رفتن بدون خداحافظی!
تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۱۶۴۸۹
فرارو- این روز‌ها یکی از چالش‌های پیش روی والدین مکالمه با کودکان درباره بیماری کرونا، پیامدهایش و البته مرگ عزیزان است. همزمان با افزایش نرخ مرگ و میر در ایران و برخی کشور‌های دیگر، شهروندان به دریافت حمایت‌های اجتماعی و روانی بیشتری نیازمند هستند. یکی از این موارد مربوط به از دست دادن اعضا خانواده در اثر ابتلا به بیماری کروناست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این دوران ممکن است با سوال‌های سختی مواجه بشویم. مثلا سوال‌های دختر ۱۱ سالهای از پدرش درباره ابتلا یکی از آشنایان به کرونا به این شرح بود: «پدر اگر مردم مریض بشن، بهشون دارو می‌دیم و خوب می‌شن؟ یا می‌تونیم ببرمشون بیمارستان تا پرستارا و دکترا ازشون مراقبت کنند؟... درست نمی‌گم؟...» چه پاسخی باید به این کودک داد. تا چه حد پیش رفت و ...؟
در شرایطی که آمار قربانیان ویروس کرونا از مرز نیم میلیون انسان در سراسر جهان گذشته است، اندیشیدن به بیماری کرونا و مواجه با مرگ ناشی از آن برای کودکان به مراتب سخت‌تر از بزرگسالان است هر چند که والدین سعی می‌کنند از کودکانشان در مقابل نگرانی‌ها و ترس موجود محافظت کنند، اما این چالش دشواری برای کودکان و حتی افراد بالغ است. در همین رابطه شاهد هستیم که برخی از بزرگسالان در مواجه با تعداد قربانیان و یا آمار مبتلایان به بیماری کرونا شوکه و مضطرب می‌شوند، اما شرایط کوکان وخیم‌تر است، علاوه بر آنکه مرگ و بیماری برای کودکان غیر قابل تحمل است، در مواردی حتی ناتوان از درک مهفوم مرگ هستند.
نتایج تحقیقات متعدد در حوزه مواجهه کودکان با مرگ بیانگر این واقعیت است که باید با کودکانمان صادق باشیم و البته که راستگویی و صداقت در کاهش احساس اضطراب کودکان موثر است. ما در گام اول باید بدانیم که حتی خردسالان متوجه تغیر حالات عاطفی پدرو مادرشان می‌شوند و غیبت غیر معمول یکی از اعضای خانواده مثلا پدربزرگ و یا پرستارشان را می‌فهمند.
بدون شک صحبت از مرگ با کودکانمان بسیار دشوار است، برای کاهش دشواری‌های این مکالمه و درک روش صحیح پاسخ به پرسش‌های کودکان باید ۶ اصل راهنمای زیر را به کار ببندید. در ادامه شش اصل مورد نظر متخصصان توضیح داده می‌شود:
مقتضیات سن کودکان را در نظر بگیرید
در حالیکه والدین اصل صداقت را در مکالمه با کودکان رعایت می‌کنند باید به این نکته توجه کنند که در هنگام سخن گفتن از مرگ، باید میزان و عمق اطلاعاتی که ارائه می‌دهند با سن و شرایط کودک همخوانی داشته باشد. تخمین این موضوع که کودک چه درکی از موضوع مرگ دارد تا حدودی دشوار است. دانشمندان پیشنهاد می‌کنند که بهتر است والدین برای آغاز مکالمه و پرسش و پاسخ داوطلب نشوند و و از پرسش‌های کودکان به میزان و عمق آگاهی کودک و پاسخ‌های مورد نیازش پی ببرند.
غالبا کودکان ۴-۷ ساله بر این باورند که مرگ یه امر موقتی و برگشت پذیر است. در حقیقت آنها مرگ افراد را با غیبت و یا مرگ شخصیت‌های کارتونی محبوبشان مقایسه می‌کنند که مجددا در قسمت بعد باز می‌گردند. علیرغم اینکه برای خردسالان توضیح داده می‌شود که هر موجود زنده‌ای روزی می‌میرد و زندگی با مرگ به پایان می‌رسد، بار‌ها میپرسند "کسی که رفته کی بر می‌گرده؟ " خودتان را برای تکرار پرسش‌هایی از این دست آماده کنید و سعی کنید که با آرامش و مهربانی به کودکان توضیح دهید که اگر قلب انسان از حرکت بایستد و انسان بمیرد دیگر بازنخواهد گشت.
کودکان در سنین بالاتر و در آستانه نوجوانی از تفکرات جادویی پیرامون مرگ فاصله می‌گیرند و در ابتدای نوجوانی معنا و مفهوم مرگ را زیر سوال می‌برند، حال آنکه خود را در برابر مرگ آسیب ناپذیر می‌بینند. آنها ممکن است بخواهند با شما درباره اینکه چرا فردی می‌میرد صحبت کنند و یا اطلاعاتی درباره بیماری کرونا و علت مرگ ناشی از آن احتیاج داشته باشند.
در چنین موقعیتی پیشنهاد می‌شود که از نوجوانان بپرسید که چه نکاتی درباره کرونا ویروس می‌دانند؟ آیا می‌دانند در صورت ابتلا افراد چه علایمی دارند؟ و همچنین برای نوجوانان توضیح دهید که چه افرادی در خطر بیشترابتلای حاد به کرونا قرار دارند.
خود را آماده سازید
سخن گفتن از مرگ به خصوص مرگ عزیزان بسیار دشوار است. به خودتان زمان بدهید تا افکار پراکنده کمی متمرکز شود و بتوانید کلمات و جملات مناسب را آماده کنید. پیش از شروع صحبت چند نفس عمیق بکشید؛ و از خودتان بپرسید: آیا نیاز هست که بزرگسال دیگری در حین دادن خبر مرگ کسی به فرزندم، کنارم باشد؟ آیا منزل محل مناسبی برای این مکالمه است؟ آیا در زمان این مکالمه فرزندم به اسباب بازی یا پتوی راحتی نیاز ندارد؟
لازم است پیش از آنکه فرزند شما از طرق دیگری به فوت آشنایان پی ببرد، خودتان او را مطلع سازید و فراموش نکنید که اول خود را آرام و مهیا کنید، سپس با کودکان صحبت را آغاز کنید.
توضیح مختصر علت مرگ
اگر فردی از آشنایان دراثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داد، با ذکر علت مرگ، کودک را در جریان واقعیت بگذارید و از به کار بردن جملات و مفاهیم غیر مستقیم و مبهم خودداری کنید. به عنوان مثال از گفتن جملاتی نظیر «به خواب رفته، ما او را از دست دادیم و به جای بهتری رفته» اجتناب کنید.
در عوض می‌توانید به گونه‌ای دیگر صحبت را آغاز کنید. به عنوان مثال بپرسید «عزیزم یادته که پدربزرگ خیلی مریض بود و چند هفته‌ای را در بیمارستان به سر می‌برد؟ پزشک‌ها و پرستاران بسیار تلاش کردند تا ریه‌های او را درمان کنند، ولی متاسفانه بدلیل وضعیت بد ریه‌ها دارو‌ها تاثیری نداشت و حال پدربزرگ بهتر نشد، متاسفانه پدربزرگ فوت شده است...»
این جملات را به آهستگی و با مکث ادا کنید تا کودکان متوجه وضعیت بشوند.
به غم و اندوه اجازه بروز بدهید
در دوران سوگواری ممکن است بر احساسات خود کنترل نداشته باشید و یا ندانید که به کودکان چه باید بگویید. در چنین شرایط سختی به عواطف و اندوه اجازه بروز بدهید، این بروز احساسات از سوی والدین، به کودکان این امکان را می‌دهد احساساتی نظیر اندوه، ترس و عصبانیت را نشان دهند. همچنین می‌توانید صادقانه با کودکان راجع به غم مرگ عزیزان صحبت کنید و اعتراف کنید که چقدر غمگین و ناراحت هستید.
