مدرک‌گرایی در جامعه کاهش پیدا کرده است
تاریخ انتشار: ۲۹ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۷۶۴۲۶
ایسنا/خراسان رضوی رئیس سابق دانشگاه علمی کاربردی واحد خراسان رضوی گفت: مدرک‌گرایی در جامعه کاهش پیدا کرده، نظام آموزشی فعلی پاسخگوی نیازهای اجتماعی نیست و مدرک تحصیلی به تنهایی نتوانسته است معظلات و مشکلات را برطرف کند.
دکتر محمد جواد سلجوقی با حضور در میزگرد ایسنا با عنوان «بررسی وضعیت آموزش عالی در بخش خصوصی»، اظهار کرد: برترین دانشگاه‌های دنیا دانشگاه‌های خصوصی هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در خصوص علل عدم موفقیت دانشگاه‌های خصوصی در ایران افزود: این مسئله به زمانی برمی‌گردد که دانشگاه‌های غیرانتفاعی تأسیس شدند. دانشگاه‌های غیرانتفاعی در ایران برای افزایش رقابت میان دانشگاه‌ها، افزایش کیفیت، کارایی درونی و کارایی بیرونی، تنوع در آموزش عالی و برداشته شدن بار از دوش دولت تأسیس شدند ولی عملاً این اهداف محقق نشده است و بیشتر به جنبه‌های‌های کمی و افزایش سرانه دانشجو پرداخته شده است هر چند تجربه تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی مربوط به قبل از انقلاب است و محدود به سال‌های اخیر نیست ولی اکثر دانشگاه‌های غیر انتفاعی ما دچار مشکلات متعددی به لحاظ کیفی وکمی هستند و باید از تجربیات گذشته برای رفع این مشکلات استفاده کنیم.
بسیاری از دانشگاه‌های ما به جای انتقال و تولید دانش تنها مدرک تولید می‌کنند
سلجوقی خاطر نشان کرد: وظیفه دانشگاه‌ها در ابتدا انتقال دانش بود، پس از مدتی وارد مرحله تولید دانش شده و در حال حاضر وارد مرحله مسئولیت پذیری اجتماعی شده اند و بایستی در جهت حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی جامعه گام بردارند که داشتن نگاه کاسب کارانه و ذینفعی به دانشگاه غلط است. برخی از مراکز آموزش عالی به جای انتقال و تولید دانش (که از وظایف دانشگاه‌های نسل اول و دوم بوده است) تنها تولید مدرک می‌کنند و این باعث شده است که بالاترین نرخ بیکاری مربوط به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باشد، نرخ بیکاری در فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دولتی کمتر است چون نگاه تجاری کم رنگ‌تری دارند و نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد.
رئیس سابق دانشگاه علمی کاربردی واحد خراسان رضوی گفت: برای اکثر فعالیت‌های آموزش عالی برنامه‌هایی تدوین شده است اما باید توجه کرد که آیا برنامه‌های ما اجرا، ارزیابی و منجربه تغییر روند می‌شوند یا خیر. برای مثال در برنامه فعلی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، دانشگاه‌های ما به سه دسته تقسم شده‌اند. اول نظام‌هایی که آگاهی دهنده هستند که بازده آنها کسب علم است و تکیه بر آموزش است مانند دانشگاه پیام نور،دوم نظام‌هایی که توانایی دهنده هستند که بازده آنها مصرف و کاربرد علم است مانند دانشگاه‌های مهارتی و بایستی خروجی آن منجر به توسعه اشتغال شود و سوم نظام خلاق که بازده آن تولید علم وگسترش مرزهای دانش است که عمده دانشگاه‌های دولتی بر این اصل در فعالیتند، اما می‌بینیم این تقسیم بندی به درستی رعایت نشده و حتی جایگاه دانشگاه‌ها و مؤسسات غیر انتفاعی نیز نامشخص است یا اینکه بنا بر این بود که حدود 30 درصد از دانشجویان ما مشمول آموزش‌های مهارتی شوند، در سال‌های پایان برنامه و نرسیدن به هدف، ارزیابی صورت نگرفت که چرا به هدف نرسیدیم و به ناگاه سراغ برنامه بعدی می‌رویم.
وی افزود: علت آن هم این است که برنامه‌ها در ضمن اجرا بازنگری نمی‌شوند و بیشتر از اینکه کنشی برخورد کنیم واکنشی برخورد می‌کنیم. هرچند مشکلات و معضلاتی که در آموزش عالی به معنای اعم وجود دارد تنها به این بخش برنمی‌گردد و نمی‌توانیم آن را به نظام آموزش عالی محدود کنیم ولی خصوصیت قابل توجه برنامه ریزی نظر به عوامل داخلی که قابل کنترل ماست و توجه به عوامل خارجی که از محدوده اختیارمان خارج است،در عین حال که بازنگری در ذات برنامه است.
ایران جزو ۱۰ کشور اول در زمینه اعزام دانشجو به خارج است
رئیس سابق واحد استانی دانشگاه علمی و کاربردی خراسان رضوی عنوان کرد: ما هم باید به کارایی درونی یعنی استفاده بهینه از امکانات مؤسسات آموزشی و هم به کارایی بیرونی به معنی هزینه‌ای که جامعه برای آموزش عالی متحمل می شود و انتظارات آن توجه کنیم. ما در آموزش عالی با یک سرمایه انسانی روبرو هستیم. کشور ما جزو ۱۰ کشور اول دنیا در زمینه اعزام دانشجو به خارج از کشور است که در داخل نظام آموزش عالی و خارج ازآن در قوانین و برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی کشور نیازمند تغییرات و بازنگری مجددهستیم. قبلا گفتیم برترین دانشگاه‌های دنیا خصوصی هستند، و نگاه آن دانشگاه‌ها به تولید علم و دانش نگاه کاسب کارانه نیست و به معنای واقعی غیر انتفاعی که البته جامعه و کشورشان منتفع می‌شوند، اکثر دانشگاه‌های مطرح دنیا وقفی هستند ما هم باید دانشگاه‌های غیر انتفاعی خود را به این سمت سوق دهیم. بکارگیری واژه غیرانتفاعی نیز به همین منظور اطلاق شده است نه این که دانشگاه‌های ما بنگاه تجاری باشند به جای دیدگاه مالی باید دیدگاه کلان اقتصادی بر دانشگاه‌ها حاکم باشد در آن صورت یک تفکر قیاسی جایگزین تفکر استقرایی می‌گردد و شاهد تنوع، تکثر و رشد و تعالی نظام آموزشی خواهیم بود، دراین شرایط رقابتی جامعه منتفع خواهد شد.
سلجوقی گفت: به دلیل تغییر در هرم سنی جامعه و کاهش متقاضیان ورود به دانشگاه و از طرف دیگر کسانی که با تحمل هزینه مدرک گرفته‌اند و انتظار آنها مبنی بر کسب شغل برآورده نشده است، گرایش به مدرک‌گرایی در جامعه کاهش پیدا کرده است و روند پذیرش دانشجویان کمتر خواهد شد که روش‌ها و شیوه‌های جدید آموزشی را می‌طلبد، بخش عمده‌ای از آموزش باید به سمت مهارت آموزی و اشتغال حرکت کند و باید به صورت سیستمی به آموزش عالی نگاه کنیم و عوامل مختلف را با هم همراه و همسو کنیم برای نمونه تغییر در نظام‌های استخدامی و طبقه بندی مشاغل است.
رئیس سابق واحد استانی دانشگاه علمی و کاربردی خراسان رضوی گفت: موضوعی که باعث شده مشکلات آموزش عالی پیچیده‌تر شود، این است که ما دانشگاه‌های مختلف را به صورت مجرد دیده‌ایم. خصوصی سازی فرآیند مثبتی است و بحث مزیت رقابتی، به صرفه بودن و کاهش هزینه‌های دولت را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما باید توجه کرد که ما با چه نگاهی این مسئله را در نظر می‌گیریم. برای مثال درحال حاضر در چند استان تهران، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، کرمان، اصفهان و مازندران بیشترین تجمع مراکز آموزش عالی را شاهد هستیم .
