10موارد از علائم کم خونی
تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۳۲۱۵۴
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از درمانکده،
فقر آهن و کم خونیاین مشکل به این دلیل است که آهن برای ساخت هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبولهای قرمز خون، که به آنها امکان حمل اکسیژن در بدن را میدهد لازم است.
اگر بدن هموگلوبین کافی نداشته باشد، بافتها و ماهیچهها اکسیژن کافی دریافت نکرده و کارآمدی خود را از دست میدهند که منجر به بیماری به نام کم خونی میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اگرچه انواع مختلف آنمی وجود دارد، کم خونی فقر آهن شایعترین نوع در سراسر جهان است.
از علل شایع فقر آهن میتوان به مصرف ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی ضعیف یا رژیمهای محدود کننده، بیماری التهابی روده، افزایش نیاز در دوران بارداری و ریزش خون در طی دورههای قاعدگی شدید یا خونریزی داخلی اشاره کرد.
علت هر چه باشد، فقر آهن میتواند منجر به علائم ناخوشایندی شود که بر کیفیت زندگی تأثیر میگذارد. این موارد شامل بهداشت ضعیف، تمرکز و بهرهوری کاری است.
علائم و نشانههای کمبود آهن بسته به شدت آنمی، سرعت پیشرفت آن، سن و وضعیت سلامتی فعلی شما متفاوت است.
در بعضی موارد، افراد هیچ علامتی را تجربه نمیکنند.
در اینجا 10 مورد از نشانهها و علائم کمبود آهن وجود دارد که از شایعترین آنها شروع میکنیم.
1. خستگی غیرمعمولاحساس خستگی یکی از علائم بسیار شایع کمبود آهن است که بیش از نیمی از افراد مبتلا به کمبود آن را تجربه میکنند. علت این است که بدن برای تهیه پروتئینی به نام هموگلوبین، که در گلبولهای قرمز یافت میشود، به آهن احتیاج دارد. هموگلوبین به حمل اکسیژن در بدن کمک میکند.
وقتی بدن هموگلوبین کافی نداشته باشد، اکسیژن کمتری به بافتها و ماهیچهها میرسد و آنها را از انرژی محروم میکند. علاوه بر این، برای حرکت خون غنی از اکسیژن، قلب باید بیشتر کار کند که میتواند شما را خسته کند.
از آنجا که خستگی اغلب به عنوان یک قسمت عادی از زندگی پرمشغله و مدرن در نظر گرفته میشود، تشخیص کمبود آهن به تنهایی با این علائم دشوار است.
با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به کمبود آهن در کنار ضعف، احساس بیحوصلگی، مشکل در تمرکز یا بهرهوری ضعیف در محل کار و سطح انرژی کمی دارند.
خلاصه: خستگی یکی از شایع ترین علائم کمبود آهن است. این امر به دلیل اکسیژن رسانی ضعیف به بافتهای بدن و محروم شدن آنها از انرژی است.
2. رنگ پریدگیپوست رنگ پریده و رنگ پریدگی قسمت داخلی پلکهای پایین از دیگر علائم رایج فقر آهن است.
علت رنگ قرمز خون، هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز است، بنابراین مقادیر کم در هنگام کمبود آهن باعث میشود تا از قرمزی خون کم شود. به همین دلیل ممکن است رنگ سالم و گلگون خون در افراد مبتلا به کمبود آهن از بین برود.
این رنگ پریدگی در افراد مبتلا به کمبود آهن میتواند در تمام بدن ظاهر شود یا به یک ناحیه محدود شود، مانند صورت، لثهها، داخل لبها یا پلکهای پایین و حتی ناخنها.
این اغلب اولین موردی است که پزشکان به عنوان نشانهای از کمبود آهن به دنبال آن هستند. اما باید با آزمایش خون تأیید شود.
رنگ پریدگی بیشتر در موارد متوسط یا شدید کم خونی مشاهده میشود.
اگر پلک پایین خود را به سمت پایین بکشید، لایه داخلی باید به رنگ قرمز درخشان باشد. اگر صورتی کم رنگ یا زرد رنگ است، ممکن است نشانگر کمبود آهن باشد.
خلاصه: رنگ پریدگی به طور کلی یا در نواحی خاصی مانند صورت، سطح داخلی پلک تحتانی یا ناخنها ممکن است نشانه کمبود آهن متوسط یا شدید باشد. این مشکل به دلیل پایین آمدن سطح هموگلوبین است که به خون رنگ قرمز میدهد.
3. تنگی نفسهموگلوبین سلولهای قرمز خون را قادر میسازد اکسیژن را در بدن منتقل کنند.
هنگامی که هموگلوبین به علت کمبود آهن در بدن کم باشد، میزان اکسیژن رسانی نیز پایین خواهد بود. این بدان معناست که ماهیچهها اکسیژن کافی برای انجام فعالیتهای طبیعی مانند پیاده روی دریافت نمیکنند.
در نتیجه سرعت تنفس افزایش مییابد زیرا بدن سعی میکند اکسیژن بیشتری بدست آورد.
به همین دلیل تنگی نفس یک علامت شایع است.
اگر هنگام انجام کارهای عادی و روزمرهای که قبلاً برایتان آسان بودند؛ مانند پیاده روی، بالا رفتن از پلهها یا ورزش دچار تنگی نفس میشوید، کمبود آهن میتواند علت آن باشد.
خلاصه: تنگی نفس یکی از علائم کمبود آهن است، زیرا سطح هموگلوبین پایین به این معناست که بدن قادر به انتقال اکسیژن موردنیاز عضلات و بافت ها نیست.
4. سردرد و سرگیجهکمبود آهن ممکن است باعث سردرد شود.
به نظر میرسد این علامت نسبت به بقیه شیوع کمتری دارد و غالباً با سبکی سر یا سرگیجه همراه است.
در کمبود آهن، سطح هموگلوبین پایین در گلبولهای قرمز به معنای نرسیدن اکسیژن کافی به مغز است. در نتیجه رگهای خونی در مغز متورم شده و باعث فشار و سردرد میشوند.
اگرچه دلایل زیادی برای سردرد وجود دارد، سردردهای مکرر، عود کننده و سرگیجه میتواند نشانه فقر آهن باشد.
خلاصه: سردرد و سرگیجه میتواند نشانه کمبود آهن باشد. فقدان هموگلوبین به معنای کافی نبودن اکسیژن رسانی به مغز است و باعث تورم رگهای خونی آن و ایجاد فشار میشود.
5. تپش قلبضربان قلب قابل توجه، که به عنوان تپش قلب نیز شناخته میشود، میتواند یکی دیگر از علائم کم خونی فقر آهن باشد.
هموگلوبین پروتئین موجود در گلبولهای قرمز است که به انتقال اکسیژن در بدن کمک میکند.
در فقر آهن، سطح هموگلوبین پایین به معنای این است که قلب برای حمل اکسیژن باید بار بیشتری محتمل شود.
این میتواند به ضربان قلب نامنظم منجر شود یا احساس اینکه ضربان قلب تند و غیر طبیعی است.
در موارد شدید، می تواند منجر به بزرگ شدن قلب، سوفل یا نارسایی قلبی شود.
با این حال، این علائم خیلی شایع نیستند. برای تجربه آنها باید مدت طولانی از کمبود آهن رنج ببرید.
خلاصه: در موارد کمبود آهن، قلب برای انتقال اکسیژن به بدن سخت کار میکند. این میتواند به ضربان قلب نامنظم یا سریع یا حتی سوفل، بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی منجر شود.
6. مو و پوست خشک و آسیبپذیرخشکی و آسیب دیدن پوست و مو میتواند از علائم کمبود آهن باشد.
این امر به این دلیل است که وقتی بدن از نظر آهن دچار کمبود است، اکسیژن محدود خود را به سمت عملکردهای مهم تر مانند ارگانها و سایر بافتهای بدن هدایت میکند.
هنگامی که پوست و مو از اکسیژن محروم هستند، می توانند خشک و ضعیف شوند.
موارد شدیدتر فقر آهن به ریزش مو مرتبط بوده است.
کاملاً طبیعی است که روزانه مقداری مو هنگام شستشو و شانه زدن بریزند، اما اگر میزان ریزش بیشتر از حد نرمال است، میتواند به دلیل کمبود آهن باشد.
خلاصه: از آنجا که پوست و مو در هنگام کمبود آهن اکسیژن کمتری از خون دریافت میکنند، میتوانند خشک و آسیبپذیر شوند. در موارد شدیدتر ریزش مو اتفاق میافتد.
7. تورم و درد زبان و دهانگاهی اوقات فقط نگاه کردن به داخل یا اطراف دهان میتواند سرنخی از اینکه آیا شما از کم خونی فقر آهن رنج میبرید یا خیر بدهد.
علائم شامل مواردی است وقتی که زبان متورم، ملتهب، رنگ پریده یا به طرز عجیبی صاف میشود.
پایین بودن هموگلوبین در فقر آهن میتواند باعث لکه دار شدن زبان شود، در حالی که سطوح پایین میوگلوبین میتواند باعث درد، صافی و تورم آن شود.
میوگلوبین پروتئینی در سلولهای قرمز خون است که از عضلات پشتیبانی میکند، مانند عضلهای که زبان را تشکیل میدهد.
کمبود آهن همچنین میتواند باعث خشکی دهان، ترکهای قرمز رنگ در گوشههای دهان یا زخمهای دهان شود.
خلاصه: زبان دردناک، متورم یا بسیار صاف، همچنین ترکهایی در گوشههای دهان میتواند نشانه کم خونی فقر آهن باشد.
8. پاهای بیقرارفقر آهن به سندرم پای بیقرار مرتبط بوده است.
سندرم پای بی قرار احساس نیاز شدید برای تکان دادن پاها در حالت استراحت است. همچنین میتواند باعث احساس خارش ناخوشایند و عجیب در پاها شود.
معمولاً شبها بدتر است، به این معنی که مبتلایان ممکن است برای خوابیدن زیاد تلاش کنند.
دلایل سندرم پای بی قرار کاملاً درک نشده است.
با این حال، تصور می شود تا 25٪ از افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار، کم خونی فقر آهن دارند و هر چه سطح آهن پایینتر باشد، علائم آن نیز بدتر است.
خلاصه: افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن شانس بیشتری برای تجربه سندرم پای بیقرار دارند. این سندرم یک احساس نیاز شدید برای حرکت پاها هنگام استراحت است.
9. ناخنهای شکننده یا قاشقی شکلیکی از علائم بسیار ناشایع کمبود فقر آهن، ناخنهای شکننده یا قاشقی شکل است، شرایطی به نام کولیونشیا.
این مشکل اغلب با ناخنهای شکننده آغاز می شود که به راحتی شکسته و ترک برمی دارند.
در مراحل بعدی کمبود آهن، ناخن هایی به شکل قاشق میتوانند ایجاد شوند که وسط ناخن فرو رفته و لبههای آن بلند می شود تا ظاهری گرد مانند یک قاشق پیدا کند.
با این حال، این یک عارضه جانبی نادر است و معمولاً فقط در موارد شدید آنمی فقر آهن مشاهده میشود.
خلاصه: ناخنهای شکننده یا قاشقی شکل میتواند نشانگر کم خونی شدید آهن باشد.
10. سایر علائم بالقوهچندین نشانه دیگر وجود دارد که میتواند بیانگر آهن کمبود آهن باشد. اینها معمولاً خیلی شایع نیستند و به غیر از کمبود آهن با بسیاری از شرایط دیگر ارتباط دارند.
علائم دیگر کم خونی فقر آهن عبارتند از:
• هوسهای عجیب: هوس کردن غذاهای عجیب و غریب یا مواد غیر غذایی «پیکا» نام دارد. معمولاً میل به خوردن یخ، خاک رس، خاک، گچ یا کاغذ است و می تواند نشانه کمبود آهن باشد. همچنین میتواند در دوران بارداری نیز رخ دهد.
• احساس اضطراب: عدم وجود اکسیژن موجود در بافتهای بدن در کمبود آهن ممکن است باعث احساس اضطراب شود. با این حال، با اصلاح سطح آهن، این مورد بهبود یافته یا حل میشود.
• دست و پای سرد: کمبود آهن به معنای کمبود اکسیژنرسانی به دستها و پاها است. ممکن است برخی از افراد به طور کلی احساس سرما کنند یا دست و پایشان سرد شود.
• عفونتهای مکرر: از آنجا که آهن برای سیستم ایمنی سالم مورد نیاز است، فقدان آن ممکن است باعث شود بیشتر از حالت عادی مستعد بیماریها باشید.
خلاصه: از دیگر علائم کمبود آهن ممکن است علاقه به خوردن مواد عجیب، احساس اضطراب، سردی دست و پا و افزایش خطر عفونت باشد
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: کم خونی فقر آهن رنگ پریدگی افراد مبتلا به کمبود گلبول های قرمز افراد مبتلا به کم سندرم پای بی قرار ناخن های شکننده علائم کمبود آهن کم خونی فقر آهن کمبود آهن تواند نشانه سطح هموگلوبین تواند باعث اکسیژن رسانی آهن می تواند کمبود آهن علائم کم رنگ پریدگی موارد شدید ضربان قلب قرمز خون نشانه کم تنگی نفس ناخن ها بافت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۳۲۱۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پدیده جدید و مشکوک در مراکز تفریحی شهر
زینب مرزوقی در روزنامه فرهیختگان نوشت: شلنگ قلیان در یکی از دستهایش است و روبهروی دوربین میگوید: «اکسیژن تراپی یا گاز خنده میدونی چیه؟ در دنیای مدرن پر از استرس گاز N۲O ما را به یک آرامش و گاهی خنده میرسونه!» چند وقتی است که شاید در فضای مجازی یا در میان رسانهها نام «قلیان اکسیژن» را شنیدهاید. قصه از این قرار است که ظاهرا وزارت ارشاد برای کاهش مصرف دخانیات در میان جوانان، در یک طرح بالنی و آزمایشی از ترکیب گازهای شیمیایی N۲O و اکسیژن یا... فشرده برای یک سرخوشی و نسبتا یک حالت خلسه موقتی استفاده کرده است. آنگونه که مسئولان وزارت بهداشت به رسانهها اعلام کردهاند، «پاکدم» یا همان «قلیان اکسیژن» ثبت اختراع شده و براساس یک طرح مطالعاتی درحال عرضه است.
مجری طرح قلیان اکسیژن؟ وزارت بهداشت!رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت در گفتگو با تسنیم گفته است که طرح مطالعاتی دستگاه «پاکدم» یا «قلیان اکسیژن» در زمان حاضر بهصورت آزمایشی، تحت نظارت وزارت بهداشت حدود دو سال است که در ۱۰ استان کشور در حال اجراست. این وسیله ثبت اختراع شده و بعد از اینکه تاییدیه آن از سازمان غذا و دارو گرفته شد بهعنوان تجهیزات پزشکی ثبت شده و در سازمان غذا و دارو استانداردهایی برای آن در نظر گرفته شده است. در این وسیله از ترکیب گازهای اکسیژن و N۲O با رعایت حدود تعیینشده در سازمان غذا و دارو برای اطمینان از اینکه ضرری برای سلامتی افراد نداشته باشد، استفاده میشود. او همچنین توضیح داده است: «این طرح در مرحله آزمایشی قرار دارد و بعد از مشخص شدن نتایج مطالعه که تحت نظارت دانشگاههای علوم پزشکی مرتبط انجام میشود، در صورت اثبات اثربخشی و تاثیر آن بر کاهش مصرف قلیان دخانی، بهصورت سراسری اجرا خواهد شد.
وزارت کشور نیز به استانهای مجری طرح، این موضوع را ابلاغ کرده و نمونهبرداریها از استانهای تحت پوشش این طرح در حال انجام است. در مرحله اولیه مطالعه، شاخصهای سلامتی هنگام استفاده از این دستگاه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد براساس شاخصهای مدنظر، استفاده از دستگاه پاکدم یا قلیان اکسیژن ضرری برای سلامتی افراد ندارد.»
بهزاد ولیزاده درباره ترکیب موجود در این قلیان گفته است: «در این دستگاه گاز N۲O بهعنوان گاز خنده و شادیآور در ترکیب با اکسیژن مورد استفاده قرار گرفته و احتمال میرود که این ترکیب بتواند جایگزین اعتیاد به نیکوتین و تنباکو باشد. شواهد تاکنون نشان داده افرادی که این وسیله را مصرف کردهاند پس از مصرف قلیان اکسیژن تمایل چندانی به مصرف مواد دخانی ندارند. البته باز هم باید نتایج آزمایش بهطور قطعی مشخص شود. انتظار داریم که با پایان یافتن مرحله آزمایشی این طرح، علاوهبر مشخص شدن اثرات مرتبط با سلامتی، درباره بحث جایگزینی آن با مواد اعتیادآوری مانند نیکوتین و تنباکو نیز به نتیجه برسیم.»
مخالفان و مجریان طرح قلیان اکسیژن هر دو از یک نهادند!علیرغم تایید این طرح توسط یکی از مقامات وزارت بهداشت، اما ظاهرا همه مسئولان وزارت بهداشت موافق قلیان اکسیژن نیستند. تسنیم نوشته حسن آذریپور، عضو کمیته کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت درباره خطرات قلیان اکسیژن گفته: «با توجه به اینکه اکسیژن خالص در حد مشخصی بهلحاظ پزشکی عوارضی را برای فرد بههمراه دارد، باید مصرف آن تحتنظر کارشناسان و مقدار اکسیژن آن مشخص باشد، چون بههرحال اکسیژن خالص منجر به مسمومیت میشود و در فرد استعمالکننده سردرد ایجاد میکند همچنین منجر به اتساع عروق مغزی میشود و برای فرد مشکلات چشمی بههمراه میآورد.»
بهدنبال استعلام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره استفاده از قلیان اکسیژن، مرکز نظارت و اعتباربخشی امور درمان این وزارتخانه طی نامهای به معاونت سلامت دانشگاههای علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی خواستار بررسی کارشناسانه و علمی این مورد شد. در پاسخ به این استعلام دانشگاههای علوم پزشکی شهید بهشتی و ایران طی نامههایی به مضرات استفاده از قلیان اکسیژنی اشاره و مخالفت علمی خود را اعلام کردند.
احساس سرخوشی، خلسه و خنده پس از استنشاق گازیکی از مصرفکنندگان قلیان اکسیژن در گفتگو با ما میگوید که حس استفاده از این گاز تداعیکننده احساس فصد خون بود! یعنی همانگونه که فصد خون، فشار خون را به میزان قابلتوجهی پایین میآوردف ظاهرا استفاده از این ترکیب گاز شیمیایی نیز فشار خون فرد را تا حدی پایین میآورد. ناگفته نماند این مساله مورد تایید پزشکانی بود که در رابطه با این ترکیب گاز با آنها گفتگو کرده بودیم. طبق مشاهدات خبرنگار «فرهیختگان» در یکی از کافههای عرضهکننده این قلیان در مرکز شهر تهران، تفاوت قلیان اکسیژن با قلیانهای سنتی این است که دود ندارد؛ چراکه اقتضای شکل و سیاق عرضه کردن آن گاز به فرد، دقیقا همین بدون دود بودن آن است. البته شکل قلیان هم تفاوت دارد و شیشه قلیان متصل به تجهیزات اصلیای است که گاز را وارد قلیان میکند. در کنار شیشه پایینی قلیان، لولههای پلاستیکی کوچکی وصل است که گاز را وارد محفظه میکند. به قسمت بالایی نیز یک بادکنک وصل است که هنگام استنشاق خالی و بعد پر میشود. آنگونه که مشاهده شد، قلیان اکسیژن دوز دارد و بستگی به خواسته افراد، دوز آن سبک و سنگین میشود.
گروهی از جوانانی که درحال مصرف این گاز بودند، در هنگام مصرف خندههای عجیب و قابل توجهی داشتند. آنگونه که پزشکان متخصص بیهوشی به «فرهیختگان» میگویند، این گاز به میزان قابل توجهی احساس سرخوشی میدهد. یعنی فرد در هنگام مصرف، حالت شادی دارد و تا حدودی به زیادهگویی مبتلا میشود. اما باز هم این حالت آنقدرها در فرد ماندگار نیست و وقتی از کشیدن یا استنشاق این گاز دست میکشد، آن حالت سرخوشی از بین میرود که همین موضوع هم در میان مصرفکنندگان قلیان اکسیژن قابل مشاهده بود.
گاز مخصوص اتاق عمل در ریههای جوانان عادیتعدادی از متخصصان بیهوشی در گفتگو با ما میگویند که معمولا N۲O در اتاقهای زایمان و برای کاهش درد زایمان، اما بهطور کنترل شده استفاده میشود. همچنین در برخی مراکز تخصصی دندانپزشکی کودکان نیز برای ایجاد یک حالت نیمهبیهوشی در کودکان و البته با مجوز وزارت بهداشت مورد استفاده قرار میگیرد و مراکز خصوصی اجازه استفاده از این گاز را ندارند. یکی از متخصصان بیهوشی تاکید میکند که استفاده از گاز N۲O خالص باعث کاهش اکسیژن در خون و پس از چند ساعت مرگ فرد خواهد شد، بنابراین مصرف این گاز یا باید ترکیب شده با اکسیژن باشد یا با دوز کنترل شده مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین اکسیژن خالص نیز همین حالت سرخوشی را ایجاد میکند، اما باز هم استنشاق اکسیژن خالص باعث فیبروز ریه خواهد شد و امکان عرضه آن به صورت عمومی وجود ندارد؛ بنابراین ایده متخصصان بیهوشی این است که N۲O که در حال عرضه توسط کافیشاپها و قهوهخانههاست، قاطی شده با اکسیژن یا هوای فشرده است.
ترکیبات قلیان اکسیژن چیست؟در بررسیهای صورت گرفته ما به این نتیجه رسیده در مراکزی که در ایران عرضه میشود، عموما N۲O همراه با اکسیژن یا هوای فشرده است. در کشورهای دیگر به صورت کپسول است که این کپسولها را مستقیم استنشاق میکنند یا اینکه این کپسولها را داخل بادکنک آزاد میکنند و سپس بادکنک را استنشاق میکنند. نسبت آن نیز ۲۵ به ۷۵ است. آنگونه که سایر پزشکان دیگر نیز به «فرهیختگان» گفتهاند، گاز N۲O برای حالت نیمهبیهوشی در دندانپزشکی اطفال هم استفاده میشده، اما وزارت بهداشت استفاده آن را محدود کرده و تنها مراکز دولتی این گاز را برای ایجاد حالت نیمه بیهوشی استفاده میکنند.
جهانپور: باید از زیرزمینی نشدن طرح استقبال کردکیانوش جهانپور، سخنگوی سابق وزارت بهداشت معتقد است این موضوع جدیدی نیست. او در گفتگو با «فرهیختگان» گفت: «گاز N۲O بهصورت اسپری دستی و کپسولهای استنشاقی در خیلی از کشورها برای مصارفی غیر از مصارف پزشکی شروع شده بود و میتوان گفت این ماجرا مدتهاست شروع شده و حتی در یکدسته از مکانها تفریحی، کلابها و مکانهایی با عنوان اکسیژن پارتی چنین چیزی را ارائه میدهند. بعضی کشورها رویکرد مخالفت با موضوع را داشتند و بهنوعی ممنوع کردند. برخی کشورها هم این دارو را محدود و در زمره داروهای تحتکنترل قرار دادند. برخی ایالتهای آمریکا نیز مصرف شخصی آن را آزاد اعلام کردهاند. در کشور ما نیز جدید نیست و حداقل چندسالی میشود که در قالب الگوی مصرفی با عنوان قلیان، مصرف آن شروع شده است.»
جهانپور در ادامه توضیح داد: «ظاهرا بهدنبال اینکه در کافیشاپها بعضا استفاده میشد، تا جایی که شنیدم وزارت بهداشت نیز نوعی طرح آزمایشی به اجرا گذاشته تا بررسی کنند این طرح آیا میتواند رفتارهای پرخطرتری مانند استعمال دخانیات را کمتر یا اصلاح کند؟ یا این امر را که رفتاری کمخطرتر از استعمال دخانیات باشد، بهدنبال دارد؟ بهنظر میرسد بیشتر جنبه آزمایشی داشته است. اما بههرحال نمیتوان به آن واژه مطالعه بالینی یا کارآزمایی اطلاق کرد.»
سخنگوی سابق وزارت بهداشت، اما احتمال داد وزارت بهداشت رویکرد بهتر یا درستتری را اتخاذ کند. او ادامه داد: «من جزئیات طرح را نمیدانم. قطعا خود دوستان در وزارت بهداشت باید اطلاعرسانی کنند. اما باید از این رویکرد استقبال کرد. بههرحال با هر پدیدهای با واژه ممنوعیت یا غیرقانونی قلمداد داشتن یا حتی بزه و جرمانگاری مواجه نشدهاند؛ چراکه در دنیا مطالعاتی وجود دارد که احتمال میدهند عوارض این نوع گاز از دخانیات و مواد روانگردان به نسبت کمتر است. اما همین هم نباید بهگونهای اطلاق یا نامگذاری شود که در نوع خود، تبلیغ این محصول باشد. دقیقا مانند همین نامی که به آن دادهاند، یعنی قلیان اکسیژن. بهعبارتی تبلیغات مثبت آن موجب ترویجش میشود.
انتخاب بین بد و بدتر!جهانپور تاکید کرد این طرح ممکن است تغییر رفتاری از رفتار پرخطرتر نسبت به رفتار کمخطرتر باشد، اما تبلیغ آن نباید صورت بگیرد. او تصریح کرد همین قلیان اکسیژن هم بیعارضه نیست و آنچه باید در این رابطه گفته شود، این است که عارضه کمتری دارد.» ممنوعیت مطلق و زیرزمینی کردن این موارد تنها موجب میشود ایمنی و استانداردهای استعمال آن رعایت نشود و گاهی ممکن است خطرات آن بیشتر هم باشد. باید از این رویکرد و سیاست استقبال کرد ولی درمورد اینکه صرفا در کافیشاپها عرضه میشود و با یک فرمول خاص، این مساله قابلبررسی است و باید با دیدگاهی جامعنگر به موضوع نگاه کرد. بههرحال سیگار هم یک فرآورده آسیبرسان به سلامت است، اما هم به کشور وارد و هم مصرف میشود.»
جهانپور همچنین معتقد است میتوان برای استفاده از سیگار در جامعه محدودیت گذاشت، مثلا برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع باشد یا اینکه عوارض و مالیات اعمال شود یا استانداردهای استفاده از سیگار در اماکن عمومی وضع شود. او درباره استعمال قلیان اکسیژن نیز گفت: «درباره این مساله بههرحال پاک کردن صورتمساله مثل برخورد قانونی یا ممنوعیت استعمال، برخورد درستی نیست و ظاهرا تا جایی که من شنیدهام، وزارت بهداشت تا الان درباره این موضوع چنین رویکردی نداشته است.»
عوارض مصرف قلیان اکسیژن؟جهانپور، اما معتقد است N۲O عوارضی به این شدت ندارد، اما بههرحال میتواند عوارضی هم داشته باشد که باید احتیاط کرد ولی بهصورت کلی عارضه مرگ را بهدنبال ندارد. پیش از این در دنیا بهصورت استنشاقی مصرف شخصی این گاز را داشتهایم، حتی در صنایع غذایی و شیمیایی نیز کاربردهایی دارد. او ادامه داد: «بههرحال میتوان با رویکرد یک کالای آسیبرسان سلامت با آن برخورد کرد، یعنی اجازه تبلیغ نباید داده شود. واژهای مانند قلیان اکسیژن را نباید نشر داد؛ چراکه قلیان اکسیژن این شبهه را ایجاد میکند که افراد ماده مفیدی مانند اکسیژن را مصرف میکنند، درحالی که چنین امری نیست و بههرحال اینگونه نیست که مصرف شدید آن مرگبار باشد یا رفتار پرخطرتری نسبت به برخی دیگر از دخانیات داشته باشد.»
جهانپور همچنین در رابطه با عوارض گزارششده از استنشاق این گاز گفت: «تا امروز عوارضی که در جهان گزارش شده، یکی از بارزترین آن این است که موجب دفع و کاهش ویتامینها ازجمله B۱۲ میشود و قاعدتا در درازمدت برای سیستم عصبی و حتی اعصاب محیط مرکزی مشکلاتی ایجاد میکند. همچنین کمخونیهایی- ناشی از کمبود B۱۲- یکی دیگر از عوارض آن است. این البته جزء هشدارهایی است که فرد مصرف مکرر و مزمن داشته باشد و بهصورت حاد با توجه به این گاز، حالت خنده یا خلسه، یک ضعف عمومی ایجاد کند. آنچه بیشتر گزارش شده، امکان کاهش فشار خون است که این امر موجب سرگیجه میشود.»
مطالعات طرح آزمایشیتان را در اختیار عموم قرار دهیدبا توجه به گفتگوهای صورتگرفته توسط متخصصان بیهوشی، آنچه مورد مطالبه «فرهیختگان» است، این است که وزارت بهداشت طرح مطالعاتی انجامشده برای استنشاق این گاز را در دسترس مردم یا رسانهها قرار بدهد تا استدلالات علمی طرح شفاف و ابهامات در رابطه با عوارض این طرح، برای متخصصان و مردم برطرف شود. مساله مورد انتقاد دیگر که در جریان و حاشیه گزارش میدانی تهیهشده به آن رسیدیم، این است که وزارت بهداشت از طریق چه مکانیسمی بر عرضه استاندارد و صحیح این گاز نظارت دارد؟
اینکه درصد عرضهشده در هر دستگاه به چه میزان است و مصرفکننده قلیان اکسیژن چند درصد N۲O همراه با اکسیژن یا هوای فشرده دریافت میکنند؟ در صورت تخلف در عدم اعمال استانداردهای ابلاغی و تحتالشعاع قرار گرفتن سلامتی افراد مصرفکننده چه کسی پاسخگو است؟ خود مرکز ارائهدهنده یا مجری طرح یعنی وزارت بهداشت؟ تمام اینها ابهامات و تناقضاتی است که وزارت بهداشت، با وجود موج رسانهای بهوجود آمده علیه این طرح، اما حاضر به شفافسازی آن نیست.
tags # سلامت سایر اخبار اسرار تکامل آلت جنسی؛ رابطه جنسی انسانهای اولیه مثل گوریلها بود؟ (تصاویر) «زو»؛ گاو عقیم و غولپیکری که توسط انسانها به وجود آمد! اتفاق عجیب که همزمان با انقراض دایناسورها در زمین رخ داد! (تصاویر) مرکز واقعی جهان کجا است؟