به نقل از «ایرنا»

روابط عراق و روسیه؛ انتظاراتی فراتر از وضع موجود

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۹۶۳۱۷

به گزارش ایرنا، در این سفر سه روزه وزیران نفت و تجارت به علاوه اعضایی از کمیسیون روابط خارجی در پارلمان عراق، «فواد حسین» وزیر امور خارجه را همراهی می کنند.

طبق اعلام «احمد الصحاف» سخنگوی وزارت امور خارجه عراق، «ارتقای شراکت ها و تنوع مناسبات اقتصادی و سرمایه گذاری و در پیش گرفتن سیاست دیپلماسی متوازن» از  اهداف این سفر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در حالی که در سال های گذشته همکاری های تسلیحاتی یکی از گزینه های مهم همکاری با روسیه تعریف می شد، اما به نظر می رسد در این دور از رایزنی های وزیر امور خارجه عراق با مقامات روسی بر دو محور اصلی همکاری های انرژی و تجارت تمرکز شده است.

از روابط روسیه و عراق همواره به عنوان مناسبات تاریخی یاد می شود که سابقه ای بیش از شش دهه دارد، اما در نتیجه اشغال عراق توسط آمریکا در ۲۰۰۳، روابط دو کشور دچار پسرفت شد.

باوجود تلاش های صورت گرفته دو کشور، هنوز این مناسبات در حد انتظارات مسکو و بغداد نیست.

روسیه ۱۳ میلیارد دلار سرمایه گذاری در نفت و گاز عراق

«ماکسیم ماکسیموف» سفیر روسیه در بغداد در ۱۷ مرداد ۹۹ در اظهاراتی حجم سرمایه گذاری های روسیه در بخش انرژی ( نفت و گاز) در عراق را ۱۳ میلیارد دلار عنوان کرد.

روسیه با وجود این حجم از سرمایه گذاری اما معتقد است که سهم این کشور با توجه به امکانات و توانمندی و روابط تاریخی و علاقه مندی جدی داخلی که در عراق برای توسعه همکاری با روسیه وجود دارد، بیش از این رقم است.

مسکو همچنان یکی از عوامل اصلی ممانعت در توسعه همکاری ها با عراق را واشنگتن می داند که در طول سال های گذشته به انحای مختلف در این زمینه مانع تراشی کرده است.

به رغم همه اینها، روسیه با سیاست چراغ خاموش، همچنان می کوشد بدون برانگیختن حساسیت های آمریکا، همکاری های اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری به ویژه در بخش های انرژی و تسلیحاتی را توسعه بخشد که به باور صاحب نظران، تاکنون در حوزه انرژی موفقیت های کرملین به مراتب چشمگیرتر بوده است.

مسکو از ۲۰۰۸ که ۱۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بدهی خود را به عراق بخشید، روابط انرژی خود را با بغداد از طریق عقد قرارداد چهار میلیارد دلاری با عراق آغاز کرد تا بخشی از پسرفت مناسبات دو جانبه ای که در نتیجه اشغال عراق در ۲۰۰۳ آسیب دیده بود، جبران کند.

روس ها از آن زمان، ورود آرام خود را به بخش انرژی در عراق کلید زدند که بخش اعظم آن، از دروازه کردستان عراق بوده است.

 دو شرکت بزرگ نفتی روسیه «لوک اویل» و «گاز پروم» در ۲۰۱۲ با قراردادهای نفتی با دولت محلی اقلیم کردستان عراق، روابط انرژی را با این کشور آغاز کردند.

در ۲۰۱۷ با وجود مخالفت صریح بغداد، از قراردادهای نفتی برخی شرکت های روسی با اربیل اما شرکت «روس نفت» قرارداد ۳.۵ میلیارد دلاری را با اقلیم کردستان عراق برای توسعه صادرات نفت ابن اقلیم به ترکیه را امضا کرد.

این اعتقاد وجود دارد که رویکرد «سیاست متوازن» که سخنگوی وزارت امور خارجه عراق به مناسبت سفر فواد حسین به مسکو از آن سخن گفته، بخشی از آن مرتبط با قرار دادهای نفتی است که آمریکا در ۲۰ اوت گذشته (۳۰ مرداد۹۹) در جریان سفر پنج روزه «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق به واشنگتن، با عراق به ارزش ۸ میلیارد دلار امضا کرد.

طبق این باور، بغداد با اطلاع از نگرانی هایی که ممکن است عقد این گونه قراردادهای بزرگ انرژی در سطح منطقه ای و بین المللی به دنبال داشته باشد، برای کسب رضایت مسکو درصدد دادن سهمی از قراردادهای انرژی به روسیه نیز می باشد؛ به ویژه اینکه مسکو یکی از اعضای مهم «اوپک پلاس» به شمار می رود.

در عین حال بغداد همچنین می کوشد خود را در عراق طرف اصلی همکاری و رایزنی در زمینه انرژی با روسیه معرفی کند تا از همکاری های فرعی که بین برخی از شرکت های نفتی روسیه با اقلیم کردستان عراق در گذشته بوده بکاهد.

طبق اعلام قبلی وزارت امور خارجه عراق، در این سفر همچنین وضعیت قیمت های جهانی نفت و توافق اوپک پلاس در زمینه سهمیه های کشورهای عضو بحث و بررسی صورت می گیرد.

روابط تجاری و ناخرسندی مسکو

 با توجه به اینکه طبق گفته مقامات آمریکایی حجم تبادلات تجاری سالانه بین بغداد و واشنگتن در حد ۱۵ میلیارد دلار است، این وضعیت با توجه به سهم پایین روسیه از این تبادلات، چندان مورد خوشایند مسکو نبوده است.

حجم تبادلات تجاری بین دو کشور روسیه و عراق طبق گزارش های ۲۰۱۹ در حد یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بوده است.

این درحالی است که سابقه روابط دو کشور به ۱۹۵۸ (شش دهه قبل) و پیروزی دولت «عبدالکریم قاسم» (رییس جمهور عراقی معروف به گرایش های کمونیستی) بر می گردد و به گفته فعالان بخش اقتصادی در عراق، در این سال (۱۹۵۸) بیش از یکصد طرح سرمایه گذاری روسی در عراق فعال بود.

مسکو در دوره حمله گروه تروریستی داعش (۲۰۱۴ – ۲۰۱۷) کوشید از دروازه همکاری های تسلیحاتی، سهم روابط تجاری را با عراق بالا ببرد اما فشارهای آمریکا مانع این امر شد.

روسیه و عراق در ۲۰۱۵ (اوج جنگ عراق با داعش) قرارداد بزرگ چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری برای خرید ۴۰ فروند بالگرد پیشرفته جنگی «ام.آی ۳۵» و «ام.آی ۲۸» موسوم به «شکارچی شب» امضا کردند، اما عراقی ها توانست فقط چهار فروند از آنها را دریافت کنند.

با وجود تلاش برخی از مقامات عراقی برای توسعه روابط تسلیحاتی با روسیه از جمله خرید سامانه موشکی «اس ۳۰۰» و «اس ۴۰۰» تاکنون به دلیل وتو واشنگتن همه این حوزه های همکاری به حال تعلیق در آمده است.

کارشناسان، همراهی وزیر تجارت عراق در سفر فواد حسین به مسکو را نوعی چراغ سبز واشنگتن به بغداد دانسته اند تا شاید در این دوره روابط تجاری مسکو و بغداد نیز بهبود نسبی پیدا کند.

روابط عراق و روسیه؛ خواست داخلی

روابط عراق و روسیه علاوه بر وتوهای آمریکا و فشارهایی که واشنگتن برای محدودسازی این روابط ایجاد کرده، در عین حال متاثر از رویکرد پاره ای از شخصیت ها و جریان های سیاسی داخلی در عراق نیز بوده است.

در برهه هایی که مقامات مسئول نزدیک به روسیه در راس هرم قدرت در عراق بوده اند، روابط بین دو کشور شاهد تحرکات بیشتر بوده است.

از «نوری المالکی» نخست وزیر دو دوره عراق (۲۰۰۶ -۲۰۱۰) و (۲۰۱۰ – ۲۰۱۴) به عنوان یکی از مهمترین چهره هایی یاد می شود که همواره از توسعه روابط با روسیه حمایت کرده است.

المالکی در دوره نخست وزیری اش و همچنین زمانی که پست معاون رییس جمهوری (۲۰۱۴ – ۲۰۱۸) داشت چند بار به مسکو سفر کرد و قراردادهای خرید سلاح با  روسیه امضا کرد اما به دلیل فشار آمریکایی ها تاکنون این قراردادها به اجرا در نیامده اند.

«حیدر العبادی» نخست وزیر پیشین عراق نیز در دوره نخست وزیری اش (۲۰۱۴ – ۲۰۱۸) به مسکو سفر کرد و قراردادهای همکاری امضا کرد اما آمریکایی ها در برابر اجرای آن مانع ایجاد کردند که از جمله آنها، قرار داد خرید بالگردهای جنگی شکار شب بوده است.

از «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر پیشین نیز به عنوان یکی از شخصیت های نزدیک به مسکو یاد می شد که به شدت به توسعه روابط با مسکو اهتمام می داد، این در حالی است که روزنامه «عرب» چاپ لندن در گزارشی در پنجم سپتامبر ۲۰۲۰ (۱۵ شهریورماه ۹۹) از «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر و «برهم صالح» رییس جمهوری به عنوان دولتمردان عراقی نزدیک به آمریکا یاد کرده است.

این رویکرد جدید دولتمردان جدید عراقی، از نگاه روس ها پنهان نمانده، بطوری که سفیر روسیه در بغداد اخیرا در اظهاراتی عنوان کرد که ۶۰ مسئول بلند پایه عراقی و روسی در ۲۰۱۹ به دو کشور سفر کرده اند؛ یعنی پنج هیات به ازای هر ماه، اما این رقم در سال ۲۰۲۰ به نحو محسوسی کاهش یافته است، این درحالی است که بطور سنتی جریان های شیعی، کرد و اهل سنت عموما از توسعه روابط با روسیه حمایت می کنند و معتقدند که مسکو بیش از واشنگتن، اوضاع عراق و منطقه را درک می کند و به همین دلیل از حیث داخلی چندان مخالفتی با گسترش این روابط وجود ندارد.

سفر وزیر امور خارجه عراق به مسکو نیز برنامه ریزی آن به اوائل ماه ژوئن گذشته (۲۲ خرداد ۹۹) بر می گردد؛ وقتی که سفیر روسیه از او برای سفر به مسکو دعوت به عمل آورد. در همان زمان برنامه سفر در حوزه همکاری های اقتصادی و تجارت و ارتقای هماهنگی ها بین روسیه و عراق و دیگر کشورهای صادر کننده نفت موسوم به «اوپک پلاس» تعریف شد.

مرکز چهارجانبه و شکستن انحصار آمریکا

مرکز چهار جانبه تبادل اطلاعات و همکاری های امنیتی جمهوری اسلامی ایران، روسیه، عراق و سوریه برای مبارزه با تروریسم که در ۱۳۹۴ ایجاد شد، به باور کارشناسان، نقش تعیین کننده در پرونده مبارزه با تروریسم در عراق و منطقه داشت و به علاوه ژست ظاهری و دروغین آمریکایی ها را در جنگ علیه تروریسم آشکار ساخت.

این مرکز یکی از نمونه های موفق همکاری منطقه ای در مبارزه با تروریسم بود که برخلاف نمونه «ائتلاف بین المللی» به سرکردگی آمریکا که فقط با اهداف بهره برداری تبلیغاتی ایجاد شده بود، این مرکز توانست در طول این سال ها، در مهار تروریسم در منطقه تاثیر واضح خود را بر جای بگذارد.

به اعتقاد کارشناسان، ترور شهید سردار سپهبد حاج «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس و شهید «ابومهدی المهندس» معاون سازمان «الحشد الشعبی» عراق به عنوان فرماندهان مبارزه با تروریسم که از ارکان موفقیت این مرکز بودند، تلاشی از سوی واشنگتن بود تا به نوعی بر همکاری منطقه ای در مبارزه با تروریسم تاثیر بگذارد.

تبادل اطلاعات به ویژه تغذیه اطلاعاتی نیروهای عراقی و سوری در شناسایی و هدف گرفتن مواضع مهم و حساس داعش و تروریست‌های تکفیری در عراق و مواردی نیز در سوریه یکی از مهمترین و موفق ترین کارکردهای این مرکز چهارجانبه در مدت فعالیت خود بوده است.

عراق و روسیه از گذر این مرکز همچنین توانسته اند با شکستن انحصار آمریکا بر پرونده عراق، روابط خود را توسعه دهند.

برهمین اساس، این اعتقاد وجود دارد که واشنگتن در برابر سیاست امر انجام شده، ناچار شده است که به بغداد برای توسعه روابط با مسکو که برخاسته از خواست و مطالبات داخلی عراق است، تن دهد.

برچسب‌ها روسیه فواد حسین بغداد

منبع: ایرنا

کلیدواژه: روسیه فواد حسین بغداد روسیه فواد حسین بغداد اخبار کنکور مبارزه با تروریسم امور خارجه عراق توسعه روابط کردستان عراق میلیارد دلار سرمایه گذاری روسیه و عراق عراق و روسیه برای توسعه فواد حسین نخست وزیر همکاری ها دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۹۶۳۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سفر کم سابقه هیات کره شمالی به تهران پس از 5 سال / معمار رابطه تجاری مسکو و پیونگ یانگ در تهران به دنبال چیست؟

به گزارش جماران، خبرگزاری دولت کره شمالی  اعلام کرد  هیاتی از پیونگ یانگ به ریاست وزیر تجارت بین‌الملل  این کشور سفر به ایران را آغاز کرد. براساس این خبر، "یون جونگ هو" وزیر روابط اقتصادی خارجی دیروز سه شنبه در رأس یک هیات ، پیونگ یانگ را به صورت هوایی به مقصد ایران ترک کرد. این خبرگزاری جزئیات دیگری ارائه نکرد. تا لحظه تنظیم این خیر، مقامات جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور میزبان هیات اقتصادی کره شمالی، این خبر را تایید یا تکذیب نکرده اند.

رفت و آمدها میان تهران و پیونگ یانگ با وجود رابطه حسنه میان دو کشور چندان زیاد نیست. براساس گزارشی که عصر ایران منتشر کرده است  آخرین بار در آگوست ۲۰۱۹، یک  هیأت عالی‌رتبه کره شمالی به ایران سفر کرد. پیش از آن نیز وزیر امور خارجه کره شمالی در سال ۲۰۱۸ با  هیأتی عازم تهران شده بود. در سال 96  یک هیئت دیپلماتیک متشکل از رئیس کل پرزیدیوم مجمع عالی خلق این کشور و جمعی از شخصیت‌های سیاسی جهت حضور در مراسم تحلیف ریاست جمهوری کشور در آن زمان به تهران سفر کرده بودند. از دیگر سفر هیئت‌های کره شمالی به ایران را می‌توان به سفر پاک کیل یون معاون وزیر امور خارجه کره شمالی به ایران در ۶ اسفند ۱۳۸۹ اشاره کرد.

 هیئت‌های ایرانی نیز دیدارهایی از کره شمالی داشته‌اند که می‌توان به سفر آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس ایران و ملاقات با کیم ایل سونگ، رهبر کره شمالی در سال 1360، سفر نخست‌وزیر وقت ایران، میرحسین موسوی به پیونگ یانگ در آبان ۱۳۶۲ و سفر آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس جمهور وقت ایران در اردیبهشت سال ۱۳۶۸ به پایتخت کره شمالی و دیدار با مقامات بلندپایه این کشور از جمله «کیم ایل سونگ» رهبر وقت کره شمالی اشاره کرد.

تایم انگلیس اندکی پس از انتشار خبر سفر هیات کره شمالی به تهران در این باره نوشت:  خبرگزاری مرکزی رسمی کره در اقدامی که چندان مرسوم این کشور نیست با انتشار یک خبر یک جمله ای از سفر هیئت کره شمالی به سرپرستی یون جونگ هو وزیر روابط اقتصادی خارجی به تهران خبر داده است. یون در اوایل ماه آوریل به روسیه سفر کرده بود و در رسانه های دولتی به عنوان یکی از بازیگران کلیدی تجارت بین پیونگ یانگ و مسکو معرفی می شود. یون جونگ هو در کارنامه کاری خود فعالیت بر روی پرونده سوریه و نظارت بر رابطه دمشق و پیونگ یانگ را هم دارد.

در حالی که بعید است کره شمالی جزئیات بیشتری در مورد این سفر فاش کند اما ناگفته پیداست که این دو کشور که هر دو رابطه خصمانه ای با ایالات متحده دارند همکاری های نظامی با یکدیگر داشته و دارند.  کره شمالی آخرین بار در سال 2019 یکی از اعضای ارشد پارلمان خود را به ایران فرستاد.

بان کیل جو، استاد پژوهشی دانشگاه کره جنوبی در این باره به تایم می گوید: جنگ اوکراین راه را برای همکاری بین کره شمالی و ایران هموار کرده است. کره شمالی اکنون در حال اعزام یک هیئت اقتصادی است، اما این آغاز یک همکاری نظامی گسترده‌تر بین این دو خواهد بود.

