محمد قائد؛ جستارنویسی کهنهکار با نگاهی نو به فرهنگ
تاریخ انتشار: ۱۶ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۴۵۲۵۴
به گزارش همشهری آنلاین، ایرنا نوشت: انتشارات طرح نو از انتشار دو اثر محبوب از محمد قائد خبر داده است، دفترچه خاطرات فراموشی که آخرین بار در سال ۱۳۸۴ به چاپ رسیده بود و کتاب ظلم، جهل و برزخیان زمین که چاپ اول و دوم آن در سال ۱۳۸۹ منتشر شد. این دو اثر برای مقالهنویسان و جستارنویسان، ارزشمند به شمار میآید و از سوی دیدگاههای محمد قائد با وجود گذر سالها، هنوز تازه و خواندنی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این کتاب شامل ۱۴ مقاله از محمد قائد است که به چهار بخش کلی تقسیم شده. در بخش نخست، تامل در چند مفهوم و تعریف، درباره معنای نوستالژی، اسنوبیسم و آینده ادبیات فارسی مقالاتی آمده است. در فصل دوم، چشماندازهای اجتماعی، دو مقاله با عنوان فرزانگان و بقالها و دگردیسی یک آرمان، نوشته است. در فصل سوم که نگاه به گفتار و نوشتار و رفتار نام دارد و بلندترین فصل کتاب است، ۸ مقاله گرد هم آمده که درباره مفاهیم مهم ادبیات و نیز نگاه اخلاقی به شهرت، سانسور و مطالبی از این دست آمده است. در فصل چهارم که بخش پایانی است، مقالهای با عنوان آن سوی آستانه درباره احمد شاملو، آورده شده است.
محمد قائد، نویسنده و روزنامهنگاری است که از نگاه خودش وقایع و اتفاقهای سیاسی و اجتماعی اطرافش را نقد و تحلیل میکند. انتخاب موضوعات چالش برانگیز و ارائه اطلاعات درست موجب شده این اثر، کاری در خور توجه باشد.
قائد معتقد است: پارهای فکرها جامعه و جهان را تغییر میدهند و برخی تغییرها در جامعه و جهان سبب میشوند که فکر فرد دگرگون شود اما فکر همه افراد همزمان تغییر نمیکند و تحول در فکر فرد لزوماً به این معنی نیست که او ناگهان از فکر پیشین دست شسته و به عقیدهای یک سر جدید گرویده باشد. فرهنگ جامعه برآیندی است از عقاید ناهمخوانِ مربوط به دورههای مختلف و آمیزهای است از فکرهای نامتناجس در ذهن بسیاری افراد. چه بسیار آدمها که همچنان با یک نوع فکر میاندیشند و با نوع دیگری از فکر عمل میکنند.
این کتاب مشاهداتی است در تضاد میان پارهای احساسها، گفتارها و رفتارها که ریشه در فکرهای ناهمگن دارند: از جمله، در نگاه به گذشته و دریغ خوردن بر روزگار از دسترفته؛ در ارزشگذاری بر آثار هنری بر پایه معیارهای ذاتاً متفاوت با یکدیگر؛ در توجه به مسائل زنده اجتماعی از نظرگاهی نامربوط به شرایط موجود؛ در تشویق ارتقای طبقاتی در عین بیاعتمادی به کسانی که توانستهاند از نردبان ترقی بالا بروند؛ و در ستایش پر شورِ درگذشتگانی که کمتر کسی اطمینان دارد جایشان در صدر بهشت باشد.
دفترچه خاطرات فراموشی، در ۳۶۷ صفحه توسط انتشارات طرح نو، به چاپ رسیده است.
این کتاب دارای یک مقدمه و هفت فصل است که فصل هفتم به فرود و اختتام کتاب اختصاص یافته است. مقدمه این کتاب گفتگوی فرهنگها: طرح بحث، فصل اول سودائیانِ عالَمِ پندار، فصل دوم خشونت و جنگ به عنوان ابزار گفتگوی فرهنگها، فصل سوم برخورد فرهنگهای شفاهی و مکتوب در آثار پروفسور، شیخ و شهید، فصل چهارم سقوط از متعالی به مبتذل در رویاروییِ فرهنگها، فصل پنجم اصلاحات دینی به عنوان مبحثی درون فرهنگی و فصل ششم سه روزی که ایران را همچنان تکان میدهد: خردهفرهنگها و تولید اسطوره، نام دارند.
قائد در معرفی این کتاب نوشته است: در هنگامه چالش فرهنگ دینی خاورمیانه و شمال آفریقا به مغرب زمین - که اصطلاحا برخورد تمدن ها خوانده می شود - به یک جنبه کمتر توجه شده: طیف رنگ های مادون قرمز تا ماوراء بنفش در هر فرهنگ، و خصومت خرده فرهنگ ها که گاه آشتی ناپذیرتر از برخورد فرهنگ های دو ملت به نظر می رسد. یک خرده فرهنگ ایران عمیقا خاورمیانه ای و صحرایی است، در حالی که بخشی دیگر از همین جامعه خود را ذاتا، و نه تنها از نظر گرایش سیاسی، در حوزه فرهنگ اقوام اروپایی نژاد می داند.
بدگمانی، بددلی، ناسازگاری و درگیری لایه های خرده فرهنگی، در نبردی محلی و درونی، موضوع مشاهدات این کتاب است. چنین نبردهایی سبب گرفتاریهای بین المللی و تا حد زیادی تعیین کننده نتیجه کشمکشهای ایران با قدرتهای خارجی است. خرده فرهنگهای سرزمینی که امروزه ایران نام دارد همواره شکست از مهاجم خارجی را به سازش در میان خود ترجیح داده اند. اولی مرثیهای است عظیم، دومی حقارتی است غیر قابل تصور.
ظلم جهل و برزخیان زمین، در ۴۰۰ صفحه توسط انتشارات طرحی نو منتشر شده است.
محمد قائد شرفی (م. قائد)، روزنامهنگار، نویسنده، مترجم، ویراستار و متفکر ایرانی در ۱۳۲۹ در شهر شیراز به دنیا آمد. در سال ۱۳۴۸، قائد برای تحصیل در رشته روانشناسیِ دانشگاه شیراز پذیرفته شد. به سبب علاقه شخصیاش به روانشناسی، در این حوزه بیش از یک دانشجو مطالعه میکرد و خیلی زود همکاری با مجلات مختلفی چون آیندگان، رودکی و نامه پژوهشکده، و نوشتن مقالات روانشناسی و جامعهشناسی را آغاز کرد.
در سال ۱۳۵۵ عضوِ هیئت تحریریه روزنامه آیندگان شد و سردبیری و ویراستاری صفحه فرهنگ این نشریه را برعهده گرفت. این همکاری با توقیف روزنامه آیندگان در هفده مرداد ۱۳۵۸، قطع شد و محمد قائد مدتی را در زندان به حبس گذراند. قائد در آبان ماه همان سال، به دعوتِ شاملو، همکاری با کتاب جمعه را آغاز کرد و در این مجله مقالههایی به همان سبک مجله آیندگان مینوشت، مقالاتی درباره مسائل روزِ اجتماعی، روانشناسی و سیاست. مقالات او در این نشریه، با نام مستعار «م. مراد» در اول مجله چاپ میشد و به نوعی سرمقاله کتاب جمعه به حساب میآمد. پس از آن نیز وی نوشتن مقاله و ترجمه برای دیگر نشریات را ادامه داد.
قائد، پیش از ورود به دانشگاه، در کلاسهای انجمن ایران و آمریکا و انجمن ایران و انگلیس که در شیراز بودند، شروع به آموختن زبان انگلیسی کرده بود. در این انجمنها انگلیسی محاوره و روزمره و نیز ادبیات کلاسیک و شعر و نمایشنامهی انگلیسی تدریس میشد. پشتکار و علاقهی قائد او را به یکی از بهترین زبانآموزان تبدیل کرده بود. به این ترتیب قائد بعد از سالها آموزش زبان انگلیسی، چنان تسلطی پیدا کرده بود که به ترجمهی مقالات خارجی و چاپ آنها دست زد. اولین تجربه ترجمهاش در مطبوعات و در سال ۱۳۴۷ بود. این مقاله، مطلبی درباره بیلی وایلدر بود که در مجله ستاره سینما به چاپ رسید.
پس از متوقف شدن انتشار کتاب جمعه، قائد ابتدا به عنوان ویراستار و مترجم در اخبارنیوز مشغول به کار شد. او در این نشریه به ترجمه مقالات و اخبار فارسی به زبان انگلیسی میپرداخت. در نیمه سال ۱۳۶۵، از این مترجم برای ترجمه و نوشتن مطالبِ بخش انگلیسی ماهنامه صنعت حمل و نقل و مجله فیلم دعوت به همکاری شد. همچنین او در طول این همکاری فیلمنامههای ایرانی متعددی چون سکوت و گبه را به انگلیسی ترجمه کرد.