کودکان در مواجهه با مرگ عزیزان رفتار‌های متفاوتی را نشان می‌دهند برخی در همان ابتدا تمام ناراحتی و خشم خود را بروز می‌دهند در حالیکه برخی دیگر ممکن است که پس از گذشت هفته‌ها و روز‌ها اوج ناراحتی خود را نمایان سازند. برای این قبیل تغیرات رفتاری خود را آماده کنید. سوگواری کودکان با بزرگسالان متفاوت است. ممکن است دقایقی به شدت گریه کنند و بعد از آن مشغول بازی باشند. در حقیقت شاید بتوان ایام سوگ را به ترن هوایی تشبیه کرد که بالا و پایین‌های بسیار دارد و هر روز ممکن است که احساسات متفاوتی را تجربه کنند.
به سوالات تکراری نیز پاسخ دهید
کودکان ممکن است به دفعات از علت مرگ عزیزان سوال کنند و سوالات خود را به اشکال مختلف بپرسند. باید آماده باشید تا توضیحاتی را به کودکان بدهید، در رابطه با بیماری‌های تنفسی که نفس کشیدن را دشوار می‌سازد توضیح دهید ویا اینکه متذکر شوید که تیم پزشکی نهایت تلاش را انجام داده اند، ولی متاسفانه موفق نشده اند.
کودکان ممکن است از احتمال بیمار شدن و مرگ شما یا دیگر اعضا خانواده سوال کنند. در چنین مواردی به کودک توضیح دهید که چه اقدامات بهداشتی پیشگیرانه‌ای را انجام میدهید. به عنوان مثال از شستن دست ها، استفاده از ماسک و دستکش و مواردی از این دست صحبت کنید و به او اطمینان دهید که موارد احتیاطی و پیشگیرانه را به دقت رعایت می‌کنید.
مراسم یادبود
در دوران مقابله با کرونا و حفظ فاصله گذاری فیزیکی امکان برگزاری مراسم بزرگداشت متوفیان به شکل معمول امکان پذیر نیست، از همین‌رو سوگواری و تحمل اندوه از دست دادن عزیزان دشوارتر ازهمیشه است. شاید بزرگسالان به طریقی این کمبود‌ها را تحمل کنند، اما کودکان به خداحافظی درخور با فرد متوفا احتیاج دارند. در شرایطی که مراسم سوگواری برگزار نشود افراد خانواده به خصوص کودکان و نوجوانان امکان بروز احساسات را نمی‌یابند، پس باید به طریقی فرصت خداحافظی مناسب برای کودکان ایجاد شود.
به عنوان مثال می‌توان با اعضا نزدیک خانواده زمانی را به صحبت درباره فردی که قربانی ویروس کرونا شده است اختصاص دهید، به یاد او نهالی کوچک بکاریم، شعری بخوانیم، یادی از خاطرات داشته باشید و یا باکودکان تصاویر و ویدئو‌های روز‌های خوش گذشته را مرور کنیم. یا حتی از کودکانمان بپرسیم که چه ایده و نظری برای بزرگداشت و یا مراسم یادبود دارند؟
در این شرایط سخت هرگز فراموش نکنید که چنین مکالمات و اقداماتی با خانواده ضروری است و این کار از رنج همه اعضا خانواده خواهد کاست؛ و همچنین باید بدانیم که خانواد‌های بسیاری در سراسر جهان عزیزانشان را در اثر ابتلا به کرونا از دست داده اند و در شرایطی که اگر یکی از دوستان یا اعضا خانواده خود را از دست دادید به هر طریقی که امکان پذیر است و سلامتتان به خطر نمی‌افتد، از حمایت دیگر افراد بهرمند شوید. حتی در شرایط فاصله گذاری فیزیکی نیز هیچ کس نباید به تنهایی سوگواری کند.
منبع: CNN
ترجمه: زهرا پورنعمت_فرارو
منبع: فرارو
کلیدواژه: سوگ کرونا ویروس کرونا سوگواری بیماری کودکان عنوان مثال اعضا خانواده بیماری کرونا برای کودکان مرگ عزیزان توضیح دهید علت مرگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۱۶۴۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«مه مغزی» عارضه جدید کرونا
به گزارش قدس خراسان، سرفه‌های خشک، تنگی نفس، تب، کاهش اکسیژن خون و گاهی مرگ، سناریو تلخی بود که در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین برای جهان نوشته شد و همه را درگیر کرد؛ اما این همه ماجرا نبود و با پایان همه‌گیری این بیماری مرگبار، حالا در میان روزمرگی‌هایمان شاهد تنگی نفس و سرفه‌های خشک روح و روانمان هستیم که بی‌صدا در گوشه‌ای از زندگی خزیده‌اند، گاه مضطرب و دستپاچه، گاه افسرده و زمانی گیج و منگ روی پاهایی لرزان، جسم خسته و بی‌جانشان را جابه‌جا می‌کنند و حتی در خواب هم آرام و قرار ندارند و با کابوس‌های شبانه درگیرند. عواقبی که بیشتر از همه گریبانگیر کادر درمان خط مقدم مبارزه با کرونا شد.
