به نقل از «دانا»

صفر؛ تمام سهم پهناورترین استان کشور از بودجه صنایع دستی/ اصالت پته‌ دوزی قربانی نیروی کار ارزان شده است

تاریخ انتشار: ۲ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۸۸۹۱۰

"پته" یکی از شاخص‌ترین صنایع دستی کرمان است. هنری که سال‌ها است توسط عده‌ای سودجو و به بهای نیروی کار ارزان به سیطره کشورهای دیگر درآمده است. در این میان بی تدبیری‌های مسئولان و بودجه صفر استانی برای صنایع دستی این استان، وضعیت آن را بیش از گذشته وخیم کرده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از راه آرمان؛ از افتخارات هر ملت و یا کشوری صنایع بومی و دستی آن است به واقع هنر دستی هر کشور ریشه عمیق در اعتقادات، باورها، آداب ، رسوم و سنت های جامعه دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بر این باوریم آن چه که از گذشتگان به آیندگان منتقل می گردد از سرمایه های فرهنگی هر جامعه محسوب می شوند که با نگاهی گذرا به آن ها می توان با روحیه ، آداب و رسوم جوامع مختلف آشنا شد.

اگر چه صنایع دستی برای کشور فرصت شغلی فراوانی ایجاد می کند اما نمی توان تنها به بُعد اقتصادی این هنر نگاه کرد بلکه با هر داد و ستدی از یک هنر دستی به واقع فرهنگ ها مبادله می شوند.

این اتفاق می تواند در داخل کشور یعنی انتقال فرهنگ شهر به شهر و یا حتی روستا به روستا باشد و در ابعاد بزرگ تر می تواند منجر به انتقال فرهنگ یک کشور به کشور دیگر باشد.

از این رو حفظ اصالت ها و پیشینه ی یک هنر دستی اولین موضوعی است که مسئولان ذی ربط باید به آن توجه ویژه ای نشان دهند.

استان کرمان از جمله استانهایی است که به دلیل پهناور بودن دارای هنرهای دستی متنوعی است از جنوب این استان با هنر حصیر بافی، آینه دوزی، انواع سوزن دوزیهای محلی گرفته تا شمال استان کرمان هنر گلیم شیرکی پیچ ، قالی شهرستان ، شالبافی و پته دوزی شهر کرمان و … گرفته، همه نشان از پیشینه ی تاریخی و فرهنگی این استان دارد.

آنچه که امروزه شاهد آن هستیم فروغ کم صنایع دستی و بی توجهی مسئولان به آن است.

در این میان پته دوزی بیش از سایر هنرهای دستی استان در معرض تهدید است چرا که مدت ها است که زنان افغانستانی پته دوزی می کنند و به قیمتی ارزان‌تر به بازار عرضه می دهند این در حالی است که کارهای آنان کیفیت پته‌دوزان زنان کرمانی را ندارد.

دست مزد پایین زنان افغان، ارائه کار با سرعت بیشتر و از طرفی منفعت طلبانی که به دنبال سود بیشتری هستند از جمله دلایلی است تا پته کرمان را به دست زنان افغان بسپارند.

داستان “پته کرمان به دست زنان افغان” دیگر آنقدر تکرار شده است که بی توجه از کنارش عبور می کنیم.

لزوم راه اندازی کارگاه های ویژه ی پته دوزی به نیت حفظ اصالت ها

سید محمد علی گلاب زاده تاریخ شناس کرمانی و رئیس مرکز کرمان شناسی در این رابطه به خبرنگار ما گفت:پته هایی که امروز دوخته می شود از دست زنان کرمان بیرون رفته و اکنون زنان کشورها و شهرهای دیگر این هنر را به دست گرفته اند و شاید یکی از دلایل ضایع شدن این اثر دستی این است که از دست خِبرگان بیرون رفته و به دست کسانی افتاده که عرضه آن را به عنوان یک کار اقتصادی تلقی کردند.

گلاب زاده تاکید کرد: راه اندازی کارگاه های ویژه ی پته دوزی با نیت حفظ ارزش ها و اصالت های این هنر یکی از وظایفی است که صنایع دستی باید پی گیر آن باشد.مدیر مرکز کرمان شناسی تاکید کرد: باید تلاش کرد که پته از وضعیت اسفبار کنونی بیرون بیاید و افراد دارای تجربه را دریابیم و از اندوخته های آنان بهره مند شویم و کارگاه هایی راه بیاندازیم که پته کرمان به شکوه و عظمتی که در گذشته داشته برگردد.

این تاریخ شناس کرمانی عنوان کرد: پته هنری فرامرزی است اما متاسفانه برای حفظ آن کم وقت گذاشته شده است اما میتوان همانطور که در زمینه شال کرمان، علیرضا رزم حسینی استاندار سابق کرمان همت کرد و مجموعه ای مفصل کارگاه شال بافی را در ابتدای خیابان زریسف احداث کرد امروز نیز باید برای احداث کارگاه هایی در جهت حفظ اصالت پته تلاش کرد.

 

به یغما رفتن هنر دستی ایرانی به بهای نیروی کار ارزان

نصرت عبدالرحمانی بانوی نود ساله ای است که پته دوزی را نسل به نسل از مادر و مادربزرگ خود آموخته است به واقع می توان گفت این بانوی کرمانی گنجینه ارزشمندی است که هنر اصیل پته دوزی را در سینه خود نگه داشته است.

این بانو علاوه بر حضور در نمایشگاه های داخلی در بسیاری از نمایشگاه های بین المللی از جمله سوئیس، انگلستان، سوریه، لبنان و …شرکت کرده، هنر زیبای پته دوزی کرمان را به رخ کشانده و به عنوان یک سفیر فرهنگی نقش بسیار مهمی را ایفا کرده است.

نصرت عبدالرحمانی در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص کیفیت پته های امروزی گفت: طرح هایی که بر روی پته های کنونی نقش بسته با طرح های سالیان گذشته بسیار متفاوت است.

وی ادامه داد: علاوه بر طرح ها متاسفانه نوع دوخت این هنر زیبای زنان کرمان نیز دستخوش تغییر و تحولات بسیار شده چرا که افراد بدون نظارت یک استاد کار در خانه های خود و با سلیقه شخصی به پته دوزی مشغول هستند.

این بانوی هنرمند کرمانی تاکید کرد: نخ، شال، رنگ و به طور کلی مواد به کار رفته در پته های امروزی بسیار بی کیفیت شده است و دیگر سراغی از نخ های ظریف با رنگ های طبیعی و چشم نواز نیست.

عبدالرحمانی با تاکید بر این که پته کرمان به دست زنان افغان افتاده است، عنوان کرد: زنان افغانی تنها به دنبال پر کردن زمینه پته و دریافت دستمزد هستند از این رو تمایلی به حفظ اصالت این هنر دستی ندارند.

کاظم حسین زاده معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان در خصوص وضعیت هنرهای دستی استان گفت: اگرشرایط اقتصادی نرمال در کشور حاکم شود، ثبات قیمت ارز ایجاد و شاهد رشد و توسعه گردشگری وکاهش تورم باشیم،می توان به آینده اقتصادی مناسب برای جامعه هنری و فعالان حوزه صنایع دستی امیدوار بود.

وی در خصوص ارز آوری و صادارت هنر دستی پته توضیح داد: از آنجا که هنر پته دوزی در خارج از استان وکشور در حد مطلوب معرفی و ترویج نشده است، صادرات رسمی از مبادی گمرکات کشورندارد اما صادرات آن به صورت چمدانی است به این معنا که گردشگر خارجی به عنوان ره آورد سفرش پته را خریداری و به کشور خود می برد.

 

پایین بودن کیفیت هنر دستی پته نسبت به گذشته

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان در خصوص کیفیت پته های موجود در بازار گفت: کیفیت پته ها نسبت به گذشته قطعا افت کرده است از این رو به دنبال این هستیم تا بتوانیم کیفیت این هنر دستی را افزایش دهیم.

حسین زاده بیان کرد: در چند سال گذشته با حمایت صنایع دستی استان کرمان توسط بخش خصوصی اقدامات موثری در خصوص افزایش کیفیت مواد اولیه، ظرافت در کیفیت دوخت، توجه به اصالت طرح و نقش پته دوزی انجام شده است اما با توجه به وسعت استان و تعداد کثیر هنرمندان رشته پته دوزی این مقدار فعالیت بسیار اندک به نظر می آید.

وی ادامه داد: در مدت زمانی طرح و نقش های پته به بیراهه رفت همچنین به دلیل شرایط بازار و بالا بودن تقاضا؛ کیفیت دوخت پته پایین آمده بود اما در حال حاضر دوخت ها نسبت به گذشته بهتر شده اند.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان عنوان کرد: در راستای افزایش کیفیت هنر پته دوزی برنامه ریزی شده است تا چندین کارگاه آموزشی برگزار شود و افراد زیر نظر اساتید توانمند دوخت اصیل پته را به درستی بیاموزند.

صنایع دستی در اسارت منافع سودجویان

حسین زاده در خصوص دوخت پته کرمانی به دست زنان افغان گفت: جامعه ی مهاجری را در کشور پذیرفته ایم که قطعا مزایا و معایبی برای کشوردارند از جمله آسیب های این جمعیت مهاجر، آسیب دیدن فرهنگ ایرانی است.

وی توضیح داد: جمعیت مهاجر و یا افغان ها به دلیل نیاز مالی به عرصه پته دوزی قدم گذاشته اند و اکنون به عنوان تولید کننده وارد بازار شده اند از طرفی برخی از افراد نیز با به کارگیری نیروی مهاجر به دنبال قدرت در بازار و رسیدن به سود بیشتر هستند.

فرهنگسازی راهی برای حفظ اصالت پته دوزی

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان مهم ترین راه نجات پته و حفظ اصالت آن را فرهنگسازی دانست و عنوان کرد: فرهنگسازی مهم ترین کاری است که می توان در این زمینه انجام داد چرا که نمی توانیم جلوی پته دوزی افغان ها را بگیرم اما فرهنگسازی در این رابطه می تواند نتیجه بخش باشد.

وی توضیح داد:فرهنگ سازی به معنای اینکه هنر پته دوزی یکی از هنر های بومی،شاخص و با پیشینه چند صد ساله،هنری که نسل به نسل و سینه به سینه به دست ما رسیده، تداعی کننده بخشی از فرهنگ غنی مردم دیار کریمان است از این رو برای حفظ و ترویج این هنر و صنعت لازم است همه افراد جامعه احساس مسئولیت نمایند.

حسین زاده تاکید کرد: این که افغان ها پته می دوزند به واقع یک آسیب برای صنایع دستی استان است که باید برای آن هزینه و برنامه ریزی شود از این رو باید به بخش صنایع دستی میراث فرهنگی کمک و برای آن بودجه در نظر گرفته شود تا بتوان برای این آسیب چاره ای اندیشیده شود.

هیچ، سهم صنایع دستی از بودجه های استانی

وی عنوان کرد:در سه سال گذشته اعتبارات استانی مرکز پهناورترین استان کشور در حوزه صنایع دستی صفربوده است و از ۲۳ شهرستان استان ۱۱ شهرستان فاقد اعتبار ات استانی هستند.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان اظهار کرد: سه سال متوالی است که مرکز پهناورترین استان کشور دارای بدون هیچ اعتباری در بخش صنایع دستی است حتی سیرجان به عنوان اولین شهر جهانی ثبت شده در حوزه گلیم صنایع دستی اش دارای اعتباری صفر بوده است.

حسین زاده با بیان اینکه از سال ۹۶ تا کنون اعتبارات لازم برای حوزه صنایع دستی استان کرمان در نظر گرفته نشده است، تشریح کرد: بدون بودجه و اعتبار نمی توان برنامه ریزی کرد و برای حل مشکلات حوزه صنایع دستی چاره ای اندیشید.

شرایط بد صنایع دستی در استان کرمان نتیجه بی توجهی مسئولان

وی با بیان این که شرایط بد صنایع دستی در استان کرمان نشان دهنده آن است که به آن اهمیت داده نمی شود، ادامه داد: وزارتخانه میراث فرهنگی با ۲۰ شاخص صنایع دستی استان را ارزیابی می کند و در این شاخصه ها باید منابع و بودجه داشته باشیم اما زمانی که منابعی وجود نداشته باشد عملا کاری نمی توان پیش برد.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان توضیح داد: یکسری اعتبارات ملی داریم و یکسری اعتبارات استانی؛ اعتبارات ملی از طریق پی گیری با وزارت خانه تامین می شود اما مشکل ما، اعتبارات استانی است که باید با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی و فرمانداری ها محقق شود.

وی با اشاره به این که صنایع دستی دارای جایگاه ارزشمندی است که در زمینه اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی از جمله بیکاریهای پنهان و … نقش بسزایی دارد، تاکید کرد: توقع نداریم که از سایر بخشها به صنایع دستی بودجه دهند بلکه خواهان هستیم که مسئولان استانی سهم صنایع دستی را نادیده نگیرند.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان گفت: صنایع دستی نمونه عینی اقتصاد مقاومتی است که علاوه بر نقش موثر در اقتصاد در حل مشکلات اجتماعی و اشتغال، می تواند به عنوان سفیر فرهنگی معرف فرهنگ جامعه ایرانی باشد.

انتهای پیام/

 

منبع: دانا

کلیدواژه: گردشگری و صنایع دستی استان کرمان معاون صنایع دستی میراث فرهنگی دست زنان افغان حوزه صنایع دستی برنامه ریزی ی پته دوزی پته کرمان حسین زاده حفظ اصالت هنر دستی پته ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۸۸۹۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشت الیاف «وش و کنف»؛ اقتصاد سبز در مازندران

ایسنا/مازندران با ورود تکنولوژی به جامعه بشری و تولید البسه و ملزومات این حیطه کاشت بسیاری از گیاهان با ارزش همانند الیاف پنبه، وش و کنف جای خود را به الیاف مصنوعی داد و موجب شد تا این اقتصاد سبز رو به فراموشی رود.

بسیاری از مشاغل سنتی و صنایع هنری ایران با آن قدمت چندین هزار ساله که ریشه در آب و خاک و ذهن و قلب تک تک ما دارد، این روزها می‌رود که به فراموشی سپرده شود.

ورود تکنولوژی و تولید انواع البسه و کالاهای خواب سبب شده که مردم به راحتی به این اجناس دسترسی داشته باشند. این امر سبب شده که تولیدکنندگان برای تهیه این ملزومات کاربردی در زندگی، برای تهیه مواد اولیه و دوخت سنتی بی نیاز شوند این امر نیز عامل مهمی در از بین رفتن گیاهان نابی شد که دیگر جایگزینی برای آن پیدا نشد.

در این میان نباید فراموش کرد که مازندران مهد تولید الیاف ناب هم بود که در صنایع دستی از آن استفاده می‌شد زنان هنرمند مازندرانی نه تنها در هنرهای ناب صنایع دستی سرآمد بودند بلکه مواد اولیه آن که از الیاف بود را خود تولید می‌کردند و حتی رنگرزی را هم انجام می‌دادند.

خودکفایی در این حوزه و انواع تولیدات رنگارنگ از پارچه‌های نفیس روح و جان مردم را صیقل داده و اوقات فراغتی سرشار از شور و نشاط در زنان ایجاد می‌کرد این تولیدات که معمولا به شکل گروهی انجام می‌شد حس دوستی و نزدیکی را بین خانواده‌های روستایی بیش از بیش فراهم می‌کرد.

 ساده زیستی و سبک زندگی سالم بدور از هیاهو و مدپرستی روح آنها را لطیف و زندگی را برای آنان زیباتر و آسانتر از آنچه امروزه شاهد هستیم فراهم کرده بود.

روزگاری که از اختلاف بر سر تجملات و چشم و هم چشمی خبری نبود، صلح و آشتی بر جوامع بشری حکمرانی می‌کرد؛ زنان این مرز و بوم در کنار همسران و خانواده براساس موقعیت جغرافیایی به هنر دست در قالب صنایع دستی می‌پرداختند که در نهایت موجب هویت بخشی و برگی از تاریخ این مرز و بوم  شد.

در این خصوص پای صحبت یکی از مادران مازندرانی نشستیم تا از صنایع دستی قدیم که زنان روستا به آن مشغول بودند برایمان بگوید.

«شمد بافی» 

سکینه خاتون نجف زاده مادر ۸۲ ساله بابلی با اشاره به اینکه برای دوخت «شمد» لازم بود گیاه وش بکاریم، گفت: گیاه وش گیاهی به طول یک متر بود که زنان روستا در باغ خود کنار دیگر محصولات کشت می‌کردند این گیاه بعد از مدتی تخم می‌داد و به مرحله برداشت می‌رسید ما این گیاه را برداشت کرده و تخم و پوست گیاه را از بدنه گیاه جدا می‌کردیم.

وی افزود: این پوست جدا شده را که به صورت رشته نخ بود به دور دستگاه کوچک دستی به نام رشته یا دوک نخ ریسی یا مهرپیچ داده بصورت کلاف در می‌آوردیم.

این هنرمند بابلی یادآور شد: در مرحله سوم آن را داخل ظرف بزرگ مخصوص که شبیه یک دیگ بزرگ بود قرار داده و همراه با آب و مقداری خاکستر آتش کاملا حرارت داده و وقتی کاملا پخته می‌شد از داخل دیگ خارج می‌کردیم.

نجف زاده اظهار کرد: در مرحله آخر آنرا در داخل رودخانه روان قرار داده و با سنگ یا چوب کاملا می‌کوبیدیم و زیر آفتاب گذاشته تا خشک شود با این کار رنگ الیاف کاملا سفید می‌شد.

وی تصریح کرد: این الیاف را از جای بلند بوسیله یک دستگاه مخصوص کوچک از بالا به پایین آویزان کرده و با مهارت به صورت کلاف های نخ درمی‌آوردیم تا آماده بافندگی شوند.

وی ادامه داد: این نخ‌های آماده را به کرچال می‌بردیم و صاحب کرچال از آن شمد و دستمال سر و... می‌بافت.

«الیاف کنف»

نجف زاده یادآور شد: یکی دیگر از الیاف‌های مهمی که در قدیم در باغات شهرستان بابل کشت می‌شد گیاه کنف بود که چند متر طول داشت، این گیاه بلند قامت بعد از تخم دهی به مرحله برداشت می‌رسید.

وی افزود: با جداکردن تخم از الیاف کنف، چوب کنف  را با خود به زمین شالیزاری می‌بردیم به اندازه طول الیاف کنف، زمین را کنده و کنف را داخل آن چال می‌کردیم و به مدت هفت شبانه روز داخل این زمین باتلاقی قرار می‌گرفت.

وی تصریح کرد: بعد از هفت روز این کنف را بیرون آورده و با آب روان رودخانه کاملا شستشو داده و پوست را از بدنه چوب کنف جدا می‌کردیم.

نجف زاده خاطرنشان کرد: این الیاف را که به صورت تارهای نخ در می‌آمد به صورت کلاف درآورده و با آن ریسمان می‌بافتیم. همچنین از آن در دوخت و دوز و به عنوان مثال برای بافت حصیر، باربندها استفاده می‌کردیم.

وی گفت: نکته قابل توجه این بود که بعد از برداشت، همه زنان روستا کنار هم جمع شده و در این کار بهم کمک می‌کردند.

 نجف زاده یادآور شد: هرچند بسیاری از هنرهای صنایع دستی که از اجداد ما به ارث رسیده در طول زمان از بین رفته و فقط نامی از آن باقی مانده است اما متاسفانه بسیاری از گیاهان موثر و نابی که می‌توانست نقش مهمی در اقتصاد خانواده داشته و مواد اولیه تولید باشد نیز از بین رفته و امروزه الیاف مصنوعی جای آن را گرفته که هیچ یک خاصیت ارزنده این الیاف طبیعی را ندارد.

وی افزود: استفاده از این پارچه‌ها نه تنها سبب سلامت جسم و روح می‌شد بلکه در تابستان بسیار خنک و عرق‌گیر بود لذا برخی از الیاف وش دستمال درست کرده و به سر می‌بستند تا در تابستان از گرمای شدید در امان باشند.

به گزارش ایسنا، با توجه به اینکه سال ۱۴۰۳ با شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری شده است، آنچه قابل اعتناست توجه همه اقشار جامعه برای تحقق این الگو و رسیدن به توسعه اقتصادی است.

احیای فعالیت‌های اقتصادی خرد و خانگی، سرمایه‌گذاری در سطوح مختلف، واگذاری برخی از پروژه‌های اقتصادی به بخش خصوصی سبب می‌شود تا مردم در کنار دولت به بالندگی کشور و رسیدن به اهداف توسعه‌ای بپردازند.

کشت الیاف در زمین‌های زراعی یکی از اقداماتی است که علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار در روستاها، مهاجرت معکوس، جلوگیری از تغییر کاربری‌ کشاورزی به ساخت و سازها، به صیانت از محیط زیست کمک کرده و سنت‌های اصیل نیز حفظ می‌شوند. بنابر این با داشتن یک صنعت پاک، اقتصاد مازندران همیشه سبز می‌ماند.

انتهای پیام