به نقل از «همشهری آنلاین»

تصاویر درناک؛ معنای امحای ۷ هزار تن هندوانه صادراتی چیست؟ | نابودی ۳درصد از آب سد لتیان در مرز ترکیه

تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۹۲۰۷۹

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد، روز گذشته ۷ هزار تن هندوانه صادراتی ایران به ترکیه به دلیل افزایش ۴برابری تعرفه و بسته شدن مرزها به خاطر شیوع کرونا امحا شد. شاید در نگاه اول موضوع تنها از بین رفتن یکی از محصولات کشاورزی کشور باشد اما در واقع مساله ورای امحای چند هزار تن هندوانه است؛ از بین رفتن دو میلیارد لیتر یا دو میلیون مترمکعب آب کشور.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آمار ارایه شده توسط وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌دهد در سال گذشته حدود ۵ میلیارد مترمکعب محصولات آب‌بر صادر شده که البته در شرایط تنش شدید آبی و افزایش ۲۰درصدی مصرف روزانه آب در شرایط کرونا، می‌تواند کاهش منابع آبی کشور را سرعت دهد.

صادرات آب‌برها افزایش می‌یابد

با توسل به گزارش‌های آماری وزارت جهاد و کشاورزی می‌توان دریافت در سال ۹۷ حدود ۵۳۶ هزار و ۵۴۹ تن هندوانه از ایران به سایر کشورها صادر شده که ارزش تقریبی آنها ۹۸ میلیون و ۹۷۲ هزار دلار بود. در سال۹۶ صادرات هندوانه ۴۰۰ هزار و ۶۰ تن بوده که ارزشی برابر ۷۷ میلیون و ۵۸۴ هزار دلار داشته است. اعداد مربوط به صادرات هندوانه در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ افزایشی ۳۷درصدی در وزن محصولات و ۲۷درصدی در ارزش آنها داشته است. از سوی دیگر هر مترمکعب آب در بخش شهری هزار تومان و در بخش روستایی ۱۲۰۰ تومان هزینه دارد، بنابراین در سال‌های ۹۶ و ۹۷ هزینه آب مصرفی برای تولید هندوانه به ترتیب ۴۴۰ میلیارد و ۶۶ میلیون تومان و ۵۹۰ میلیارد و ۲۰۳ میلیون تومان بوده است. امحای ۷ میلیون کیلو هندوانه تنها بخشی از هزینه‌های تحمیلی به کشور برای تولید محصولات آب‌بر است. به‌طور کلی سیاست‌های نادرست بخش کشاورزی تنها مختص به تولید برخی محصولات آب‌بر نیست چرا که در این بخش سالانه بین ۶۰ تا ۶۵درصد از کل آب کشور مصرف می‌شود که البته کارایی پایینی دارد.

صادرات آب به کشورهای پرآب

آمارهای مربوط به صادرات محصولات کشاورزی نشان می‌دهد که سه کشور عراق، امارات و روسیه بزرگ‌ترین مقاصد میوه و تربار ایران در سال ۹۷ است. نکته جالب این است که روسیه در سال ۹۷ بزرگ‌ترین صادرکننده گندم در جهان لقب گرفت که در سال ۲۰۱۹ توانست تولید محصولاتش را افزایش و تولید غلات را به حدود ۱۲۰ میلیون تن برساند که درآمدی ۲۰ میلیارد دلاری برایش ایجاد کند. با این وجود برای محصولات کشاورزی آب‌بر مانند خیار و هندوانه از ایران واردات انجام می‌دهد. نکته جالب دیگر در بررسی آمارهای صادرات میوه و تربار، حضور ترکیه دیگر کشور با ظرفیت بالای کشاورزی درمیان سه مقصد بزرگ واردات میوه و تربار از ایران است. سال گذشته میلادی بکر پاکدمیرلی، وزیر کشاورزی و جنگلداری ترکیه اعلام کرده بود که کشورش در زمینه تولید و صادرات برخی محصولات کشاورزی‌، جزو چهار کشور نخست در جهان است. با این حال برخی محصولات آب‌بر را از ایران وارد می‌کند.

مزیت صادراتی و فشار بر منابع آبی

آمارهای وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌دهد که سالانه بیش از ۵ میلیارد مترمکعب آب مجازی از طریق محصولات آب‌بری مانند هندوانه و خیار به سایر کشورها صادر می‌شود که عمده مقاصد این محصولات نیز کشورهایی هستند که توانایی و امکانات تولید این محصولات را دارند. عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیز پیش‌تر گفته بود که در شرایط محدودیت آبی خودکفایی در برخی محصولات آب‌بر مانند گندم نباید به هر قیمتی تمام شود، چراکه در این صورت محدودیت به تنش آبی تبدیل می‌شود. باوجود اینکه حمایت‌هایی در جهت خودکفایی در تولید برخی محصولات کشاورزی وجود دارد اما آمارهای مصرف آب نشان می‌دهد ممکن است به قیمت تشدید تنش آبی تمام شود.

هدایت فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو معتقد است بخش کشاورزی سالانه حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند که ۵۶ میلیارد مترمکعب آن از آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود. با استناد به سخنان فقیهی، امحای ۷ هزار تن هندوانه به معنای ازدست رفتن ۲درصد آب مصرفی بخش کشاورزی در سال ۹۸ بوده است. هر چند پایین بودن بهره‌وری کشاورزی در ایران نسبت به سایر کشورها نیز یکی دیگر از موارد مصرف بالای آب در بخش کشاورزی است. به عنوان مثال کارایی آب در کشورهای پیشرفته بیشتر از ۵ کیلوگرم بر مترمکعب است و از هر مترمکعب آبی که به بخش کشاورزی تعلق می‌گیرد
۵.۲ کیلوگرم محصول به دست می‌آید، اما کارایی آب در این حدود یک کیلوگرم است. پایین بودن کارایی کشاورزی در ایران نسبت به سایر کشورها و اهتمام به صادرات محصولات آب‌بر، باعث شد تا سیاست‌های کشاورزی و سمت و سوی آن به صرفه‌جویی داخلی و مفهوم آب مجازی تغییر کند. اما به نظر می‌رسد در این راه موانع گسترده‌ای وجود دارد، به عنوان مثال افزایش نرخ ارز و بی‌ثباتی آن‌ در سال‌های اخیر، مزیت‌های صادراتی را نیز به همراه داشته که این موضوع می‌تواند به افزایش تولید محصولات کشاورزی بدون توجه به بهره‌وری آب در کشور بینجامد. نتیجه تلاطم‌های ارزی نه فقط بر قیمت محصولات داخلی که بر افزایش استفاده غیرقانونی از ذخایر آب کشور نیز هویداست. مدعای این گزاره در افزایش استفاده سطح زیر کشت هندوانه در سال‌های ۹۶ و ۹۷ و با افزایش نرخ ارز است.

با دو میلیون مترمکعب آب چه کالاهایی تولید می‌شود؟

سد کرج که اولین سد چندمنظوره ایران است، در حال حاضر حدود ۱۸۱ میلیون مترمکعب و سد لتیان نیز ۶۱ میلیون مترمکعب آب دارند. امحای ۷ هزار تن هندوانه ایرانی در ترکیه به معنای ازدست رفتن ۱.۱درصد از ذخیره آب سد کرج و ۳درصد از آب‌های پشت سد لتیان است. برای بزرگی این عدد باید بدانید که براساس گفته های محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران تهرانی‌ها پیش از رسیدن به پیک گرما و در شرایط کرونا حدود سه میلیون و ۷۰۰ هزار متر مکعب یا ۱.۳ برابر دریاچه چیتگر آب مصرف کرده اند. با دو میلیون مترمکعب آب می‌توان یک میلیون و ۵۳۸ هزار کیلو نان‌، ۱۳۰ تن گوشت گوساله و ۵۸۸ هزار و ۲۳۵ کیلوگرم برنج ایرانی تولید کرد. ارقام گفته شده و مقایسه تولید با سایر محصولات نشان می‌دهد که امحای هندوانه‌ها که به معنای هدررفت دو میلیارد لیتر آب است‌، می‌توانست صرف تولید برنج شود. تمام کالاهای صنعتی و کشاورزی به میزان مشخصی آب برای تولید نیاز دارند که در کشورهای توسعه‌یافته بر این اساس برنامه‌ریزی می‌شود تا چه چیزی تولید شود و چه چیزی با واردات تامین شود. در این کشورها تلاش عمده این است که کالاهایی صادر شوند که با کمترین میزان آب تولید شده‌اند. اما در ایران، نتیجه سیاست‌های نادرست کشاورزی و تولید محصولاتی که درنهایت به درآمدی ختم نمی‌شوند، بر هم خوردن تعادل زیستی و افزایش تنش آبی است. همین امر می‌تواند سبب مهاجرت به شهرهای پرآب، افزایش بیکاری و مناقشات اجتماعی شود. در چنین شرایطی باید به جای سیاست‌های انتقال آب و دامن زدن به حواشی ناگزیر آن‌، به سمت استفاده از منابع آب جایگزین، تغییر الگوی کشت و اعمال صحیح سیاست‌های آب مجازی رفت.

فیلم امحای هندوانه در مرز ترکیه

سال‌هاست که هندوانه‌های ایران با یک روال طبیعی در زمان مشخص که کشاورزان ترکیه‌ای هنوز محصول خود را برداشت نکرده‌اند، به این کشور صادر می‌شود اما امسال با شیوع کرونا و وضع تعرفه ۴ برابری از سوی وزارت کشاورزی ترکیه، معطلی‌های غیرمعقول و خارج از روال طبیعی باعث شده است هندوانه‎های ایرانی یا فاسد شوند یا برگشت بخورند. سرنوشت درناک این محصولات را ببینید:

مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی‌کند.
فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4

کد خبر 527391 برچسب‌ها صادرات و واردات ایران و ترکیه آب استان آذربایجان شرقی کشاورزی

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: صادرات و واردات ایران و ترکیه آب استان آذربایجان شرقی کشاورزی میلیون مترمکعب آب ۷ هزار تن هندوانه میلیارد مترمکعب محصولات کشاورزی سایر کشورها تولید محصولات محصولات آب برخی محصولات بخش کشاورزی نشان می دهد سال ۹۷ آب مصرف امحای ۷

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۹۲۰۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سطح کشت فراسرزمینی به ۴۰۰ هزار هکتار می رسد

رضا فتوحی گفت: براساس برنامه هفتم، امسال نزدیک به ۴۰۰ هزار هکتار کشت فراسرزمینی باید در کشورهای هدف در راستای تامین محصولات راهبردی کشور صورت گیرد.

به گفته او، با توجه به محدودیت آب و خاک کشور، تغییر اقلیم و افزایش جمعیت مهمترین اولویت‌ها در بخش کشاورزی، سرمایه‌گذاری در کشاورزی فراسرزمینی است.

فتوحی درباره مشوق‌های کشت فراسرزمینی افزود: براساس آیین‌نامه کشاورزی فراسرزمینی، اولویت پرداخت تسهیلات با افرادی است که کشاورزی فراسرزمینی انجام دهند.

مشاور وزیر جهاد ادامه داد: افرادی که در کشورهای هدف می‌خواهند کشت فراسرزمینی انجام دهند برای جذب حمایت‌های تسهیلاتی دولت، می‌توانند اسناد مالکیت زمینی که در کشورهای دیگر اجاره کرده‌اند را به تایید سفارتخانه‌ها، ثبت اسناد، امور اراضی و یا وزارت کشاورزی آن کشورها برسانند و مدارک تایید شده را به دفتر کشاورزی فراسرزمینی ارایه دهند تا ما آنها را به بانک مرکزی معرفی کنیم.

او با اشاره به واردات حدود ۲۵ میلیون تن نهاده و محصولات اساسی به ویژه محصولات آب‌بر گفت: ما با توسعه کشت فراسرزمینی به دنبال آن هستیم بخش خصوصی این محصولات را در دیگر کشورها با بهره‌گیری از منابع آب و خاک آنها تولید و وارد کشور کند تا با قیمت مناسب‌تری به دست کشاورزان و مصرف کنندگان برسد.

فتوحی گفت: طبق آیین‌نامه کشاورزی قراردادی، شرکت‌های بازرگانی دولتی و پشتیبانی امور دام با بخش خصوصی برای واردات این محصولات قرارداد منعقد می‌کند و دستگاه‌های مرتبط مانند وزارت امور اقتصادی و بانک‌ها نیز همراهی لازم را برای واردات تولیدات کشت فراسرزمینی انجام خواهند داد.

او درباره میزان واردات تولیدات کشت قراردادی به کشور توضیح داد: اغلب کشورهای هدف، علاوه بر مازادشان، زمین به کشت‌های فراسرزمینی اختصاص می‌دهند، اما کشوری مانند عراق که خودش نیاز به محصولات اساسی دارد، طبق انعقاد قرارداد، در مورد واردات درصدی از این تولیدات توافق می‌کند.

فتوحی درباره اهمیت و نقش دیپلماسی اقتصادی برای توسعه کشاورزی فراسرزمینی گفت: دیپلماسی اقتصادی تنها در بخش گاز، نفت و صنعت مطرح نیست و در بخش امنیت غذایی نیز حائز اهمیت است.

مشاور وزیر جهادکشاورزی ادامه داد: ما به وزارت امور خارجه پیشنهاد داده‌ایم در برخی از کشورهای هدف برای کشت فراسرزمینی، رایزن کشاورزی داشته باشند. 

فتوحی سطح کشاورزی فراسرزمینی در جهان را بالغ بر ۸۰ میلیون هکتار اعلام کرد و افزود: کشاورزی فراسرزمینی بیشتر توسط کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا، انگلستان، چین و ژاپن و حتی کشورهای عربی همچون عربستان و امارات انجام می‌گیرد.

مجری طرح کشت فراسرزمینی وزارت جهادکشاورزی گفت: ایران در بخش‌های کوچکی در بعضی کشورها مانند برزیل ۴۰ تا ۵۰ هزار هکتار کشاورزی فراسرزمینی دارد و به دنبال توسعه آن است.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی صنعت ، تجارت و کشاورزی