تأثیرات روحی- روانی کرونا بر کادر درمان پررنگ‌تر از بقیه بود
یک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: اگرچه استرس شغلی در همه مشاغل وجود دارد؛ اما در حرفه‌هایی که با سلامتی انسان‌ها مرتبط هستند، این موضوع اهمیت و فراوانی بیشتری پیدا می‌کند. هرچند کادر درمان، نقش مهمی در حفظ و بهبود سطح کیفی مراقبت‌های بالینی و سلامت جامعه ایفا می‌کند؛ اما این قشر از جامعه به اقتضای وظایف شغلی و شرایط خاص محیط کار در مواجهه با تهدیدهایی هستند که می‌تواند با اعمال فشارهای شدید روانی، سلامت آنها را در ابعاد مختلف جسمانی، روانی و اجتماعی به مخاطره انداخته و موجب تضعیف عملکرد کاری آنان شود.
۶۰درصد کادر درمان در برخی از جوامع، از فرسودگی شغلی رنج می‌برند
دکتر زنیره سلیمی اضافه می‌کند: شیفت‌های کاری فشرده و زیاد، مشاهده رنج و مرگ بیماران، استرس ناشی از بیماری، تصمیم‌گیری‌های بالینی دشوار، مسئولیت‌های حرفه‌ای و مراقبت از بیماران از جمله شایع‌ترین عوامل استرس‌زایی هستند که پرسنل، روزانه در محیط‌های بیمارستانی و درمانی با آن روبه‌رو می‌شوند و گاهی سلامت روان آنها را به مخاطره می‌اندازد و گاهی عملکردشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه به دلیل استرس مزمن در این افراد، ریسک بالای بروز اضطراب و فرسودگی شغلی نیز برای آنها در درازمدت محتمل است، عنوان می‌کند: بر اساس مطالعات صورت گرفته، مشخص شده حدود ۶۰درصد کادر درمان در برخی جوامع از فرسودگی شغلی رنج می‌برند.
این روان‌پزشک یادآور می‌شود: چنین حوادث تروماتیکی، می‌توانند احساس امنیت افراد را کاهش دهند، واقعیت مرگ را به آنها یادآوری کنند و عوارض مضری بر سلامت روان افراد داشته باشند.
سلیمی متذکر می‌شود: علائم و اثرات روان‌شناختی منفی این همه‌گیری از جمله اختلال استرس پس از سانحه، اضطراب، افسردگی، ترس، استرس و مشکلات خواب، فرسودگی شغلی و تغییر عملکرد روزانه در کادر درمان بسیار شایع بود. همچنین برخی ویژگی‌های اختصاصی کووید۱۹ مانند همراهی آن با بیماری شدید و مرگ و میر، قدرت سرایت بالا و اینکه بسیاری از مبتلایان بدون علامت هستند، زمینه‌ساز افزایش اضطراب سلامتی در افراد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه کادر درمان به ویژه جزو گروه‌های آسیب‌پذیر در این دوران بی‌سابقه بودند، می‌گوید: این افراد به دلیل افزایش احتمال تماس با ویروس در محیط بالینی، در خطر بالاتری برای ابتلا به عفونت بوده و ترس زیادی از انتقال آن به اعضای خانواده و عزیزانشان داشتند. سایر عوامل استرس‌زا شامل اضطراب سلامتی، طولانی شدن زمان قرنطینه، ناامیدی، نگرانی، درماندگی، خستگی، کمبود لوازم محافظتی، اطلاعات ناکافی و آگاهی محدود از این ویروس، شایعات مختلف در سطح جامعه، ابهام و غیرقابل پیش‌بینی بودن شرایط، مسائل مالی، باورهای منفی درباره واکسیناسیون و انگ ناقل بودن منجر به کاهش سلامت روان و افت کیفیت زندگی کاری کادر درمان شد.
