غول کنکور و تهدید امنیت روانی نوجوانان/ چرا دانش آموزی پس از عدم موفقیت در کنکور دست به خودکشی زد؟
تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۷۱۷۴۸
برای عدهای عدم موفقیت در کنکور پایان دنیاست اما علت این است که هرچه به روز واقعه نزدیک میشویم استرس حاکی از کنکور در بین دانش آموزان بیشتر دیده میشود. یکی از دلایل مهم این است که از ابتدای سال پدر و مادر این روز مهم (کنکور) را به او گوشزد کردهاند؛ گفته اند: «اگر قبول نشوی از هر نوع تفریح، مسافرت، دیدار دوستان و احتمالا حتی پول توجیبی محروم خواهی شد، تا سال دیگر در آزمون قبول شوی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ جامعه توانا و شایسته سالار تنها شعاری است که دهان به دهان میچرخد اما از شعار تا عمل فرسنگها فاصله است. گوش کودکان از مقطع ابتدایی با نام کنکور آشنا میشود و دریغ از تفکر درست آموزشی. این در حالی است که در بسیاری از کشورها نیز آزمون کنکور برگزار میشود اما آنها برنامههای دقیق برای ورود به دانشگاه تدوین کردهاند. هنگام ورود دانشجو به دانشگاه وارد سختترین شرایط آموزشی میشود که برخی از ادامه تحصیل انصراف میدهند.
با توجه به تحقیقات انجام شده 30 درصد دانش آموزان ایرانی دچار استرس کنکور هستند که این بیماری به اعضای خانواده نیز سرایت پیدا کرده و برخی خانوادهها شرایط بسیار بدی را برای دانش آموز در نظر میگیرند. سالهاست که حذف آزمون کنکور مطرح میشود اما دستاوردی نداشته و وزرات آموزش و پرورش کشور نیز نتوانسته با موانع حذف کنکور مبارزه کند. چه کسانی از این جریان سود میبرند که برای حذف کنکور سنگ اندازی میکنند؟
در این خصوص گفتوگویی با معصومه پور رجب دکترای علوم تربیتی و رییس گروه تحقیق و پژوهش اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان و دبیر شورای هماهنگی و اجرایی سند تحول استان اصفهان انجام داده ایم که در ادامه میخوانید:
کنکور با چه اهدافی وارد نظام آموزشی کشور شد؟
معصومه پور رجب: تردیدی نیست که مسیر تحصیلات عالی در اغلب کشورها با آزمون ورودی و سنجشهای اولیه آغاز میشود، در کشور ما به این آزمون (کنکور) میگویند.
برای گزینش دانشجو در دانشگاه تا قبل از سال 1348 هر دانشگاهی جداگانه آزمون ورودی برگزار می کرد در سال 1348 اولین کنکور سراسری اتفاق افتاد. تعداد شرکت کنندگان 47703 نفر داوطلب بود. آزمونی بین 12 دانشگاه و با 30 رشته تحصیلی که داوطلبان تنها حق انتخاب 10 رشته را داشتند.
بعدها برای دستیابی به عدالت بیشتر، تصمیم گرفتند علاوه بر آزمون ورودی مصاحبه را نیز به آن بیفزایند اما روند مصاحبهها با چالش مواجه شد زیرا عامل انسانی ممکن بود در مصاحبه منصفانه داوری نکند. لذا به این نتیجه رسیدند که آزمون ورودی دانشگاه و مصاحبه را حذف کنند و یک آزمون جامع سراسری را جایگزین دو فرایند کنند.
ابتدا تعداد رشتهها محدود بود اما کم کم این تعداد به عدد 100 رسید تا هرکسی بتواند در سطح وسیع تری به دلخواه انتخاب رشته کند. پس از انقلاب اسلامی، در سال 1358 نخستین آزمون سراسری برگزار شد و همزمان با انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاهها کنکور هم به مدت سه سال تعطیل شد تا سال 1361 که برگزاری کنکور منحصر به رشتههای پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی، الهیات و معارف اسلامی بود.
کنکور ابزاری بود تا اولویتهای انتخاب افراد تعیین شود و همه مراحل آن نیز توسط سیستم انجام میشد، در واقع هدف اولیه عدالت محوری بود ولی بعدها همین راهکار بجای ابزار در جایگاه هدف نشست و عدالت آموزشی را به مسلخ برد. طراحی کنکور، گروهی را به این فکر انداخت تا هر چه بیشتر خود را برای مبارزه در آن آماده کنند، از سویی وقتی طراحان سؤالات کنکور نیز متوجه رقابت در سطوح بالا و بسیار نزدیک شدند سؤالها را پیچیدهتر کردند، به گونه ای که اگر فردی فقط کتابهای درسی را میخواند موفقیت چندانی به دست نمیآورد لذا کلاسهای تقویتی کنکور شکل گرفت، آزمونهای آزمایشی تدوین شد و گروهی فرصت طلب بازار بزرگی را پیش روی خود گشوده دیدند.
به مرور روشهای تست زنی جایگزین تدریس در سطوح مختلف یادگیری شد. برخی از دبیرستانها که این کار را خوب یاد گرفته بودند، به موفقیت بیشتری رسیدند. در نتیجه کار به رقابت بین آنها کشیده شد و مدارس موفق و مدیران موفق از میان آنها انتخاب شدند. این آماده سازیها به دوره راهنمایی و حتی دوره ابتدایی نیز کشیده شد و ارزشیابی کیفی و توصیفی هم نتوانست شعله عطش سیری ناپذیر اینگونه موسسات را خاموش کند. در برخی از آموزشگاهها به کودکان و دانش آموزان، بجای روشها و مهارتهای سبک زندگی، فنون تست زنی آموختند.
محتوا فراموش شد و تربیت از دست رفت حتی با وجود تصویب سند تحول بنیادین و جایگزینی واژه تربیت بجای آموزش باز هم همچنان روند قبلی ادامه دارد و ما با چنین معضلی در برخی از مدارس، بویژه مدارس خاص مواجه هستیم.
چه موانعی بر سر حذف کنکور وجود دارد و چه کسانی با حذف آن مخالف اند؟
مخالفین حذف کنکور را می توان به سه گروه عمده تقسیم کرد؛
گروه اول: این گروه که قدرتمندترین گروه محسوب میشوند و علیرغم تصویب قانون حذف تدریجی کنکور در مقابل اجرای آن سنگ اندازی کرده و از همه عوامل دیگر در این زمینه موثرترند یکی وزارت علوم و دیگری سازمان سنجش است. اینکه گفتم علی رغم مصوبه قانونی به این دلیل است که حذف کنکور حدوداٌ در سال 1386 کلید خورد و به تصویب نیز رسید.
این قانون که دولت را موظف می کرد تا پایان سال اول برنامه پنجم؛ یعنی در یک فرصت پنج ساله از سال 1386 به مرور به نحوی برنامهریزی کند که کنکور کاملاً حذف شود که از همان لحظه اول با مخالفتهای وزارت علوم مواجه شد. سازمان سنجش نیز که سر دیگر قصه بود به شدت مقاومت میکرد. متاسفانه وزارت آموزش و پرورش نیز که متولی اصلی اجرای این قانون بود اقدامات مفید و موثری برای اجرای این قانون انجام نداد. رقابت نیز بیش از پیش بالا گرفت و همچون ویروسی مسری در جامعه شروع به جولان دادن کرد.
بعد از پنج سال اجرای نیم بند، ضعیف، وقت کشی، سنگ اندازی و مقاومت، آقایان گفتند: «دیدید حق با ما بود و دیدید که امکان حذف کنکور نیست!» در سال 1391 دوباره بحث حذف کنکور داغ شد و بر سر زبانها افتاد. این بار آموزش و پرورش یک بازه زمانی طولانی (نمرات دوره ای) را برای نمرات پایان سال پیشنهاد داد تا تفاوت نمره در دانش آموزان خود را بهتر نشان دهد.
آموزش و پرورش سامانهای طراحی کرد ولی باز با مخالفت سازمان سنجش مواجه شد و مسئولان مربوطه گفتند: «شما قادر به انجام این کار نیستید». این بار پیشنهاد آموزش و پرورش میانگین نمرات سه ساله متوسطه بود. مجدداً سازمان سنجش بهانه آورد که آموزش و پرورش به عنوان نهادی که خود آموزش می دهد نمی تواند خود را نیز مورد ارزیابی قرار دهد اما مجلس این عذر را نپذیرفت و در سال 1392 مجدداً قانونی تصویب شد که از سال 1393 به مدت پنج سال باید از سهم کنکور کم و به سهم سوابق تحصیلی اضافه گردد.
سال پایه را سال 1393 قرار دادند، با نسبت 25 درصد و در مدت پنج سال این سهم باید به 85 درصد می رسید. درواقع هر سال حدود 12 درصد باید از سهم کنکور کاسته می شد و سهم سوابق تحصیلی به همین نسبت باید اضافه میشد تا در سال 1397 به 58 درصد برسد. اما چنین موضوعی اتفاق نیفتاد و تنها در چند رشته محدود و به نسبت بسیار کم مورد قبول واقع شد و پیشنهادات وزارت آموزش و پرورش را مجدد نپذیرفتند و ما همچنان با معضل کنکور مواجه هستیم.
گروه دوم: کسانی که در اجرای کنکور نفع و سود قابل توجهی دریافت میکنند موسساتی که در زمینه کلاسهای تقویتی، آزمونهای آزمایشی، کلاسهای تست زنی، تهیه بستههای آموزشی مانند کتاب، جزوه، cd های آموزشی و… فعالیت میکنند و هزاران میلیارد تومان چرخه مالی آنها در این زمینه است که گروه دوم مخالفین را تشکیل میدهند که بیشتر توضیح خواهم داد.
گروه سوم: گروهی که از سر دلسوزی با حذف کنکور مخالف هستند. اینها دو ادعا دارند؛ اول اینکه مدعی هستند که کنکور موفق بوده زیرا توانسته دانشجویان نخبه را در چند دانشگاه مثل شریف یا تهران جذب کند و بدون کنکور نخبگان کشور شناسایی نشده و استعدادهای آنان از بین خواهد رفت و در پاسخ عدهای معتقدند یک کشور چقدر باید هزینه پرداخت کند و چه تعداد باید در این مسیر بسوزند تا شما بتوانید چند نخبه را شناسایی کرده و آن هم به دلیل ضعف در نگه داشتن آنان، همه را تحویل کشورهای توسعه یافته دهید؟
تمام اهداف تعلیم و تربیت و کارکردهایی که در آموزش و پروش بین دانش آموز و معلم و مدرسه وجود دارد، همه وارد حاشیه شده، علاوه بر این معلوم نیست محصول این کنکور واقعا نخبه باشد! کنکور بجای سنجش سطح و عمق سواد، بیشتر سرعت عمل آنان را میسنجد. مگر از یک کتاب صد یا صد و پنجاه صفحه چقدر می شود سؤال طرح کرد؟ مگر چند سال میتوان از آن سؤالهای متفاوت استخراج کرد؟ طراح مجبور است وارد جزئیاتی شود که هدف اصلی درس نیست. ناگزیر از زیرنویس، حاشیه، ضمایم و حتی از عکس پشت جلد کتاب هم سؤال طرح میکند.
ادعای دوم این گروه پایانی این است که معتقدند ما جایگزین بهتری برای حذف کنکور نداریم. به عنوان مثال: در آن سالهایی که قرار شد نمرات درسی دانش آموزان اهمیت بیشتری پیدا کنند، در برخی از مدارس ما نمرات از 15 و 16 به سمت 18 و 19 رشد کرد و بعد از مدتی تقریباً معدل دانش آموزان به ٢٠ نزدیک شد این نشان دهنده ارتقاء سطح آموزشی دانش آموزان نبود. بنابراین برگزاری کنکور در دوره کارشناسی اجتناب ناپذیر است و آزمونهای داخلی آموزش و پرورش به دلیل تنوع موجود در مدارس، معلمان، سولات، نحوه تصحیح و تفاوت در سختی و دشواری سولالت و… جایگزین خوبی برای کنکور نیست.
تفاوت کنکور در ایران و کشورهای دیگر چیست؟
اگرچه بسیاری از مردم بر این باورند که در کشورهای اروپایی کنکور برگزار نمیشود، اما جالب است بدانیم که فرانسه، روسیه، ژاپن، کره جنوبی، اسپانیا و ترکیه از جمله کشورهایی هستند که از برگزاری کنکور برخوردار هستند. هرچند طی این سالها موسسات خصوصی دانشگاهی در این کشورها به شدت توسعه یافته است.
تفاوت اساسی بین آموزش عالی در کشور ما و سایر کشورها، مربوط به نحوه برخورد متفاوت با داوطلبان و قبول شدگان کنکور است. در کشور ما ورود به دانشگاه بسیار سختتر از سایر کشورهاست و کنکور سدی نفوذناپذیر است ولی به محض ورود دانشجو به اکثر دانشگاهها او با حداقل تلاش همه واحدها را به خوبی پشت سر می گذراند و فارغ التحصیل می شود. برعکس در بسیاری از کشورها ورود دانشجو به رشتههای خاص شاید آسان تر باشد ولی فارغ التحصیلی در آنها بسیار دشوار بوده که بسیاری از دانشجویان از ادامه تحصیل باز میمانند.
متأسفانه دلالان در سوالات کنکور نیز ورود پیدا کردند و شاهد بر ملا شدن سوالات کنکور بودهایم. در این میان عدهای با فروش بستههای آموزشی سودهای کلانی به دست میآورند که قطعاً این افراد یکی از موانع حذف کنکور هستند.
هزینه بستههای آموزشی کنکور از سه تا 12 میلیون تومان متغیر است و خانواده متوسط توانایی خرید ندارد، نظر شما در این خصوص چیست؟
البته من نام آن را دلالی نمیگذارم و این موسسات را متهم به لودادن سوالات نیز نمیکنم. انصافا با وجود همه آسیبهایی که سیستم تعلیم و تربیت کشور موج می زند، همچنان امنیت کنکور بسیار بالاست ولی طبیعی بوده که برخی از افراد و موسسات به دلیل گره خوردن منافع آنها با کنکور واقعا نمیخواهند این کنکور حذف شود و این یکی از مهمترین دلایل پنهان مخالفت افراد و موسسات و نهادها با حذف کنکور است زیر رقم در آمد آنها در کل کشور به اندازهای بالاست که به راحتی نمیتوان از آن دل کند و یا از سود آن چشم پوشید.
جای دوری نمیرویم، از همین شرکت تعاونی سازمان سنجش بگیرید تا دهها و صدها موسسه که همچون قارچ طی این سالها رشد کردهاند و از منافع کنکور بهرهمند شده اند. هر چند اگر کنکور نیز حذف شود بسیاری از وظایف گزینش دانشجو را باید سازمان سنجش انجام دهد اما سازمان سنجش بهواسطه رانتی که برای دسترسی به طراحان کنکور دارد آزمونهای مختلف و مشابه کنکور را در طول سال برگزار میکند. هر فرد عاقلی به طور کاملاً طبیعی برای سنجش خود در آزمون ها شرکت میکند.
شرکت تعاونی سازمان سنجش از این آزمونها درآمدزایی بالایی دارد و معلوم نیست درآمدها از حواشی کنکور چه مقدار است. در واقع یکی از موانع حذف کنکور هستند که در صورت اجرای راهکار جایگزین کنکور، هم وزن درآمدی و هم وزن ساختاری این سازمان کاهش پیدا میکند و طبیعی است که با آن مخالف باشند.
امسال پسری بلافاصله پس از امتحان کنکور به دلیل عدم موفقیت دست به خودکشی زده است. چرا به اینجا رسیده ایم؟ نقش خانواده و مسئولان در ایجاد این تفکر غلط چیست؟
متاسفانه برای عدهای عدم موفقیت در کنکور پایان دنیاست اما علت این است که هرچه به روز واقعه نزدیک میشویم استرس حاکی از کنکور در بین دانش آموزان بیشتر دیده میشود. یکی از دلایل مهم این است که از ابتدای سال پدر و مادر این روز مهم (کنکور) را به او گوشزد کردهاند؛ گفته اند: «اگر قبول نشوی از هر نوع تفریح، مسافرت، دیدار دوستان و احتمالا حتی پول توجیبی محروم خواهی شد، تا سال دیگر در آزمون قبول شوی.»
این امر باعث میشود دانش آموزان روزهای پر از دلهره را پشت سر بگذارند. روزها یکی از پس از دیگری طی شده و به نگرانیها دامن میزند، موضوعی که باعث شده در بسیاری از دانشآموزان نشانههایی از افسردگی بروز پیدا کند. داوطلبانی که در کنکورهای سراسری شرکت میکنند، هدف خود را نه تنها کسب صندلی در دانشگاههای باکیفیت میبینند، بلکه رقابت داوطلبان کنکورهای سراسری در سالهای اخیر بر سر کسب موقعیت اجتماعی بالاتر و فرصتهای شغلی بهتر است. رؤیایی که سراب بودن آن پس از فراغت از تحصیل مشخص میشود.
کنکور به یکی از مهمترین رویدادهای زندگی جوانان بدل شده است، طی برخی از تحقیقات به عمل آمده و به گفته برخی از روانشناسان بیش از 30 درصد از جوانانی که دچار افسردگی شدهاند ریشه اضطراب های آنان در کنکور بوده است. این امر موجب شده تا فشارهای روانی که از سوی جامعه، خانواده و محیط به دانش آموز وارد می شود، مانع از این شود که دانش آموز تمام قوای خود را برای رسیدن به موفقیت خود به کار گیرد و گاه این احساس شکست و ناتوانی خود را در حوادث زیانباری که شما به یکی از آنها اشاره کردید، نشان میدهد.
آیا سند تحول بنیادین موجبات حذف کنکور را فراهم خواهد کرد؟
تردیدی نیست که اهداف سند تحول، با نتایجی که کنکور به بار میآورد کاملاً در تضاد است. البته سند تحول به خودی خود نمیتواند کنکور را حذف کند بلکه اگر روزی بخواهد سند تحول بطور کامل اجرا شود (نه نیم بند) آنگاه جایی برای کنکور باقی نخواهد ماند. اما مشکل اینجاست که اگر بخواهیم به این هدف برسیم و سند را به صورت کامل اجرایی کنیم مانع اصلی به اعتقاد من همین کنکور است و بدون حذف آن هر تلاشی برای اجرایی کردن کامل این سند آب در هاون کوفتن است.
در نظام آموزشی دم از شایسته سالاری میزنیم این در حالیست که افراد به خاطر توانمند بودن در حفظیات میتوانند وارد کنکور شوند. اگر قرار بود کنکور ما را با هدف تعلیم و تربیت که همان حیات پاک و زندگی سالم بوده برساند، نباید پس از چهل سال ما در اقتصاد، اشتغال، ازدواج و طلاق، حوادث جاده ای، خشونت، فاصله طبقاتی و… در چنین جایگاهی باشیم.
سیستم تعلیم و تربیت ما نیاز به جراحی عمیق و بزرگی دارد و بدون جراحی امکان بازگشت سلامت، رشد و تعالی آن وجود ندارد. حافظه محوری همچون یک غده سرطانی همه فضای مغز را پر کرده و به آن فشار می آورد. با وجود آن امکان اندیشیدن به سبک زندگی سالم اسلامی- ایرانی برای دانش آموزان ما وجود ندارد.
حذف کنکور به یکباره امکان پذیر نیست؛ برای رسیدن تدریجی به این هدف پیشنهادات شما چیست؟
توجه ویژه به دوره ابتدایی به جای دوره متوسطه و بکارگیری بهترین معلمان در این دوره از طریق ایجاد انگیزههای مادی و معنوی و کاهش تعداد افرادی که در پشت سد کنکور قرار دارند به طرق مختلف از جمله افزایش کمی و کیفی هنرستانهای فنی و حرفهای به گونه ای که فارغ التحصیلان آن بتوانند بلافاصله به اشتغال و کارآفرینی روی آورند.
حذف کنکور در دانشگاههای دولتی در رشتههایی که با صندلی خالی مواجه هستیم از طریق میانگین نمرات سه ساله متوسطه که به صورت هماهنگ برگزار شود، جایگزین کردن آزمون جامع معتبر هنگام فراغت از تحصیلی دانشجویان تا بر کیفیت آموزش های طول دوره دانشگاهی بیفزاید.
گسترش کمی و کیفی دوره های کاردانی های پیوسته و آموزشکدههای فنی و تربیت تکنیسین بجای مهندس، حذف شرط داشتن لیسانس از اشتغال برای اموری که به آموزشهای آکادمیک نیازی ندارند، مبارزه جدی با مدرک گرایی، جعل مدرک، خرید پایان نامه، مقاله و تعیین مجازات های سنگین در این زمینه، تاکید بر توانمندی های فنی و مهارت های عملی برای استخدامهای دولتی بجای آزمونهای کتبی، منحصرکردن برگزاری کنکور به چند رشته خاص پر استقبال از جمله چند شاخه از رشته های علوم پزشکی.
البته می توان به راههای دیگری هم در کارگروهای تخصصی رسید ولی معتقدم اجرایی کردن این موارد در ارتقاء آموزش کشور گرهگشا خواهد بود.
گفتوگو از نفیسه قاسمی
انتهای پیام/
منبع: دانا
کلیدواژه: برگزاری کنکور آموزش و پرورش تعلیم و تربیت سازمان سنجش دانش آموزان آزمون ورودی دانشگاه ها عدم موفقیت حذف کنکور دانش آموز آزمون ها سند تحول پنج سال رشته ها عده ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۷۱۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی: