بافت تاریخی تبریز، حیات خلوت بساز بفروشها
تاریخ انتشار: ۲ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۵۹۴۴۵
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، شاید کسی یادش نباشد اولین بار کدام شهردار، پای مجوز ساخت ساختمانهای چند طبقه و دست درازی به بافت تاریخی تبریز را امضا کرد، اما دیدن ساخت و سازهای ادامهدار در بافت تاریخی نشان میدهد، هنوز هم کم نیستند افرادی که مجوز دادهاند تا بافت تاریخی به حیات خلوت بساز و بفروشها تبدیل شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
هر چند علم شهرسازی با انعطافی علمی و منطقی، اصلاح بافت فرسوده را جایز دانسته، اما بافت تاریخی در بسیاری از اوقات، قربانی برداشتی اشتباه به نام بافت فرسوده میشود، بافت تاریخی تبریز هم از این قاعده مبری نبوده و فرقی نمیکند قطار شهری باشد یا ساختمانسازی، قدرت سرمایهداری همیشه بیشتر است، با وجود اینکه اداره کل میراث فرهنگی اقدام به پیگیری قضائی و تشکیل پروندههای متعدد در این خصوص کرده است، اما راه زیادی تا برخورد جدی با متخلفان باقی بوده و به نظر میرسد قوانین موجود به اندازه کافی بازدارنده نیستند.
انگشت اتهام در دخالتهای واضح و نا به جا در بافت تاریخی و حریم آثار تاریخی به سمت هر ارگانی که باشد، یک سمت آن به شهرداری برمیگردد، در این میان ساخت و سازهای غیرمجاز و در برخی موارد مجازی که مهر تایید شهرداری را گرفتهاند و هرگز قلع و قمع نشدهاند، هم دلیل دیگری بر قدرت سرمایهداری بوده و انتظار میرود شهرداری تبریز، قوانین حفاظت از بافت تاریخی را قاطعانهتر اجرا کند.
ماده ۱۰ ضوابط فنی و حقوقی حاکم بر بافت تاریخی که سال گذشته به تصویب رسیده، میگوید در رسیدگی به تخلفات ساختمانی و املاک واقع در حریم آثار و محدوده بافتهای تاریخی فرهنگی و کمیسیونهای موضوع مواد ۹۹ و ۱۰۰ قانون، شهرداریها مکلفند منحصرا قلع و قمع مستحدثات بدون پروانه و یا مازاد بر پروانه ساختمانی صادر شده را در صدور رای لحاظ کنند.
مصوب نشدن طرح حمایت از آثار تاریخی و بیتوجهی به اجرای قوانین موجود تا جایی پیش رفته که آذربایجان شرقی تبدیل به یکی از استانهای رکورد دار خروج آثار تاریخی از فهرست ثبت ملی شده است.
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با اشاره به اظهارات مدیرکل حقوقی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در خرداد ماه سال جاری گفت: آمار خروج آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی، نشان داد که ۱۷ اثر طی هفت سال گذشته با حکم دیوان عدالت اداری کشور از فهرست آثار ملی خارج شده است که بیشترین آن مربوط به استان آذربایجان شرقی و سپس آذربایجان غربی، اصفهان و گلستان است.
دکتر احد نژاد ابراهیمی با برشماری برخی از آثار خارج شده از فهرست آثار ثبت ملی شده، گفت: خانهی حمیدزاده واقع در چهار راه نادر یا ضلع شمال غربی باغ گلستان، خانهی گنجهایزاده در محله مقصودیه و مطب دکتر دیلمقانی از جمله این آثار بودند.
گفتمان بافت تاریخی در تبریز هیچ وقت شکل نگرفته است
او با بیان اینکه متاسفانه گفتمان بافت تاریخی در تبریز هیچ وقت شکل نگرفته است، میافزاید: از سال ۶۹ که شورای عالی معماری و شهرسازی طبق مصوبهای تبریز را به عنوان یکی از شش شهر تاریخی معرفی کرد، مقرر شد ضوابط بافت تاریخی تبریز نوشته شود که مهندس مشاوران عرصه، ضوابطی کالبدی را نوشتند، اما تدوین این مصوبه همیشه چالشی بزرگ بین بخشی که توسعهی شهر، ساخت و ساز و نوسازی را بر عهده دارند مانند شهرداری، مسکن و شهرسازی، سازمان عمران و برخی ادارات دخیل و در مقطعی استانداری بوده که در تصویب و پیشبرد مگاپروژههایی مانند پروژهی مجموعهی عتیق، صاحبالامر، میار میار و مجموعهی بلوک پاساژ، نقش داشتند.
عضو هیات علمی دانشکده معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز گفت: این مگا پروژهها از افتضاحترین طرحهایی بودند که با وجود علم و آگاهی بر اینکه در هیچ جای دنیا جواب ندادهاند، مدیران توسعهی شهری بسیار علاقهمند به اجرای چنین پروژههایی بودند، اصرار بر ساخت و ساز پیرامون بناهایی مانند مجموعه تاجالدین علیشاه گیلانی معروف به ارگ علیشاه، مقبره الشعرا و محلهی پاساژ تبریز دلیل بر این است که مدیران عالی شهر امروز هم بسیار علاقه مند به اجرای این نوع پروژهها هستند.
او افزود: در سال ۹۵ شورای عالی معماری و شهرسازی مصوبهای را تعیین کرد و از مدیران شهری تبریز خواست که در عرض ۱۰ ماه ضوابط و مقررات ویژه بافت تاریخی تبریز را تهیه کرده و برای تصویب به این شورا ارسال کنند، اما متاسفانه با وجود گذشت نزدیک به پنج سال از این مصوبه تا کنون هیچ مصوبهای در این خصوص نوشته نشده و تلاشها و پیگیریها برای تهیه این مصوبه فقط و فقط در برگزاری نشستها و جلسات خلاصه شده و خروجی مثبت و روشنی نداشته و مدام تمدید میشود.
دلیل مصوب نشدن طرح بافت تاریخی فرهنگی تبریز بر هیچ کسی مشخص نیست
نژادابراهیمی خاطرنشان کرد: مشاوران کار را تا حدودی پیش بردند، اما تاکنون خروجی برای گرفتن مصوبه وجود نداشته و دلیل این امر هم برای هیچ کس مشخص نیست که چرا این طرح نمیخواهد مصوب شود. به ظاهر همه خودشان را مشتاق و علاقه مند به مصوب شدن این طرح نشان میدهند، اما در عمل اتفاقی نیفتاده و همیشه برای انجمنهای حمایت از آثار تاریخی سوال بوده که این ضابطه چرا مصوب نمیشود؟
او معتقد است: مدیران علاقهمند توسعهی شهری، مصوب شدن طرح ویژه بافت تاریخی را برابر با از دست دادن درآمدهای شهری خودشان میدانند، از این رو علاقهمند و پیگیر حفاظت از بافت تاریخی، کوچههای تاریخی و خط آسمان تاریخی و فضای سبز موجود در بافت تاریخی نیستند و گفتمانی در این خصوص شکل نگرفته است.
تصویری از ساخت و سازهای غیرمجاز و ساختمانهای ۱۰ طبقه در حریم بافت تاریخی مقبرهالشعرای تبریز
دکتر فریدون بابایی اقدم، استاد دانشگاه تبریز و رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی کلانشهر تبریز نیز در این خصوص با بیان این که بافتهای تاریخی تبریز اغلب در هستههای اولیه شهر و مرکز آن واقع شدهاند،گفت: توسعهی فیزیکی شهر نیز با گذر زمان در اطراف این هستهها انجام شده است، ما نمیتوانیم بگوییم بخشی از شهر که میراث معنوی و فرهنگی در آن قرار دارد، باید خالی از سکنه باشد.
او افزود: نحوه مواجهه شهرداریها و مدیریت شهری در این مناطق تا حدودی پیچیده بوده، اما در هر صورت باید طرح مصوبی داشته باشیم که نحوه مداخله در بافتهای تاریخی را به روشنی بیان کند، متولی بافتهای تاریخی وزارت میراث فرهنگی است، اما شهرداری نیز در آن دخالت دارد و این باعث ایجاد نوعی دوگانگی شده و چالش اصلی در بافتهای تاریخی هم همین است، به همین دلیل شهروندان نمیدانند با ضوابط میراث فرهنگی در منطقه زندگی کنند یا با ضوابط شهرداری.
او با اشاره به ایجاد شهرداری منطقه ۸ ویژه بافت تاریخی فرهنگی تبریز گفت: بخشی از بافت تاریخی در منطقه ۱۰ نیز واقع شده است، بندهای ۲۳ تا ۲۷ طرح جامع تبریز مصوب سال ۹۵، مربوط به بافت تاریخی بوده که شرکت عمران و بهسازی کشور (بازآفرینی شهری کنونی) شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی را مکلف به تهیه طرح ویژه بافت تاریخی و فرهنگی تبریز طی ۱۰ ماه کرده است، اما تا به حال با گذشت چهار سال هنوز خبری از این طرح نیست.
بابایی اقدم خاطرنشان کرد: اداره کل میراث فرهنگی به کمک مهندس مشاوران، اقدام به تهیهی این طرح کرده و گزارشات این گروه بارها در کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی کلانشهر تبریز و جلسات متعدد ارائه شده است، بر همین اساس ضوابط مربوط به هر پلاک و هر بلوک متفاوت از سایر بلوکها است، هر چند طرح مراحل تصویب نهاییاش را سپری نکرده، اما طرح بسیار ارزشمندی است که میزان مداخله در بافت تاریخی فرهنگی و تکلیف شهروندان را مشخص میکند.
او گفت: شاید نبود طرح ویژه بافت تاریخی فرهنگی تبریز سبب شده است تا بسیاری از بافتهای تاریخی تبریز مانند بازار به صورت متروکه و مخروبه باقی بماند، تدوین این طرح باعث میشود ضمن شناسایی بافتهای تاریخی و مشخص کردن تکلیف دستگاههای اجرایی دخیل، از فرسودگی کالبدی و فرسودگی کامل شهری، جلوگیری شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز خاطر نشان کرد: به عنوان مثال در پروژههایی مانند بلوک باغ گلستان، بلوک میارمیار و پروژه آیسان اقداماتی در دورههای قبلی از طرف شهرداری انجام شده است، و تاکید شده است تا حریم منظرها هم در اقدامات عمرانی در نظر گرفته شوند و این پروژهها تا مصوب نشدن طرح جامع، مسکوت باقی بمانند.
او در پاسخ به ادعای اداره کل میراث فرهنگی مبنی بر عدم استعلام شهرداریها به هنگام ساخت و ساز در بافتهای تاریخی، گفت: شهرداری این ادعا را تکذیب کرد، در مجموع جلسات ما همواره صحنهی درگیری بین سازمانی کارشناسان دو مجموعهی میراث فرهنگی و شهرداری بوده؛ معتقد هستم امروز منافع سازمانی منجر به چنین ناهماهنگیها و در نهایت منجر به آسیب دیدن هویت شهری میشود.
عضو هیات علمی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز، با بیان اینکه بخش عمدهای از هویت تبریز از تاریخی بودن آن نشأت پیدا میکند، گفت: تبریز یکی از شش شهر تاریخی کشور به شمار میآید، با وجود دخالتهای شهروندان و شهرداری در بافت تاریخی آن، هنوز بیش از ۶۰۰ اثر تاریخی در این شهر وجود دارد که تعدادی از آنها تملک و تعدادی مرمت شده و بخش عمدهای بلاتکلیف هستند و قطعا اگر تدبیری نباشد، شاهد تخریب آنها مانند جاهای دیگر و طبق روال تبدیل آن به بافت نوسازی شهری، خواهیم بود.
او در بخش پایانی سخنانش، زودبازدهترین و بهترین راه برای جلوگیری از دخالتهای نا به جا در بافت تاریخی و فرهنگی تبریز و روشن شدن تکلیف دستگاههای دخیل و شهروندان را تدوین طرح ویژه بافت تاریخی فرهنگی توسط اداره کل میراث فرهنگی میداند.
احمد حمزهزاده، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز با تشریح آخرین اقدامات در راستای تدوین طرح ویژه بافت تاریخی فرهنگی تبریز گفت: متاسفانه برخی از مردم و مسئولان متولی شهر و شهرسازی و برنامهریزهای شهری با مفهوم بافت چندان که باید، آشنا نیستند، بنای تاریخی در کنار بافتی که در آن قرار دارد، معنی پیدا میکند، در حالیکه در شهرسازی نگاه به صورت واحد است، چنین نگاهی به این شباهت دارد که انسان را بدون دست و پا انسان کامل بنامیم. مطالعات و ضوابط بافت تاریخی به صورت بلوکی توسط کارشناسان در حال تدوین بوده و به تبع ضوابط مربوط به بلوک چسبیده به بازار با ضوابط بلوکی که از بازار فاصله دارد، متفاوت خواهد بود، در حوزه گردشگری هم حاضر به برگزاری نشستهای تخصصی و معرفی جاذبههای گردشگری استانمان هستیم.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز حفاظت و مرمت را دو وظیفهیاصلی اداره کل میراث فرهنگی عنوان کرده و گفت: تمامی دستگاهها، موظف هستند قبل از هرگونه اقدام، اجرا و تصمیمگیری در بافت تاریخی، حریم بنای تاریخی و بنای تاریخی از میراث فرهنگی درخواست استعلام کنند که متاسفانه این کار انجام نمیشود و یا در صورت دریافت استعلام هم آن طور که میخواهند، عمل میکنند؛ و یا کارفرما تخلف میکند.
در مورد حفاظت و صیانت از آثار تاریخی با کسی تعارف نداریم
علیرضا قوچی با بیان اینکه در مورد حفاظت و صیانت از آثار تاریخی با کسی تعارف نداریم، ارائه مشاوره، مکاتبه، تذکر و شکایت را از مراحل برخورد با متخلفان در بافت تاریخی، عنوان میکند.
او با اشاره به مشارکت دستگاه قضائی در جلوگیری از تخلف در بافت تاریخی تبریز گفت: در نامه دادستان تبریز به شهردار تبریز آمده است مجوزی برای ساخت و ساز در عرصه، حریم و بافت تاریخی و اجازه تخلف ندهید، امیدواریم با حمایت دستگاه قضائی و دادستان تبریز بتوانیم بیش از پیش از بافت تاریخی حمایت کنیم، در این رابطه از مردم نیز برای حفاظت و پاسداری از بافت تاریخی تقاضای کمک میکنیم.
قوچی با تاکید بر اینکه آثار تاریخی فرهنگی نه تنها متعلق به اداره کل میراث فرهنگی بلکه متعلق به عموم مردم است، نقش رسانهها را در شفاف سازی اذهان عمومی و اطلاع رسانی در خصوص تعدی به آثار تاریخی و تبدیل حفاظت از آثار تاریخی به یک مطالبه عمومی، بسیار پر رنگ عنوان کرده و گفت: هر گونه تعدی و تجاوز به حریم آثار تاریخی و یا خود اثر طبق قانون مجازات اسلامی، جرم بوده و ماده ۱۰۲ قانون شهرداریها نیز در این خصوص میگوید هرگونه ساخت و ساز در حریم، محدوده و بافت تاریخی باید با کسب مجوز از اداره کل میراث فرهنگی انجام شود؛
او ادامه داد: بندهای ۱۰، ۱۱ و ۱۲ ماده سه قانون اساسنامه وزارت میراث فرهنگی مصوبه سال ۱۳۶۷ هم بر ضرورت کسب مجوز از میراث فرهنگی در صلاحیت تعیین حریم بناها و محوطهها و رعایت ضوابط ابلاغی توسط شهرداریها و دستگاهها، تاکید میکند و در بخشنامههای هیات وزیران، بخشنامهی مصوب تیر ماه سال گذشته، فصول مختلف برنامههای توسعه نیز بر این مهم تاکید شده است، اما متاسفانه در برخی موارد به این قوانین ضعیف عمل میشود.
امید است مسئولان ارگانهای مختلف دست در دست هم داده و بیش از گذشته از حریم بافت تاریخی تبریز حفاظت کنند.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/ح
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: بافت تاریخی بساز و بفروش میراث فرهنگی بافت تاریخی فرهنگی تبریز اداره کل میراث فرهنگی بافت تاریخی تبریز معماری و شهرسازی بافت های تاریخی آذربایجان شرقی آثار تاریخی بافت تاریخی بافت تاریخی بافت تاریخی بافت تاریخی شهرداری ها ساخت و ساز تبریز گفت علاقه مند دستگاه ها طرح ویژه پروژه ها توسعه ی ی شهری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۵۹۴۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روستای فهرج کاندیدای بهترین روستاهای جهانی گردشگری
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، سید محمد رستگاری در حاشیه بازدید اصحاب رسانه استان با اشاره به بهسازی و آمادهسازی بافت تاریخی روستای تاریخی فهرج افزود: آنچه روستای تاریخی فهرج را منحصربهفرد کرده، وجود مسجد کهن و قدیمیترین مسجد کشور، بافت تاریخی ارزشمند و بسیاری از ویژگیهای دیگری است که از حیث میراثفرهنگی آن را ارزشمند کرده است.
وی ادامه داد: بهعنوان یکی از هشت روستای منتخب کشور برای قرارگرفتن در لیست برترین دهکدههای گردشگری دنیا، این روستا نیز مطرح است و این انتخاب از سوی سازمان گردشگری جهانی اتفاق خواهد افتاد و پرونده تهیهشده برای انتخاب این روستای تاریخی بهعنوان بهترین دهکده گردشگری به وزارت میراثفرهنگی آماده و این پرونده تا دوشنبه آینده برای ارائه به سازمان جهانی گردشگری باید نهایی شود.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان یزد خاطرنشان کرد: باتوجهبه اعلامی که انجام شده است عزمی در روستا شکل گرفت و اهالی روستا، استانداری و مجموعه دستگاههای ذیربط در راستای بازسازی و نوسازی بافت تاریخی روستای تاریخی فهرج تلاش کردند و این اقدام ارزشمند انجام شد.
وی تصریح کرد: زمینه دسترسپذیری آسان برای افراد دارای معلولیت، مرمت بناهای تاریخی، کاهگل معابر، احداث سرویسهای بهداشتی استاندارد و نصب تابلوهای بینالمللی در روستا از جمله اقدامات عمرانی است که در فهرج در حال انجام است.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان یزد اضافه کرد: ۲۵۰ متر طول مسیر گردشگری روستا با اضافهکردن کفسازی و بدنهسازی در قالب مشارکت نهادهای مختلف در حال انجام است و دستگاههای مختلفی دستبهدست هم دادهاند تا بتوانیم در یک بازه زمانی فشرده اقداماتی که شاید سالها خلأ آن در روستای فهرج وجود داشته را انجام دهیم.
رستگاری با اشاره به اینکه رویدادها و آدابورسوم فهرج نیز باید معرفی شود، افزود: امیدواریم با شاخصههایی که معرفیشده، همتی که انجام شده و محتوایی که تهیه میشود، روستای فهرج بتواند امتیازات لازم را کسب کند تا این اتفاق مهم برای کشور با معرفی فهرج بهعنوان یکی از روستاهای برتر گردشگری دنیا رخ دهد.
وی اظهار کرد: خوشبختانه همه ظرفیتهای لازم برای انتخاب روستای تاریخی فهرج وجود دارد و از بین دو هزار روستا بهعنوان دومین روستا در کشور توسط میراثفرهنگی مورد موافقت قرار گرفت تا اقدامات لازم انجامشده و پرونده این روستا به سازمان جهانی گردشگری ارسال شود.