سلیمی خاطرنشان می‌کند: در کل می‌توان گفت نگرانی از ابتلا به بیماری و مرگ یا انتقال بیماری به خانواده، فشار کاری زیاد، شیفت‌های متناوب و ساعت کاری زیاد، نگرانی از کمبود وسایل محافظتی، فشار فیزیکی ناشی از تجهیزاتی مانند ماسک، شیلد و گان، محدود شدن استقلال و دستورالعمل‌هایی که موجب افزایش کار و نبود فراغت و مرخصی برای آنها می‌شد، نگرانی از ناتوانی در انجام درست کارها، مواجهه با خشم و پرخاشگری بیماران و خانواده‌هایشان، مواجهه با مرگ بیماران و سوگواری خانواده‌ها، تنش و نگرانی در مورد مدیریت امور خانواده، مواجهه با انگ بیماری و طرد شدن به خاطر کار در محیط پرخطر، همه و همه موجب فشار مضاعف روانی بر کادر درمان شد تا جایی که هنوز هم با گذشت چند سال از همه‌گیری کرونا برخی افراد درگیر مشکلات روحی ناشی از آن هستند. به خصوص افرادی که سوگوار شدند و عزیزانشان را از دست دادند؛ چراکه اغلب در آن شرایط امکان برگزاری مراسم عزاداری به صورت کامل وجود نداشت و این افراد سوگ حل نشده دارند و برخی همچنان به ما مراجعه می‌کنند و تحت درمان هستند.موضوع سوگ پایان نیافته و تبعات آن در کادر درمان خیلی پررنگ‌تر بود.
بروز اختلال شناختی در ۴۵ درصد افرادی که کرونا را تجربه کردند
وی متذکر می‌شود: اختلالات شناختی ناشی از کرونا یکی از تبعات این بیماری بود. ویروس کرونا می‌تواند تأثیرات مخربی روی مغز انسان داشته باشد به طوری که سبب مشکلات حافظه، تمرکز، نقص توجه و سایرعملکردهای شناختی مغز می‌شود. این مشکلات شناختی حتی در افرادی که بیماری خفیف کووید را تجربه کردند نیز دیده می‌شود.
سلیمی ادامه می‌دهد: در ۴۰ تا ۴۵ درصد افرادی که مبتلا به کرونا شدند، اختلال شناختی بروز کرده و ۲۷ درصد افرادی که دچار این بیماری شدند، عملکرد حافظه و توان مغزیشان به وضوح دچار افت شده است. این اختلال در برخی بیماران بهبود یافته شدید بوده به طوری که پس از مدت‌ها هم که دوباره مورد بررسی قرار گرفتند، تغییر چندانی در عملکرد شناختی آنها رخ نداده بود.
این استاد دانشگاه تشریح می‌کند: اختلالات شناختی طیف وسیعی دارد و از یک مشکل کوچک در حافظه و تمرکز و نقص توجه تا بیماری‌های سنگین و جدی مانند آلزایمررا در بر می‌گیرد. در واقع افرادی که به کووید مبتلا می‌شدند به خصوص افراد جوان، وقتی پیش ما می‌آمدند، اظهار می‌کردند حافظه‌شان مثل قبل نیست و نمی‌توانند تمرکز کافی در انجام کارها داشته باشند.
بروز اختلال خواب در ۷۰ درصد افراد
این روان‌پزشک اضافه می‌کند: بیماری کرونا عملکرد اجرایی مغز را تحت تأثیر قرار داده؛ یعنی علاوه بر تأثیر مستقیمی که ویروس بر سلول‌های مغز گذاشت، اختلال خوابی که ایجاد می‌کرد موجب تشدید اختلال شناختی می‌شد تا ۷۰ درصد بیماران کووید به ویژه در کادر درمان دچار اختلال خواب شدند و با علائم بی‌خوابی، پرخوابی، خواب‌آلودگی‌های روزانه، کابوس‌های شبانه و خواب‌های منقطع به ما مراجعه می‌کنند.
سلیمی تشریح می‌کند: کووید در مناطق مهمی از مغز سبب تسریع پیری سلول‌های مغزی می‌شود و احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و سایر بیماری‌های شناختی را افزایش می‌دهد. ما به وضوح دیدیم سالمندان و افرادی که بیماری زمینه‌ای داشتند، دچار اختلالات شناختی جدی و مزمن شدند، به خصوص علائم آلزایمر تشدید شد.
وی می‌گوید: دربیماران آلزایمر مراجعه‌کننده، پس ازهمه‌گیری کووید، عواملی همچون قرنطینه کرونا و کاهش روابط اجتماعی و رفت و آمدهای حضوری، سبب تشدید علائم شناختی شده بود. در افرادی که بر اثر کرونا بستری می‌شدند، مشکلات شناختی خیلی واضح‌تر از بقیه بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه به یکی دیگر از تبعات کرونا اشاره و اظهار می‌کند: کرونای طولانی علائمی شبیه سندرم مزمن دارد و بسیاری از افرادی که کووید را از سر گذراندند، به سندرم خستگی بعد ویروس مبتلا شدند که شامل مجموعه‌ای از علائم است؛ علائم و نشانه هایی که پس از بهبود بیماری کرونا در افراد بروز کرد و آنها را برای هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها درگیر خستگی و دردهای مزمن، احساس مه‌مغزی، تنگی نفس و اختلال در حافظه و توجه و افسردگی کرد. بروز این نشانه‌ها در خانم‌ها، افرادی که سن بیشتر یا بیماری زمینه‌ای داشتند، بیشتر بود و با استراحت هم برطرف نمی‌شد البته خیلی‌ها با گذشت زمان به تدریج بهبود یافتند.
بروز مه‌مغزی در ۳۰ درصد افرادی که به کووید ۱۹ دچار شده‌اند
سلیمی عنوان می‌کند: حدود ۳۰ درصد افرادی که به کووید۱۹ دچار شده‌اند، یک وضعیت روان‌شناختی طولانی با عنوان مه‌مغزی را گزارش کرده‌اند؛ این اختلال شامل علائم کاهش و ضعف حافظه و مشکل در تمرکز است و توضیحی که بیماران در مراجعه به ما داشتند این بود که انگار وضوح ذهنی‌مان کم شده، فعالیت‌های روزانه را فراموش می‌کنیم، در انتخاب کلمات مشکل داریم و وقتی می‌خواهیم صحبت کنیم، در به یاد آوردن کلمات مشکل داریم. احساس سردرگمی و کند پیش رفتن کارهایی که پیش از این به راحتی و در زمان کمتری انجام می‌شد، آشفتگی افکار، کاهش انرژی، بی‌حسی عاطفی و تغییرات خلق و خو از دیگر نشانه‌های مه‌مغزی است. در واقع مه‌مغزی روی حافظه، تمرکز و عملکرد روزانه فرد اثر می‌گذارد و متأسفانه در برخی افراد هنوز پس از گذشت یکی دو سال از تمام شدن همه‌گیری کرونا همچنان علائم با شدت و ضعف گزارش می‌شود، به ویژه در کادر درمان چون استرس‌های روزانه‌شان بیشتر است.
وی ادامه می‌دهد: ما در گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد چندین مطالعه درخصوص اثرات کرونا بر بروز یا تشدید اختلالات روانی و شناختی داشتیم و نتایجی که بدست آمد، خیلی شبیه نتایج مطالعات بین‌المللی بود. در پژوهشی که داشتیم متوجه شدیم کادر درمانی که در خط مقدم مبارزه با کرونا کار می‌کردند بیشتر در معرض اضطراب کرونا، اضطراب سلامتی، افت کیفیت زندگی، افسردگی و استرس مزمن قرار داشتند. همچنین کادر درمانی که ساعات بیشتر و شیفت‌های متوالی‌تری در بخش‌های کرونا کار کردند، نسبت به افرادی که در بخش‌های کم‌خطرتر فعالیت داشتند، مشکلات روان‌شناختی بیشتری را تجربه کردند. در تمام پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌هایی که در این پژوهش انجام دادیم، فرسودگی شغلی کادر درمان نسبت به سایر پرسنل غیر درمان، بسیار بیشتر بود.
خبرنگار: مـعصومـــه مؤمنیــان
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد