نگاهی تاریخی و باستان‌شناسانه به موسیقی حماسی در «از حماسه تا انقلاب، موسیقی»
تاریخ انتشار: ۱۳ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۰۰۹۰۸
به گزارش خبرنگار هوشنگ جاوید در کتاب «از حماسه تا انقلاب، موسیقی» با نگاهی تاریخی و باستان‌شناسانه به موسیقی حماسی و تغییر و تحولات آن از گذشته‌های دور تا دوران تاریخی و اسلامی پرداخته است.
در این اثر هوشنگ جاوید از بررسی حماسه راستین و ریشه‌های تاریخی آن شروع کرده و به تغییرات مفهومی، صوری و محتوایی آن در زمان بعد از باستان و در حماسه‌های مدرن پرداخته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امروزه دام نان و نام نردبان انسان گرفتار ماشین است. انسانی که در معرکه و شعبده سیاست فرنگی و فرهنگ تقلیدی مبتلا شده و پیوسته با چشمه‌های مختلفی که از مهارت‌های حیرت‌آور عوام فریب می‌بیند شیفتگی‌اش به چشم‌بندی‌هایی که از زمین و آسمان، چون بلا نازل می‌شود، گسترش یافته است. همه عالم به مصداق ابر و باد و مَه و خورشید دست به کار شده‌اند تا انسان به معنویت فلک نرسد.
به هر حال، آنچه به خورد ذهن جوامع داده می‌شود، از ویترینی پر از مصنوعات پرسود و بی‌سرمایه برای ایجاد بازار‌های دروغ و تفاخر است. جنگ‌ها و نبرد‌ها هم به سوی چنین وضعی پیش رفته است. فشار یک تکمه، موشکی لیزری، هسته‌ای یا میکروبی را می‌پراند و درست کیلومتر‌ها آن سوتر آدمیانی که سرگرم تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای اربابان موشک پران هستند، هدف قرار می‌گیرند. آنچه پس از آن رخ می‌دهد رقابت رسانه‌ها بر سر انتقال خبر است، نه قهرمانی وجود دارد و نه کسی جنگیده است. بدین ترتیب دیگر حماسه‌ای پدید نمی‌آید، نامردی جای جوانمردی را گرفته است.
نیرنگ جای رو در رویی بر سر حقیقت را پر کرده و در این میان جان و روان و اندیشه‌ها از حماسه روی برتافته است. باید قبول کنیم که ما در این نقطه از جهان به پهنای گستره یک کشور کهن با ایمان، که اکنون ایران اسلامی‌اش می‌نامیم، تنهاییم. با تمام ذهن الهی و رفتار‌های حماسی و انقلابیمان، بر این حقیقت آگاهیم که انسان الهی هرگز نمی‌تواند از حماسه روی برتابد، زیرا پیشرفت ماهواره حاصل حماسه و انقلاب بوده، به ویژه که ارتقای هنر را موجب شده است.
در بخشی از کتاب «از حماسه تا انقلاب، موسیقی» می‌خوانیم:
آمدن لوریان به ایران دگرگونی‌های فراوانی در موسیقی ایران پدید آورد، نخستین آنکه: با آمدن این لوریان به ایران مرز بین موسیقی درباری و موسیقی رایج در جامعه پدید آمد، چون با آنکه می‌دانیم بهرام پنجم خنیاگران را هم‌پایۀ شاهزادگان قرار داده بود، هرگز هیچ لوری رامشگری را به دربار فرا نخواند و حتی به آنان دستور داد که در خدمت مردم طوایف مختلف ایرانی باشند، دوم آنکه: هم ادوات جدید موسیقی مانند کمانچه و سورنا وارد ایران شد و هم شکل‌های اجرایی دگرگونی یافت، سوم آنکه: اجرای نمایش‌های شاد کننده، همراه با موسیقی و بازی‌های آیینی ویژه‌شان به راه افتاد، چهارم: نمایش‌های عروسکی چه روی پایه، چه سایه‌بازی و چه نخی در ایران باب شد.
اتفاق بزرگ‌تر آن بود که حضور مداوم خنیاگران و نه رامشگران در طبقۀ اشراف، موجب شکل‌یابی هنر موسیقی فاخری به نام موسیقی خنیایی شد که تا زمان افول دولت ساسانی ادامه یافت و همواره رو به پیشرفت و نظم یافتن رفت و حتی موجب نظم یافتن موسیقی نظامی ایرانی شد. تا جایی که در طول زمان از دورۀ بهرام گور تا روی کار آمدن قباد، درمی‌یابیم که افسران بلندپایۀ سپاهی ساسانی آشنایی کاملی به فنون آوازی مختلف یافته‌اند، چندان که «فرهاد خوشخوان» افسر جوانی که در سپاه قباد بود، در زمان حمایت مزدک و روی کار آمدن او در کنار سیاوش، سردار آزاد کنندۀ قباد از «دژ فراموشی» آواز‌خوانی حماسی و آواز‌های فصل کار (کشتگری) می‌خواند.
گفتنی است کتاب «از حماسه تا انقلاب، موسیقی» نوشته هوشنگ جاوید توسط انتشارات سوره مهر راهی بازار کتاب شده است.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: معرفی کتاب ادبیات فارسی حماسه تا انقلاب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۰۰۹۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشف نقوش صخره‌ای جدید در ورزقان
به گزارش خبرگزاری مهر، علی نریمانی رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان که دکتری باستان‌شناسی دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌شرقی اظهار کرد: شهرستان ورزقان واقع در منطقه شمال‌غرب ایران همواره به‌عنوان یکی از مناطق مهم در مطالعات باستان‌شناسی ایران و جنوب قفقاز مطرح بوده است که پژوهش‌های باستان‌شناسی انجام شده در این منطقه تاکنون آثار متنوعی از قبیل قلعه، گورستان، معماری صخره‌ای، مقابر دوران اسلامی را شناسایی و معرفی کرده است. در سال ۲۰۲۱ میلادی بررسی باستان‌شناختی که در محدوده معدن مس سونگون به انجام رسید و طی این بررسی‌ها و مطالعات نقوش صخره‌ای نویافته‌ای شناسایی شدند. این هنر صخره‌ای روی تخته سنگ‌های ایجاد شده که نمونه‌های مشابه آن در سایر مناطق ایران و جمهوری آذربایجان قبل شناسایی شده است. اهمیت این سنگ‌نگاره‌ها در تکمیل اطلاعات مربوط به هنر صخره‌ای دوران پیش از اسلام ایران و جنوب قفقاز حائز اهمیت ویژه‌ای است.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان ادامه داد: براساس نتایج به دست آمده این نقوش در حالت‌های منفرد و دسته‌جمعی روی سنگ‌های سیاه از جنس آهنی به‌روش کوبشی ایجاد شده‌اند که بیشترین نقوش کشف شده در این سنگ‌ها متعلق به بز کوهی بوده که از این حیث قابل مقایسه با نمونه‌های زیادی از ایران و جمهوری آذربایجان است. نقوش نشانگر ماهیت کوچرو و شکارگر بودن طراحان این آثار است. دوره‌های زمانی شکل‌گیری این نقوش به دلیل نبود مطالعات آزمایشگاهی در ایران مشخص نیست و نمی‌توان براساس مطالعات مقایسه‌ای گاهنگاری خاصی برای آنها ارائه داد.
وی بیان کرد: این نقوش صخره‌ای در ارتفاع ۱۳۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. همچنین این منطقه محیطی مناسب برای فعالیت‌های گله‌داری بوده و از قدیم‌الایام شغل اصلی مردم منطقه گله‌داری به خصوص پرورش بز و گوسفند بوده است. نقوش صخره‌ای قوشا داش برروی سنگ‌های سیاه رنگی از جنس آهن ایجاد گردیده که بر روی تراس شیب دار و مشرف به راه قدیمی موسوم به «ائل‌یولو» قرار دارد.
نریمانی با اشاره به عدم انجام مطالعات منسجم بر روی هنر نقوش صخره‌ای افزود: باتوجه به اینکه تاکنون در منطقه شمال‌غرب ایران شناسایی تعدادی نقوش صخره‌ای منجر به انجام مطالعات منسجمی در خصوص این هنر در ایران نشده است، مطالعات در خصوص این نقوش نیز مراحل اولیه خود را طی می‌کند. بنابراین نیاز است تا اطلاعات سایر محوطه‌ها نیز برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، شناسایی و جمع‌آوری شود. برای این منظور بررسی باستان‌شناختی در محدوده معدن مس سونگون انجام شد که نتایج آن منجر به شناسایی محوطه قوشا داش شد.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان و دکتری باستان شناسی در انتهای صحبت‌های خود با اشاره به اهمیت انجام مطالعات در حوزه هنر نقوش صخره‌ای و شناخت تاریخ جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی منطقه آذربایجان، گفت: این محوطه شامل نقوش بز، آهو و انسان است که به‌صورت جداگانه یا در یک جمع به معرض نمایش درآمده‌اند. این نقوش می‌توان درآمدی بر شناخت برخی از مفاهیم انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی مبتنی بر زندگی کوچ‌روی و دامدار و شکارگر است، به‌طوری که نقوش حیوان بز بیانگر اقتصاد متکی بر فعالیت‌های دامداری و کوچ‌روی بوده و نقش حیوان آهو نشان از وجود شکار در این جامعه دارد. برخی از پژوهشگران در ایران دوره زمانی ایجاد این نقوش به‌خصوص نقش بز را به دوران پیش‌از تاریخ ارتباط می‌دهند اما به دلیل نبود مطالعات آزمایشگاهی در ایران امکان تعیین قدمت این هنر صخره‌ای وجود ندارد و نمی‌توان دوره زمانی خاصی برای این آثار در نظر گرفت. این نقوش در تکمیل اطلاعات مربوط به هنر صخره‌ای ایران و جنوب قفقاز بسیار حائز اهمیت هستند.
کد خبر 6091458
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»