرخ جدید تورم اجاره هم باید دیده شود. سطح 41.8 درصدی رشد اجاره‌بها در قراردادهای فروردین 1403 از دو منظر مورد بررسی است. این نرخ نشان می‌دهد، «فرمول مدنظر نمایندگان مجلس برای تعیین رشد مجاز اجاره‌بها در سال» که تصویب کرده‌اند و برای تایید نهادی روانه شورای نگهبان است، با «وضع موجود این بازار» همخوانی ندارد. فرمول نمایندگان می‌گوید، موجرها هر سال مکلف شوند «اجاره‌بهای سال جدید را براساس 50 تا 100درصد تورم عمومی افزایش دهند و بیش از آن، ممنوع باشد». اما در حال حاضر، تورم اجاره از تورم عمومی جلو زده است به این صورت که در فروردین امسال، تورم نقطه‌ای اجاره مسکن 41.8درصد شد در حالی که نرخ تورم عمومی نقطه‌ای در سطح 30.9درصد قرار گرفت. به این ترتیب، در وضع موجود که «نرخ رشد اجاره‌بها، 1.35 برابر نرخ تورم عمومی است»، ملاک قراردادن تورم عمومی برای تعیین تورم اجاره، امکان پذیرش آن را از سوی بازار با تردید روبه رو می‌کند. کانال عصر ایران در تلگرام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است