آیا زمین‌لرزه‌های کوچک نشانه وقوع زلزله بزرگ است؟
تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۲۲۶۴۴
مهدی زارع زلزله شناس در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: در ماه‌های اخیر زمین‌لرزه‌های کوچک که در پیرامون شهر‌های بزرگ مانند تهران و تبریز رخ داده‌اند، با دقت و کیفیت بالا در رسانه‌ها گزارش شده و موجب نگرانی در بخش‌هایی از جامعه شده که آیا این زمین‌لرزه‌های کوچک و متعدد خبر از وقوع زمین‌لرزه بزرگ بعدی می‌دهند؟
بعضی وقت‌ها این زمین‌لرزه‌های کوچک حالت فوج‌زمین‌لرزه‌ها را دارند و آن هنگامی است که زمین‌لرزه‌های کوچک -اکثرا با بزرگای کمتر از ۴ - و نسبتا مشابه هم در مدت ساعت‌ها، روز‌ها و گاه ماه‌ها در این منطقه ادامه یابد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آتشفشان دماوند آخرین فوران خود را در حدود هفت‌هزارو ۳۰۰ سال قبل نشان داده است و هر قله آتشفشانی که یک فوران یا بیشتر در ۱۰ هزار سال گذشته داشته، از نظر علم زمین‌شناسی فعال است. دماوند علاوه بر آخرین فوران خود، فعالیت‌های دیگری مانند وجود چشمه‌های آب گرم و گاه خروج آب داغ و بخار و گاز‌های گوگردی دارد. در همین محدوده دماوند زمین‌لرزه‌های کوچک در سالهای مختلف ازجمله مرداد ۱۳۸۶ و زمستان ۱۳۶۸ رخ داده و گزارش شده‌اند.
در ناحیه‌ای که دیاپیر یا گنبد نمکی وجود دارد و آن ناحیه از نظر گسلش فعال هم هست، وقوع زمین‌لرزه‌های فوج‌گونه کاملا قابل انتظار است؛ مانند ناحیه گرمسار در استان سمنان که زمین‌لرزه‌های متعدد (مانند زلزله‌های تابستان ۱۳۶۷) اکثرا کوچک پیرامون گنبد نمکی گرمسار (کوه نمک) از مشخصات آن ناحیه است.
در نزدیکی گرمسار تلاقی گسل‌های ایوانکی و گرمسار و عطاری در محدوده گنبد نمکی با ویژگی‌های تغییر شکل پلاستیک نمک و گچ، محدوده رخداد فوج‌زمین‌لرزه‌هاست یا ناحیه کوه گچین در نزدیکی بندرعباس در استان هرمزگان که همین ویژگی‌ها را دارد. وقوع زلزله‌های خفیف الزاما نشانه‌ای از نزدیکی زلزله بزرگ نیست.
نکته‌ای نیز که مهم است و باید مورد تأکید قرار گیرد، این است که زلزله‌هایی که در محدوده حدود ۱۵۰کیلومتری تهران یا تبریز رخ می‌دهند، معمولا حتی اگر کوچک (با بزرگای کمتر از ۳.۵) باشند، در گزارش‌های روزانه ارائه می‌شوند؛ بنابراین وقتی در محدوده دماوند و فیروزکوه زلزله‌های متعددی در دهه گذشته و به‌ویژه از ۱۹ اردیبهشت ۹۹ (در دماوند) تا ۲۲ تیر ۹۹ (در نزدیکی فیروزکوه) گزارش می‌شوند، یک دلیلش مشخصا گزارش منظم رخداد زلزله‌های کوچک به دلیل وجود شبکه‌های لرزه‌نگاری با تراکم مناسب و مقبول (در مقایسه با نواحی کشور ما) در پیرامون تهران است. البته نباید خوش‌بین بود که با چنین زلزله‌های خفیفی، الزاما در تهران یا پیرامون آن زلزله‌های بزرگ‌تر رخ نخواهد داد.
زلزله متوسط و کوچک باعث کاهش تنش جمع‌شده در محدوده تهران می‌شود؛ ولی معلوم نیست (هنوز معلوم نشده) که چه میزان تنش در محدوده تهران یا پیرامون آن جمع شده و چقدر از آن در این زلزله‌های کوچک رها شده است. چه بسا در نزدیکی قطعه‌هایی از گسل‌ها که قفل‌شدگی روی آنها وجود دارد و تنش زیادی هم آماده رها‌شدن است، وقوع این زلزله‌های کوچک موجب تحریک آن بخش قفل‌شده از گسل نیز شده و منجر به وقوع زمین‌لرزه شدید بعدی نیز بشوند.
زلزله‌های کوچک می‌توانند زنگ هشداری هم باشند؛ چون اعلام می‌کنند که منطقه فعال شده است: البته مردم از این پیش‌لرزه‌ها می‌ترسند که کاملا عادی است. بر‌اساس علم زلزله‌شناسی هر کجا زلزله‌های مهیب قبلا اتفاق افتاده، دوباره احتمال دارد تکرار شود؛ بنابراین در تهران که در بازه هزارو ۲۰۰ سال گذشته سه بار زلزله بزرگ (در سالهای ۸۵۵ میلادی، ۱۳۸۴ میلادی و ۱۸۳۰ میلادی) رخ داده، خطر وقوع زلزله شدید همچنان وجود دارد؛ چون پوسته زمین در منطقه البرز و ایران مرکزی (اطراف تهران) مانند منطقه زاگرس (بندرعباس یا مسجد‌سلیمان) نیست که با فوجی از زلزله‌های کوچک تغییر شکل پوسته به‌تدریج و به صورت رخداد زلزله‌های کوچک اتفاق بیفتد. تغییر شکل در پوسته زمین در ناحیه البرز و ایران مرکزی از الگویی متفاوت پیروی می‌کند و تا‌آنجا‌که مطالعه شده و دانسته شده است، رخداد زمین‌لرزه‌های کوچک و فراوان در بخش‌هایی از ناحیه البرز به دلایل پیش‌گفته توجیه‌پذیر است و هم‌زمان زمین‌لرزه‌های شدید و اصلی و بزرگ (با بزرگا‌های به ترتیب ۶، ۷ یا حتی به ندرت ۸) ممکن است رخ دهد.
با توجه به میزان تاب‌آوری و آمادگی در محدوده‌های شهری‌مان (به‌ویژه در شهر‌های بزرگ و مراکز استان‌ها) باید امیدوار باشیم که زلزله‌ها در منطقه شهری رخ ندهد (اتفاقی که در بم در پنجم دی ۱۳۸۲ رخ داد و به فاجعه انجامید). بهترین کار در‌حال‌حاضر علاوه بر پایش این زلزله‌های کوچک، بالا‌بردن سطح آگاهی عمومی و بنابراین بالا‌بردن آمادگی مردم در برابر زلزله‌های شدید یا بزرگ‌تر بعدی و البته به‌کارگیری مدیران و بدنه تخصصی قوی و کارآمد برای تحرک‌بخشیدن به مدیریت کاهش ریسک است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: زلزله زمین لرزه تهران زمین لرزه های کوچک زلزله های کوچک زلزله ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۲۲۶۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چه شد که مغز و هیکل انسان امروزی انقدر کوچک شد؟!
راز بقا: چند میلیارد سال پیش ما انسان‌ها موجودات دیگرگونه‌ای بودیم. با گذشت زمان، بر اثر تکامل، ما به به طرز شگفت‌انگیز و پیچیده‌ای به انسانِ امروزی تبدیل شدیم. جالب آن که با رشد هرچه بیشتر انسان‌ها، آنها آنقدر به دور خود چرخیدند تا کوچک و کوچکتر شدند.
۴. ما اکنون کوتاه‌تر از ۲۰۰۰۰ سال پیش هستیمبه گزارش راز بقا، مردم امروزِ جهان نسبت به یک یا دو قرن پیش بسیار بلندتر هستند، که ممکن است واضح‌ترین مثالی باشد که ما از تکامل جلوی چشممان داریم. در واقع، این اصلاً تکامل نیست. تکامل بسیار کندتر از این‌ها عمل می‌کند. افزایش قد افراد در مقایسه با وضعیت آنها در دو قرن گذشته، با جنگ‌های بسیار، کاملاً به بهبود تغذیه مربوط می‌شود.
پس باید دیدگاه خود را به چندین هزار سال پیش گسترش دهیم؛ جایی که زمانِ بیشتری برای تکامل شگفت‌انگیز انسان وجود دارد. برای این‌کار، بیایید به بررسی اسکلت‌های انسان‌های پارینه سنگی بپردازیم. برای کاهش تعداد متغیر‌های موجود، ما به یک مکان نسبتاً محدود، فقط اروپا، پایبند هستیم.
با نگاهی به اسکلت‌های بسیار قدیمی که به قبل از یک رویداد اقلیمی عظیم که یخچال‌های طبیعی را در ۲۰۰۰۰ سال پیش جابه‌جا کرد، مربوط است، نمونه اسکلت‌های نر را می‌بینیم که به طور متوسط ۱۷۹ سانتی‌متر ارتفاع دارند. این اندازه قد، بسیار بلندتر از مردم یک قرن پیش است و بیشتر از میانگین قد مردان در بسیاری از کشور‌های اروپایی امروزی است. درواقع میانگین قد در دوره نوسنگیِ پسین، هشت اینچ کمتر شده است.
بیشتر بخوانید انسان چگونه دُم خود را از دست داد؟
مسئله ممکن است دوباره به تغذیه انسان برگردد. در مورد رژیم پالئو شنیده اید؟ در عصر پارینه سنگی، مردم از گوشت و سبزیجات استفاده می‌کردند. پس از آن، ما کشاورزی را اختراع کردیم و به کربوهیدرات روی آوردیم و این همه چیز را تغییر داد.
با این حال، ممکن است کمتر از همیشه مربوط به نوع غذایی باشد که مردم می‌خورند و بیشتر به میزان غذایی که می‌توانسته‌اند به آن دسترسی پیدا کنند، مربوط شود.
برای چندین هزار سال، پس از دوره‌ای که این اسکلت‌ها نشان می‌دهند، مردم نمی‌توانستند غذای کافی پیدا کنند. این تمام دلیلی بود که ما انسان‌ها کشاورزی را اختراع کردیم.
اکنون می‌دانید که چگونه انسان‌ها ممکن است در طول نسل‌ها کوتاه‌تر شوند، بدون هیچ تغییر ژنتیکی. همچنین این امکان وجود دارد که انسان‌ها واقعاً تکامل یافته و کوچک شوند و گونه‌ای کاملاً جدید را تشکیل دهند.
بد نیست انسانِ هومو فلورسینسیس (Homo floresiensis) را ببینید، که اولین نمونه آن «هابیت» نام داشت:
هومو فلورسینسیس هم‌زمان با انسان‌ها زندگی می‌کردند، اما قد آنها کمتر از ۱ متر و ۲۰ سانتی‌متر بود. این احتمال وجود دارد که آنها از نسل هومو ارکتوس، گونه‌ای بلندتر باشند. نمونه‌هایی از فلورسینسیس‌ها در جزیره فلورس اندونزی پیدا شدند که به نظر می‌رسید فرآیند کوتوله‌گی جزیره‌ای (Insular dwarfism) را طی کرده بودند.
کوتوله‌گی جزیره‌ای فرآیند و وضعیت حیوانات بزرگ است که در پی تکامل اندازه بدنشان کاهش پیدا می‌کند. این تغییر وقتی اتفاق می‌افند که جمعیت آنها به یک محیط کوچک، در درجه اول جزایر، بعد مکان‌هایی مانند غار یا دره، محدود می‌شود.
بیشتر بخوانید ارتباط عجیب دایناسورها با عمر کوتاه انسان! دانشمندان راز از بین رفتن مو‌های بدن انسان را کشف کردند
برای مثال ماموت‌های که در کرت پیدا شدند به ماموت‌های کوتوله‌ای تبدیل شده بودند که بلندتر از کمر انسان امروز نیستند. همچنین دایناسورها نیز تمایل به کوچک شدن داشتند. این ممکن است به این دلیل باشد که در این شرایط، حیوانات از کوچکتر بودن بیشتر از قدرت بیشتر سود می‌برند.
انسان امروزی نیز در فرآیند تکامل همین روند را طی کرده است. به مروز زمان به دلیل شرایط و محیط زندگی کوچکتر شده است.
زایمان سخت است. مشکل اینجاست که سر نوزاد در مقایسه با کانال لگن بسیار بزرگ است. شاید سوال این باشد که چرا لگن و کانال‌های لگنی زنان به گونه‌ای تکامل نیافته اند که به راحتی، سر‌های بزرگ نوزاد را در خود جای دهند؟! خصوصا اینکه تعداد بسیار زیادی زن و نوزاد در هنگام زایمان جان خود را از دست دادند. فشار تکامل بسیار زیاد بوده است.
پاسخ سرراست این است: تکامل جادو نیست! این معمولاً توضیح درستی است که در پس هر نقص فرضی در چگونگی تکامل گونه‌ها وجود دارد. همچنین ممکن است بر اساس سرعت تکامل مغز‌های بزرگ، زمان کافی برای تکامل صحیح لگن نداشته‌ایم.
به گزارش زیسان، دانشمندانی که هرگز به پاسخ‌های آسان رضایت نمی‌دهند، دلایل احتمالی دیگری را پیشنهاد کرده اند. شاید کانال‌های بزرگ‌تر لگن، مضرات تکاملی را به همراه داشته باشد که بر مزایای زایمان آسان‌تر برتری دارد.
به نظر می‌رسد که در سالهای اخیر فشار تکاملی روی باسن وجود داشته است. مادران بیشتری نسبت به قبل به سزارین نیاز دارند (به غیر از تعداد بسیار بیشتری از بیمارانی که صرفاً به انتخاب خود سزارین می‌کنند).
درنتیجه برخی از دانشمندان ادعا می‌کنند که این اثباتی بر تکامل در عمل است. بر اساس این منطق، سزارین‌ها یک واکنش زنجیره‌ای ایجاد می‌کنند. هنگامی که سزارین رایج شد، زنانی که در غیر این صورت در هنگام زایمان جان خود را از دست داده بودند، زنده ماندند و ژن‌های آنها در داشتنِ باسن کوچک نیز زنده ماند و تکثیر شد.
بیشتر بخوانید اجداد بشر از چه زمانی شروع به دفن مردگان خود کردند؟ آیا انسان‌های اولیه عاشق می‌شدند؟ آنها چگونه همسر خود را انتخاب می‌کردند؟
۱. روزی روزگاری مغز ما بسیار بزرگ‌تر بودمغزهای بزرگ برای انسان‌های باهوش‌تر ساخته شده اند، گویی این بدیهی‌ترین چیز در جهان است. با این حال، تکامل مغز یک موضوع ساده برای رشد در طول چندین نسل نیست. چراکه انسان‌ها ۲۰۰۰۰ سال پیش مغز بزرگتری نسبت به الان داشتند. به طور متوسط مغز انسان به اندازه یک توپ تنیس، در حد فاصل آن زمان و اکنون کوچک شده است.
مغز‌های بزرگ‌تر همیشه مغز‌های باهوش‌تر نیستند. به عنوان مثال، وقتی گفتیم که مغز‌ها به اندازه یک توپ تنیس کوچک شده اند، در واقع منظور ما مغز مردان است، زیرا مغز زنان کوچکتر است و به مقدار کمتر (اما متناسب) کوچکتر شده است. با این وجود علم توانسته تعیین کند که زنان به اندازه مردان باهوش هستند.
درنتیجه ما اکنون باهوش‌تر از انسان‌های باستانی هستیم. بنابراین، شاید مغز‌ها تنها به این دلیل کوچکتر شدند که کارآمدتر شوند.
به گزارش راز بقا، ما فقط اندازه مغز‌های باستانی را می‌دانیم، نه ساختار یا پیچیدگی آنها را. این احتمال وجود دارد که مغز‌ها از قدرت کمتری برخوردار شده‌اند، زیرا جامعه مغز ما را مکیده است. برخی از دانشمندان علوم شناختی به این نتیجه رسیده اند که زمانی که انسان پیوند‌های اجتماعی ایجاد کرد، مغزش به سرعت کوچک شده و عملکرد خود را از دست داد.
بعد از اینکه به یکدیگر تکیه کردیم، شناخت فردی اهمیت کمتری پیدا کرد، بنابراین شاید فشار تکاملی در این رابطه کمتر به نفع هوش عمل کرد.
tags # انسان اولیه ، علم سایر اخبار
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد