به نقل از «تابناک»

چالش های حقوقی «اینترنت اشیاء» و خلاء قانونی که باید مورد توجه قرار گیرد!

تاریخ انتشار: ۲۹ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۷۷۶۴۱

 

اولین بار اصطلاح «اینترنت اشیاء» را «کوین اشتون» در یک سخنرانی به سال ۱۹۹۹ میلادی ضرب می‌کند. او در این سخنرانی اظهار می‌دارد:امروز رایانه‌ها و بنابراین اینترنت، از لحاظ اطلاعات تقریبا به طور کامل به انسان‌ها وابسته اند. نزدیک به حدود ۵۰ پیتابایت (یک پتابایت برابر با ۱۰۲۴ ترابایت است) از داده‌هایی که از طریق اینترنت در دسترس است ابتدا از طریق انسان‌ها با عمل تایپ کردن، فشار دادن یک دگمه ثبت، گرفتن یک عکس دیجیتالی یا اسکن کردن یک بارکد ایجاد و گرفته شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! مشکل این است که مردم زمان، توجه و دقت محدودی دارند. همه این‌ها به این معنی است که آن‌ها در تحصیل داده‌ها درباره اشیاء دنیای واقعی خیلی خوب نیستند. اگر ما رایانه‌هایی می‌داشتیم که همه چیز را می‌دانستند آگاهی در مورد اشیاء با استفاده از داده‌هایی که آن‌ها بدون هیچ کمکی از ما گردآوری می‌کنند، ممکن می‌شد و ما قادر می‌شدیم هر چیزی را رصد کنیم و بشماریم و در حد بالایی اتلاف، ضرر و هزینه را کاهش دهیم. ما می‌توانستیم بدانیم چه زمانی اشیاء نیازمند جایگزین، تعمیر یا یادآوری هستند و اینکه آیا همچنان تازه هستند یا وضعیت عالی خود را پشت سرگذاشته اند.
به گزارش «تابناک» وی نمونه اولیه اینترنت اشیاء را در فناوری «شناسایی فراکانس‌ها (امواج) رادیویی» به کار رفت. فناوری RFID کمک می‌کند تا بین یک تگ (tag) یا شناسه که به یک کالا یا هر چیز دیگری متصل شده است و یک شناسه خوان (reader) ارتباط برقرار شود و اطلاعات محمول در شناسه، دریافت گردد. فرض کنید وارد یک فروشگاه می‌شوید و کالا‌های سبد خرید شما از طریق بارکد خوان نزد صندوق دار، شناسایی و در مانیتور جلوی وی نمایش داده می‌شود و فاکتور خرید صادر می‌گردد. در یک حالت پیشرفته، به همراه سبد کالا از در فروشگاه خارج می‌شوید بدون اینکه صندوق دار، بارکدخوانی کند و در عین حال فاکتور فروش شما صادر می‌شود. در این روش، با فرستادن امواج رادیویی به سبد خرید و اخذ اطلاعات تگ‌های هر یک از کالا‌ها در آن واحد و با سرعت کلیه اطلاعات لازم برای صدور فاکتور سریعا اخذ می‌شود. در این روش به جای شناسه‌ای به نام بارکد، از فناوری RFID استفاده می‌شود. این فناوری موجب افزایش کارآمدی، کاهش خطا در ورود اطلاعات و عدم نیاز به نیروی انسانی است به ویژه زمانی که کار حجیم و در عین حال ساده باشد. در واقع فناوری اینترنت اشیاء به مانند فناوری RFID عمل می‌کند و به همه آنچه در دور و بر است اجازه می‌دهد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و همدیگر را بشناسند.   دکتر طاهر حبیب زاده پژوهشگر حقوق فناوری اطلاعات و عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع) با بیان این مطالب در ادامه می افزاید: بدیهی است که اینترنت اشیاء یا چیز‌ها (به اختصار انگلیسی: IOT) پس از ظهور اینترنت ظهور کرده و فاقد سابقه طولانی است. ظاهر عبارت چندان معنادار و مفهوم رسان نیست؛ خواننده تصور می‌کند که اشیاء مانند میز و صندلی و کتاب دارای اینترنت است. لکن واقعیت آن ناظر است به اینکه اشیاء از طریق اینترنت به هم مرتبط می‌شوند. سیستم GPS خودرو که در زمان سرقت رفتن آن، می‌توان مکان آن را شناسایی کرد، نمونه‌ای ساده از اینترنت اشیاست. بدیهی است که برای برقراری این ارتباط، لازم است آن اشیاء قابلیت ارتباط گیری با موجودیت‌های دیگری را دارا باشند. کتابی که فاقد این ویژگی است و چیزی جز چند گرم کاغذ و جوهر نیست، چگونه می‌تواند در این فضا بحث شود؟ پس همه اشیاء در این گسترده وارد نمی‌شوند. به عنوان مثال ساده، وقتی از طریق گوشی همراه با تلویزیون ارتباط برقرار می‌کنید و به کمک یک نرم افزار، گوشی تبدیل به کنترل تلویزیون می‌شود، نوعی اینترنت اشیاء ایجاد شده است. لکن اگر در همین مثال دقت شود، خود ساختمان فیزیکی موبایل با قالب فیزیکی تلویزیون ارتباط برقرار نمی‌کند، بلکه نرم افزاری که در آن نصب شده است با حس گر‌های تلویزیون که قابلیت ارتباط گیری را دارند، ارتباط برقرار می‌کند. در نتیجه، در عبارت «اینترنت اشیاء» به دلیل ظهور «شیء» در یک موجودیت مادی، لزوما ارتباط اینترنتی دو یا چند چیز فیزیکی که دارای وجود مادی هستند، نیست، بلکه در واقع موجودیت‌های مجازی که در داخل موجودیت‌های فیزیکی قرار دارند، باهم ارتباط می‌گیرند و در ظاهر ارتباط بین دو چیز فیزیکی تصور می‌شود. به همین دلیل و برای اجتناب از انتقال ناصحیح مفهوم، شاید بهتر باشد به جای «اینترنت اشیاء» از عبارت «اینترنت چیزها» یا حتی به تعبیر دقیق‌تر از «اینترنت موجودیت ها» استفاده شود (نباید با «اینترنت همه چیز» اشتباه کرد که در ادامه مطرح می‌شود).
حبیب زاده خاطر نشان می کند : در هر حال، توسعه اینترنت اشیاء در هر زمینه‌ای می‌تواند موجب هوشمند سازی و تسهیل جریان زندگی شود؛ از مراقبت و سلامت هوشمند، حمل و نقل هوشمند در سطح کوچک تا ایجاد شهر هوشمند در مقیاس کلان قابل استفاده است. در این زمینه، در سال ۲۰۱۶ میلادی شرکت بزرگ مخابراتی SK Telecom کره جنوبی از ارائه یک سری خدمات بر پایه اینترنت اشیاء در سطح ملی خبر داد که از مزایای آن، روشن کردن لامپ خیابان‌ها در مسافت‌های دور و دور از دسترس، پیش بینی آب و هوا، خدمات GPS، تشخیص نشست گاز و آب، تشخیص و شناسایی سرقت رفتن اشیاء، رصد کردن محل موبایل جامانده یا سرقت رفته، شناسایی موقعیت افراد با استفاده از ساعت مجهز به اینترنت اشیا است. همین شرکت در یکی از پروژه‌های خود در حوزه سلامت گاوها، از اینترنت اشیاء استفاده کرده است و نتیجه آن افزایش کیفیت زندگی گاوها، میزان و کیفیت شیردهی و گوشت دهی آنهاست که درآمد گاوداران را نیز افزایش می‌دهد. با این توضیح که برای این منظور یک سخت افزار IOT به نام LiveCare در یک کپسول جاگذاری شده و در شکم گاو کاشته می‌شود تا به طور مستمر به گردآوری داده اقدام کند. داده‌های حاوی دمای بدن گاو و بقیه علایم حیاتی به مانیتور گاودار مخابره می‌شود و در صورت شروع علائم بیماری، فورا تشخیص داده شده و پیشگیری می‌شود. حتی برای پیش بینی زمان زایش گاو نیز به کار می‌رود! نظر به اینکه این وسیله در یک جای بسیار استراتژیک از بدن گاو، کاشته می‌شود از عوامل بیرونی بی تاثیر می‌ماند و داده‌های دقیق تری را تولید می‌کند. در نمونه عینی دیگر، فردی در ایالت تگزاس آمریکا، به طور ناگهانی غش کرد و بر روی زمین افتاد. در این هنگام ساعت اپل (Apple watch) سریع و به طور اتوماتیک با پلیس تماس گرفت و با رسیدن نیرو‌های امدادی باعث نجات وی شد. این ساعت پس از متوجه شدن کاهش ناگهانی ارتفاع در اثر سقوط و همچنین چک کردن نبض فرد، متوجه این خطر شده بود (به نظر نگارنده این مثال، در عین حال می‌تواند نمونه‌ای از «اینترنت همه چیز» باشد). به عنوان مثال دیگر، با استفاده از سنسور‌های رطوبت در امور کشاورزی، می‌توان با دریافت درجه رطوبت نقاط مختلف زمین از طریق سنسور‌ها در ساعات مشخصی، زمان نیازمندی زمین به آب را متوجه شد و دستور باز شدن کانال آب را برای آبیاری صادر کرد. در ایتالیا اندازه گیری هوشمند از سال ۲۰۰۱ میلادی مورد توجه قرار گرفته و در اندازه گیری مصرف برق و آب و گاز به همراه سوئد در بین کشور‌های اروپا پیشتاز محسوب می‌شوند. در شهر گروتامر ایتالیا لامپ‌های کنار ساحل به سنسور‌هایی مجهز هستند که میزان پارازیت تلفن‌های همراه را اندازه‌گیری کند.
به اعتقاد این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق با توجه به نکات فوق، از کارکرد اصلی اینترنت اشیاء، کاهش دخالت انسان است که می‌تواند موجب افزایش بهره وری، افزایش دقت در عین سرعت و کاهش هزینه‌ها باشد و نیز فعالیت‌ها طبق برنامه زمان بندی پیش برود. فرض کنید در یک کارخانه ماشین سازی، به جای اینکه انسان‌ها کار کنند، یک سری دستگاه‌های ربات هوشمند به کار گرفته شوند. هر دستگاهی شرح وظایف خود را داشته باشد. وقتی کار خود را انجام داد، به شبکه مرکزی که رصد کننده و ناظر فعالیت ربات هاست و خود این شبکه نیز الکترونیکی است، اطلاع می‌دهد؛ شبکه کار ربات را چک می‌کند و اگر کار درست انجام شده باشد، به رباط بعدی دستور دهد تا رسالت خود را آغاز کند و بدین ترتیب، این ربات‌ها هستند که خودرو را می‌سازند نه آدم ها.
عبارات دیگری که در این فضا مطرح اند و تفاوت‌هایی با اینترنت اشیا دارند، عبارتند از:
۱. Machine to Machine ~ M۲M: یک دستگاه را به دستگاه دیگر وصل می‌کند یعنی یک رابطه خطی بین دو دستگاه ایجاد می‌کند و در صنعت مخابرات کاربرد دارد. این فناوری را می‌توان زیر مجموعه اینترنت اشیاء نامید.
۲. Industrial Internet of Things: ناظر بر ارتباطات دستگاه‌ها در فضای صنعتی است و دامنه اینترنت اشیاء وسیع‌تر از آن است.
۳. Internet of Every things ~ IoE: علاوه بر ارتباط بین اشیاء یا دستگاه‌ها (که در اینترنت اشیاء مطرح است)، ارتباطات بین افراد و دستگاه ها، افراد با افراد و داده‌ها با افراد یا با هر موجودیت دیگر بواسطه ابزار‌های فناوری را در بر می‌گیرد. در واقع، IoE ارتباط اطلاعاتی مردم، فرآیندها، داده‌ها و اشیاء است. وقتی فرد وارد سالن می‌شود و حرکت می‌کند و لامپ‌ها به صورت خودکار روشن می‌شوند و با خروج فرد، خاموش می‌گردند، فرآیندی است که در دامنه اینترنت همه چیز قرار می‌گیرد.
وی در ادامه تصریح می کند : از نظر حقوقی، چالش‌های جدی اینترنت اشیاء عبارتند از: خطر تهدید سلامت جانی افراد به دلیل هک سیستم‌ها یا اشیاء در ارتباط باهم و دادن دستوری خلاف واقع به آن‌ها یا عدم عملکرد صحیح آنها، که می‌تواند خسارات غیرقابل جبرانی را به بار آورد. تصور کنید که به یک هوایپما دستور داده شده باشد در صورتی که فشار هوا به عدد خاصی رسید، به اندازه مشخصی اوج بگیرد (ارتباط سنسور فشار هوا با دستگاه اوج دهنده هوایپما). اگر در سنسور فشار هوا ورود غیرمجاز شود و به غلط وانمود گردد که فشار هوا بالاست، معلوم است که خطر بسیار بزرگی هوایپما و سرنشینان آن را تهدید می‌کند. نقض حریم خصوصی افراد، دغدغه دیگری است که برای این منظور ابتدا باید دایره حریم خصوصی تعریف شود (که در حقوق ایران، مفهوم تعریف نشده‌ای به حساب می‌آید) و سپس برای ایجاد اعتماد و امنیت روانی در افراد جامعه، استاندار‌های حریم خصوصی تعریف و در سطح بالایی مدنظر باشد. عدم حفظ محرمانگی داده‌ها نگرانی بعدی است.   در اینترنت اشیاء حجم بزرگی از داده‌ها تولید و مخابره می‌شود.‌ای بسا داده‌هایی که از طریق سیستم‌های اینترنت اشیاء جمع آوری می‌شود از طریق هکر‌ها یا کارخانه‌های سازنده اشیاء درگیر در شبکه اینترنت اشیاء یا دستگاه‌هایی که برای هماهنگی اشیاء داخل یک شبکه اینترنت اشیاء به کار می‌روند، در اختیار دیگران قرار گیرد. مالکیت‌های داده‌هایی که تولید می‌شود، بحث دیگری است. داده‌ها متعلق به کیست؟ مالکیت فکری داده‌هایی که توسط ابزار‌ها تولید می‌شود با کیست؟! تولیدکننده ابزارها، پدیدآورنده است یا به کار گیرنده؟ البته فناوری بلاک چین می‌تواند یک سری از نگرانی‌ها و خطرات احتمالی را از بین ببرد، اما قطعا تمامی نگرانی‌ها را نمی‌تواند به صفر برساند. بنابرگزارشی که کمیسیون اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۴ میلادی در خصوص رویکرد اتحادیه نسبت به اینترنت اشیاء منتشر شد:
خدمات و اپلیکیشن‌های اینترنت اشیاء می‌تواند با کارآمدتر کردن، شاداب‌تر کردن، امن‌تر کردن، هوشمند‌تر کردن و راحت‌تر کردن جامعه ما مزایای اجتماعی زیادی داشته باشد؛ اما این مزایا غالبا با چارچوب‌های حقوقی و مقررات گذاری هنور هم در یک یا چند کشور عضو اتحادیه اروپا مسدود شده است. پیشنهاد این است که یک نگاه تعادلی بین مزایای توسعه فناوری‌های جدید و خطرات متصور و مسائل بالقوه آن حاصل شود. اعتماد، امنیت و حریم خصوصی ابعاد مهم IOT به حساب می‌آیند که باید تضمین شوند تا پذیرش حداکثری آن در جامعه حاصل شود.
این پژوهشگر حقوق فناوری اطلاعات در پایان تاکید می کند: بنابر وب سایت رسمی اتحادیه، تا سال ۲۰۲۱ میلادی، اتحادیه فقط در حوزه پژوهش، نوآوری و توسعه مرتبط با اینترنت اشیاء حدود ۵۰۰ میلیون یورو سرمایه گذاری می‌کند. در ایران فعلا قانون خاصی در این باره وضع نشده است و عمدتا بایست از موجودی حقوق سنتی برای پاسخگویی بهره برد. لکن جا دارد از سند «الزامات حاکم بر اینترنت اشیاء در شبکه ملی اطلاعات» مصوبه جلسه پنجاه و سوم مورخ ۱۳۹۷/۰۷/۳۰ شورای عالی فضای مجازی، یاد شود که مصوبات آن در حکم قانون است.

منبع: تابناک

کلیدواژه: سوال از رئیس جمهور تحریم ترکیه رژیم کتوژنیک مریم رجوی پروتکل الحاقی اینترنت اشیا فضای مجازی فناوری اطلاعات سوال از رئیس جمهور تحریم ترکیه رژیم کتوژنیک مریم رجوی پروتکل الحاقی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۷۷۶۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علیرضا بیگی : پرونده کاظم صدیقی باید بررسی قضایی شود / تا زمانی که شایعات در این باره وجود دارد نباید اصرار بر حضورش در نماز جمعه داشت

نماینده تبریز در مجلس گفت: در جامعه این‌گونه بحث می‌شود که چون آقای صدیقی بخشی از قوه قضائیه است در مورد ایشان دست به عصا راه می‌روند، حال موضوع نیت آقای صدیقی باید در یک محکمه قانونی مورد رسیدگی قرار بگیرد و برای مردم توضیح داده شود موضوع چه بوده است.    احمد علیرضابیگی، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی، درباره اینکه در ماجرای مطرح شده پیرامون یکی از ائمه جمعه چرا نمایندگان مجلس و یا دستگاه قضا ورود پیدا نکردند، گفت: خود آقای صدیقی با عذرخواهی که انجام دادند پذیرفتند خطایی صورت پذیرفته است که البته اگر با نگاه حقوقی به موضوع نگاه کنیم جرمی واقع شده است که عناصر سه گانه تشکیل دهنده جرم باید مورد بررسی قرار گیرد.   این نماینده مجلس در گفتگو با ایلنا ادامه داد: در بررسی یک فعلی که صورت گرفته که الان شائبه مجرمانه بودن آن وجود دارد عنصر قانونی که دخل و تصرف در اموال عمومی است که موجود است، در مورد عنصر مادی که فعل صورت گرفته است یعنی انتقال مال انجام شده است، تنها موضوعی که باید مورد بررسی قرار گیرد عنصر معنوی یا همان نیت است که آیا نیت مجرمانه وجود داشته است یا خیر که این هم توسط مرجع صالحه قضایی باید رسیدگی شود.   وی خاطرنشان کرد: در جامعه این‌گونه بحث می‌شود که چون آقای صدیقی بخشی از قوه قضائیه است در مورد ایشان دست به عصا راه می‌روند، حال موضوع نیت آقای صدیقی باید در یک محکمه قانونی مورد رسیدگی قرار بگیرد و برای مردم توضیح داده شود موضوع چه بوده است.   علیرضابیگی تاکید کرد: تنها هم این نیست موضوعات دیگری که مطرح است موضوع تزلزل اعتماد مردم را نسبت به مسئولین و به طور خاص نهاد نماز جمعه و ستاد امربه معروف و نهی از منکر فراهم کرده است که حتما در دفاع از جایگاه این نهادها باید رسیدگی دقیق صورت گیرد و به مردم پاسخ داده شود و تا زمانی که نسبت به ایشان این شایعات مترتب است نباید اصرار به تثبیت ایشان باشد و نباید اصرار بر این باشد که افراد از جایگاه‌های قانونی که دارند برای اثبات خودشان استفاده کنند.   وی ادامه داد: متاسفانه این حرکت‌ها، رفتارها و اقدامات انجام می‌گیرد و این‌ها به اعتماد مردم به طور خاص به نهاد دین (حال قوه قضائیه یک طرف) لطمات وارد می‌کند. ما به اندازه کافی تزلزل اعتماد را در جامعه داریم که این هم مزید بر علت می‌شود. کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: ۱۲ سوال جدی درباره پرونده کاظم صدیقی ون‌ها و زن‌ها ؛ گشت ارشاد مدیران و صدیقی/ تقصیر آقای رئیسی نیست! نماینده مجلس : موضوع چای دبش را لاپوشانی کردند