راز برتری آمریکا بر برزیل و انگلستان براسپانیا

ساعت 24 - دکتر محمد طبیبیان اقتصاددان برجسته ایرانی یکی از سخت کوش ترین اقتصاددانان و پابرجاترین آنها برای ترویج اندیشه علمی اقتصاد و مطابقت دادن اندیشه و تاریخ اقتصاد با امروز کشورها است که دردوره تازه از نوشته هایش با استناد به اندیشه پیشگامان اندیشه آزادی حرفهایش را درباره اقتصاد امروز می زند. متن زیر همین معنا را می رساند که از صفحه تلگرامی ایشان برداشته شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در باره  فراگیری مبانی علم اقتصاد گفته  می شود آدام اسمیت یک تغییر پارادایم اساسی در نظریه و دیدمان ی پدیدار کرد. یکی از اجزای این دگرگونی  جا به جایی درفهم  درک متعارف  جامعه در باره پیگیری منافع شخصی بود که اسمیت آن را بنا نهاد . او استدلال کرد در یک چارچوب اخلاقی کلی اگر هرآدمی  دنبال منافع شخصی خودش  باشد مانند این است که دنبال منافع عمومی هم هست و در نتیجه ساده ترین شیوه تضمین افزایش بهروزی عمومی این است که همه شهروندان دنبال منافع شخصی خود باشند.  اسمیت اما این دوقید را گذاشت ونوشت فقط کافی است در این رفتار دو شرط کلی رفتار اخلاقی صدق کند یا تامین و تضمین شود. یعنی این که فعالیت در جهت تولید و تجارت کالا ها و خدمات مورد نیاز عامه باشد و در بازارها  قابلیت دادوستد عمومی داشته باشد.  

این اندیشه پایه ای برای  یک ایده دیگر در چارچوب تغییر فرادیدمان تاریخ ساز  نیز قرار گرفت.  به این معنی که انباشت  ذخایر طلا و نقره و تسلیحات ثروت جامعه  به حساب نمی اید بلکه  ظرفیت تولید کالا ها و خدمات مفید به حال مردم مثل  خوراک، پوشاک، مسکن، حمل و نقل و  دارو و سایراقلام  است که ثروت یک جامعه را تشکیل می دهد.  برای توضیح بیشترآنچه دربالا یاد آوری شد  از یک تمثیل استفاده می کنم. من  زیاد اهل تماشای فیلم سینمایی نیستم و به همین دلیل بسیاری فیلم هایی که در سال ها پیش دیده ام را به یاد می آورم.

داستان فیلم سینمایی مورد نظرم  این بود که  نشان می داد دانشمندی در زمان ساخت اولین بالن ها، به منظور انکشاف سوار بالنی شد و به سوی سر مین های نا شناخته حرکت کرد تا درنهایت باد و طوفان بالن او را در سر زمینی دور افتاده و ناشناخته به زمین نشاند. ماموران حکومت او را دستگیر و نزد سلطان بردند. سلطان بعد از این که فهمید او دانشمند است دستور داد او را نزد دانشمندان کشورش ببرند تا با آن ها همکاری و تبادل نظر کند. او فکر کرد به یک دانشگاه یا آکادمی برده خواهد شد، در صورتی که به زندان برده شد. در آنجا با مردان بی نوایی روبروشد که بسیار قد بلند بودند. ابتدا دلیل طول قد غیر عادی آنان را پرسید و پاسخ شنید کار آنها ساختن اسباب بازی های سرگرم کننده برای سلطان است و هرگاه در این کار نا موفق باشند آنان را به چرخ شکنجه می بندند و از دوطرف می کشند و به همین دلیل طی سال ها قدشان بلند شده است . پاداش آنها هم این بود  که هرگاه اسباب بازی جدید و جالبی می سازند شکنجه نمی شدند. حال اگر در همان دربار سلطان کسانی هم در سرداب یا انبار مشغول ساختن تاج و کلاه زرین و شمشیر مرصع  و بافتن و دوختن قبای زربفت سلطانی باشند، در نظریه جدید که آدام اسمیت مطرح می کند این فعالیت ها در جهت تولید ثروت یک جامعه به حساب نمی آید، چرا که علی الاصول کالا و خدمت برای مصرف عموم تولید نمی شود. ضابطه مصرف عموم چیست؟ این که در بازار معامله شود و هر کس بتواند به تولید و فروش آن بپردازد و یا برای خرید آن به بازار وارد یا از آن بازار خارج شود. یعنی در واقع یک بازار رقابتی بر قرار باشد. تفاوت سلطان و انسان عادی در واقع وجود بازاری است برای مبادله داوطلبانه نتیجه کار و تلاش و ابتکار انسان ها. در بازار است که در واقع انسان های عادی سلطان هستند  و آنها هستند که تعیین می کنند چه چیز و به چه میزان تولید شود و این کار را از طریق پرداخت قیمت ان کالا  انجام می دهند و با پرداخت داوطلبانه خود تصمیم سازی می کنند. حال اگر همان اسباب بازی ساز های سلطان در آن داستان، آزادانه به ساختن بازی کامپیوتری و گوشی هوشمند و ربات و لوازم آرایشو سایر اسباب بازی های گران قیمت مشغول می شدند و داوطلبانه در بازار به مشتریان عمومی می فروختند آنگاه نتیجه کار آنان نیز جزیی از تولید ثروت جامعه به حساب می آمد. با مقایسه این دو حالت فرضی می توان به اهمیت تغییر پارادایم مزبور، نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه از نظر تحول در نظام اجتماعی و سیاسی که به همراه داشت نیز پی برد.

بر همین مبانی است که کتاب چهارم از کتاب ثروت ملل آدام اسمیت به موشکافی و تشریح و نقد نظری و عملی نظام مرکانتالیستی می پردازد. نظامی که ثروت را ذخایر طلا و نقره می دانست و قدرت را قدرت تسلیحات و ارتش برای باز کردن بازار ها و حفظ مستعمرات می انگاشت. در این سازمان بود که به قول آدام اسمیت، تمام انرژی حکومت صرف حفظ انحصار های داخلی به زیان همسایگان و حفظ برتری برخی شرکت ها و عاملان به زیان شرکت ها و فعالان داخلی دیگر و به کار گیری نیروی نظامی درپیرامون و جهان برای حفظ مشتری برای آن بخش ها و تجار انحصاری می شد. در آن سیستم طبعاً افراد مهم و کار ساز یک جامعه فرد حاکم و حکومتگران، اشراف، جنگ آوران فرماندهان و شوالیه ها تجار و صنتعتگران انحصاری وبوروکرات های حافظ و اداره کننده  انحصارات  بودند.

 این در حالی است  که در جامعه ای که بر مبنای پارادایم تولید در بازار رقابتی سازمان یابد مهندسان، کار گران، حسابداران، مدیران، بانکداران، حقوق دانان، نویسندگان، روزنامه نگاران، هنرمندان، دانشمندان و نو آوران انسان های مهم و کار ساز هستند و این خود یک تحول عظیم اجتماعی و سیاسی بود. شاید درک غریزی از همین تحول هم هست که در برخی جوامع در مقابل تحول اقتصادی به سوی بازار های رقابتی مقاومت سیاسی و اجتماعی از طرف اقشار برخوردار اعمال می شود

.  تجربه نشان می دهد نظام مرکانتالیسی مستلزم نگهداری یک چارچوب مقررات و کنترل مرکزی وسیع و پر هزینه بوده وهست. . رشد این هزینه ها بود  که سرانجام  امپراتوری های وسیع استعماری را به زانو در آورد. از این میان انگلستان و فرانسه بودند که به دلایل متفاوت از این مرحله با آسیب کمتری بیرون آمدند. اما اسپانیا ، پرتقال و هلند و مستعمرات آنها  دچار تنزل بلند مدت شدند. دلایل نجات انگلستان علاوه بر وجود اندیشمندان برجسته  مانند آدام اسمیت، دیوید هیوم، جان لاک... که از نظر فکری راه گشا بودند ظهور طبقه تولید کنندگان صنعتی جدید بود. این طبقه تازه از راه رسیده  نیز در برچیده شدن تومار مرکانتالیسم موثر بود. صنعت مدرن یک موتور محرکه پر قدرت جدید بود که کماکان انگلستان و مستعمرات مختلف آن از آمریکا تا هنگ کنگ را در شرایط بهتری قرار داد تا اسپانیا، پرتقال، مکزیک و برزیل.

صفحه تلگرامی دکتر محمد طبیبیان

منبع: ساعت24

کلیدواژه: اسباب بازی آدام اسمیت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۱۸۷۱۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قیمت حبوبات از خرداد کاهشی می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، بازار حبوبات بیش از دو سال است که نوسان قیمت داشته و امسال تنها نخود است که تغییر قیمت زیادی نداشته است.

سال گذشته که تولید نخود کم بود و نرخ آن در بازار افزایشی شد برخی کشاورزان را به این سو هدایت کرد که نخود بکارند. از آنجا که تولید محصول در حوزه کشاورزی بدون برنامه انجام می‌شود و کشاورزان بر اساس رصد ساده بازار مبادرت به کشت محصولی می‌کنند معمولاً هر ساله با پدیده کم‌بود و بیش‌بود محصولات رو به رو هستیم.

سال گذشته کشور کمبود نخود را تجربه کرد و امسال با مازاد تولید رو به رو هستیم که اجازه صادرات هم ندارد. از این رو در حالی که هر کیلو گرم نخود در بازار بین ۶۵ تا ۷۲ هزار تومان به فروش می‌رسد نرخ انواع لوبیاچیتی، قرمز و سفید بالای ۱۰۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است.

ناصر مرادی، رئیس شورای ملی نخود و عضو هیأت مدیره انجمن حبوبات ایران پیش تر به مهر گفته بود، صادرات نخود در طول این سال‌ها با توجه به میزان تولید بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تن در سال بود. سال ۱۴۰۲ با توجه به بهبود قیمت حبوبات از جمله نخود کشاورزان مبادرت به کشت بیشتر انواع حبوبات کردند. همچنین بارش خوب و نبود آفت آمار تولید را دو برابر کرد. همچنین مساله دیگر نرخ دلار بود. نخود ایرانی با توجه به خوش طعمی و کیفیت آن بازار پسند بوده و کشورهایی مانند پاکستان و عراق مشتری آن هستند و سال گذشته ازبکستان و امارات هم اضافه شدند. رشد قیمت حبوبات در بازار جهانی بازار حبوبات کاران را بهبود بخشید.

همچنین بر اساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی در ۱۰ ماهه نخست سال گذشته نزدیک به ۷۵ هزار تن نخود از کشور صادر شد.

علیرضا پیمان پاک، قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در برنامه‌ای تلویزیونی درباره تنظیم بازار حبوبات عنوان کرد، در بازارهای جهانی انواع حبوبات تا ۷۰ درصد افزایش قیمت داشت و از هر تن ۱۱۰۰ دلار به میانگین ۱۷۰۰ دلار رسیده است؛ اما قطعاً با عرضه زیاد، تقویت تولید داخل و دورنمای کاهش قیمت در بازارهای جهانی قیمت حبوبات هم اصلاح خواهد شد.

وی یادآور شد که فصل برداشت جهانی حبوبات از خرداد شروع می‌شود و قیمت‌ها روند کاهشی خواهد داشت.

این مسؤول دولتی اظهار کرد، با تأمین ارز از سوی بانک مرکزی و عرضه فراوان حبوبات قیمت‌ها در بازار تثبیت خواهد شد.

کد خبر 6098247 فاطمه امیر احمدی