شکست توسعه ایران در مدل والرشتاین؛ چرا اين قدر وابسته ايم؟
تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۶۶۰۹۳۰
سجادبهزادي؛ عصر ایران- امانوئل والرشتاین آمريكايي هم متاثر از دیدگاههاي مارکسیستي بود و هم تحت تاثیر نظریه وابستگی قرار داشت.او كه از متفكران سوسياليست قرن ۲۱ بود، در زمان حيات يك بار نيز به دعوت انجمن جامعه شناسي به ايران سفر كرد.
والرشتاين اعتقاد داشت کشورهای مرکز که به لحاظ علمی، صنعتی، تکنولوژیک، نظامی و از نظر ثروت و قدرت جزو برترین و پیشرفتهترین کشورهای صنعتی و ثروتمندترین و قدرتمندترین دولتها و نظامهای سیاسی در سطح جهان محسوب میشوند به استثمار و غارت منابع و مواد خام کشورهای واقع در مناطق حاشیه و پیرامونی، یعنی همان کشورهای توسعهنیافته میپردازند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در بسياري از موارد، مباني تصميم سازي در نظام توسعه كشور ما نيز متاثر از نوع تفكر امانوئل والرشتاین بوده است. برنامه ريزان حوزه توسعه كشور با تكيه بر نظريه" نظام جهاني" والرشتاين وبا اين استدلال كه كشورهاي مركزي وقدرتمند به دنبال استثمار كشورهاي ضعيف هستند؛ با شعار استقلال خواهي، توسعه كشور را منهاي كشورهاي قدرتمندي چون امريكا برنامه ريزي كرده اند و بازکردن درهاي كشور به روی کشورهای قدرتمندي مانندامريكا را به معنای غارت ثروت، منابع و مازاد اقتصادی كشور مي دانند.
اين رويكرد همچنان رويكرد غالب توسعه کشور است. بر اساس اين مدل از توسعه؛ قطع ارتباط با بسياري ازقدرت هاي جهاني تئوریزه مي شود و وضعيت توسعه كشور هماني مي شود كه اكنون شاهد هستيم. همراه با كشور ما ، كشور کره شمالی نيز رویکرد مبارزه با امپریالیسم و به نوعی مرکز- پیرامون والرشتاینی را سرلوحه سیاستورزی خود قرار داده است و لذا وضعيت توسعه آن سامان نيز روشن است. وضعيت كشورهاي مشابه ديگري نيز كه مسير توسعه مشابه اي داشته اند نشان مي دهد، رویکردی که کشورها را به الگوی والرشتاین نزدیک می کند رويكردي ناموفق و حتي خطرناک است وبه دنبال اين رويكرد فرصت هاي زيادي از دست مي رود. كشور ايران كه بعد از كره شمالي در اين نوع از توسعه پيشرو است اكنون پيش چشم ماست.
در حالي كه طبق جديد ترين آمار بانک جهانی، نرخ فقر در میان شهروندان امارات (كشور همسايه ايران با رويكرد توسعه اي بسیار متفاوت با ايران) صفراست و در این کشور هیچ فقیری وجود ندارد؛ اين نرخ در ايران بسيار بالاست و شاخص شکاف فقر در بدترين وضعيت خود قرار دارد. در خود آمریکا نيز طبق آماربانك جهاني، نرخ فقر یک دهم درصد و شاخص شکاف فقر هم تنها نه دهم درصد اعلام شده است.
پرسش سخت و رازآلود اين است كه اگر ما خود اين نوع الگوي توسعه را بر اساس ايدئولوژي نظام و با هدف قطع وابستگي به قدرت هاي جهاني و كشورهاي مركز انتخاب كرديم و حاصل آن نيز طبق همه شواهد وآمارهاي رسمي تا كنون ناموفق بوده است ؛ چرا وابستگي ما به اين قدرت ها بعد از ۴۰ سال بيشتر شده است؟
تصميم گيران توسعه كشور آنقدر که تعداد روزهای باقیمانده تا ریاست جمهوری جدید آمریکا را میشمارند هرگز به وضعيت داخلي توجه نمي كنند؛ واين امر نشان مي دهد این سيستم بر خلاف ادعایش در مدل توسعه والرشتاين یکی از وابستهترین سيستم های جهان به آمریکاست!
حتي امروز را وقتي با چندسال پیش مقایسه میکنیم میبینیم چقدر تاثیر تصمیمات آمریکا، یا روسیه یا چین بر زندگی ما ایرانیان شدیدتر شده است و پایداری توسعه زندگی امروز ما خیلی وابسته به تصمیمات آنها شده است.نرخ دلار در كشور به رقم غير قابل تصوري رسيده است و ما چنان گرفتار کمبود دلار هستیم که از صندوق بین المللی پول تقاضای وام کرده ایم و سرنوشت همین وام هم به رفتار آمریکا و متحدانش وابسته شده است.ما بر اساس مدل توسعه خودساخته به دنبال عدم وابستگي بوديم اما رئیس سازمان برنامه و بودجه مي گويد به وضعيتي رسيديم كه نه تنها در برابر غذا که در برابر دارو هم نمیتوانیم نفت بفروشیم.
در شناخت قدرت هاي جهاني درست عمل نكرديم و نزديكي ما به چين وروسيه نيز تا كنون بي نتيجه بوده است. فکر می کنیم رابطه با چین و روسيه؛ مي تواند بعنوان ضربهگیر تحریم ها براي ماعمل كند اما دیدیم که چنین نشد و روابط مشترك بين ما با اين دو كشور انگيزه آنها در كمك اقتصادي به ايران را بالا نبرد و آنها نیز بر اساس منافع سیری ناپذیر کشور خود با ما رفتار کردند.
* دانشجوي دكتري جامعه شناسي سياسي
لینک کوتاه: asriran.com/0039XP
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: توسعه توسعه کشور بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۶۰۹۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیسی: ایران در تعامل با کشورهای آفریقایی تامین منافع متقابل را دنبال میکند
در حاشیه دومین همایش بینالمللی ایران و آفریقا «کیلم دو تامبلا» نخست وزیر بورکینافاسو با سید ابراهیم رئیسی دیدار و گفتگو کرد.
رئیس جمهور در این دیدار، توسعه روابط با قاره آفریقا را از اولویتهای جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و با بیان اینکه ایران اسلامی در تعامل با کشورهای آفریقایی منافع متقابل ملت ایران و ملتهای آفریقایی را دنبال میکند، بر ضرورت تسریع در ایجاد سازوکارهای تقویت روابط ایران و بورکینافاسو از جمله فعالسازی کمیسیون مشترک دو کشور تاکید کرد.
رئیسی در ادامه به ظرفیتهای بسیار خوب و پیشرفتهای چشمگیر جمهوری اسلامی ایران در بخشهای مختلف صنعت و معدن، کشاورزی، نفت و انرژی و علم و فناوری اشاره و تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران با توجه به ظرفیتهای عظیم موجود در قاره آفریقا برای توسعه و پیشرفت، آماده همکاری، تعامل و تبادل این ظرفیتها و توانمندیها با کشورهای آفریقایی از جمله بورکینافاسو است و اطمینان داریم توسعه این روابط به نفع ملتهای دو کشور خواهد بود.
نخست وزیر بورکینافاسو نیز در این دیدار ضمن تبریک برگزاری موفق اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا به دکتر رئیسی و همچنین محکومیت اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی در حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق، ایران و مردمانش را صاحب تمدنی بزرگ توصیف و بر علاقمندی کشورش برای توسعه هر چه بیشتر روابط با ملت ایران به عنوان پدیدآورندگان این تمدن بزرگ تاکید کرد.
کیلم دو تامبلا با اشاره به تلاش رسانههای غربی برای ارائه تصویری نادرست و مخدوش از جمهوری اسلامی ایران افزود: بر خلاف تبلیغات غربیها ایران کشوری مستقل، در حال توسعه و پیشرفته است که بر جذابیتهای این کشور برای توسعه و تقویت روابط در همه زمینهها با آن افزوده است.
نخست وزیر بورکینافاسو همچنین بر علاقمندی کشورش برای گسترش همکاریها و تعامل با جمهوری اسلامی ایران در حوزههای زیرساختی، ارتباطاتی، معادن، کشاورزی، دامپروری، حمل و نقل، علمی و فرهنگی، دانشبنیان و انرژی تاکید کرد.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دولت