ایالات متحده مدتهاست ایران و کره شمالی را به همکاری نظامی در زمینه های موشکی و هسته ای که از دهه 1980 تا دهه اول 2000 ادامه داشت، متهم کرده است. در سال های اخیر این همکاری به دلیل تحریم ها و همچنین توسعه تولید تسلیحات داخلی در هر دو کشور کاهش یافته بود.

واشنگتن ، ایران و کره شمالی را به نقض تحریم‌ها در ارسال تسلیحات به روسیه برای جنگ در اوکراین متهم کرده است. لیندا توماس گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل در ماه جاری در جریان سفر به کره جنوبی ادعا کرده بود  که مسکو در ازای دریافت تسلیحات، به برنامه های تسلیحاتی کره شمالی و ایران کمک می کند.

جونگ پاک، مقام ارشد وزارت امور خارجه ایالات متحده در پرونده کره شمالی  این هفته در مصاحبه ای گفته بود که یکی از خطرهای موجود این است که ماهیت رابطه پیشرفته و سطح بالای کره شمالی و روسیه بتواند تسلیحات این کشور را برای گروه های دیگر در سراسر جهان جذاب کند.

سازمان جاسوسی کره جنوبی هفته گذشته هشداری نادر درباره همکاری ایران و کره شمالی صادر و ادعا کرد این احتمال وجود دارد که پیونگ یانگ بتواند به ایران در حمله به رژیم اسرائیل کمک کرده باشد.  کره جنوبی پیش از این نیز ادعا کرده بود که حماس  از سلاح های کره شمالی علیه اسرائیل استفاده کرده است.

تایم در ادامه این گزارش می نویسد که تاکنون هیچ خبر مستند و یا ادعای قابل توجهی درباره  انتقال تسلیحات بین کره شمالی و ایران در دوره اخیر منتشر نشده است. با این وجود این رسانه به نقل از کارشناسان از وجود پتانسیل همکاری نظامی میان دو طرف سخن گفته است.

لمی کیم، کارشناسان تسلیحاتی نیز مدعی شده است:  کره شمالی که از نظر انرژی تحت فشار قرار دارد می تواند از نفت ایران منتفع شود و ممکن است به دنبال دستیابی به پهپادهایی مانند پهپادهایی باشد که تهران به روسیه فرستاده است. از سوی دیگر برنامه هسته ای ایران می تواند از طریق فناوری کره شمالی تقویت شود. همکاری نظامی بیشتر بین دو کشور بسیار محتمل است.

ایران به نوبه خود بارها فروش پهپادها به روسیه را برای استفاده در اوکراین رد کرده  اما گفته است که "تعداد کمی" را قبل از تهاجم فوریه 2022 ارسال کرده است.

مسکو و پیونگ یانگ اتهامات مربوط به انتقال تسلیحات را با وجود تعداد زیادی عکس ماهواره ای منتشر شده توسط گروه های تحقیقاتی و دولت ایالات متحده که جریان تسلیحات از کره شمالی به روسیه و سپس به انبارهای مهمات در نزدیکی مرز با اوکراین را نشان می دهد، رد کرده اند.

 روسیه اخیراً از حق وتو خود در شورای امنیت سازمان ملل متحد استفاده کرد تا از تحقیق در مورد ادعای انتقال اسلحه توسط کره شمالی جلوگیری کند. این تحقیق قرار بود در چهارچوب نظارت بر تحریم های سازمان ملل متحد علیه کره شمالی انجام شود.

کو گی یون، استاد پژوهشگر مرکز آسیای دانشگاه ملی سئول، با اشاره به سفر هیئت کره شمالی، گفت: «به نظر می‌رسد که این بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر برای ایجاد ائتلافی علیه ایالات متحده است.»

نکته ای که تاکنون مورد توجه رسانه ها درباره این سفر قرار گرفته زمان بندی آن است.  این دیدار در زمان تشدید تنش ها در خاورمیانه انجام می شود. در اوایل ماه جاری، ایالات متحده تحریم‌های جدیدی را علیه ایران در پی پاسخ نظامی مستقیم به اسرائیل اعمال کرد. قابلیت‌های پهپادی ایران، به‌ویژه نمونه شاهد، در این حمله نقش داشتند. در میان این تنش‌ها، چین بر حمایت خود از ایران تاکید کرد  که نشان‌دهنده تداوم روابط قوی دوجانبه  میان تهران و پکن است.