دهه هفتاد، سالهایی بود که محمد قائد شناختهتر شده و از آثار او استقبال بیشتری شده بود. همکاری او با نشریات، تا نوشتن مقاله برای ماهنامه زمان و نیز جامعه سالم، گسترده شد. محمد قائد در این دهه شروع به ترجمه کتاب کرد. ترجمه کتابهای ظهور و سقوط قدرتهای بزرگ، در سال ۱۳۷۰، نخستین مسلمانان اروپا، در سال ۱۳۷۲، ایدئولوژیهای سیاسی (۱۳۷۵)، تام پین (۱۳۷۶) و رنج و التیام (۱۳۷۷) از جمله ترجمههای او در این دهه است.
محمد قائد در همین دهه، کتاب عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست (۱۳۷۷) را مینویسد؛ کتاب جامعی که به وجوه مختلف شخصیت میرزاده عشقی پرداخته است.
محمد قائد در کنار این فعالیتها، در اوسط دهه هفتاد تصمیم میگیرد تا مجله فرهنگی- آموزشی لوح را، به تنهایی بنویسد و منتشر کند. شماره نخست این مجله در تیر ماه ۱۳۷۷ منتشر شد. اما پنج سال بعد به دلیل مسائل مالی، پانزدهمین و آخرین شمارهی لوح در مهر ماه ۱۳۸۲ به چاپ رسید. قائد پس از آن و تا اکنون، مطالب و مقالات خود را در وبسایت شخصیاش انتشار داده است و آثار بسیاری را نیز منتشر کرده است.
ترجمه:
ظهور و سقوط قدرتهای بزرگ، پال کندی، ۱۳۷۰، انتشارات علمی و فرهنگی
نخستین مسلمانان اروپا، مارتین واکر، ۱۳۷۲، نشر مرکز (چاپ دوم: نشر کارنامه ۱۳۸۹)
قدرتهای جهان مطبوعات، مارتین واکر، ۱۳۷۲، نشر مرکز
ایدئولوژیهای سیاسی، رابرت اکلشال، ریچارد جی و دیگران، ۱۳۷۵، انتشارات طرح نو
تام پین، مارک فلیپ، ۱۳۷۶، انتشارات طرح نو
رنج و التیام در سوگواری و داغدیدگی، ج. ویلیام وردن، ۱۳۷۷، انتشارات طرح نو
مبارزه علیه وضع موجود: جنبش دانشجویی آلمان، سابینه فون دیرکه، ۱۳۸۱، انتشارات طرح نو
بچه رزمری، آیزا لوین، ۱۳۹۴، نشر کلاغ
توپهای ماه اوت، باربارا تاکمن، ۱۳۹۳، نشر ماهی
گذار، نصرالله کسرائیان، محمد قائد، ۱۳۹۱، نشر نظر
تالیف:
عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست، ۱۳۷۷، انتشارات طرح نو (تجدید چاپ در سال ۹۸ توسط نشر ماهی)
دفترچه خاطرات و فراموشی و مقالات دیگر، ۱۳۸۰، انتشارات طرح نو
ظلم، جهل و برزخیان زمین: نجوا و فریاد در برخورد فرهنگها، ۱۳۸۹، انتشارات طرح نو
آدم ما در قاهره: پیراسته و ویراسته یادداشتهای قاسم غنی در ماههای سفارت در قاهره ۲۷ و ۱۳۲۶، ۱۳۹۶، نشر کلاغ
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ادبیات برخورد فرهنگ ها دفترچه خاطرات خرده فرهنگ محمد قائد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۴۵۲۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگاهی به کتاب «خداشناسی قرآنی کودکان»/ شما خدا را میشناسید؟
کتاب «خداشناسی قرآنی کودکان؛ پاسخ به ۴۰ پرسش کودکان و نوجوانان درباره خدا» یکی از آن راههای آسانی است که میتوان به کمک آن کودکان را قانع کرد. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، طرح پرسشها و دغدغههای فکری نوجوانان و پاسخ مناسب به آنها از ملزومات تبلیغی است. در کتاب "خداشناسی قرآنی کودکان" به قلم غلامرضا حیدری ابهری ضمن ارائه مباحثی در نحوه پاسخگویی به سؤالات مذهبی کودکان، 40 پرسش درمورد حقیقت، صفات و کارهای خداوند و شناخت جایگاه مقام و مرتبه خدا در ذهن کودکان ذکر شده و به اختصار با استفاده از آیات و روایات به آنها پاسخ داده شده است. مطالب به صورت روان و متناسب با درک و دریافت و زبان کودکان ارائه شده است. فرزانه زینلی نویسنده و فعال فرهنگی یادداشتی بر این کتاب نوشته و برای انتشار در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده است که در ادامه میخوانید:
خدا چه شکلیه؟ خدا بچه داره؟ مامانش خدارو دعوا نمیکنه که همیشه بیداره؟! اصلاً خدا کیه؟!
این جور سؤالات را همه ما یا شنیدهایم یا مدتی در کودکی، ذهنمان را مشغول کردهاند. فکرکردن به خدا و بودنش در همه لحظات، برای ذهن کودک ما سخت است؛ کودکی که هنوز دنیا را درست نشناخته، تازه دارد مقدمات زیستن در آن را یاد میگیرد و قواعدش را میشناسد، با تناقضهایی روبرو میشود. همه پرسشهای عجیب و غریب و فلسفی بچهها از همین اختلافهای به ظاهر ساده برایشان شروع میشود و پاسخ این سؤالات برای ما سخت است؛ چون ذهنمان خیلی وقت است که به پذیرفتن عادت کرده و انگار هیچ چیز عجیبی نمیتواند هوشیارش کند.
دفترچه «خاطرات شیطان» دست بچهها افتاددر بین همه مسائلی که برای بچهها سؤال ایجاد میکند، ماهیت خداوند از همه پیچیدهتر است. این موضوع حتی برای بزرگترها هم گاهی جای ابهام دارد چه برسد به کودکی که تازه میخواهد معنای «لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ» را درک کند و بفهمد چطور در دنیایی که خودش میخوابد، مادرش میخوابد، حتی پرندهها و گنجشکها هم میخوابند، موجودی وجود دارد که نمیخواد و به خواب احتیاجی هم ندارد؟ یا کودکی که از لحظات غفلت مادرش برای خرابکاریها استفاده میکند و باور دارد کسی او را نمیبیند، چطوری باید درک کند خدا در همه لحظات او حضور دارد و در عین حال، در تمام لحظات مادرش هم حضور دارد؟ بخشی از این پرسشها به سبب شکل نگرفتن تفکر انتزاعی کودک ایجاد میشود و ممکن است با گذر از این دوره و ورود به دوره دوم نوجوانی، حل بشود، اما پاسخ همین سؤالات میتواند جهانبینی کودک را در موضوع خداشناسی شکل بدهد.
پاسخ به بنیادیترین پرسشها درباره خدا
این دست پرسشها برای والدین نگران کننده است؛ از طرفی اینکه نمیتوانند کودکانشان را قانع کنند و در چشم فرزندشان از مقام «همه چیزدانی» تنزل پیدا میکنند، و از طرف دیگر اینکه بالاخره چه پاسخی باید به بچه داد، اضطراب شدید به آنها وارد میکند. یک راهحل این است که از سرخط شروع کنید؛ یعنی ابتدا خودتان مسئله را حل کنید و بعد، متناسب با فهم و درک کودک، آن را برایش شرح بدهید. اما همیشه راهحل آسانتری هم هست!
کتاب «خداشناسی قرآنی کودکان؛ پاسخ به 40 پرسش کودکان و نوجوانان درباره خدا» یکی از آن راههای آسانی است که میتوان به کمک آن کودکان را قانع کرد. نویسنده در این کتاب، به بنیادیترین پرسشهایی که بین کودکان و نوجوانان مشترک است، پرداخته و به زبان ساده و با تمثیلهایی از زندگی روزمره، آن را برای کودکان قابل درک کرده است. در ابتدای کتاب هم بخشی را برای والدین نوشته و در آن، به لزوم «شنیدن» و چگونگی همدلی با کودکان در پرسشهایشان پرداخته است. غلامرضا حیدری ابهری، نویسنده کتاب، در مقدمه میگوید: «مطالب این کتاب با مطالب کتابهای اعتقادی مرسوم، کاملاً متفاوت است؛ زیرا خداشناسی کودک و نوجوان و پرسشهای او، با خداشناسی بزرگسال و نیازهای فکری این گروه بسیار تفاوت دارد.» نویسنده در بخشهای مختلف این کتاب سعی کرده است با نهایت آرامش، پاسخی قانع کننده برای کودکان آماده کند و حتی میگوید که این پاسخها را ابتدا در اختیار فرزند خودش قرار داده و نظر او را به عنوان یک مخاطب هم سن و سال، پرسیده تا در نهایت، کتاب مناسب حال و هوای کودک و نوجوان باشد.
این کتاب را انتشارات بینالمللی جمال در 140 صفحه منتشر کرده و در کتابنامه رشد آموزش و پرورش نیز معرفی شده است.
انتهای پیام/