اگر بایدن پیروز شود عجله ای برای کاهش فشار بر ایران ندارد

محسن میردامادی در گفت و گو با «شرق» درباره تاثیر نتیجه انتخابات امریکا بر تحریم های ایران بیان کرد: با وجود اینکه بایدن گفته به برجام برمی گردد و در کلیت هم با برجام مخالفت نخواهد کرد، ولی باید توجه داشته باشیم که بایدن هم الان احساس می کند با تحریم هایی که ترامپ نسبت به ایران اعمال کرده، ابزار فشار مهمی در اختیارش هست و قاعدتا به این سمت نمی رود که این ابزار را زمین بگذارد و بدون استفاده از این ابزار بگوید بدون هیچ خواسته ای به برجام برمی گردم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ناطقان:  این دور انتخابات آمریکا، بیش از دوره های پیش، برای ایران اهمیت دارد. علت این اهمیت را در سرنوشت برجام و تحریم های نفس گیر ترامپ می دانید یا دلیل دیگری برای آن قائل هستید؟



بله، تابه حال هیچ دوره ای انتخابات آمریکا تا این اندازه مورد توجه افکار عمومی ما نبوده و تقریبا در هیچ دوره ای سابقه نداشته که در حد وسیعی افکار عمومی ما نگاهشان به انتخابات آمریکا باشد. علت اصلی هم فشارهایی است که در دوره ریاست
جمهوری ترامپ به کشور ما وارد شده و بار اصلی آن را هم مردم تحمل کرده اند و این فشارها در زندگی شان خیلی تاثیرگذار بوده است. در حقیقت اثر سیاست ها و تحریم های آمریکا را مردم در زندگی روزمره شان لمس می کنند و به نظرم هیچ وقت هم تابه حال چنین اتفاقی نیفتاده بود که مردم این قدر تاثیر سیاست خارجی را مثل امروز در زندگی روزمره خودشان احساس کنند. شاید در گذشته سیاست خارجی به طورکلی مورد توجه درصد کمی از مردم بود، اما امروز چون با زندگی شان پیوند خورده و تاثیر زیادی داشته، خیلی مرکز توجه است. طبعا فشارها و تحریم های آمریکا باعث شده حساسیت در کشور و در افکار عمومی نسبت به انتخابات آمریکا در حد بی سابقه ای باشد.
 اگرچه جو بایدن و تیم دموکرات ها علاقه مند به بازگشت به برجام به نظر می آیند، اما گاهی در تحلیل ها این بازگشت چندان هم سریع به نظر نمی آید؛ آن چنان که ممکن است به عمر دولت آقای روحانی نرسد. شما این گونه فکر می کنید یا بازگشت را شدنی می دانید؟

به طورکلی می توان این را یک قاعده تلقی کرد که در سیاست خارجی کشورها تغییرات سریع و ناگهانی، کم اتفاق می افتد؛ به ویژه در کشورهایی که از توسعه یافتگی بیشتری برخوردار هستند، این طور نیستند که با رفتن یک دولت و آمدن دولتی دیگر تغییرات ناگهانی پیش بیاید. البته استثنا هم هست و ترامپ استثنا بود که وقتی آمد سیاست های دولت های قبلی را در خیلی از موارد زیرورو کرد و به همین دلیل در بسیاری از حوزه ها با کشورها و مجامع بین المللی درافتاد و وارد تنش یا تخاصم شد. دلیل این مسئله هم این بود که ترامپ برآمده از فرایندهای متعارف سیاسی آن کشور نبود. ولی به طور کلی سیاست خارجی را با تعبیر تداوم و تغییر توصیف می کنند که اگر هم بخواهند تغییری دهند، بیشتر تدریجی و در ادامه سیاست های قبلی است. به همین دلیل به نظرم درصورتی که بایدن در انتخابات پیروز شود، نباید انتظار تغییر ناگهانی داشته باشیم و تصور کنیم سیاست آمریکا با آمدن بایدن به دوران قبل از ترامپ برمی گردد و به شرایط دوران اوباما خواهد رسید. به نظرم چنین اتفاقی نخواهد افتاد. ضمن اینکه با وجود اینکه بایدن گفته به برجام برمی گردد و در کلیت هم با برجام مخالفت نخواهد کرد، ولی باید توجه داشته باشیم که بایدن هم الان احساس می کند با تحریم هایی که ترامپ نسبت به ایران اعمال کرده، ابزار فشار مهمی در اختیارش هست و قاعدتا به این سمت نمی رود که این ابزار را زمین بگذارد و بدون استفاده از این ابزار بگوید بدون هیچ خواسته ای به برجام برمی گردم. به نظرم هر رئیس دولتی باشد چنین ابزاری را رها نخواهد کرد، بلکه از ابزار کارآمد استفاده می کند تا وارد بده بستان شود و اگر امتیازی می دهد، در قبالش امتیازی هم بگیرد. با این مقدمه به نظرم بایدن در صورت پیروزی در قبال ایران به تدریج رفتارهای تعدیل کننده و کاهش فشار را انجام می دهد و عجله ای در این زمینه ندارد و در هر گام تامل می کند ببیند پاسخ ایران چیست و چه ما بازایی به دست می آورد. با توجه به اینکه انتخابات ریاست جمهوری ایران هم چند ماه بعد از آمدن بایدن است - چون ریاست جمهوری بایدن از اول بهمن شروع می شود که حدود سه، چهار ماه با انتخابات ما فاصله دارد- این احتمال زیاد است که آنها تا حدی منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در ایران بمانند و گام های اصلی را در آن زمان بردارند، تا انتخابات آینده ما این احتمال هست که دست به عصا و تدریجی حرکت کنند؛ بنابراین در کوتاه مدت قاعدتا گام های محدودی برمی دارند، احتمالا برخی از محدودیت های بانکی کمتر می شود و ایران می تواند به برخی از منابع ارزی که در خارج دارد، دسترسی پیدا کند یا فشارهایی که برای خرید نفت ایران هست تا حدی کمتر شود. این موارد اولیه می تواند در دولت آقای روحانی انجام شود و درصورتی که ایران پاسخ متناسبی بدهد - به طوری که نظرات آنها هم تا حدی تامین شود- در همین دوره هم می تواند بیشتر توسعه پیدا کند، ولی با توجه به تجربه گذشته ما، فکر می کنم این دوره اتفاق خیلی مهمی نیفتد تا بعد از انتخابات ایران.
 اگر کمی به عقب تر برگردیم، اساسا حل وفصل مسئله هسته ای در قالب برجام می توانست به بهبود رابطه ایران و اروپا و آمریکا کمک کند؟ به عقیده شما از فرصت برجام به خوبی استفاده شد؟ نمی توانستیم برخی دیگر از مشکلات را در دوره زمانی بعد از برجام با آمریکایی ها حل کنیم؟ مثلا موضوع منطقه ای را ؟

اینکه آیا برجام می توانست شروعی برای حل اختلافات بین آمریکا و اروپا با ایران شود یا نه، به نظرم می توانست به بهبود روابط کمک کند، ولی به شرط ها و شروط ها. در حقیقت برجام و سازوکاری که در برجام، ایران و قدرت های جهانی پذیرفتند که از طریق دیپلماتیک و با مذاکره مشکل را حل کنند، از نظر قدرت های خارجی گام اول برای نرمال سازی روابط آن کشورها با ایران بود و تلقی این بود که این گام  به عنوان نمونه و مدلی که می تواند منافع و خواسته های طرف های مختلف را که خواسته های متفاوتی دارند به نقطه مشترک برساند، مدلی برای موضوعات دیگر شود، ولی ایران نپذیرفت که گام های بعدی را ادامه دهد. در حقیقت در تعاملات بین المللی در شرایطی که دو طرف یا طرف های مختلف با هم اختلاف نظرهای جدی دارند، وقتی بخواهند اختلافات را حل کنند، وارد بده بستان با هم می شوند و هر طرف امتیازاتی می دهد و امتیازاتی می گیرد تا بتوانند در یک نقطه بهینه و تعادل به توافق برسند؛ به طوری که هر یک از طرفین احساس کنند در این تعامل برد کرده اند و این طور نبوده که همه چیز را از دست داده باشند. این مبنای توافق های خارجی و بین المللی است. اگر این اصل به عنوان مبنا پذیرفته نشود، توافقی انجام نمی شود. در برجام، ایران این را پذیرفت و امتیازاتی داد و امتیازاتی هم گرفت. آمریکایی ها هم در راس کشورهای مذاکره کننده همین وضع را داشتند؛ یعنی برخلاف قبل پذیرفتند که ایران غنی سازی و تکنولوژی هسته ای را داشته باشد و از برنامه هایش جلوگیری نشود و در مقابل ایران هم سازوکارهایی را بپذیرد که آنها بتوانند نظارت مستمر و همه جانبه روی برنامه هسته ای ایران داشته و مطمئن باشند که ایران از حوزه صلح آمیز استفاده از برنامه هسته ای خارج نشده و به سمت کاربرد نظامی نمی رود که ایران پذیرفت. دو طرف این بده بستان را داشتند و به تفاهم رسیدند، ولی این انتظار در طرف های مقابل ایران بود که بعد از آن این مسیر به عنوان یک مدل ادامه داشته باشد و مثلا در مورد سوریه چنین مرجع بین المللی تشکیل شده و در آنجا درباره مسائل سوریه به تفاهم برسند. اتفاقا زمانی که برجام به نتیجه رسید، زمانی بود که بشار اسد در سوریه تثبیت شده بود و آمریکایی ها که قبلا خواهان کناررفتن بشار اسد بودند، پذیرفته بودند که اسد ماندنی است. اگر مذاکراتی شروع می شد یکی از خواسته های اصلی ایران که باقی ماندن بشار اسد در قدرت بود، پذیرفته می شد. یا در مسئله یمن و امثال آن هم به توافق می رسیدند. در هیچ کدام از این موارد هم اگر مذاکره ای شود، هیچ طرفی نمی تواند انتظار داشته باشد همه خواسته هایش پذیرفته شود و هیچ یک از خواسته های طرف مقابل را نپذیرد؛ یعنی یک طرف همه خواسته هایش را به دیگران تحمیل کند. چون در این صورت مذاکره معنا ندارد. ایران نپذیرفت که گام های بعدی را ادامه دهد و یک سری از حساسیت های منطقه ای را که نسبت به ایران به وجود آمده بود، با مذاکره رفع کند؛ به خصوص اختلافات بین عربستان و ایران که بسیار مهم بود و باعث می شد روی سیاست های کشورهای غربی با ما هم تا حدی تاثیر داشته باشد، اینها تعدیل نشد. در واقع ایران بعد از برجام تلقی اش این بود که خواسته های مهمش به دست آمده و می تواند همین جا تعامل را متوقف کند. این مسئله به همراه روی کار آمدن ترامپ که از لحاظ رفتارهای غیرمتعارف که به هیچ قاعده پذیرفته شده بین المللی پایبند نبود و تعمد داشت هرچه را به نام اوباماست ویران کند، برجام را هم دچار مشکل کرد. شاید اگر به جز ترامپ رئیس جمهور دیگری می آمد، سرنوشت برجام این طور نمی شد. اما این دو عامل؛ یعنی متوقف ماندن توافق در حد برجام و ایجادنکردن چارچوب های دیگر مذاکراتی در جهت کاهش تنش های منطقه ای و آمدن ترامپ، برجام را به بن بست رساند و نه تنها برای ایران مشکلاتی جدی به وجود آورد، بلکه برای مردم ایران گران تمام شد و حتی آمریکا را از متحدان غربی خودش نیز جدا کرد و آنها حاضر نشدند دیگر در مورد برجام با آمریکا همراهی کنند.
 اگر مذاکره ای صورت می گرفت باید اولویت را به کدام موضوع اختصاص می دادیم؟ حل وفصل کدام ادعا؟ مسائل منطقه ای؟ حقوق بشر، تروریسم، خطر اشاعه تسلیحات اتمی؟

اینکه بعد از برجام اولویت با حل وفصل کدام مسائل بود، به نظرم آنچه برای ما اهمیت داشت و می توانستیم آن را به نحوی حل وفصل کنیم، مسائل منطقه ای بود. چون ما در دوران ترامپ از یک طرف با پدیده ترامپ و سیاست های نامتعارف او رودررو و درگیر بودیم و از طرف دیگر با فشارهای منطقه ای و تاثیری که بازیگران منطقه ای روی سیاست آمریکا و تشدید سیاست های ضد ایرانی آمریکا داشتند و این دو همدیگر را تقویت می کردند. اگر بعد از برجام می خواستیم گامی برداریم، مهم ترین آن پیداکردن راه حلی برای تعامل منطقه ای، کاهش تنش و رسیدن به یک سری تفاهم های منطقه ای بود که هم منطقه را آرام کنیم و فشارهای منطقه ای را کاهش دهیم و هم ببینیم با مسائل فراتر از آن در سطح بین الملل و قدرت های خارجی چطور می توانیم مسیر را طی کنیم که منافعمان را بیشتر دربر داشته باشد.

 چرا در ۴۰سالگی پیروزی انقلاب اسلامی رابطه ایران با کشورهای دیگر به یک نظم و روال عادی درنمی آید؟ بخشی از پاسخ این سوال می تواند به رفتار طرف خارجی و در شرایط فعلی تصمیم گیری های شخص ترامپ ربط داشته باشد، اما بخش دیگر آن حتما به تصمیمات و رفتارهای داخلی ربط دارد.

طبعا در این مسئله که بعد از ۴۰ سال از انقلاب هنوز نتوانسته ایم روابط نرمال و متعارف با دنیا برقرار کنیم، قدرت های خارجی تاثیرگذار بوده اند، تردیدی نیست، اما به نظرم ما هم نقش بسیار مهمی در عدم عادی سازی روابط داشته ایم. یک دلیل اینکه ما در روابط خارجی مسائل را تا حد زیادی سیاه و سفید و صفر و صدی می دانیم و این طور نگاه می کنیم. به نظرم در دوران هیجانات انقلابی که نوعا در انقلاب ها شکل می گیرد، تا حدی طبیعی است که در دوران انقلاب چنین نگاهی باشد و انقلابیون قدرت های خارجی را دشمنان خودشان تلقی کنند، ولی اینکه همیشه در چنین تصوری باقی بمانیم و همیشه نگاهمان این طور باشد، طبیعتا نتیجه اش بن بست هایی می شود که تا به حال داشته ایم.

یعنی نگاهمان به قدرتی که با آن اختلاف جدی یا روابط خصمانه داشتیم، این است که ما یا باید دشمن باشیم یا تسلیم آنها باشیم، درحالی که بین دشمنی و تسلیم از صفر تا صد فاصله است و اعداد دیگری در این بین وجود دارند و در آن فاصله نقاط و شرایطی می تواند باشد که کشور بتواند منافع خودش را بهتر حفظ کند. اما نگاه صفر و صدی باعث می شود چنین برداشتی در روابط خارجی یا حداقل در بخشی از مسائل مهم بین المللی به وجود نیاید. یکی دیگر از مشکلات ما که در سیاست خارجی بوده، این است که مسائلی در سیاست خارجی حیثیتی شده است و اگر شرایطی پیش آمد که خواستیم از آن عدول کنیم، سخت باشد و به دشواری بتوانیم تصمیمات مطابق منافع ملی بگیریم. هر دو این اشکالات را در سیاست خارجی داریم. تحقیقا در دوره ای از این نگاه فاصله گرفتیم؛ یکی در بخشی از دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی بود که این نگاه ها تغییر کرد و به خصوص در مسائل منطقه ای و تعامل بین ایران و عربستان گام های مهمی برداشته شد و آثار مثبتی در منطقه داشت و مشغله ها و نگرانی های ما را در منطقه تا حد زیادی برطرف کرد که همین سیاست در دوره آقای خاتمی در حد وسیع تری نه تنها در منطقه، بلکه در عرصه وسیع تر بین المللی دنبال شد و ارتباطات خوبی هم در منطقه و هم با کشورهای اروپایی برقرار شد.

 نتیجه هم این شد که همه صاحب نظران از جناح های مختلف قبول دارند که بهترین دوره اقتصادی را در دوران آقای خاتمی داشتیم که طبیعتا بیشترین بهره را معیشت مردم می برد. نه تنها در عرصه اقتصادی، در عرصه بین الملل هم جایگاه خوبی داشتیم و از اعتباری برخوردار شدیم که در ۴۰ سال گذشته چنین دوره ای نداشتیم. این حاصل آن بود که نگاه ها صفر و صدی نبود و مسائل حیثیتی در سیاست خارجی نداشتیم و مبنا منافع ملی و دستاوردی برای اقتصاد کشور و رفاه مردم بود و نتایجی هم داشت ولی بعدها باز هم از آن فاصله گرفتیم و به تعبیر آقای ظریف در پاسخ به سوال خبرنگاری که می پرسید چرا روابط ما با دنیا این طور است و با همه متفاوت هستیم، آقای ظریف گفت چون ما خودمان تصمیم گرفتیم طور دیگری زندگی کنیم. البته پاسخ ایشان پاسخی دیپلماتیک بود ولی نتیجه اش وضعیتی است که امروز در جامعه شاهدش هستیم. اگر بپذیریم در سیاست خارجی سیاه و سفید و صفر و صدی وجود ندارد و مبنای تصمیمات باید منافع ملی کشور باشد به طوری که حاصلش در اقتصاد کشور و زندگی مردم نمودار باشد ممکن است سیاست هایمان خیلی متفاوت از الان باشد.
 شاید برخلاف نتیجه نظرسنجی ها، برنده انتخابات آمریکا، دونالد ترامپ باشد. فشار حداکثری او ادامه خواهد داشت؟

البته امیدوارم ترامپ مجددا انتخاب نشود، چون فکر می کنم این اتفاق دوران سختی را برای ما در پی خواهد داشت. به نظر من اگر ترامپ دوباره انتخاب شود سیاست فشار حداکثری خودش را ادامه خواهد داد و در دور دوم این موضوع هم اضافه خواهد شد که ترامپ تا حدی از ایران زخم خورده است چون خیلی تمایل داشته که در دوره قبل از انتخابات بتواند با ایران مذاکره کند و به عنوان برگ برنده در انتخابات مطرح کند و به این وسیله تا حدی رایش را بالا ببرد که هرچه فشار آورد موفق نشد به چنین نتیجه ای برسد و این هم به دلایل خصومت او با ایران اضافه می شود.
 برنامه و نقشه ایران در مواجهه با این موضوع بهتر است چه باشد؟ همچنان مقاومت یا مذاکره؟ این دوگانه را به نفع کشور و مردم می دانید؟

در صورت انتخاب مجدد ترامپ به نظرم فشارهای حداکثری را شاهد خواهیم بود و باید در قبال آن ارزیابی کنیم و تصمیم بگیریم چه باید کرد. اینکه دوگانه مقاومت و مذاکره کدام یک را باید دنبال کنیم همان طور که گفتم در سیاست خارجی هیچ موضوعی برایمان حیثیتی نیست و مبنای تصمیم گیری منافع ملی و نتایج سیاست های اتخاذشده برای کشور و آثارش بر روی مردم است. به این دلیل ممکن است در مقاطعی منافع ملی بیشتر از طریق مقاومت در مقابل خواسته ها یا زیاده خواهی های قدرت های خارجی تامین شود و در مقاطع دیگری با نوعی تعامل با همان قدرت ها منافع تامین شود. به این دلیل نمی توانیم بگوییم حتما مقاومت یا حتما مذاکره. ولی باید به این نکته توجه کرد که فشار اقتصادی الان روی مردم در حدی است که تصمیم گیرندگان نمی توانند و نباید نسبت به آن بی تفاوت باشند. وضع فعلی قابل دوام نیست. حواله دادن مشکلات به خارج از کشور، مسئله ای نیست که برای مردم قانع کننده باشد و اقناعی به وجود بیاید. باید راه حلی پیدا کرد. من حدود دو سال قبل که این تقابل ها رو به افزایش گذاشته بود عرض کردم در شرایط بغرنج این چنینی که بین کشورها به وجود می آید و نه تداوم شرایط موجود عقلانی است و نه راه به راحتی هموار است می توان روش های دیگری را جست وجو کرد. یکی از روش ها سکرت دیپلماسی (secret diplomacy) است. مشابه کاری که در اواخر دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد انجام شد و مذاکره با آمریکا در دوران اوباما شروع شد. آن زمان هم فشارها سخت بود البته به اندازه امروز نبود اما مشکلات جدی در اقتصاد کشور ایجاد کرده بود و مذاکراتی در عمان شروع شد و کسی هم اطلاع نداشت و بعد از انتخاب آقای روحانی ادامه پیدا کرد و منجر به برجام شد.
 برخی معتقدند نتیجه انتخابات آمریکا می تواند روی فضای سیاسی داخلی هم تاثیر بگذارد. روی کارآمدن بایدن می تواند فضای تنفس اصلاح طلبان را برای انتخابات پیش روی ریاست جمهوری باز کند ولی روی کارآمدن ترامپ می تواند این فضا را برای اصولگرایان عرصه سیاست داخلی مطلوب تر پیش ببرد. به عنوان یک چهره اصلاح طلب چقدر این تحلیل را به واقعیت عرصه ای که در آن کار سیاسی می کنید نزدیک می بینید؟

من چنین تصوری ندارم که آمدن بایدن باعث بازشدن فضای سیاسی داخلی می شود. شما باید ببینید آن تفکری که باعث بسته شدن فضای سیاسی در داخل کشور است موضوع را چگونه می بیند. با روحیه ای که از آنها سراغ داریم احتمالا آنها دچار چنین توهم یا ادعایی خواهند شد که آنها باعث شکست ترامپ شده اند و با این توهم خود را بی نیاز از انعطاف و بازکردن فضای سیاسی می پندارند. علاوه بر آن با توجه به اینکه با آمدن بایدن شرایطی برای مذاکره با آمریکا فراهم می شود احتمالا عوامل انسداد ترجیح می دهند اگر قرار است مذاکره ای صورت گیرد بهتر است این مذاکره به وسیله نیروهای خودشان انجام شود. بنابراین تصور نمی کنم آمدن بایدن تاثیری بر بازشدن فضای داخلی داشته باشد.
برچسب ها: برجام ، ایران ، امریکا ، ناطقان ، بایدن ، ترامپ

منبع: ناطقان

کلیدواژه: برجام ایران امریکا ناطقان بایدن ترامپ انتخابات آمریکا سیاست خارجی قدرت های خارجی برجام برمی ریاست جمهوری بعد از برجام منطقه ای فضای سیاسی بین المللی آمدن بایدن منافع ملی خواسته ها صفر و صدی سیاست ها دوره ای قدرت ها حل وفصل هسته ای تا حدی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت nateghan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ناطقان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۸۲۱۷۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش کاخ سفید به «گشتاپو» خواندن دولت بایدن از سوی ترامپ

به گزارش خبرآنلاین اظهارات عصر شنبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا علیه جو بایدن در حالی مطرح شد که او داشت در مورد دردسرهای حقوقی خودش صحبت می‌کرد و به دادستان‌های این پرونده‌ها می‌تاخت و همچنین در مورد کیفرخواست‌های جدیدی که علیه چندین تن از دستیاران ارشد سابقش در آریزونا مطرح شده، اعتراض می‌کرد.

به نقل از ایسنا براساس فایل صوتی از ضیافتی که به دست ان‌بی‌سی نیوز رسیده، ترامپ گفت: «این افراد یک دولت گشتاپو را اداره می‌کنند. و این تنها چیزی است که آنها دارند. و این تنها راهی است که آنها از نظر خود پیروز می‌شوند.»

رئیس‌جمهور سابق آمریکا افزود: «بایدن بدترین رئیس جمهور تاریخ کشور ماست. او به شدت بی‌کفایت و ناتوان است. او مثل چی حقه‌باز است! او کاندیدای تحت نفوذ و کنترل نیروهای خارجی است... او مقادیر زیادی پول از چین، روسیه، اوکراین و بسیاری از کشورهای دیگر می‌پذیرد. او حقه‌باز است.»

به گزارش خبرگزاری رویترز، «ایمی اسپیتالنیک» مدیر اجرایی شورای روابط عمومی یهودی یکشنبه در بیانیه‌ای گفت: «انجام چنین مقایسه‌هایی همیشه اشتباه، توهین‌آمیز و نفرت‌انگیز است؛ خصوصا زمانی که آن را در کنار سابقه طولانی این رئیس‌جمهور سابق در عادی‌سازی یهودستیزی در نظر گرفت. به خصوص استفاده از مقایسه‌هایی با نازی‌ها در خدمت یک برنامه متعصبانه و اقتدارگرا، شنیع است.»

کاخ سفید در بیانیه‌ای تند به اظهارات ترامپ پاسخ داد و به رفتار و لفاظی‌های گذشته این نامزد احتمالی جمهوری‌خواه، اشاره داشت، از جمله اظهارات مکرر او مبنی بر اینکه مهاجران غیرقانونی «خون کشور ما را مسموم می‌کنند»؛ زبانی که لفاظی‌های آدولف هیتلر، رهبر آلمان نازی و دیگر برترپنداران سفیدپوست را بازتاب می‌دهد.

اندرو بیتز، سخنگوی کاخ سفید گفت: «رئیس‌جمهور بایدن به جای تکرار لفاظی‌های وحشتناک فاشیست‌ها، صرف ناهار با نئونازی‌ها، و دامن زدن به تئوری‌های توطئه‌ای که به قیمت جان یک افسر پلیس شجاع تمام شده است، مردم آمریکا را حول ارزش‌های دموکراتیک مشترک و حاکمیت قانون گرد هم می‌آورد؛ رویکردی که باعث شده بزرگ‌ترین کاهش جرایم خشونت‌آمیز در ۵۰ سال گذشته رخ دهد.»

از سوی دیگر حامیان ترامپ تلاش‌ کردند تا صحبت‌های او را لاپوشانی کنند.

داگ بورگم، فرماندار داکوتای شمالی که جزو چندین گزینه محتمل برای معاونت ترامپ است و در همان مهمانی جنجالی در عمارت مارالاگو شرکت داشت، یکشنبه درباره عبارت «گشتاپو» که ترامپ استفاده کرده بود، به‌ شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت: «این صحبت در کانون سخنان او نبود. اکثریت آمریکایی‌ها احساس می‌کنند محاکمه‌ای که او در حال حاضر در آن حضور دارد، انگیزه‌های سیاسی دارد.»

هنوز نمایندگان ترامپ به سخنان او واکنشی نشان نداده‌اند. اظهارات ترامپ بعدازظهر شنبه در باشگاه مارآلاگو در فلوریدا در جمع صدها عضو کمیته ملی جمهوری‌خواه بیان شد.

311311

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903339