وی خاطر نشان کرد: در برنامه ششم، وظیفه دانشگاه‌های دولتی گسترش مرزهای علم و دانش است که اقدامات مفیدی هم صورت پذیرفته است مثلا بر اساس آمار ISC 52 درصد مقالات علمی تولید شده مربوط به این دانشگاه‌ها بوده است ولی دیده می‌شود برخی دانشگاه‌های دولتی در حوزه‌های تجاری وارد شده و به دنبال کسب درآمد و رقیب بخش خصوصی شده و درگیر فعالیت‌های جانبی شده اند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی دانشگاه آموزش عالی ميزگرد میزگرد ایسنا دانشگاه علمي كاربردي دانشگاه های دولتی دانشگاه های غیر خراسان رضوی غیر انتفاعی آموزش عالی نظام آموزش دانشگاه ها رئیس سابق برنامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۷۶۴۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سید محمد خاتمی: تورم به سطح نگران کننده‌ای رسیده است
گزارش تحقیقی «مسأله دانشگاه در ایران؛ مخاطرات توسعه علمی و چشم‌اندازهای پیش رو» با مشارکت جمعی از مدیران سابق، نظریه‌پردازان، متخصصان، کارشناسان و فعالان دانشگاهی و دانشجویی، زیر نظر سید محمد خاتمی انجام شده است، ارائه و منتشر شد.
به گزارش جماران، در این رابطه، سید محمد خاتمی در نشستی که در آستانه روز معلم و با حضور جمعی از استادان و متخصصان دانشگاه و مدیران پیشین آموزش عالی برگزاری شد، ضمن اشاره به شرایط دشوار و حساس سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشور و گرامیداشت روز معلم به تبیین ضرورت و زمینه‌های شکل‌گیری و تدوین این گزارش کارشناسانه و تجربه‌های پیشین مشابه آن پرداخت.
خاتمی گفت: این متن چهارمین تلاش پس از گزارش‌های «آسیب‌شناسی اصلاحات»، «مسأله حجاب، واقعیت‌ها و راهکارها» و «مسائل آموزش و پرورش» است که در تدوین آن عرف کارشناسانه و تجارب و دیدگاه‌های متخصصان بنای گفت‌وگوی میان نخبگان و جامعه قرار گرفته است.
رئیس دولت اصلاحات گفت: من در این دوره به دوستان گفتم به جای مسائل خیلی کلی، بنیادین و اساسی که باید روی آن فکر کرد، مورد به مورد مسائل را بررسی کنیم؛ مسأله‌شناسی کنیم و اعلام کنیم راه‌حل‌های مسأله چیست.
وی تأکید کرد: ما در این عرصه برنامه ارائه نمی‌دهیم زیرا ارائه برنامه را باید کسانی انجام دهند که امکانات اجرایی در اختیارشان است. رویکرد این گزارش‌ها بیشتر ناظر به شناخت و حل مسأله است.
باید از تجربه‌ها درس گرفتخاتمی با اشاره به پژوهش آماده شده درباره‌ی آموزش‌عالی ابراز امیدواری کرد که انتشار آن زمینه را برای بحث‌های گسترده‌تر صاحب‌نظران فراهم کند.
خاتمی گفت: باید از تجربه‌ها درس گرفت و رهیافت‌های افق‌گشا را با فهم و نقد عملکردهای گذشته در مقاطع مختلف پیدا کرد. ما در هیچ‌جا خاتم‌الفلاسفه یا خاتم‌العلما نداریم. حتی اندیشه متفکرانی مثل ملاصدرا هم کاملاً رنگ و بوی زمانه خودش را داشته و دارد. یعنی وقتی زمانه عوض شد، ممکن است این تفکرات هم تغییر پیدا کند. بر اساس همین دیدگاه باید تأکید کنم که این متن نهایی نیست، چارچوبی از یک رویکرد است و تلاش شده که مسائل از دیدگاه کارشناسی دیده شوند و راهکارهایی ارائه شوند و اگر دستگاه‌های اجرایی، یا سیاست‌گذاران و سیاست‌ورزان فعلی مسائل آموزش عالی بخواهند به اینها توجه کنند باید از دل این دست گزارش و گفت‌وگوهای پس از آنها برنامه‌هایی اجرایی درآورند.
رئیس دولت اصلاحات با اشاره به ضرورت بررسی نقادانه سیاست‌ها و برنامه‌های راهبردی در همه زمینه‌ها از جمله حوزه علوم و فناوری به روند تدوین چشم‌انداز بیست‌ساله کشور و سپس برنامه چهارم توسعه پرداخت که بر مبنای آنها در سال‌های پایانی دولت اصلاحات تلاش‌های زیادی برای ارائه یک مسیر مدون برای توسعه کشور بر پایه توسعه علمی شده بود.
