به نقل از «تسنیم»

نگاهی به گمشدگی، کتاب تازه مصطفی جمشیدی/هزارتوی تاریخ در دل داستان

تاریخ انتشار: ۲۹ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۶۹۹۷۰۸

کتاب «گمشدگی» اثر مصطفی جمشیدی که از سوی انتشارات راه یار روانه کتابفروشی‌ها شده، یکی از کتاب‌های تاریخی آمیخته با تخیل است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «گمشدگی» که اخیراً توسط انتشارات راه‌ یار راهی کتابفروشی‌ها شده است، روایتی داستانی به قلم مصطفی جمشیدی است که براساس زندگی و فعالیت‌های علی‌اصغر حکمت، وزیر معارف دوره پهلوی اول، از بانیان و مؤثران واقعه کشف حجاب رضاخانی نوشته شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

فاطمه سلیمانی ازندریانی که خود از نویسندگان داستانی پُرکار است، در یادداشتی که به این کتاب تازه انتشارات راه یار پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

در دوران تحصیل بی‌علاقگی عده زیادی از دانش‌آموزان به درس تاریخ همیشه برای من اسباب تعجب بود. درس تاریخ برای من درس نبود. تفریح بود. درس تاریخ نه نیازی به حل تمرین داشت و  نه نیازی به انجام آزمایش‌های دشوار در آزمایشگاه. هیچ شباهتی هم به خشکی و خسته‌کنندگی درس جغرافیا نداشت. تاریخ فقط قصه بود و قصه. شاید آن عده از افرادی که علاقه‌ای به تاریخ نداشتند، خسته از تکرار تاریخ بودند. در تاریخ، کشورگشایی‌ها و بی‌لیاقتی‌ها و خیانت‌ها و توطئه‌ها مدام تکرار می‌شدند. از دوران هخامنشی گرفته تا دوران پهلوی. هیچ سلسله‌ای از سلسله قبل درس عبرت نمی‌گرفت. «بی‌لیاقتی پادشاهان» جواب علت فروپاشی همه سلسله‌ها بود. یکی ظلم و ستم می‌کرد و یکی عیاشی. تاریخ تا بوده همین بوده. اما همین تاریخ تکراری همیشه برای من جذاب و خواندنی بوده و هست. چون همیشه در هر تکراری، حرف تازه‌ای هم بود و هست. بعدها به جز تاریخ رسمی، داستان¬های تاریخی هم به فهرست علاقمندی‌هایم اضافه شد. داستان‌هایی که رنگ و بوی تاریخ داشتند با چاشنی تخیل.

در نقد آثار تاریخی همیشه این سؤال مطرح می‌شود که مرز بین واقعیت و تخیل چگونه مشخص می¬شود؟ تخیل تا چه اندازه اجازه دارد وارد فضای داستان تاریخی شود؟ نویسنده تا چه اندازه باید به رویدادهای تاریخی وفادار باشد؟ آیا اصل بر تاریخ است یا با داستان؟ آیا نویسنده قصد روایت تاریخ را داشته یا داستانی در بستر تاریخ نوشته است؟ آیا از لحاظ تاریخی می‌شود به داستان تاریخی استناد کرد؟ جواب این سؤال آخر قطعاً خیر است. داستان تاریخی به دلیل همان لفظ داستان بودن و آمیختگی با تخیل، قابل استناد نیست. اما برای سؤالات دیگر هیچ پاسخ مشخصی وجود ندارد. ورود تخیل و داستان فرعی و مرز این دو با هم همیشه محل مناقشه بوده است. خصوصاً در داستان‌هایی که مربوط به بزرگان و علی‌الخصوص معصومین است. به همین دلیل شاید بشود گفت که نوشتن داستان تاریخی بسیار سخت‌تر از نوشتن داستان معاصر است.

کتاب «گمشدگی» اثر «مصطفی جمشیدی» یکی از همین کتاب‌های تاریخی آمیخته با تخیل است. داستانی مربوط به دوره رضاخانی. راوی ماجرا مردی است به نام «علی‌اصغر خان حکمت»؛ مردی که در تصمیمات مهم رضاخان از جمله کشف حجاب و تأسیس دانشگاه نقش مهمی داشته. اما آیا واقعاً شخصی به نان علی‌اصغر خان حکمت در دربار رضاشاه حضور داشته است؟ اینجا همان جایی است که مرز بین تخیل و تاریخ مخدوش می‌شود.

اما آیا اصلاً وجود شخصی به نام «علی‌اصغر خان حکمت» اهمیت دارد یا خیر؟ به نظر من خیر، اهمیتی ندارد. هویت واقعی این شخص در این داستان خاص، فاقد اهمیت است. یعنی اگر در تاریخ جستجو کنیم و شخصی با این نام و با این سمت پیدا نکنیم نمی‌توانیم به نویسنده خرده بگیریم. چون نویسنده این شخصیت را خلق کرده تا به واسطه او بخشی از تاریخ را برای مخاطب روایت کند. حتی اگر شخصی به این نام و با این سمت در تاریخ وجود داشته باشد قطعاً نویسنده به خلوت او راه نداشته و از جزئیات زندگی او بی‌اطلاع است. این شخصیت، هم راوی داستان است و هم در ظاهر شخصیت اصلی داستان. اما در اصل رضاخان، شخصیت اصلی داستان است. در این داستان او هرچه کرده به توصیه علی‌اصغر خان بوده اما رضاخان و عملکرد او، بهانه این روایت هستند. «من علی‌اصغر حکمت، کفیل معارف و صد تا دل‌مشغولی دیگر و این رضاشاه که هردم وابسته فکر من شده. به‌خصوص بعد از این قضیه تأسیس دانشگاه(اونیورسیته)!» 

داستان با پریشان‌گویی‌های راوی شروع می‌شود و این پریشان‌گویی تا انتهای داستان ادامه پیدا می‌کند. نویسنده برای روایت این داستان از تلفیق زاویه دید من راوی با زاویه دید سیالِ ذهن استفاده کرده است. راوی، شخصی به نام شاسین (مخفف شاه‌ حسین) را مقابل خود نشانده و به طور پراکنده از سرنوشت خودش و از رضاشاه سخن می‌گوید. ابتدا به نظر می‌رسد که حضور شاسین واقعی است. اما در ادامه راوی چندبار عنوان می‌کند که این شخص خیالی است و ساخته ذهن خودش. «حالا نمی‌دانم با کی دارم حرف می‌زنم. شاید با سایه یا وهم خودم و همان‌طور که به عقب و جلو می‌روم این تاریخ را  هم با خودم مثل بانکه‌ای شراب تلخ یا آب حیات می‌کشم به دنبال خودم و نمی‌دانم هدفم چیست؟» اما با توجه به ذهن پریشان‌گوی راوی نیازی نبود که این موضوع بیان شود. شاید بهتر بود وجود یا عدم وجود شاسین به عهده مخاطب گذاشته شود.  

زبان داستان تا حدود زیادی به زبان فارسی معیار نزدیک است. زبانی که معمولاً نویسندگان برای روایت داستان¬های تاریخی از آن استفاده می‌کنند. این سبک نوشتن به باورپذیری داستان کمک زیادی می‌کند. البته استفاده از زبان معیار باعث نشده که به صمیمیت کار لطمه بخورد. زبان به اندازه کافی صمیمی و همذات‌پندارانه است. «ما صبح زود به طرف بمبئی رفتیم. شهر پر از آشغال بود و بالأخره در یکی از محلات کثیف آنجا زنی را دیدم که دو دستش را با طناب به در کلبه‌ای بسته است و رنگ به رخسار ندارد. نه کسی داخل آن کلبه می‌شد و نه کسی از آن به در می‌آمد. اورجانا به ما توضیح داد این زن زیبا در طلسم کانا، مرتاضی که روح و جسم او را مسخّر خودش کرده است، اسیر است. نه زن را رها می‌کند. نه او را به کلبه خود فرا می‌خواند. به نظرم همه هنر آن مرتاض همین عقده‌گشایی بود.»

راوی یک راوی پریشان‌گو است و زاویه دید؛ زاویه دید سیال ذهن. یعنی داستان‌ها و روایت‌ها بی‌هیچ نظم و ترتیبی پیش می‌روند. گاهی از آخر روایت می‌کند و گاهی از کودکی. این به هم‌ریختگی روایت شاید در 10-20 صفحه اول کتاب، باعث آشفتگی و گیجی مخاطب بشود اما در ادامه مخاطب با راوی همراه می‌شود و همراه او به زوایای مختلف زندگی او سرک می‌کشد. اما چرا نویسنده از این سبک برای روایت داستانش استفاده کرده است؟ راوی چرا به پریشان‌گویی افتاده؟ این سؤالی است که مخاطب پاسخ‌اش را در دل داستان کشف می‌کند.

«گمشدگی» از راه رسید/ کشف حجاب رضاخانی به روایت مصطفی جمشیدی«تیغ و تاج»؛ اثر جدید مصطفی جمشیدی در آستانه انتشارداستان زنانی که نان نداشتند، اما «نان سال‌های جنگ» را می‌پختند+ فیلم 

کتاب «گمشدگی» به نویسندگی مصطفی جمشیدی، در 168صفحه و قیمت 20هزار تومان توسط انتشارات راه‌ یار منتشر شده است و علاقه‌مندان جهت تهیه کتاب علاوه بر کتابفروشی‌ها می‌توانند از طریق صفحات مجازی ناشر @raheyarpub اقدام کنند و یا با شماره‌های 02142795454 و 02537746490 تماس بگیرند.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: کتاب و ادبیات کتابفروشی ها انتشارات راه یار کتاب و ادبیات کتابفروشی ها داستان تاریخی انتشارات راه مصطفی جمشیدی داستان ها زاویه دید

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۹۹۷۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همه تاریخ خوان باشیم و تاریخ را بدانیم

 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، خانم صالحی فعال حوزه کتاب و نشر با حضور در برنامه سلام خبرنگار گفت: کتاب چالش‌های تاریخی نوشته سلیمی نمین امروز رونمایی می‌شود.

خانم صالحی درباره محتوا و اهداف کتاب چالش‌های تاریخی رونمایی گفت: کتاب چالش‌های تاریخی یک اثری متفاوت از سایر آثار مکتوبی است که در حوزه تاریخ چاپ شده به این جهت که دو سویه برخورد شده است این دو سویه به معنی این است که نگاه‌های مخالف و در برابر همدیگر را در این کتاب مطرح شده برخلاف کتاب‌های تاریخی دیگر که فقط دیدگاه نویسنده مطرح می‌شود.

صالحی گفت: نگارش این کتاب به این صورت است که افرادی که مقابل و رو در روی نظر نویسنده کتاب هستند اول مقاله آن‌ها آورده شده در قالب مقاله یا در قالب یک مناظره شفاهی یا یک مناظره مکتوب که در نشریات مختلف و رسانه‌ها چاپ شده و بعد از این که این مقاله و مناظره‌ها خط به خط در کتاب خودشان آوردند بعد در قالب یک نقد به آن پاسخ گفتند، در واقع طی دوره‌ای میزگرد‌های تاریخی و نشست‌های تاریخی که آقای سلیمی نمین داشتند در این کتاب آورده شده است، این کتاب دستاورد این نشست‌ها است.

صالحی در خصوص محور‌های این کتاب افزود: در این کتاب به هشت چالش مهم تاریخ معاصر کشورمان پرداخته شده است که این چالش‌ها موضوعات ذهنی افراد در جامعه است ایشان مایل بودند که خواننده را به یک فهمی درست و منطقی از چالش‌های تاریخی مان برسانند یکی دیگه این که مناقشات افراد دلسوز داخلی را تبدیل بکنند به زبان گفتگو و در این قالب خواننده را باز ارتقای فکری بدهند در مطالعه تاریخ معاصر به این صورت که جامعه می‌تواند به یک فهم درست و یک قضاوت صحیح از حوادث تاریخ معاصرمان دست پیدا بکند.

این فعال حوزه نشر و کتاب در باره موضوعات این کتاب توضیح داد: موضوعاتی که در کتاب ۸ چالش تاریخی مطرح شده است اولین موضوع در مورد گرامیداشت ۷ آبان است، دومین موضوع روز آزادی اشرافیت یهود در بابل است، سومین موضوع مشروطه به غارت رفته عنوانش است در مورد عملکرد انجمن سری فراماسونری است که بعد از نهضت مشروطه باعث شد که جامعه‌ای که می‌خواست در مسیر قانون مندی و توسعه سیاسی حرکت کند به عقب برود

وی افزود: چهارمین موضوع سیر تاریخی کودتای ۱۲۹۹ است، پنجمین موضوع هم نهضت ملی و مشت آهنین است، موضوع ششم هم رکس آتشی که به جان آتش افروزان افتاد، که در این حادثه متاسفانه یک عده‌ای از هموطنانمان زنده در آتش سوختند و در این مساله‌ای که پیش آمدش نگاه‌ها را با تبلیغات غلط متوجه کسانی کردند که اتفاقا ضد سلطه و ضد استعمارگران بودند ولی در این کتاب باز در قالب مستنداتی به این مسائل پاسخ داده شده و آتشی که به جان آتش افروزان افتاد رکس آتشی که به جان آتش افروزان افتاد دقیقا روشن می‌کند که این از کجا ریشه می‌گیرد.

صالحی گفت: موضوع ششم درباره شبکه‌های رسانه‌ای جهانی است، که این خیلی اتفاقا مهم است همه باز این را به خاطر دارند که یک برنامه مستندی در قالب برنامه مستند انقلاب ۵۷ از شبکه من و تو پخش شد و متاسفانه در غفلت تصاویر و انعکاس مسایل داخلی متاسفانه این برنامه به دلیل جاذبه‌های تصویری زیاد خیلی مورد توجه قرار گرفت در صورتی که خیلی اشکالات زیادی به این برنامه وارد بود که این اشکالات را آقای سلیمی نمین در این کتاب در سه قالب به آن پرداختند.

صالحی افزود: هفتمین چالش یا موضوع خرد جمعی و نظام تصمیم ساز در دفاع مقدس است و چالش آخر دشوارسازی مسیر شناخت عملکرد امام است درباره زیاده خواهی یکی از شاگردان برجسته اش است.

صالحی: هر ملتی که از پیشینه تاریخی خودش بی اطلاع باشد در چرخه تکرار گرفتار می‌شود پس خوب است که همه مان تاریخ خوان باشیم و تاریخ را بدانیم.