معنای وسیع جاهلیت در اسلام
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۱۴۳۹۴
به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از سایت راسخون، هنگامی که خداوند به پیامبر دستور داد ابلاغ امر ولایت علی(علیه السلام) را هرچه سریع‌تر انجام دهد، ایشان کمی تأمل به خرج دادند. پیامبر اسلام(صلوات الله علیه) دلیل به تعویق انداختن ابلاغ امر ولایت و جانشینی علی(علیه السلام) را ترس از بازگشت مردم به دوران جاهلیت ذکر فرمودند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آنچه در می‌یابیم جاهلیت معنایی چیزی بالاتر از ندانستن و علم نداشتن دارد و ظاهرا حالتی است که انسان فاصله جدی با خداوند دارد و برای رسیدن به خواسته خود هر کاری انجام می‌دهد. در قرآن و روایات مصداق‌هایی وجود دارد، اما وجه مشترک‌شان مدنظر است و ما باید به آن وجوه مشترک دقت کنیم. در واقع اسلام آمد تا این وضعیت را تغییر دهد و رفتارهای برخواسته از عادات درونی را اصلاح کند. در طول تاریخ نیز پیامبران الهی و اولیای خدا خود را از این عادات درونی دور کرده‌اند تا رفتارشان انسانی باشد. حاضر بودند هر سختی را به جان بخرند تا روح‌شان آلوده نشود؛ برای نمونه هنگامی که به حضرت یوسف تهمت زدند، ایشان از خدا می‌خواهد او را از آن محیط دور کند، حتی اگر گرفتار زندان یا سیاه‌چال شود.
در قرآن می‌خوانیم «یوسف گفت: پروردگارا؛ زندان برای من از آن چه مرا به سوی آن می‌خوانند محبوب‌تر است و اگر حیله را از من باز نگردانی من به سوی آنها تمایل می‌کنم و از جاهلان می‌شوم.»(یوسف/ 33) جهالت در اینجا به معنای هوس‌رانی و فساد آمده است. همچنین حضرت یوسف «گفت: آیا دانستید با یوسف و برادرش چه کردید؟ آنگاه که شما جاهل بودید.»(یوسف/ 89) در اینجا هم جهالت مساوی با رفتارهای زشت برادران در طول سالیان متمادی آمده است.
امام صادق(علیه السلام) در معنای جهالت می‌فرمایند: «هر گناهی که انسان مرتکب می‌شود، اگر آگاهانه باشد، در حقیقت جهل است، زیرا خود را در خطر قهر الهی قرار می‌دهد.» (المیزان، ج 7، ص 101) «احمدامین مصری» نویسنده و مورخ مسلمان(۱۸۸۶ـ ۱۹۵۴) نیز می‌گوید: «جهل در برابر علم نیست، بلکه به معنای سفاهت، خشم، تکبر و افتخارات بی‌جاست.»(فجرالاسلام، ص 60)
مردم زمان جاهلیت حتی به نامی که داشتند هم تکبر می‌ورزیدند و با آن دیگران را آزار می‌دادند. برای نمونه پیامبر(صلوات الله علیه) نام مردی که «عزیز» بود و با آن تفاخر می‌کرد را به «عبدالرحمن» تغییر دادند تا بداند عبد خداست و خود را بزرگ نبیند.(اصول کافی، ج ۵، ص ۳۴۰) امام سجاد(علیه السلام) می‌فرمایند: «عصبیت مذموم جاهلی به این معناست که شخص، افراد شریر قوم خود را بهتر از افراد نیک قوم دیگر بداند و به آنان در اعمال ظالمانه کمک کند.»(اصول کافی، ج ۲، ص ۳۰۹).
امیرمؤمنان علی(علیه السلام) عصر جاهلیت را چنین توصیف می‌فرمایند: «خداوند پیامبر اسلام را وقتی فرستاد که از دیرباز پیامبری نیامده بود، ملت‌ها در خوابی طولانی فرو رفته بودند، سر رشته کارها از هم گسیخته و آتش جنگ‌ها در همه جا شعله‌ور بود. دنیا را تاریکی، جهل و گناه تیره کرده بود. فریب‌کاری آشکار، برگ‌های درخت بشر پژمرده و زرد شده و امید ثمری از آن نبود. آب‌ها فرو رفته و فروغ هدایت خاموش شده بود، بدبختی به بشر هجوم آورده و چهره کریه خود را نمایان کرده بود. ترس، دل‌های مردم را فراگرفته و تنها پناهگاهشان شمشیر بود.» جالب آنکه پیامبر(صلوات الله علیه) شناخت آن دوره را به این معنا که از سنت‌هایش پیروی شود هم بی‌فایده دانسته است(اصول کافی، ج 1، ص 32)
به عبارتی ایشان غیر مستقیم فرموده‌اند که هیچ نکته مثبتی نمی‌توانیم در فرهنگ جاهلی پیدا کنیم که برای ما مفید فایده باشد. ضمن آنکه مهم‌ترین ترس رسول خدا(صلوات الله علیه) از بازگشت مسلمانان به جاهلیت، نابودی کامل اسلام بود. حالتی که نه از اسلام و اخلاق و شریعت چیزی باقی می‌ماند و نه زحمات پیامبر(صلوات الله علیه) و یارانش ثمر می‌داد.
ماجرای این فرد این‌گونه بود که وقتی خبر اتفاقات غدیرخم به شهرهای اطراف رسید، شخصی به نام «نعمان‌بن‌حارث فهری» (ظاهرا از مکه) به سرعت خود را به غدیرخم رساند و نزد پیامبر اکرم(صلوات الله علیه) آمد و عرض کرد: «تو به ما دستور دادی شهادت به یگانگی خدا و اینکه تو فرستاده او هستی دهیم، ما هم شهادت دادیم. سپس دستور به جهاد، حج، روزه، نماز و زکات دادی، ما همه اینها را نیز پذیرفتیم، ولی به اینها راضی نشدی تا اینکه این جوان (علی‌بن‌ابی‌طالب) را به جانشینی خود منصوب کردی و گفتی «مَن‌کُنتُ مَولاهُ فَعَلِی مَولاهُ». آیا این سخن از ناحیه خودت است یا از سوی خداوند است؟» پیامبر اکرم(صلوات الله علیه) با آرامش فرمودند: «قسم به خدایی که معبودی جز او نیست، این از ناحیه خداوند است.» نعمان روی برگرداند در حالی که می‌گفت: «خداوندا! اگر این سخن حق است و از ناحیه تو، سنگی از آسمان بر ما بباران.» همان لحظه سنگی از آسمان بر سرش فرود آمد و او را کشت.
سپس آیات اولیه سوره معارج نازل شد.(تفسیر البرهان و تفسیر مجمع البیان) شاید این اولین عمل خداوند به وعده‌اش درباره محافظت از این دستور بود؛ زیرا خداوند خلف وعده نمی‌کند: «إِنَّ اللَّهَ لَا یخْلِفُ الْمِیعَادَ»؛ همان وعده محافظتی که به پیامبر اسلام(صلوات الله علیه) داده و فرموده بود: «وَاللَّهُ یعْصِمُک مِنَ النَّاسِ»؛ خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم، نگه می‌دارد.(مائده/ 67) همین آیه موجب شد شمشیرها در نیام بمانند و غیظ‌ها موقتا فرونشینند.
پیامبر رحمت(صلوات الله علیه) از بازگشت مسلمانان به دوران جاهلیت ترس داشتند و در دلیل به تعویق انداختن دستور خداوند فرموده بودند: «...شما به دوران جاهلیّت نزدیک هستید و در قلب برخی افراد کینه و دشمنی است و می‌ترسم اگر انجام دادم، قبول نکنید...»(بحارالانوار، ج 35، ص 281) اما چرا پیامبر(صلوات الله علیه) چنین فرموده بودند؟ مگر جاهلیت چه شاخصه‌هایی دارد؟ و اگر این اتفاق می‌افتاد چه می‌شد؟
معنایی دیگر از جهل همچنین «احمد امین» نویسنده و مورخ مصری (1954ـ 1886) می‌گوید: «جهل در برابر علم نیست، بلکه به معنای سفاهت، خشم، تکبر و افتخارات بی‌جاست.»(فجرالاسلام، ص60) برخی علما مانند آیت‌الله سیدمحمدحسین مرتضوی لنگرودی نیز قائل هستند که: «جهل... در قرآن و روایات بیشتر به معنای نافرمانی به کار رفته است. یکی دیگر از تقسیم‌بندی‌های جاهل، قاصر و مقصر است؛ قاصر به این معناست که فرد از حقیقت و احکام دینی اطلاعی ندارد و نمی‌داند که نمی‌داند؛ اما جاهل مقصر(آگاه) در قیامت مؤاخذه می‌شود.»
پس کسانی که داخل دین آمده بودند، اگر به حال «جهالت» آن روز دچار می‌شدند، جمیع رذائل اخلاقی را با خود همراه می‌کردند و آنگاه در دنیا و آخرت سخت‌ترین عذاب‌ها را متحمل می‌شدند.
امیرمؤمنان حضرت علی(علیه السلام) عصر جاهلیت را چنین توصیف می‌کنند: «خداوند پیامبر اسلام را وقتی فرستاد که از دیرباز پیامبری نیامده بود، ملت‌ها در خوابی طولانی فرو رفته بودند، سررشته کارها از هم گسیخته و آتش جنگ‌ها در همه جا شعله‌ور بود. دنیا را تاریکی، جهل و گناه تیره کرده بود. فریب‌کاری آشکار و برگ‌های درخت بشر پژمرده و زرد شده بود و امید ثمری از آن نبود. آب‌ها فرو رفته و فروغ هدایت خاموش شده بود، بدبختی به بشر هجوم آورده و چهره کریه خود را نمایان کرده بود. ترس دل‌های مردم را فراگرفته و تنها پناهگاهشان شمشیر بود.»
حضرت در جای دیگر می‌فرمایند: «هرگز مباد که شما نیز چونان جفاپیشگانِ جاهلیت باشید که نه در دین ژرف‌نگر بودند و نه از خدا اندیشه‌ای درست داشتند.» از سوی دیگر، مهم‌ترین ترس رسول خدا(صلوات الله علیه) از بازگشت مسلمانان به جاهلیت، نابودی کامل اسلام بود که چیزی از اسلام، اخلاق و شریعت باقی نمی‌ماند و همه زحمات پیامبر(صلوات الله علیه) از بین می‌رفت.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: اسلام جاهلیت جهل عصر جاهلیت رذایل اخلاقی آگاهی پیامبر صلوات الله علیه علی علیه السلام پیامبر اسلام فرو رفته
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۱۴۳۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امت اسلام در کنار همدیگر به یک دشمن واحد توجه کنند
به گزارش خبرنگار حوزه استان‌ها خبرگزاری تقریب؛ حجت الاسلام و المسلمین پورذهبی نماینده ولی فقیه در استان کردستان در خطبه‌های نماز جمعه دهگلان که در مسجد جامع این شهر برگزار شد با اشاره به سالروز شهادت حضرت حمزه سیدالشهدا علیه السلام، اظهار داشت: پیامبر عظیم الشأن اسلام در مورد حضرت حمزه سیدالشهدا فرمودند جناب حمزه علیه السلام مظهر یک شخص متدین، شجاع، مدافع و مجاهد است و یک فرد مسلمان اهل تقوا و با ایمان باید در جای خودش مجاهد و جان فدا باشد.
وی در مورد نحوه شهادت حضرت حمزه علیه السلام این گونه بیان کرد: ایشان برای شهادت شناسایی شدند و به گونه ای مظلومانه بعد از شهادت مثله شدند، و از آنجایی که خانواده ای نداشت، زنان جمع شدند و به خانه حمزه رفتند و برای ایشان نوحه خوانی کردند.
نماینده ولی فقیه در کردستان با بیان اینکه شهادت حضرت حمزه سلام الله علیه برای اعتلای پرچم اسلام، نماز، شهادتین و دین جزو خون های اولیه است، جان فدا شدند، تصریح کرد: اسلام دین عافیت طلبی، دین نشستن و عدم نیاز نیست؛ بلکه دین دفاع و مجاهدت است به شرطی که جان فدا کند و نکته این است در برابر چه کسی؟ البته که در برابر مشرکان و کفار و نامسلمانان باید مجاهدت و دفاع کرد.
حجت الاسلام پورذهبی بیان کرد: اکنون زمان، زمان آن است که مسلمانان در کنار همدیگر به یک دشمن واحد توجه کنند و آن صهیونیسم جهانی و استکبار جهانی به سردمداری آمریکای جنایتکار است.
وی افزود: واقعا بد است که مسلمانان در مقابل همدیگر قرار گیرند و بحمدالله در این اتفاقات اخیر مردم ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان نماینده مردم ایران در برابر صهیونیسم جهانی ایستادند و همه مردم جهان از اقدام تنبیهی سپاه پاسداران علیه رژیم صهیونیستی خوشحال شدند.
نماینده ولی فقیه در کردستان ابراز داشت: دشمن واضح و روشن در مقابل ملت اسلام و بخصوص ملت مسلمان ایران قرار گرفته است و ما هم امروز باید با اقتدا به حمزه سیدالشهدا علیه السلام اکتفا می کنیم و از فرمایشات ایشان پیروی کنید و مواظب باشید در این برهه دشمن شناسی بسیار مهم و ضروری است.
وی در پایان افزود: درود خدا به شهدای صدر اسلام شهید حمزه سیدالشهدا علیه السلام و همه شهدای انقلاب اسلامی و مدافع حرم و شهدای اخیر و همه کسانی که در این راه جان فدا کردند.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»