خاتمی در ادامه یادآور شد: افرادی با این دیدگاه و رویکردها مخالف بودند، اولین کاری که کردند، برنامه چهارم را که یک برنامه بسیار مترقی و خوب بود و با لحاظ دیدگاه‌های چشم‌انداز تنظیم شده بود کنار گذاشتند و مسائلی که می‌بینید پیش آمد؛ از جمله بحث طبیعی کردن قیمت‌ها که قرار بود در کل برنامه پنج‌ساله با یک شیب ملایمی انجام شود تا اثر منفی در جامعه نداشته باشد و در عین حال با سیاست‌های جبرانی، درآمد آن صرف کسانی شود که درآمد کمتری دارند یا بهای حامل‌های انرژی بهبود پیدا کند.
تنها یک سال از برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله مانده است، باید ببینیم چرا به شاخص‌های نهایی آن نزدیک نشدهایمرئیس دولت اصلاحات در ادامه افزود: اولین کار مجلس هفتم تثبیت قیمت‌ها بود و دیدیم که به کجا رسیدیم و مسأله تورم و افزایش نقدینگی و مسائل دیگری که روز به روز افزایش پیدا کرد و امروز به سطح فوق‌العاده نگران کننده‌ای رسیده است و امیدوارم بزرگان کشور این نگرانی را داشته باشند که حلش کنند. تنها یک سال از برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله مانده است، باید ببینیم چرا به شاخص‌های نهایی آن نزدیک نشده‌ایم.
خاتمی در ادامه با تأکید بر اینکه آموزش عالی از مهمترین نهادهای امروز جامعه ما است، اظهار داشت: دانش همیشه در عرصه حیات اجتماعی انسان جایگاه خودش را داشته است، ولی اولاً دانش به معنای جدید کلمه امر تازه‌ای است و ثانیاً باید توجه داشت که ضرورتاً متصدی امر دانش مجموعه آموزش عالی و افراد تشکیل دهنده این نهادها هستند و باید این موضوع مسأله اصلی و واقعی نهاهای تصمیم‌گیری برای دانشگاه و جامعه باشد.
مثلاً در آن زمان ما دیدگاهی در زمینه اداره دانشگاه‌ها بر پایه هیأت امنا و انتخاب مدیران داشتیم، این رویکرد اگرچه کامل نبود ولی قبول داشت که اعضای هیأت علمی افرادی را برای ریاست دانشگاه به وزیر علوم معرفی کنند و او در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح کند و فردی برای ریاست دانشگاه انتخاب شود که حمایت عموم دانشگاهیان را با خود داشته باشد.
وی در پایان تأکید کرد: در حوزه علم و آموزش و دانشگاه مثل هر حوزه دیگر، اولین اصل «رویکرد» است. اگر دیدگاه ما به جهان، انسان و جامعه اصلاح نشود و به زندگی، نظم و سامان اجتماعی متناسب با نیاز و خواست انسان امروز و مقتضیات جهانی نگاه نداشته باشیم، معلوم نیست راه‌حل‌های مطرح شده برای مسائل پیش رو بتواند کارآمد باشد.
نباید با ذهنیت‌های بسته و جهت‌دار به سراغ امور پیچیده کشور رفتاصل دوم «کارشناسی» است یعنی باید به مسائل و تنگناها و بحران‌های موجود کارشناسانه پرداخت و کارها را به کاردانان آگاه و روشن و بیدار سپرد، نه آنکه با ذهنیت‌های بسته و جهت‌دار به سراغ امور پیچیده کشور رفت. حداقل این است که زمینه‌های آزادانه و مؤثر گفت‌وگو را در جامعه، میان اهل نظر و فن فراهم شود که بتوانند نظرشان را مطرح کنند و این فکرها به مرحله عمل برسانند.
خاتمی در پایان افزود: این روزها کشور در شرایط حساسی به سر می‌برد، ان‌شاء‌الله خداوند شرّ دشمنان را کم کند و در موقعیت کنونی ما دیگر شاهد تنش تازه‌ای در عرصه حیات منطقه‌ای و ملی نباشیم؛ و جامعه ما بتواند راه توسعه مردم‌سالار را با سلامت و امنیت طی کند. به هرحال چشم امید ما همیشه برای عبور از بحران‌ها و گشودن افق‌ها در همه زمینه‌ها به نهاد دانشگاه و دانشگاهیان عزیز است.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند