زندان‌زدایی در خدمت بازپروری
تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۵۹۲۹۲
چند روز پیش (چهارم مردادماه) «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهوری، در جلسه ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی، به لزوم رویارویی فرهنگی با آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد و گفت: مقابله با آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی با کار نظامی و امنیتی امکان‌پذیر نیست و باید با راهکارهای فرهنگی به حل و فصل این موضوع جدی کشور پرداخت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
موضوع مورد اشاره جهانگیری همواره دغدغه بسیاری از فعالان اجتماعی بوده و پیشتر نیز شمار زیادی از مسوولان و چهره‌های سیاسی بر آن تاکید داشته‌اند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری، شهریورماه سال گذشته در سخنانی به مناسبت هفته دولت در این باره گفت: «هرکس فکر می‌کند با دادگاه و دستگاه قضایی فساد از بین می‌رود اشتباه می‌کند.»
آیت الله «محمد یزدی» عضو شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری و رئیس سابق دستگاه قضایی کشور نیز اسفند ماه ۱۳۹۷، در دیدار با رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، در خصوص لزوم برخورد فرهنگی با جوانان عنوان داشت: «تبلیغ چهره به چهره تأثیر بیشتری دارد و فقط با بگیروببند و زندانی کردن و بازداشت کردن دختران جوان، نمی‌شود آنها را تربیت کرد. باید در درون خانواده کار فرهنگی انجام گیرد تا آسیب‌ها ریشه‌کن شود.»
در همین خصوص حجت‌الاسلام و المسلمین «غلامحسین محسنی‌اژه‌ای» نیز در شهریورماه ۹۸ در مراسم تکریم و معارفه رئیس کل دادگستری خراسان رضوی تاکید کرد: «در مقاطعی گفته می‌شود که شرایط جنگ اقتصادی است و با بگیر و ببند سعی نکنید بر سرمایه‌گذاری تاثیر منفی داشته باشد یا با این اقدام کارها درست نشده، فساد از بین نمی‌رود و مرحله ورود دستگاه قضا باید آخر باشد. ما این موارد را رد نمی‌کنیم و درست است.»
اینها تنها چند نمونه از صدها اظهارنظر مسئولان و متولیان کشور درباره شیوه برخورد مناسب با معضلات فرهنگی و اجتماعی دامنگیر جامعه امروز ایران است.
آیا زندان به کاهش جرم و جنایت کمک کرده است؟
به باور بسیاری از کارشناسان اجتماعی استفاده از قوه قهریه برای حل معضلات فرهنگی و اجتماعی جامعه لزوما به نتایج مثبتی ختم نخواهد شد. برای مثال زندان به عنوان روشی تنبیهی برای کاهش جرم و جنایت همچنان پس از قرن‌ها نتوانسته در جوامع آنگونه که باید بازدارندگی از جرم و جنایت ایجاد کند؛ بگونه‌ای که همواره شاهد افزایش جمعیت کیفری در زندان‌ها هستیم. این امر در سال‌های اخیر متصدیان نظام‌های عدالت کیفری و متولیان امر زندانبانی را در سراسر جهان با این سوال روبرو کرده است که آیا به زندان انداختن مجرمان و متخلفان تاکنون توانسته از میزان جرم و جنایت بکاهد؟ از این رو است که به خصوص در چند سال گذشته قانونگذاران و سیاستگذاران عرصه عدالت کیفری به تکاپو افتاده‌اند تا با رویکردی نوین به ارایه طرح‌های جایگزین زندان بپردازند؛ مقوله‌ای که در صورت اجرای صحیح می‌تواند به کاهش جمعیت کیفری منجر شود و حتی الگوی مجازاتیِ کارسازتر و بازدارنده‌تری از زندان را ارایه دهد.
تجربه مجازات‌های جایگزین در جرایم مربوط به مواد مخدر
امروزه اصلاح رویکردها در مواجهه با معضلات اجتماعی مصادیق بسیاری در سراسر جهان دارد. به عنوان مثال در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورها برای برخی جرایم به جای مجازات‌های سنگینی چون اعدام یا حبس‌های طولانی مدت با اعمال شاقه، مجازات‌های بازپرورانه در نظر گرفته می‌شود. نمونه آن تعدیل احکام اعدام و حبس‌های بلندمدت برای قاچاقچیان و فروشندگان مواد مخدر در ایران است. پیش از این و طبق قوانین سابق قضایی، قاچاقچیان و فروشندگان مواد مخدر مشمول حکم اعدام یا حبس‌های سنگین می‌شدند، با این حال، این مجازات‌های سنگین نه تنها از خریدوفروش مواد مخدر در جامعه نکاست بلکه روز به روز نیز بر تعداد فروشندگان و توزیع‌کنندگان این مواد افزوده می‌شد؛ موضوعی که موید این واقعیت بود که اعدام یا حبس‌های طولانی مدت لزوما منجر به حل معضلات اجتماعی نمی‌شود و در این زمینه جای کار فرهنگی و اجتماعی بسیار خالی است.
در همین زمینه آیت‌الله «صادق آملی‌لاریجانی» رئیس پیشین قوه قضاییه، اواخر آبان‌ماه ۱۳۹۷، در سخنانی، ضمن بیان این موضوع که جرم ۷۰ درصد از زندانیان ایران، در ارتباط با مواد مخدر است، تاکید کرد: باید برای این مسئله چاره‌ای اندیشیده شود. ظرفیت‌های قانونی مربوط به مجازات‌های جایگزین حبس که در قالب یک بخشنامه به قضات ابلاغ شده، منجر به کاهش جمعیت کیفری نظیر آزادی مشروط و تخفیف مجازات‌ها و موجب بهبود وضعیت محکومان و خانواده آنان و نهایتاً بهبود وضعیت جامعه شده است.
به گفته ایت الله آملی لاریجانی، زندان برای محافظت از افراد خاطی است که به جامعه آسیب می‌زنند یا علیه امنیت کشور اقدام می‌کنند. آزادی این افراد به معنای اضرار به دیگران است اما همه زندانیان از این قبیل نیستند و قضات می‌توانند با نگاه وسیع و ملاطفت‌آمیز خود در چارچوب ظرفیت‌های قانونی در مورد احکام زندان نگاه دیگری داشته باشند و از مجازات های متناسب جایگزین حبس استفاده کنند تا محکومان نیز بتوانند با استفاده از این فرصت به بازسازی روحی و اجتماعی خود بپردازند.
به دنبال این سخنان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در دی‌ماه ۱۳۹۸ در زمینه تقلیل احکام مربوط به مواد مخدر در ایران وارد عمل شدند و با بررسی مواد ۱۰ تا ۱۸ طرح تقلیل مجازات حبس تعزیری، میزان مجازات حبس جرائم مرتبط با مواد مخدر را به نصف تقلیل دادند.
اینها همه نشان می‌دهد که زندان، اعدام و دیگر مجازات‌های سنگین نمی‌تواند در دراز مدت جرم و جنایت را از چهره جامعه بزداید و برای رفع معضلات اجتماعی و رسیدن به شرایط بهتر باید از دیگر اهرم‌های بازدارنده و مجازات‌های جایگزین استفاده کرد.
مجازات‌های جایگزین حبس در ماده ۶۴ قانون مجازات اسلامی جدید، عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجراء می شود.
استفاده از این نوع مجازات‌ها از افزایش آمار زندانیان و مخارج ناشی از آن که بر دوش دولت گذاشته می‌شود می‌کاهد. ترویج رویکرد زندان‌زدایی از برخی تخلفات همچنین به کاهش جرائم و مفاسد درون زندان‌ها می انجامد از این رو است که توجه مسئولان، برنامه‌ریزان و محققان را به خود جلب کرده است.
اهمیت فرهنگ‌سازی و آموزش جامعه
در کنار تدابیر قضایی و قانونی که تاکنون برای کاهش برخوردهای صرفا قهری با معضلات اجتماعی اتخاذ شده است، بی‌شک فرهنگ‌سازی و آموزش جامعه با استفاده از ظرفیت‌های موجود فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای کشور می‌تواند در مسیر کاهش آسیب‌های اجتماعی راهگشا باشد.
در این میان صداوسیما به عنوان رسانه‌ای فراگیر از آنجا که مخاطبان گسترده‌ای دارد از ظرفیت قابل توجهی برای فرهنگ‌سازی و آموزش جامعه برخوردار است که اگر سیاستگذاران و برنامه‌سازان در آن از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کنند، این رسانه می‌تواند نقش موثری در کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشد.
برچسب‌ها صدا و سیما فرهنگ سازی ساماندهی معتادان متجاهرمنبع: ایرنا
کلیدواژه: صدا و سیما فرهنگ سازی ساماندهی معتادان متجاهر صدا و سیما فرهنگ سازی ساماندهی معتادان متجاهر مجازات های جایگزین آسیب های اجتماعی معضلات اجتماعی جرم و جنایت فرهنگ سازی مجازات ها مواد مخدر ظرفیت ها آسیب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۵۹۲۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه‌ریزی‌ها به سمت ایجاد هماهنگی میان فعالان اجتماعی پیش رود
ایسنا/فارس نماینده ولی فقیه در استان فارس بر ضرورت ایجاد هماهنگی میان فعالان اجتماعی تأکید کرد و گفت: باید به نحوی برنامه‌ریزی شود که فعالان اجتماعی هماهنگ شوند و به جای تقابل کردن و مرتب گلایه کردن به همکار مجموعه برای حل مسئله تبدیل شوند.
آیت‌الله لطف‌الله دژکام امروز، ۶ اردیبهشت‌ماه در دیدار با قادری، رئیس سازمان بهزیستی کشور و معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در شیراز برگزار شد، دو نکته در رابطه با فعالیت‌های سازمان بهزیستی متذکر شد که باید مدنظر قرار گیرد و افزود: باید به مردم و نوع کسانی که با بهزیستی سروکار دارند خدمت ارائه شود و یکسری خدمت‌ها تعریف شده است و در سراسر دنیا هم این‌طور مسائل تعریف شده و خدمت ارائه می‌شود.
وی افزود: سوالی که مطرح است این که در سطح دنیا ما نسبت به وضعیت خدمت‌رسانی به جامعه هدف کجا قرار داریم؟ به نظر می‌رسد در کشور ما سیاه‌نمایی زیادی در این زمینه می‌شود البته نیازها کم نیست اما باید فکری برای قضیه سیاه‌نمایی انجام دهیم، یعنی بعضی از خدمات ما اگر وضع خوبی دارد به نوعی اطلاع‌رسانی مناسب و هنرمندانه شود وگرنه همان اطلاع‌رسانی تبدیل به نقطه ضعفی می‌شود که دشمن از آن استفاده می‌کند و این برنامه‌ای است که به صورت عمومی همه درگیر آن هستیم و هر کس در بخش خود باید وظایفش را انجام دهد.
آیت‌الله دژکام بیان کرد: نکته دیگر این است که آیا ما در زمینه ارائه خدمات از نظر سبک، کیفیت و چگونگی ارائه الگوی مربوط به کشور خود را داریم که متفاوت با نوع خدماتی که در دنیا ارائه می‌شود، باشد؟ در این مسئله دغدغه بیشتری وجود دارد زیرا در قسمت اول می‌توان آمار دهیم و بررسی کنیم اما اینکه ما چه الگویی برای خدمات بهزیستی داریم موضوعی است که نمی‌توان از هیچ جای دنیا الگو گرفت و این مربوط به فرهنگ اسلامی و ایرانی خود ما است.
امام جمعه شیراز یادآور شد: برای کشور ۸۰ میلیونی و امت بیش از یک میلیاردی الگو می‌خواهیم و اینکه می‌گوییم امروز کار نسبت به فضای مدینه زمان پیامبر(ص) تفاوت دارد و باید کار زیاد انجام دهیم برای همین است. مسئله کلان شهر و مسائل اجتماعی کلان شهر به نوعی جدید است البته نمی‌گوییم تک تک مسائل نظیر نداشته است اما اینکه در یک شهر چند میلیون نفر به هم مرتبط می‌شوند یک موضوع جدید می‌آفریند که می‌خواهیم به حل آن بپردازیم.
وی با بیان اینکه در شهرسازی دچار مشکل هستیم، گفت: در شهرهای بزرگ در یک مجموعه آپارتمانی ۱۰۰۰ واحد کنار هم هستند اما هیچ‌کدام به هم ربط ندارند و هر کس در واحد خود برای خود زندگی می‌کند، در حالی که در زمان قدیم در کوچه و محله تا چندین خانه آن طرف‌تر همدیگر را می‌شناختند اما امروزه این ارتباطات از غرب رسوخ کرده و به همان شکل در کشور ما شکل گرفته است و در این جامعه که یکسری بیماری‌های اروپایی به آن سرایت کرده است و یکسری مشکلات خودمان داشتیم واقعا الگو دادن و کار کردن آسان نیست.
آیت‌الله دژکام با تأکید بر اینکه باید تلاش بیشتری در این زمینه انجام شود، افزود: شاید بگوییم در یک جامعه جوان هستیم، یعنی از نظر تحولات اجتماعی برای نظام و انقلاب ما دیر نشده است و تحول اجتماعی یک دوره طولانی است اما واقعا به سمت یک الگوی اسلامی پیش می‌رویم یا خیر. لذا درخواست می‌شود بر روی این مسئله تمرکز بیشتری شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: به عنوان مثال برخی نهادها بر روی الگوی مسجدمحوری و محله‌محوری کار کرده‌اند و هدف این بود که پاسخی به این قضیه دهند اما در این مسیر بسیار عقب هستیم.
وی ادامه داد: این انتقاد به همه اقشار و نهادها وارد است که آیا متناسب با الگوی اسلامی ایرانی خود هستیم؟ نقش‌آفرینی روحانیون در این مجموعه باید چگونه باشد؟ امروز وارث پیامبر(ص) کیست؟ در اینجا نقش روحانی چطور تعریف می‌شود؟ چطور باید در مسجد تراز آخوندی به کار گیریم؟ از این‌گونه سوالات زیاد است و در این جهت کار بر روی زمین مانده زیاد داریم.
آیت‌الله دژکام در عین حال بر ضرورت حل مسائل با آرامش تأکید کرد و افزود: وقتی مشکلی پیش می‌آید قبل از آنکه در سخنرانی عمومی و خطبه بگویم معمولا با مدیران مربوطه صحبت می‌کنم و انتظار ارائه راه حل دارم و این‌گونه مدیر مربوطه را برای حل مسئله درگیر می‌کنم نه اینکه کاری کنیم که مدیر احساس کند در تقابل و به دنبال ضربه زدن به او هستیم.
نماینده ولی فقیه در استان فارس تأکید کرد: باید به نحوی برنامه‌ریزی شود که فعالان اجتماعی هماهنگ شوند و به جای تقابل کردن و مرتب گلایه کردن به همکار مجموعه برای حل مسئله تبدیل شوند و اگر کار را به اینجا برسانیم یک کلید مناسب برای حل مشکلات خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه توقعات جدید درست نکنیم و با توجه به توانمندی دولت جلو رویم، گفت: همه کار را گردن دولت نگذاریم و بقیه کنار روند و نوع ارائه خدمات باید به گونه‌ای باشد که خیلی توقع اضافه نکنیم. باید مردم را به خدا وصل کنیم و بعد به عنوان اینکه بنده خدا هستیم کاری که از دستمان برمی‌آید را انجام دهیم، البته خدا کار را انجام می‌دهد اما متأسفانه این احساس در کارهای کارشناسی ما نیست و بسیار اداری شده‌ایم و همین مسئله باعث می‌شود توقع روزافزون باشد و پاسخگویی به اندازه توقعات نباشد و همیشه نارضایتی وجود دارد.
آیت‌الله دژکام با طرح این سوال که امروز شکرگزاری کجای زندگی ما قرار دارد، افزود: این موضوعات مهم است که باید بر روی آنها کار شود و به شکلی کارگاه‌های آموزشی برگزار شود.
انتهای پیام
اعلام زمان و مکان بررسی مدارک آزمون استخدامی آموزگاری در فارس