به نقل از «ایرنا»

بازدید مجازی از خانه تاریخی مهربان فراهم شد

تاریخ انتشار: ۲۹ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۰۲۳۷۳۳

به گزارش روز چهارشنبه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، ابوالفتح شادمهری، گفت: با توجه به پایداری بیماری کووید ۱۹، با پیگیری بعمل آمده توسط این مدیریت و با همت سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به منظورحفظ سلامتی و رفاه علاقه مندان بناهای تاریخی شهر تهران، امکان بازدید مجازی از "خانه مهربان" در بافت تاریخی عودلاجان فراهم شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی در خصوص این بنای تاریخی افزود: "خانه مهربان" در دوره پهلوی و در محله تاریخی عودلاجان، در گذر میرزا محمود، روبروی عمارت ارزش مند قوام الدوله احداث شده است.

شادمهری علت نام گذاری این اثر را مالکیت فردی به نام "حسین مهربان منش" در هنگام ثبت عنوان کرد و گفت: در نقشه های تاریخی کرشیش و عبدالغفار مربوط به دوران قاجار، مالکین مختلفی برای بنای فعلی ذکر شده که همین عامل نشان دهنده تخریب و احداث ساختمان های مختلف در طول زمان در این محل بوده است.

وی افزود: صاحب این بنا یکی از خیرین بنام بود که این بنا را برای استفاده نیازمندان به موسسه خیریه کهریزک واگذار کرده بود؛ این بنا مدتی محل انبار و بسته بندی محصولات بود و بعد از چند سال با تغییر کاربری به رستورانی سنتی تبدیل شده بود که در نهایت اوایل دهه ۹۰ هجری شمسی بنا توسط شهرداری تهران خریداری شد.

شادمهری گفت: پس از انجام عملیات مرمت و به منظور حضور مسئولین در محله های تاریخی شهر تهران با هدف آشنایی و کمک به احیای این محله های ارزشمند، این بنا به عنوان منزل مسکونی در اختیار شهردار وقت تهران قرار گرفت، اما پس از روی کار آمدن مدیریت شهری جدید و تغییر نگرش، این بنا مجدد با تغییر کاربری از مسکونی به اداری در اختیار "مدیریت بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران" قرار گرفت تا بتواند با حضور میدانی خود، کمک به احیاء بافت تاریخی عودلاجان و حصار ناصری به عنوان بخشی از شناسنامه تهران قدیم کند.

مدیر بافت و بناهای تاریخی افزود: خانه مهربان دارای زمینی به مساحت ۹۰۰ متر با زیر بنایی حدود ۵۳۰ متر مربع میباشد که در یک طبقه با دربرگیری زیر زمین احداث شده است و دارای دو حیاط در بخش شمالی و جنوبی است که ارتباط به زیر زمین از طریق پلکان حیاط شمالی و جنوبی نیز امکان پذیر است.

وی بیان کرد: حیاط شمالی دارای ۲ ورودی به داخل مجموعه است که یکی از این ورودی ها نسبتاً جدید بوده و به خاطر نیاز ساکنین به فضای پارکینگ با تخریب بخشی از دیوار در کنج ایوان شمالی ایجاد شده است؛ همچنین اتاق مرکزی یا اصلی به عنوان شاه نشین خانه مورد استفاده بوده است.

شادمهری افزود: از تزئینات خانه می توان به طاق نماهای هلالی، گره چینی آجری، انواع گچ بری ها، گره چینی چوبی در سقف اتاق مرکزی و بازشو های چوبی اشاره کرد.

وی یادآورشد، مصالح تشکیل دهنده بنا آجر، سنگ، چوب و دیوارهای خشتی بوده است و سقف از جنس شیروانی بر روی خرپاهای چوبی و سقف زیرزمین از جنس آجرطاق ضربی است.

مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران با بیان اینکه بازدید مجازی در شرایط کنونی می تواند سبب کاهش تردد در شهر، رفاه حال شهروندان و جلوگیری از شیوع ویروس کرونا شود تأکید کرد: با این اقدام، این امکان فراهم شده است تا در هر زمانی علاقمندان به تاریخ تهران و پایتخت ایران از سراسر دنیا بتوانند به مشاهده این بنای با ارزش از زوایای مختلف بپردازند.

شادمهری در پایان گفت: با توجه به ادامه وضعیت فعلی در خصوص پاندومی کرونا، مدیریت شهری مصمم است امکان بازدید مجازی از ابنیه های تاریخی را گسترش دهد.

گفتنی است که علاقه مندان می توانند با مراجعه به آدرس اینترنتی http://vtour.tehran.ir/mehrabanhouse امکان بازدید مجازی از این بنای تاریخی را داشته باشند.

خانه مهربان با قدمت قاجاری در منطقه ۱۲ تهران قرار دارد که در سال ۸۴ در فهرست آثار ملی قرار گرفت. هم اینک این خانه تاریخی به عنوان محل اداری بافت تاریخی شهرداری تهران محسوب می شود.

عودلاجان یا اودلاجان از محله‌های قدیمی شهر تهران است که از غرب به خیابان ناصرخسرو، از شرق به ری، از شمال به امیر کبیر و از جنوب به ۱۵ خرداد محدود است و سه محله اصلی امامزاده یحیی، پامنار و ناصرخسرو را در بر می‌گیرد که از نظر تاریخی، به دلیل وجود بناهای تاریخی متعدد، بسیار غنی است.

برچسب‌ها صندوق مرمت احیا و بهره برداری از بناهای تاریخی ویروس کرونا شهرداری تهران

منبع: ایرنا

کلیدواژه: ویروس کرونا شهرداری تهران ویروس کرونا شهرداری تهران بازدید مجازی تاریخی شهر شهرداری تهران بناهای تاریخی خانه مهربان شهر تهران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۰۲۳۷۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آرزوهای شیرین برای محله‌ای در دروازه تاریخ / «دروازه ری» در انتظار لباس نو

محله دروازه ری قم که خاستگاه ۱۲۸ شهید و بزرگانی همچون سردار موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی بوده، این روزها در انتظار پوشیدن لباسی نو بر تن کهنه و زخم خورده خویش است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، ری، تهران، ساوه، اصفهان، کاشان؛ از هر سوی که زائران برای تشرف به حرم مطهر بانوی کرامت قصد ورود به شهر قم را داشتند، باید از دروازه‌ای در باروی شهر وارد می‌شدند که به «دروازه ری» معروف بود.

دروازه ری که احتمالاً کهن‌ترین دروازه قم قبل از احداث جاده ناصری از مسیر علی‌آباد به قم و شاهراه ارتباطی شهر با ری و تهران محسوب می‌شده، تا سال ۱۳۲۱ هنوز پابرجا بوده است.

اگر در اسناد تاریخی که جست‌وجو کنید، المان هویتی دروازه ری را خواهید دید. یک بنای ساده و گنبدی که نشان از تاریخ پرفرازونشیب شهر قم دارد و کاروان‌های اهل دانش و زیارت در سفر به قم را به سمت این شهر راهنمایی می‌کرده است.

محله دروازه ری و نوبهار (چاله کاظم) پیش‌ازاین، مزرعه سعدآباد را در خود داشت و مقبره «خواجه اباصلت» از یاران امام رضا (ع) را در خود جای داده بود که هنوز هم وجود دارد.

از جمله ازدست‌رفته‌های محله دروازه ری می‌توان به «گذر ری» اشاره کرد که جایش در محله خالی است. این گذر سه یا چهارطاق چشمه‌ای داشته که به میدان کهنه و پامنار متصل می‌شده است. گفته می‌شود گذر حدود ۴۰ سال پیش تخریب شده و موجب شده است شکل و شمایل کنونی این محله چندان تاریخی و هویتی نباشد.

از پیشه‌های قدیم مردم این محل که در گذر هم نشانی داشت، می‌توان به نمک‌کوبی اشاره کرد. اهالی معاصر این محله هرچند آثاری از برج و باروی دروازه ندیده‌اند، اما زیبایی گذر و گاراژی که اتوبوس‌های راه پیموده از دشت مسیله به آن وارد می‌شد را به خاطر می‌آورند.

این محله تا سال‌ها در برزخی از دشت‌های سرسبز و باغات انگور و کوره‌های آجرپزی محلات مجاور قرار داشت، گویی دروازه‌ای میان بهشت و جهنم بود. در بیرون گذر هرچند شهر تا سال‌ها در حال تغییر و گذر از سنت به مدرنیسم بود، اما قطار مدرنیسم دیرتر و ناقص‌تر به دروازه ری رسید و غبار فرسودگی را بر تن این محله برجای گذاشت.

مهم‌ترین مشکل محله ناتمام ماندن خیابان و ترافیک ناشی از آن است که به تعبیر اهالی، محله را شبیه به مناطق جنگ‌زده کرده است. حداقل می‌شد از این بناهای تخریب شده به عنوان فضای عمومی استفاده کرد.

احمد اشعری، کارشناس حوزه شهرسازی از جمله کسانی است که روی مشکلات محله دروازه ری کار علمی انجام داده است و آن را از نظر گونه بافت‌شناسی «بافت ناکارآمد میانی» دسته‌بندی می‌کند.

به گفته وی، محله دروازه ری در خط مرزی بافت تاریخی ۳۰۰ هکتاری قم قرار دارد که در گذشته اراضی کشاورزی و کوره‌پز خانه بوده، اما از سال ۱۳۳۵ به تدریج سکونت در آن اتفاق افتاده است.

محله دروازه ری بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر جمعیت دارد و چهار هزار خانواده در آن زندگی می‌کنند. ۲۵ درصد ساکنان محله دروازه ری، از اتباع هستند.

محور این محله در طرح تفصیلی، چهار طبقه دیده شده و قرار است انواع کاربری‌های خدماتی در آن لحاظ شود. این خیابان هم‌اکنون ۶۴ نوع فعالیت اقتصادی و خدماتی را در خود جای داده است و بخشی از این فعالیت‌ها نیز سازگاری مناسبی با محله ندارد.

این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است برای مرهم گذاشتن بر این زخم نیمه‌باز باید پروژه تملک خیابان دروازه ری را تکمیل کرد، اما در عین حال باید تلاش کنیم تا کارکرد محلی و انسجام اجتماعی در این محله حفظ شود.

اشعری با اشاره به وجود فضاهای بلاتکلیف در محله و در جریان تملک نیمه‌تمام بدنه خیابان، می‌گوید: با هزینه اندک می‌توان این فضاهای بلاتکلیف را به مکانی برای توقف اهالی تبدیل کرد.

وی با اشاره به وجود بعضی کاربری‌های ناسازگار در این محله عنوان می‌کند: با تملک چند پلاک می‌توان برای اهالی مسکن تولید و الگوی صحیح توسعه محله را تدوین کرد.

از جمله پیشنهادهای مشاور برای این محله، تملک آب‌انبار حاج رئیس به‌عنوان یک عنصر هویتیِ واقع در آن و اضافه کردن یک عنصر دروازه‌ای در محل طاق قدیم برای ارتقای هویت محلی بود که با پای‌کار نیامدن اداره کل میراث فرهنگی، معطل مانده است.

این کارشناس شهرسازی معتقد است یک سری از کاربری‌های ناکارآمد همچون مصالح‌فروشی و حمام متروکه در این محله باید برای تأمین خدمات عمومی به کار گرفته شود.

فرایند اجرایی شدن بازآفرینی محله دروازه ری تا امروز بدون تغییر در این تصمیم‌گیری پیگیری شده است، اوایل سال ۱۴۰۲ شهردار قم اعلام کرد که این پروژه در اولویت تملک با همان عرض ۱۸ متر است.

محمدحسین علی‌اکبری، مدیر منطقه یک شهرداری قم، مرداد سال گذشته در توضیح مشکلات و چالش‌های بازگشایی محله دروازه ری به ریزدانگی املاک این محله اشاره کرد که توافق با مالکان را دچار مخاطره می‌کند.

مساحت پایین املاک تجاری و کوچک بودن آن‌ها یکی دیگر از معضلات تملک در این پروژه است، چراکه این املاک وسیله امرارمعاش اهالی است، اما ارقام تملک به نحوی نیست که ملک تجاری دیگری جایگزین آن شود، از طرفی بسیاری از ملک‌ها جنوبی‌ساز یا به صورت مشاع است که فرایند تملک را دچار چالش می‌کند.

از طرفی به گفته این مسئول شهرداری قم، بخشی از این محله در بافت تاریخی قرار دارد و بهسازی آن نیازمند مشارکت سازمان میراث فرهنگی است.

با این همه تاکنون نزدیک به ۴۰ قطعه در محله دروازه ری تملک و تخریب شده و جدول‌گذاری و ساخت محور نیز در حال انجام است. گام بعدی احداث مرکز فرهنگی و فضای سبز کوچک این محله توسط شهرداری قم است که می‌تواند امید را به رگ‌های محله بازگرداند.

مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به ابهاماتی درباره عرض محور دروازه ری، عرض ۱۸ متری را مصوبه طرح تفصیلی شهر قم می‌داند که با توجه به قرار گرفتن نیمی از محله در محدوده بافت تاریخی، شهرداری بر سر اجرای همین مقدار نیز با سازمان میراث فرهنگی دچار چالش است.

آذرماه سال ۱۴۰۲ بود که دفتر تسهیل‌گری محله دروازه ری تشکیل و در مسجد این محله جلسات با اهالی برگزار شد. مفهوم احداث دفتر تسهیل‌گری این است که بهسازی یک محله را تنها کالبدی نبینیم بلکه باید به مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌صورت توأم با موضوعات کالبدی و عمرانی توجه کرد.

در روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی رد و بدل می‌شود که نشان دهنده ادامه تملک و تخریب بعضی املاک در مسیر خیابان ۱۸ متری این محله است.

نقش ویژه محله دروازه ری در روزهای دفاع مقدس و تقدیم ۱۲۸ شهید به کشور، حضور مشاهیری همچون امیر موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی و وجود جمع بزرگی از ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ از نقاط قوت و سرمایه‌های اجتماعی این محله است که می‌توان با پررنگ کردن این نقش، به بهبود مشارکت اجتماعی برای حل معضلات آن کمک کرد؛ مسجد فعال و اهالی دغدغه‌مند که روزهای بهتری برای محله‌شان آرزو می‌کنند، از سرمایه‌های ارزشمند این محله است.

یکی دیگر از سرمایه‌ها و دارایی‌های محله، تنوع قومیت‌ها و ملیت‌ها است که می‌تواند فرصت تلقی شود. شبکه خویشاوندی، مهارت‌های فنی، همچنین وجود عناصری همچون آب‌انبار و مسجد از دیگر سرمایه‌های محله است.

پای صحبت قدیمی‌ها که بنشینی، خاطرات جالبی از روزگار گذشته محله دروازه ری دارند. از گاراژی که محل تردد مسافران به قم بود و روستانشینان و عشایر کلکو از دشت مسیله به آن می‌رسیدند. از پرده‌خوانان و پهلوانان که هرازگاهی بساط خود را در میانه محله به پا می‌کردند و بوی نان سنگک تازه و دود کبابی که زیرگذر به مشام می‌رسید.

شاید امروز بخشی از این خاطرات دیگر رنگ‌باخته باشد، اما می‌توان دروازه ری را طوری بازسازی کرد که اصالتش به یادگار بماند و اهالی‌اش همچنان پایبند این محله باشند.

کد خبر 746803